pjg. 116,
I O u t Ja m p r i d e m I H®e'& fequentia ufque ad hops ecclefia judicam non extare in
codice Corbeienf. notat Rigaltius. Ego miror ejus indiiigentiam in hoc ipco, cum cer-
tum fit ea omnia extare in codice Corbeienfi.
Se poras esseI Codex Fuxenfis, fe fam e ffe & hareticumefa capiße.
D i r i g an tu r in prqvinciam] Vere adnotatiun eft ä Cicerone ojnnem eonje-
ÜÜ ingeniis hominum in cgntrarjas partes finpe deduci. Liber® emm funt, ut alibi
ait id e l Cicero; cogitationes noftr®, Sc qu® v o i u n t f f i D H j D 8 B B B S
videmus. Quod iftic evenjt. Pamelius emm hmc collegit licuiffe jam olim epifcopisRp-
manis epifcppos juftis de caufis excommunicate, immo deftituere.A novos in eorum o-
co fubftituere. Quam confequentiam fecutus effe videtur Cardinalis Perromus in pagina
00 fuffi replies advetsus regem magn® Britanni®. Baromus ifta paulo magnihcentius
differuit, aiens ex his Cypriani verbis cerni tum ab ipfo Cypriano tum ab aliis epifcopis
cognitam fuiffe Romani pontificis audoritatem, dum 1 eo fiiam qmque &. in commune
csteri omnes epifeopi fuam ipforum poteftatem «mitibus eoartatam intellexere quan-
doquidem Gallicani epifeopi haud tantum vimim aut famltatis in fe effe cognoieerent
ut hominibus invifum h®reticum hominem, quod adeo optarent, deponerent, & ahum
in ejus locum fubrogarent, fed tum 1 tum Cyprianu* adl id peragendum Romani epi-
feppi appellarent audoritatem, qua Marcianus.epiic.opus Novatianus deponere-tui a ie-
de & alius catholicus in ejus locum fubrogaretur antiftes. Contra acjyerlani noftpi inv g
nifle fe putant in his Cypriani verbis quandam ®qualitatem inter epifcopum Romanum
& Carthaginenfem, quia ficutRoma, fre & Carthago, fic tarnen .ut Roma pro fin ma-
gnitudine prscedere debeat Carthaginem, neque agnolcere Cypnanum in 1 apaMepha-
no jus Sc audoritatem deponendi Marcianum, fed tantiim facultatem dedarar.di ilium
efle deponendum. Verum Marea ait hanc relponfionem efle futilam, uti re vera elt,
conceptk.enim verbis Cypnanum exigere a Stephano ut fuis littens Marcianum darnnet
atque adeo alium ftibftilueiidum deceinat, Atque ut videas, iedor, quam diveria lint
hominum judicia, quimque diverf® fint eorum cogitationes & opiniones, cüm, Marca
ex his Cypriani verbis coliegiflet magnam jam turn fuiffe Romani pontincis auctonta-
tem, iis contra in perniciem fuam abuti Romanenles eaque jugulum ipforum petere een-
fuit editionis Anglican® audor illuftriflimus epileopus Oxonienfis, leribens ex iis contrario
fenfu elici pofle Romanum epifcopuni fuiffe (iibjedum Carthaginenfi, quandoqui-
dem is Stephanum Papam jubet dirigere litteras in provineiam ut, abftentoMarciano,
alius in locum ejus. fubftituatur, adeoque nihil feciffe cenfendus fit Stephanus quam quod
juffuserat ä Cypnwcu Sic enim nos explieamus qu® heic valde obfeure & intricate
feripta flint nee vere ab epifeopo proteftante. Quamvis enim unus fit cpilcopatus •
ctuus pars a fingulis in, folidum tenetur, quamvis e®teri epifeopi fubvenire debcant,ƒ
tiuis ex comm collegia hetreßm facere & gregern Chrißi lacerare vaßtire tentiivern, utait
in hac epiiftola Cyprianus, inde tarnen non fequitur Romanum epifcopum prteeipuas
partes ejufmodi rerum pro fiuo primatu non fuftinuifle. Cur enim Stephanum rogat
Cyprianus, ut Gajlqs epifeopos pleiiiflimis litteris ad deponendum Marcianum & alium
ei fubftituendum exeket, nifi quia feiebat defenfionem canonum Romano epifeopo pr®-
ciptie commiflam die I ‘ * . . .
G u ; n.NO ] Quidam libri veteres & antiqu® editiones habent ghtine. Sic etiain lege-
bat Vcncricus epifeopus Vercellenfis in libro de imitate ecclefi®. Utraque ledio bona
eft. Atque ob earn £ayfam, mutare noluimus.
J act ATI [ Ita nos repofiiimus pro eo quod Manutius & alii poft eum ediderunt vi~
idtis. Emendationcm noftrain continuant veteres editiones & quatuor libri veteres.
Pr^ positorum] Codex Veroncnfis & Fuxenfis habent paßonrn.
R e fo v e n d is ,] Ita habent omnes editiones Pameliana antiquiores. Pamelius igitur
mutavit & audoritatem libri Camberonenfis fecutus feripfit rcvocand'is, aiens fe bane le-
dionem prsfeiTe excufis omnibus, in qtiibus ait legi repmendis. In quo lapflis haud du-
bie memori® fuit in Pamelio, Nam omnes excufi veteres habent reßvendis, eamque
etiam ledioncm exhibent fex exempiaria vetera. Ut minimi dubitari poffit quin b®cfit
vera ledio. Codex Fuxenfis habet reformandis. Ledionem porro quam nos revocavi--
mus,. confrinant ea qu® mox fcquuntur, ones ußyerfas quas (ßmßiis fengu'me fio &
pajfwne quaßvu cotligere & foverc.
Q ui
N o t æ a d C y p r i a n ü m , 489
Q u i C O N T U m a x ] Codex Fuxenfis, qui prafumit çoniumax eß>
F x E c R A T 10 j Idem codex Fuxenfis, cxecratik. Quam ledioncm coniirraarc vi
.'dentur'ièquentia, d ettßd ilss à à t eß>.
C OE P E R I T ] Idem codex, coeperit eße Novatiano conjunäus & adveifarius.
V i C a R i u s J Ita paffnn vocatur Romanus pontifex ab antiquis feriptoribus eccle-
fiafticis , & ipfi.quoque Romani pontifices fe vocarunt vicarios apoftolorum Petri Sc
Pauli & vicarios apôfiolicæfedis. Vide notas noftras ad Agobardum pag, 11 5. de ad Lu-
ptim Ferrarienfem pag. pay. Sc to. 2, Capituiarium pag, 1283,
1 V i c a r i u s i t su c c ictssoR j Xcicio quo (piriai infiindus ;Salmafiuspromimia-
[vit in capite 19. de primatu Pap® pag. 328. tollendam effe conjundionem ab hoc loco
& iegendum effe ex vetenbus libus vicanus fuccejjin. Ego enim hanc ledionem nuf-
piam inveni. Angli etiam nullum veterem librum laudant in quo conjundio non extet,
Tantum admonent in Veronenfi feriptum eSeßiccejßr eis pro eomm. Pro quo Fuxenfis
habet ejus. Cætérï Sc editiones habent vicarius & fucccfor. Itaque puto Salmafium falso
iftic laudaffe veteres .iibBL'Sanè erat rile dodiffimus , fed interdum paulo audacior.
Quid autem commodi pro- fuo confdio colligere potuerit ex ilia fublatione non fatis
affequor. ' . '
N e q . po . s e n Sus d iv e r s u s ] Et tarnen poftea diverfiis inter Cyprianum &
Stephanum fenfiis fuit in caufii baptifmi hæreticorum. Hieronymus in epiftola ad Cte-
fipbontem adversùs Pelagianos ; N ecßeri poteft ut dim fus fa eorum exitus, quorum efi
una fintentiSÈ C icerô in fecunda Philippica : Te miror Antoni eorum exitum non periß
meßere quorum fad.a imhere. y ■ ■
S em p e r b e n e v a l e r e ] Codex Fuxenfis, fimper habere te bene i f feinperin
Domino fane valere .
E P I S T O L A L X V I I L
HJ , C epiftola tot Sc tantas tamque inter fe diffiiniles habet variantes lediories in ari-
tiquis exemplaribus & editionibus ut milii in illis coliigendis & redè difponendis
magnus labor infumendus fuerit, inultum tore!:i devoratum, Annotandas enim arbitratus
film ut etiam multa & magna exempia darem audaci® librariorum veterum, qui Omnia
licita & iliicita aufi finit in deferibendis fimcli martyris operibus. Atque ut inde initium
fiimam ubi funt feripta nomina epifeoporum, funt aliqui codices antiqui, funt etiam aliquot
editiones, in quibus ea défunt. In tribus antiquis codicibus in quibus iliaprætermifïà
finit legitur : Cyprianus ér cceteri epifeopi presbyteris ér diaconibus & plebibus in Hifpania
confiftentibus. In uno regio hæc tantum : Cyprianus Cacilio & aids frairibus falutem.
Vetuftiores editiones habent nomina epifeoporum. Pamelio & Rigaltiö placuit ea omit1
tere, quia exiftimabant haud dubiè illa effe fuperflua. Reinhartus Sc Angli repofuermit.
Certum eft hanc epiftoïam effe relponfionem ad epiftolam quam epifeopi Hifpani
fcripferant ad Afros in caufa Bafilidis Sc Martiaiis. Nulla illic mentio epiftol® ab illis
feriptæ ad. Romanqs-. Et tarnen Baronius, qui vult omnia eedefiarum negotia vetuftis illis
temporibus relata fuiffe ad Papam , verifimili & vehementi fe duci conjedura.ait utexifi
timet Felicem Sc Sabinum epifcopos Hifpanos, qui inifli fuerant in Africain, ut fic C y priani
quoqiie fiiffragio fiia ipforum eledione probata, inde turn ipfius tum aliorüm ipfius
soilegarum litteris pariter communiti Romam ad refellenda Bafilidis mendacia adnaviga-
j-ent, fedifque apoftolic® audoritate compefcerent.contumaces qui Hifpani® epifcopos
contempfiffent. A t quia devis conjedura, ut Cicero ait, non penditur ; ifta inter teves
numerabitur.
L u c i l i a n u s ] Ita undecim libri noflri veteres & tres à Pamelio Iaudati. Alibi fcr ip*-
turn Sc editum eft Lucius vel Lucianus.
C o e p i s c o p o s ] Ita libri veteres Sc editiones. In Rigaltiarta tarnen Sc in ea qiiarri
Heinhartus procuravit fcriptum eft epifcopos. Angli emendaverunt. Sic etiam apud Vi(5tö '
Tem Vitenfem lib. i . cap. 13. fcribendum eft coepifcopis pro eo quod ibi fcriptum eft wil*
yerjïs epifcopis tuis. Nam dein capite fequenti Sc alibi fcriptum eft coepifcopis.