
j -gj S t e p h a n i B a l u z i i
plari, prodiit fcriptura quam præferimt quatuor libri veteres & editiones Erafmi, Ma-
Butii , & M o re llij in quibus fcriptum eft conditio. Du o vetera in editione Anglican*
laudata’ habent confinfio. Units metf^vetus & Gratianopolitanus confcientia. Sic variant
libri veteres. Atque ut varia Hint hominum tngenia & diveriæ opiniones, Pamelius me-
liorem putavit ledionem quæ habet concißö, Rigaltius earn q u s præfert conditio. Et> tarnen
idem Rigaltius retinüit in edition« fita icdionc-m Pamelii. Hieronymus in epiftoia
ad Pammachium & Oceaitum : Miro odio avirfor eoncifionem.
F l o r e n t i s s i M o:] J'.pitbctum iftud redè illuftrat vir dariffumts Joannes Ma-
btlionius in præfationê ad tomum fecundum Muféi Italici pag, xm .
D e t r e c t a t i o n e m ] Ita vidi {fcriptum inpluribus antiquis codicibus. Hanc
ergo ledionem puto effe meliorem ea quæ habet d e tm ä io n is. T . Livius lib. 2. Coeca
in v id ia e f i, n ee quiequ a tn a liu d f i l l q u a n t d etreéla re y irtu te s , cornm ipcre honores ac p r e m
ia ca rum .
P o r t â t p e r p i T.] Duæ funt iftius loci lediones in libfis veteribus. Earum una
hsec eft. PerverfiiS, inquit, in ore fito portal perditionem, é f in labiis fits igr.em condit.
Alia veïè fie : Perverfiis, inquit, in ore-fito pemrfia portât > & in labiis perditionis fine
ignem condit vel condens. Utramque habet Foffatenfis. FloruS in fuo codice legebat,
portât perverfn, perditionis filet ignem condens. -Sic etiam codex Bccceniis. Gratianopoli-
tanus, portât perditionis fine ignem lx condit. In libro proverbiot urn cap. 16. legitur.
Vtritnpiits fo d it indium & in labiis ejus ignis ardefiit. .
Q u o d q u a m q Ua m ] Non fails intelligo quid in hoc loco.faeiat voeabulum
q u o d . Manutius addidit, Morellius expunxit , Pamelius repofuit. Scio illud reperiri in
novem libris veteribus. Sed defideratur in omnibus aiiis. Ego lubenter illud aelerem.
Non video enim cum quo vocabuio hujus periodi polfit jungi, quo relpiciat. Sic Hieronymus
in epiftoia ad Algaliam de undecim quæftionibus.novi teftamenti cap. to. re?
ferens locum ex capite tertio epiftolæ Pauli ad Coloffenfes, q u a fu n t qu id em m ion ern
h a b en tià fa p ie h tic e , ait : H o c lo co d p I D E M c o n jiin ä io fiip e r ftu a e ß . q u o d in p le r ifq u e locts
p ro p ter im periiiam a rtis g ra tnm a tica apofiolum fe c ifiè reperitnus.
M u n i t a m ] Ita fcriptum eft in quinque codicibus noftris & in quatuor Anglicanis,
turn etiam in antiquis editionibus. Manutius pofuit tn on itum . Morellius. revocavit vete-
rem ledionem. Pamelius & cæteri maluerunt m on itum . Quæ le d io , ne quid diffimu-
iem', habetur in feptëm exemplaribus noftris.
E P I S T O L A L V I.
PL E B I T H I B A R I ] In eoncilio Carthaginenfi habito fub fando Cypriano
adfuit Vincentius a Thibari, & collationi Carthaginenfi inter catholicos & Dona-
tiftas V id o r epilcopus Thibaricanils catholicus & Vidorinus epilcopus Thibaritanus Do-
natifta, qui nominantur inter epifeopos provincite Byzacense. Quare exiftimari poteft
Thibarim fuiffe in ea provincia, prselertim cum ex hae epiftoia conftet earn urbem non
fuiffe multhm remotam a Carthagine. Alioqui enimplebs ilia non expetiiffet a Cypriano
ut ad le veniret.
F R A TE R n IT A T E U ] Expunxi vocem vefitam, qute poftea ftquebatur in editionibus
, noniplum quia rnihi fuperflua videbatur, fed in primis quia neque in antiquis exemplaribus
habetur neque in antiquis editionibus. Pamelius illam adjecit ex manulcriptis,
ut ipfe ait, CamberOnenfi & AlHigcmenli.
S o E P m s ] Poftea fequebatur in editionibus vox amplius, quam luftuli, quia neque
in veteribus libris extat neque iii antiquis editionibus. Pamelius illam adjecit ex iifdem
duobus libris veteribus.
H o c e s t enim v e l e e ] Ifta ufque ad Suttius filii delunt in codice BeCcenfi.
Pro his verb. lequehtia ftibftituta iunt, facrum Chrijii fanguinem ad quoddam documentum
Chrijli f.gar alum. Joemnein quoque Baptijlam aiqai• pracurfirem Domini, qui Chrijlum in
aqita tinxit, atque ab eofadus efl ipfi jpiritus qui venit fuper Joannem figura qua hodie
efiin nolis, ficut apojlolus horiatur nos dicens : Ipfi fpiritus lejhmonium reddit Jpiritui
N o T f . i t C y p r i a n u m . 4.63
nofira quodfamus filii D e i. Et ftatim fequitur : Sumus filii & t. Sed ifta alibi non reperi
quàm in libro Beccenfi.
S umus f i l i i ] Lege Sumus filii D ei. Error typographic«.
I d q u o d C h r i s t u s ] Quidam libri veteres habent^,fi id qtiod Cknfius fie ri
voluit imitemur. Etiam quidam qui habent f i id quod Clirifiiis f non habent imitemur. ;
O f f i c i u m ] Ita omnes libri noiM & Anglicani, turn etiam editiones antiquæ. Pamelius,
auFpofuit obfiquium, feribit fe earn vocem fubftituiffe ex laudatis paulo antè
duobus' Codicibus pro eo quod erat officium. Sanè in Vulgata editione novi teftamenti ie-
gitur obfequiuin. Sed ea audoritas nullius momenti eft contra fidèm tot véterum exem-
plarium & editionum. Contra id quoque probat retinendamnon elfe iftic vocem obfiquium
quod conftet Cyprianum alia verfione ufiim effe quàm ea quam vulgatam vocamus, &
quia officium legitur etiam.in capite umlccimo epiftolæ ad Fortunat urn de exhortation«
martyrii & apud Auguftinum in epiftoia ad Bonifacium COmitem. Tarnen adversùs ea
qitæ diffefuimus opponi poteft referri in libro tertio teftimoriiorum cap. 16. &' illic legi
obfiquium. A d quod refpondeo voeabulum illud extare fane in quibyfdam codicibus an-
tiquis'i deeffe in.aiiis, nimirum prout diversè placuit atitiqtiis lîbràEiis. "Vide annotatio-
nes Erafini in hunc locum Joannis & in caput nonura epiftolæ Pauli ad Romanos & in
caput fecundum epiftolæ ad Philippenfes.
M em ö r e s s i t i s ] Quatuor libri veteres habent reminifiantihi. Sic etiam in edi-
itpne: Vulgata novi teftamenti. V erùm retinenda eft iftic led io quam editiones & major
veteram libro rum pars afferunt.
C o p u l e m u r ] Reliqua iftius epiftolæ delunt in libro monafterii Beccenfis. ■■
N o L i t E MIR A R i ] Ita etiam in epiftoia ad Fortunatum de eXhortatione martyrii
cap. 9-. Sumptum eft iftud ex epiftoia prima fandi Petri CâR 4. in qua legitur, nolite
pereffinm in fervore. Multùm ab ea & Cypriani verfione difeedunt recentiDres interpre
tes. Vide quæ ibi commentatur Erafmns.
N o v u m a l i q u i d ] Addidi vocem aliquid lecutus audoritatem duorum votcrum
librortun. Et alioqui habetur in epiftoia Petri.
A u T s o r o r e s ] Hæc deftint in omnibus Cypriani codicibus. Extant tarnen in
capite decimo evangelii lècundùm Marcum, -led non in capite iff. Eucæ, ubi locusifte
refertur. . . . . . .. _.
S e r t i e s ] I..egi centics in tribus libris veteribus, uti etiam legitur in evahgelio is .
Marei. A t in aiiis antiquis & in editionibus fcriptum eft fiftie s , uti etiam in libro de lapfis
& lib. 2 . teftimoniorum cap. 16. Sic etiam legiffe Gregorium IX. Paparh liquet ex epiftoia
ejus ad Germanum Patriarcham C P . apud Odoricum Raynaldum an. 1232. §.51. -
M i l i t e s D e i ] Quatuor libri veteres habent milites Chrifti, uti amat dicere Çy-
prianus. Ladantius cap. 16. de mortibus perlfccutoram : Hoc e jl ejje difidpuhim D e i, lièç
efi militem Chrifii.
M o r i ] Revocavimus hanc ledionem, quam & omnes libri veteres & omnes veteres
editiones præferunt. Pamelius pofuit mortem cst miico MS. & gloriam icaptat ex ea
emendatione. Et tarnen infra epift. 57. pag. 95. Cyprianus ait chnfhanos hoc tpfo m-
viclo’s effe quia morl non timent. _
O c c i d e r e non l i c e t ] Tertullianus in apologetico, ft non apud fiam d ifii-
plinam mags occidi liceret quàm occidere. Lucifer Caiaritanus in libro ad Conftantium dd
moriendo pro Dei filio : Hofiis quippe D ei religionis, in qua fie ld s , humdmtds, ommfque
jufl'ma verfitur, in qua nee mahnt pro malo difiitur reddere , in qua non occidere f id occidi
propter D ei filium docemur. Gerohus Reicherfjiergehfis in libro dexorrupto ecdeliæftatu
pag. 21 5. femota penitits intentione dliquem oeddendi, quod à fipiriiuulis propofin vins non
licet fierïp qui malle debent occidi quant occidere. Vide liipra pag. 4 0 2 .46 t .
S o l u s n o n e s t ] Refert hunc locum fendus Fulgentius in capite 17. iibrx ie:
cundi ad Trafimundum.
I n s o l . et m o n t i b u s ] Rufmus lib. 6. cap. 3 1. Q u id vero memofem quanta
niultitudines in defertis & in montibus oberman tesfam e, f it i, frigore, languore, at) out u s,
beftiifque confimpta fin it.
R e SURREGTIö n e ] Veteres editiones Sc codex Turonenfis habent furreâwne.
Ita etiam Arator lib. 1. aduum apoftolicorum. A t omnes alii libri veteres præierunt
1 1 n ij