b
clxxv D E S I N G U L A R I T A
cvgo juffit ut in facris fuis cum feminis trium-
phemus, ipfe jubet ut privatim pugnas femineas
caveamus.
i j , Sunt equidem néceflitates aliæ, quænos
quoque privatim feminas videre compcllant, fed
ctiam ipfæ divini operis vel præccpti imperant
cfRcaciam, ut vifitemus, ut folatia præbeamus,
ut hortamenta vitalia falubriter intimemus : ncc
tarnen 8c in his officiis minor cura a agenda eft
pro moribus no (Iris, ut clarefcant in noftra ope-
rationc indicia puritatis. Severitas non défit, quas
fub clerico fcminam poflit aftringere, ut iplàni
confolationem noftram fufcipiat cumtremore,
6c ila fentiat vifitationis aftèélum, ut clericum
veneretur. Ac netardius (itevagari per fingula,
totum quidquid agimus, honeftum eflê poteft,
fi femper in nobis (igna honeftatis eluceant : fi-
cut Paulus Apoftolus univerfa complexus eft, di-
cens : Omnia vefira hone fie fiant. Et iterum : Si-
cvt pracepimus, inquit, vobis, ut lonefîe ambu -
Wm Non bene fuccedit quidquid agitur paflim:
8c fânélum non eft quod geritur fàmftum, nift
finde quod fandum eft peragatur, ficut Salomon
aflêril, dicens : Qui enim cuflodierint jnfie
jufia, juftificabuntiir. Sinceritcr ergo finceritas
ipfa fervanda eft ; 8c omnequod voti eft, etiam
inadu fignandum, ne aliud votacommendent,
8c aliud adus infinuent. Undique probanda eft
inftitutio voluntatis, 8c undique confuinmandus
eft cui'fis uniufcujufque certaminis; ne minus fit
aliquid ad triumphum, fi non pleniiis dimicetur.
Hinc Paulus Apoftolui ïritroducit documenta
• certain inum : Sed dp qui in agone, inquit, vertat
, non coronabitur, nifi qui legitime certaverit.
T E C L E R I C O R U M . cïxxvj
inteftinum gladium fibi ipfè lùppofuit, qui locum
• Et iterum : Nefcitis, inquit, qnoniam quiinfia-
dio currtint, omîtes quidem currunt, fed il nus
accïpït bravium. Sic currite, ut comprehendatis.
b Omnis enim qui in agone contendit ,.ab omnibus
fe abftinet : & illi quidem ut corruptibiktn ccfro-
nam accipiant, nos autem incorrupt am. Pienitu-
do eft ergo fànditatis, 8c palma perfeda, ut ex
ohini parte fècum non-habeat quod recuièt; ne
quod profitetur odiflè, tependo videatur amare.
i 8. Quod li aiiquis dicit : Captivam teneo
adverfârium meum, cui (ëmper inluitenl;. videat
ne forte adverfus eum captivus incipiat prævale-
- re. Numquam (ecurus cum thefàuro latrotenetur
inciufus : nec intra unam caveam habitans cum
: lupo tutus eft agnus. Ipicr le voluitc penetrari ;
qui hoftem proprium in fuas portas induxit, 8c
habitation is fuæ adverfàrii ingreflîbus refè-
ravit : 8c qui fretus eft converfari cum feandalo,
line caufa d non dicit : Pacatus effe volo cum d
diabolo; contra Apoftolum clicentem : Nolitelo- Ephef.4.
cum dare diabolo. Omni ergo modo muniendus
eft locus, ubi fuerit thefàurus abfconditus, ne per
unam cavernam totum parictem latro fuffodiat.
Nam ft deforis expugnans vix mûris expellitur;
quantum valebitft intra muros accepei it habita-
culumï Et fi illi qui contra cum claudunt, ali-
quoties ab eodem capiuntur; quanto magisille,
qui ultroneus illi patefecerit c ingreftum, cum c
dicat Salomon : Si jufius vix falvusfit, f injufius Prov.u
ubiparebit ! Omnes ergo rimæ, ne clicam portas, 1
claudendæ funt, ne per unum foramen caftra
omnia penetrentur : 8c univerfi componenda
funt munimenta, ne per modicum non muni--
tum tota ci vitas ruât, ficut Salomon repetit, dicens:
Qui Jpernit modica, paulatim cadet. ' Eccli.i
i p . g Stupeo autem hujns perverfitatis arbi- g
trio, ut à clericis ad communitatem femina ma-
gis quam mafculus eiigatur. Numquid tantum
mulier utilior eft commodis clerici, quantum
prodeft mafculus continens, vel puer mafeulo
continenti ? Aut ipfà erit decens utilitas, quam
indecens communitas facit ! Et ubi erit quod Salomon
ait: Omne animal diligit fimiîe fibi ! Et Eccli.i
iterum : Volatilia h adfimilia conyeniiint. Sed 8c 27 '
fi femina utilior exiftimaretur, non oportebat
carnalia emolumenta præponere utilitatibus fpi-
ritaiium commodorum : 8c expediebat qualem-
cümque virum inutilem fuftinere pro exiftima-
tione munienda , quam bonos effeélus mulieris
cum exiftimàtione turpiflima. Quod Salomon
comparât, dicens : Melior eft, inquit, iniquitas Eccli.4
vin, quant benefaciens mulier. Artificialia funt
îtaque fèmper diaboli veneficia, quibus inge-
iiium fuæ calliditatis exercens, fimftimoniæ de-
ditos dolofis commoditatibus juvat ut perdat :
8c inter continentes quafi neceftària emolumenta
inutuis adjuvaminibus fubminiftrans, agit prias
maiculum 8c feminam pariter 1 converfari; üt 1
poftquam inlèparabiles fecerit per alterutra folatia
, poflit occidere dantes fimplices animos ad
caftitatis vota (èrvanda : 8c impugnationis fuæ arma
lubducens intérim, quafi placidus fautor fug-
gerit fanfiitatis aVgumenta, donee diutius inter
âmbos înimicam nutriat ^ concordiam. Facit af- k
fabiles fibiinvicem 8c defer vire, 8c aflèntator
:l Amenda] Codices antiqui duo gaenda, , ' # '
ft Omnis enim dPc.] Omnis autem qui.... côntmens ejî cod. veuiftiflîmus Sar.gcrm. Paulo poil vos autem Paniel.
Penetrari Sic quatuor rrifT; cuni Spir. & Remb'. fuperari
Erafm.d Morel. & rame!. Non dicit\ Sic quatuor codices antiqui &/ve£us editio
àc Spir. male in aliis Jine caufa dicit. Paulo poll icgitur infra
muros & antea infra uiiam cùveani in antiqüis codicibus
c & edhis. fncrejfum] Poil ha ne voceln adcïit Erafmus decipitur, quem Morel fi üs & PameliusTCquliti funt. Dcéft in codicibus
mif; & vetuftis edif.
f Injufius] Peccator iX impiits très m!T. cod. & Morel. •
s, Stupeo autem hujus peryerfitatis arbitrio] Sic duo antiqui
codices Sangerm. fie flupeo Reg. & Vi<5t. Pro arbitrio quod erat in editis pofuit Erafmus arbitrium, eumque Mo-
rellius & Pamelius fequuti, Editio Oxonienfis habet ex con-
jefUira minime nêceflaria : F it ftudio autem perverfitatis
. r <’ '/ d fimilia] Sic edit. Spir. & Rcmb. cumtribus vetuftis
codicibus, & paulopolt ex iifdem mif. & Remb. po'
fuimus exfiimaretur. Erafmus & alii eum fequuti, fibi f i milia
ôc exfiimdiur. , •. j a •
' ’ - Converfari] Sic Pamelius ex veteri editione, deelt m
Spir. edit. & Remb. & antiqüis cod. qui Ixibent adigit.
% Concordiam] Amicitiam vetuitiiïimus codex Sangerm.
S I N G U L A R I T A T E C L E R I C O R U M . clxxviij
ïnfeftus impedimenta removens univerfa, commodis
eorum gaudet eflicaciam commodare; ut
töta eos fibimetipfls neceflitate commendans,
exhibere eos poflit in alterutriim Lolita confbla-
tione pendere. Non vult eos in aliquo impedire,
ne fèparet tam fpiritaliter quam carnaiitcr. I11-
concuflbs eflicit vivere , ne ipfa fbcietatis initia
immaturo tempore föedera coepta conturbent.
Ufque adeo ilios. videntibus cunélis ad perfectum
fanélitatis invitat, fovet, fublevat: ut Dei
effe computent beneficia ipfi contraria, quibus
inducuntur ut pereant; nefcientes numquam
Deum juvare quod vetat. Quibus in tantum diabolus
blandiens fecuritatem prieparat fanélimo-
niie, ut conjuntftos fè magis Eeftiment quam dis-
iunétos, immobiles circa libidinem perdurare:
quos cum omni tranquiilitate deducens, nullis
procellis aut fluftibus inquietat; 8c velutin medio
mari minus cautosinducitrelaxare vela, nec
quaerere gubernacula, ut fubita tempeftate con-
citatos, naufragos ex infperata commotione fub-
mergat. Hanc primo exhibet-Ienitatem , ut duas
naves obleélet ad invicem convenire; quas cum
fecerit jun<5las , repentinis turbïnibus in femet-
ipfäs elidere poflit 8c frangere : 8c his utitur
biandimentis , a ut fubtraélis omnibus jaculis
compefcens adverfä, fuggerens profpera tamdiu
fopitum ignem fine ullis (lammis occultet, donee
duas faculas jungens, fimul ambas accendat:
8c tamdiu ceflät fasvitïas fuze tela fupponere, donee
ficut peritus venator quos occifurus eft, la-
quei fiii vrnculis alliget. At ubi indiflblubili catena
devintftos adftrinxerit; velut lanifta proti-
nus duos gladiatores adverfus invicem compellit
armari; 8c fubinde ftimulans membra, ftatim
gladios aptat, ftatim fuccendit infaniam, 8c b in
vulnificps amplexus impingens, utrumque fimul
uno iétu mortificat. Sic explicat quod ante
pneftare videtur, fic de fimplici caritate amo-
rem conflat illicitum, fic per fanétitatemc fub-
inducit interitum; dum contentus eft cedere, fic
valet fortius occupare; 8c dum fummiflüs pati
Salomon fie prædicat, dicens : Eft v ia q u a v id e- P ro y .i4 .r 2 ;
tu r a p u d hom ines r e fla efle ; novifiim a autem eju s ve-
n iu n t in profundum infernorum .
2. o. Sed aiunt : Si de hac con junélione clerici
denotantur, notandi funt etiam famfti plerique
nobifeum.d Sive Helias, qui manfitapud viduam: d
five Apoftoii, qui mulieres fecum comités cir- l-Eeg. 17'.
cumducebant : ut Joannes, qui matrem Domini
aflumfit, eodem Domino delegante ; aut ipfe
Dominus, cui de fuis facultatibus alimentapræ-
ftabant aliquæ mulieres religiofæ, cui etiam Martha
miniftrabat ad menfàm, 8c qui fingulariter
locutuseft ad puteum fedens cum alienigena mu-
liere Samaritana, vel cui recumbenti femina la-
crymis pedes lavit, 8c capiilis exterfit. Callidi ar-
gumentatores 8c jurifperiti fallaces : qui dumeu-
piunt prævaricari, controverfias a<5lionefque cau-
firum, etiam ipfa jura tranfvertunt ; 8c cum no-
lunt competentibus coerceri juflionibus legum,
ad illudendos judices inconvenientibus exerpplis
velut fimiles conjecturas juris objiciunt : qui per
Salomonem ipfius legis fagacitate produntur :
Peccator, inquit, homo évitât correptionem, & ad Eccli.j 2.2
voluntatem fiuam invenit comparationem. Tales ergo
non per orationem, fed per correCtionem potius
revineendi funt, ut non ante interpretatis oratio-
nibus inftruantur, quam e amifèrint quod ad de- e
fenfionis folatium repererunt; ficut nos adverfus
hujufmodi homines Salomon edocet, dicens :
Noli, inquit, refpondere infipienti ad ipfius infipien- Pro». 26.
tiam, ne fimilis fias illi; fed refponde infipienti contra
ipfius infpientiam, ut non videatur fibi fapiens
2 1. Revera magni homines qui fè comparant
fànélis, 8c eximia converfatio noftra, quæ
Prophetis vel Apoftolis videatur æqualis. Ad oc-
cafionem luxuriæ noftræ in perverfum fanCtos
volumus imitari; 8c in cæteros aCtus veftigia ju-
ftorum nolumus fêqui. In quibufdain infirmos
nos excufàmus ad imitanda fada majomm ; 8c in
aliis nos asquales majoribus proteftamur : cum
Helias ipfe in anguftia conftitutus, imparem fe
tur femetipfum preebere deviCtum, fic plenius patribus fuis ante Deum fateatur. Numquid, in- 3,Reg.rp
devincere gloriatur. Cujus verfutiasPaulus Apo- quit, melior Jum patribus meis! Hoc Helias de
ftolus ficintelligit, dicens : Non enim ignoramus, antecefloribus fuis in infirmitate fua cogitur ex-
inqnit, afttitias ejus. Male itaque in hac partici- clamare : 8c nos Helias vel Prophetis, 8c Apo-
patione pacati funt, qui ad bella pacificante dia- ftolis, 8c Domino virtutem noftram non dubibolo
perducuntur , 8c non bene in fanClitate tamus asquare? Video plane fic apud vos caicari
proficiunt, quibus ad detrimentum profeClus ip- avaritiam, ficut Apoftoii propria cunCta dimife-
..................... ^ r runt. Video crapulam 8c ebrietatem ftc veftris
inimici artificio fubornatur; nec reCto curfu
moliuntur continentiæ fealas afeendere, quos ut
de alto præcipitet, élaborât ad culmen adverfa-
rius protelare. Sed neceffe eft caducis lapfibus
elidantur, qui viam lubricam tenucrunt, de qua pter inftantiam doCtrinæ fblius ubique poliere.
conviviis abefle, ficut Apoftoii nihil habentes
frequenter cOaCli funt efurire. Cognofco taliter
in nobis jejunia, fitim, famem,nuditatem profe
a U t fubtraélis. ] Aliter in nonnulüs antiauis Codicibus
niff. & editis : his utitur biandimentis, fubtraélis omnibus..
& b. ... occultât. ■" In vulnificos] Præpofitionem adjeci ex dtiobüs mff. &
Morel, deelt in aliis. Paulo poll proveélus in tribus riiff.' &
edit. Spir. Remb. & Morel.
. « Sangerm. editijrii
^ induCit.
* JVve] Sic edit. Spir. Morel. & Remb. & tres vetufti codices
, alii ficut. ■ ’"l e Amiferint] Sic emendatur authoritate antiquiffirru cod.
‘ Sangehn. editi admfirint.
z \y