xîvij ARNO LD I ABB AT I S B<
cryfnas ; 8c co àmplius anxietas intutnelcit, quo
prohibetur egredi, & per indus lamentaqué diP
iolvi. Emergebant quidem aliquando gemitus,
lèd increpati reprimebantur ; revertebanturqué
in finiun mentis de quo prodibant, 8c coliide-
bant fe ad irivicem introrlùs, eratque in anima
ilia, tcmpeftas valida, occurrentibus fibi prOcei-
iis; & quafi in fartagine frixis medullis, ebuilie-
bant amaritudincs quas excoquebat 8c coâgula-
bat exacerbatro perlèverans. Imperabat quippe
dolori fiientium, formido , & ringentium Jih
dæorum torvi in earn oculi, illos turbines lùffô*
cabant. Verum ilia tantarum proceiiarum làllu*
ginem ebibebat : & ( quod difficiliimum erat )
inoriebatur 8c mori non poterat; & ciaufo tanti
doioris tormento ilitrinlêcus, alium vultum pa*-
iam exhibebat : neè poterat ex facie coiligi Crux
iila animas & patibulum ipiritus in quo erat hof
tia viva, beneplacens Deo, & meduliâtuiti ho*
locauftum ; quod cum ipià incenderet, tantum
eonfcientiæ minifterio utebatur ; iplàque fine ftre-
pitu feipfam madans, in aitario interiori & ligna
& flammas 8c latices congerebat. Nimirum in
Tabernaculo iilo, duo videres Altaria : aiiud in
peélore Mariæ, aiiud in corpore Chrifti.
Chriftus carnem, Maria immoiabat animam,
Optabat quidem ipfa, ad fanguinem animæ &
càrnis fuie addeie fanguinem ; & eievatis in Cru-
ce manibus ceiebrare cum fill© Jacrificium vef-
pertinum-, & cum Domino Jdù ( corporâlï
morte ) redemtionis noftræ con&mmare myfterium
; fed hoc foiius fiummi Saterdotis privile-
gium era t, ut de lànguine munus ïtttfa Sanda
inferret : nec poterat ei conforS hæc elfe cum
aliquo dignitas ; & in -repàratione hominis, nuiii
A n gelo, nuiii hommi Cum co hait sut èffe po-
tuit communis audoritas. Coopetabatur tamen
piurimum lecundum ittodum luürfi,ad propi-
tiandum Deum, ilfematris affedus| cum, tam
propria quam matris vota, cari tas Chïifti per-
ferret ad Patrem ; cum , qüôd mater peteret%
Fiihas >approbai*et, Pater donaret. Düigebat Pater
Fiiiam, & Pilius Patrem ; mater veto poft
utrumque ardébat; unumqueerat, qùod diverla
exhibebant officia, quod Pater bonus , quod Filins
pius, quod Mater fanda intendebat, quod
in commune elaborroat diledio , fimulque le
compledebantur prêtas 8c carïtas 8c bonitas;
Matre fuppîicante , Eilio interpellante, Pâtre
prôpitiante. Filius ad pedus Matris & ubera,
Pater ad Filii crucem & vulnera rclpiciebat : &
inter hæc * quid tanta prgnofa non moverént ?
quid ilia fanditatis fchola nifi piètatem doceret?
quid nifi mifefieardiam infarmaret ! Diledio &
lànditas & bonitas nihil fibi contrarium fapere
potferânt, nec reludarifibinec adverlàri concor-
diæ congruebat : St omiïino decebttt, ut liip*
plicatio 8c iâtisfà&io & exauditio , in negotio
reflitudinis conveniient.
Jefus ergo ut per omnra, pietatis foedera com-
)N^£-VALLIS OPERA. xlviij
mendaret antiquum decretum quod de hono-
randis parentibus di<5laverat, obfcrvavit; & Matrem
adhuc volens lie elTe , ad conlolationein
Apoftolorum refervavit fuperftitem , ut ex his
quae ipfa ab initio audierat & viderat & contu-
lerat in corde luo , fenatus Apoftolicus docerc-
tur , 8c Evangelica firmaretur doélrina. Hono*
ratur etiam affatti famiiiariffimo; 8c licet brevis
fuerit fermo, intimatus tarnen eft debitus affec-
tus, & cxprefla ftngularis dilexftio, Muiter (inquit)
Ecce f lius tuus. Praelens erat Joannes ,
tui 8c dicitur; Ècce mater tua. Non eft paftus
Chriftus ut Judaica rabies in lamftuarium liumi
profanam mitteret manum , vel aiiqua infefta-
tione vioiaretur illud templum Spiritus Sanéli:
Pofitus eft fidelis aedituus ad tanti thelauri cufto-
diam. Dilcipuius qui in coena Domini cervical
fibi in pe<5lore magiftri aptaverat, ecce iterum
alio privilegro hönoratur; & poft illud redina-
töriüm in quo viderat, In pmcipió erat Verbum
, & Verbum erat apud Deum, officinailla
in qua VerbUm caro fadum eft, diiigenter ä
Fiiio éi Commendatur: probato diledoqne Dif-
cipulo pudor virgineus-, matris thalamus, &
fin&imoniae integritas affignatur, ut teftis elfét
idoneus, Virgo virgini; fidelis cubicularius mar
tri Domini ltd, minifter devotus pro reverentia
magiftri. Vices Filii naturalis , filius accepit
•ädoptivus, & transfunditur in minifterium fi-
fialis affèdus : formaturque & fimiatuT in am-
bobus pietatis unies gratus concorlque com-
■piexus, non ex traduce naturae, led ex munere
gratiae. Unum igitur contubemium Joarmis &
Mariae virginitas accipit; & unrus moris in domo
, unum integi’itatis propofitum, unam habi-
tationem meretur communemqué convidum.
Ecce Joannes, piaehsreditatisfulcipisteftamen-
tum; eligeris, & in hoc praeponeris omnibus.
Joleph qui eatenus miniftraverat', te lubrogato,
cedit, nec maritalia jura opponit; ut obftruatur
os loquentmm iniqua in pofterum, quia matri-
irnonium illud dilpenlationi divins, non copulae
camali lervierat. Ideoque. nec Joleph , arm
Joannes eum lulcipit in parentem, queritur de
ffisjundo connubio quod dilpenlatorium fiierat
fine ullo carnal is copulas c'ommercio.
Hoc teftimonium integritati matris Chriftiis
in fine perhibuit, ut haberet Ecciefia landa CX
Evangelio fapidem quern Bonofi Helvidiiöuè
fiasreticorum impudent! fróntr infigeret, qui ih
matris iilibatse vrfginitatem aüfi fint impia blaf-
pheraaque garrire. Tuigitur Jbknnes lande,ad
hoC eligeris ut miniftres & oblequaris ea dilec-
tione qua filiüs, ea obëdientia qua dilcipuius',
ea fubje&ione qua minifter 8c famulus. Peho
commendatur Ecciefia, tibi Maria : iilitumuf-
tüola negotift, tibi pacifica & quieta : illi atria
& veftibulum , 8c altaria farrguinum; tibi cbm*
mendatur Altäre incenfi, & ’Sända Sandorlint.
Ad admen minifterii tui mtllus teaim adffiittr*
xKx ARNOLDI ABBATIS
tur ; folus illi alfiftis propitiatorio, fblus illud
Vas aureum continens Manna, illud divinæ Le-
gis Icrinium Pontifèx deftinatus oblèrvas. Loco
filii pofitus es, & ut vicem in Matre fuppleas
ordinaris; nec abnuit té Mater fan da vicari um,
licet longe imparem & inferioris tituli ; tamen
quia fie vifum eft Fiiio, ampleditur fuccefto-
rem. Çerte pilcator fueras, & in hac arte à parentibus
inftitutus ; nullum té ftemma inclytum
facit : fed qui infirma mundi elegit ut fortia
confundat , in aflumtione tua, paupertatis &
humilitatis 8c caftitatis gloriam commendavit,
fundatamque caritatem , & illuftris animæ puri-
tatem , hoc fingulari titulo honoravit.
Intueor igiur quadrigam qua currendum eft
ad Pati-em , fie debere diftingui tit per te ad
Matrem, per Matrem ad Filium, per Filium
vero attingere polfit poenitentis affedus ad Patrem.
Et in hoc ferculo quod nos ab hoc le-
culo evehit, tu fis columna argentea ; mater,
alcenliis purpureus ; Fiiius, media caritas, recli-
natoriumaureum, vifio Patris in decore fuo, &
æternæ pacis jocunda tranquillitas. Hanc interim
gloriam proprie virginitas promeretur. Per
BÔNÆ-VÀLLfS OPÉRA. î
in his qui jam abluti fùnt & làndificati, de
quantifeumque naufragiis evafèrint» aiiqua poft
induigentiam nota perinaneat ; quia nifi ad an-»
tiqua revertatur contagia, nuiii prior præjudi*
cat vita.
ECce iterum myfleria ; & ad inviceni fibi
hanc, in hunc -gradum Dilcipuius liiblimatur,
per hanc ipfa Mater & Virgo placuerat Deo ,
8c obumbrante virtute Aitiffimi, in iilo bea-
tifico utero , Verbuin caro fadum eft : per hanc
fuerat Gabriel Archangeius Mariæ domefticus,
imo tota militiæ cceleftis multitudb & naturae
Angelicas gloria ( admirans quod fie integrant
in terris rcpcrilîèt ) circumfulà undique cognato
coelibatui exhibehat reverentiam, & divino in-
colatui clientelam. Proprie tamen Gabriel &
Joannes fauic affignati omcio, communibus ftu-
diis miniftrabant, fimulque ab ambobus tam in
ccelo , quam in terra, divina 8c huinana con-
Iblatio procurabatur ; Joanne, juxta quod res
poftulabat, providente fubfidium, Archangelo
pia vota perferente ad filium..
Fadum eft igitur ut Dominus imperaverat ;
8c cohabitabant fimul in bono jocundoque con-
ventu, virginitas & humilitas, diledio & puri-
tas, fubjedio & caritas ; 8c erat:imanimitatis
pai ticipatio in id iplùrn , inter Dominum &
miniftrum, ficut magiftri ordinarat audoritas..
Bonus Itaque Dominus , bono fine confum-
mans pietatis myfterium, in Cruce juftificat im-
pium, 8c debitum Matri reddit affedum. Ad-
dit quoque & tradit exèmplum quod ad con-
lèrvanda quæ lànda funt , debeat elîgi làndi-
tudo. Nec Saçramentorum arcana impuris fmt
exponenda cbnfpedibus, nec poffit digne làcris
miniftrai-e myfteriis ; nifi qui in fchola ftuduerit
' çontincntiæ converlàrî. Decet enim, ut qui
mundandis, vèl mundis officium exhibeat , om-
nimoda Iplendeat fanditate; quia omnino huic
fbrmæ contrarium eft, ut contredet incorrupta
corruptus, & purificatoriis muneribus manum
appon^t impurus. Quod nonideo dicimus quod
Sacramenta divina occurrunt. Relponlùm
erat de Cruce Latroni, & Matri ; 8c ad confir-
mationem Ipei, pietatilque exemplum ; Latro in
regnum præmittitur, Mater interim ob remm
myfterium relèrvatur. His pie provideque dil-
pofitis, Chriftus inter lûpplicia fitit. Exhauftum
erat làcrum pedus lùdore lânguineo ; & lignum
illud cui affixus erat, làndis bajuiaverat hume-
ris ; & ut lolet ex moeftitia loinnus nonnullis
obrepere, fie poterat fitis ilia ex tormento ac-
cendi. Forfitan fie erat : Ego vero lacrainenta*
iem hanc fitim intelligo, in qua non tam défi-»
deratur potus, quam hominum làius. Neque
enim ab hriforibus & interfèdoribus poterat
beneficium expedari, quia omnes ad impieta-
tem proni , paratiores erant augere injurias,
quam milèreri vel compati. Perfeverabant adhuc}
nec flagellis, nec fputis, nec coiaphis poterant
faturari. Unde nec conlèquens videtur, ut au*
dita fitis, eorum cor emoiiiret, quibus parum
erat quod in Cruce pendebat; nec làt is fadum
clîè iplà'morte, maiignantibus videbatur. Chril*
tus tamen, ficut per David prædixerat, inuen-r
tibus in le uni verfis, tanquam pariert inclinato
ér macériez depulfee, currit & fitit. Sitit con-
verfionem, currit ad remiffionem, exoivit quæ
non rapuit. Et licet illi pretium illud magnum
cogitarent repeilere ; jam abfbrpto lèrpente fefti-
nat ad lavacrum inimicorijm , 8c moritur pro
impiis, & rebelles adoptai, & tantiaffedus bénéficia
largitur ingratisi
Hoc etiam in titulo Plâlmi 3 3. contirieturî
ubi affèdare fHvid in perlona Chrifti prædici-
tur, cum coram Abimelech vultum fuum mu-,
talfe perbjhetur. AfFedabat David, & tympa-
nizabat ad oftia civitatis, & ferebatur manibus
luis, 8c in barbam ejus difluebant falivæ : Affrétante
quippe Chrifto , 8c hoc fitiente , ut
manliiefceret domus exalperans, 8c dviræ cervL
cis pppulus molliretur : exhauftoque poeniten-
tiæ antidoto , felleas vilcofafqüe peccati fæçes
evomerent, vifa funt eis hujus dodrinæ verba
omni ratione carentia , & c(emen^æ adlcribe-
bant quod eos ad carnis fuæ edulium invitabat.
Horrebant potum fanguinis, & carnem huma-
nam cibuni inlblitum menfis luis infèrre, imn
pium & nefarium judicabant. Durfts erat fermo
hujufmadi ; quia lènfu: carnis opprelfi , Ipiritum
& vitam in verbis veracibus contemnebant»
Hoc intimabant illæ pey barbam David fluentes.
g }î
I V.
Sitio.