epiftola ad Eu ftochium de fervanda virginitate : Centefiimus&' fexagefimusfirudus dé uhb
fimi femine cajlïtaiïs. Joannes Saresberienfis lib. 8. policratici cap. 1 i.non tarnen qu'od
Jconjugali de traham cafiitati, fedcentefimum aut fiexagefimum frtidum, lieh de radice trice-
fimi oriatur, minime arbitrer trieeßmo comparandum. ^
S e x a g e n a r i e s ] Prudentius lib. 2..advérsùs Symmachum : Sunt & virgimbus
pidcherrima pramia noßris. E t mox : Hic decies feni rediguntur hi honea fruäus.
C o G i t a t i o ] Ita omnes ferè libri veteres. D u o tarnen ftabent colluäatio. In V é rone
» fi feriptum primo fuit colluäatio, fed fiipra lineam feriptiim eft cogitatio.
N on n u b e n t ] C o d e x Fuxenfis, non-nubentnequèmîbehtur. Seguierianus6cunus
alius vêtus non nubumur tantùm. Nubendi vocabulum fiepe repéri tu r in öbfeoenis , ut
poft Lipfium annotavit vir d od iflim us Joannes Seidenus lib. y. cap. 4. de jure natural»
& g en t ium , 6c nos quoque alibi monuimus. E t ita videtur etiam fenfiffe Sèrvius grammaticus
in fecundjim Æ n e id o s : I n N ü p t æ , qua nun'qitam mbit. Nam virgopoteß &
& MBB Tertullianus lib. 4. adversiis M arcionem : Manente matrimonio nubere adulte-
rium eß. Idem in ap ologêtico agens de incarnatione Ch rifti ait D e i filium nullam d e im-
pudicitia habere m a trem , etiam quam videbatur habere nonmipferat. U b i mànifeftum eft
v o c e r n tmpferat pofitam effe pro coitione mulieris cum viro. A lio q u i falfum effet quod
ait Tertullianu s, cùm certum fit Mariam matrem Chrifti ducfïam fuiffe a J o fèp h o , nup-
tam fuiffe J o fe p h o , uxorem ejus fuiffe, 6cpropterea Chriftum exiftimaturn filium fabri,
quia filius ejus mulieris erat quæ fabri uxor e ra t, quia filius eft quern nuptiæ demonftrant.
H in c in feholiis famfti C y r illi de incarnatione D om in i cap. 25. legitur : Natus eß enim
ex virgme, dr folus habet matrem imiuptam, id eft virginem, quæ non congrefla erat cum
marito. N am 6c Rufinus lib. 1. cap. 6. hift. e c e le f innuptam dixit pro virgine. Pro quo
Hieronymus in initio libri adversiis H e l vidi um dixit Mariam fuiffe matrem antequam
n u ptan f, quia nimirum conceperat ex fpiritu fa n d o antequam ex fponfa fieret uxor Jo-
fephi. Etfàndlus Ambrofius in epiftola de B o n o fo epifeopo accufàto in fynodo Capuenft
quod diceret Mariam virginem habuiffe plurés liberos : Neque enim elegififiet Dominus Je-
ßis näfeiper virgine?n,fi earn judicafifiet tarn incontinentem fore ut illud génitale dominicicorporis,
illam aulam régis ceterni coneubitus humani Jeminecoinquinaffet. Cæ te rùm , ut id quo que
obiter dicam , Rigaltius arbitrants eft hunc lo cum ex apologetico Tertulliani ficlcri-
bendum effe ut dicatur Chriftum nullam depudicitia habère matrem, quia videbat L a tinum
Latinium & Pamelium ita legifte in quibufdam vetuftis exemplaribus. E g o co n tra
puto retinendam effe led io n em vulgatam, quæ vetuftiffimorum «Sc optimorum codi-
cum au doritàte nititur ut fenfus fit Chrifti matrem nullam impudicitiæ lab ern , non
quidem obfoenæ attredationis injuriant, ut Rufini verbis u ta r, paffam effe , quippe quæ
nunquârn cum marito exercüerit conjugale commercium , f iv e , ut loquar cum L a d a n -
t iö , nunquam per voluptatis illece^ras copulata eft cum marito. V id e Erafini annota-
tiöhbs in hunc locüm Matthæi.
J à m v o s e s s e c o e p i s t i s ] Hieronymus in expófitione plalmi 4 4 . ad Prin-
cipiärn : Sexus devoraiur h virgine. Chriflumportât in pedore. Jampoßidet qhodfutura eß.
Idem in epiftola ad Eu ftochium de euftodia.virginitatis : Gaudeforor, gaude'filiaf gaitde
mi virgö -, quia quad alite ßmulant tu verè ejß coepifli.
G r a t i à m ] H an c led io n em praéferuht ómiies ferè libri' veteres «Sc veteres editió-
nes. Mahutius maluit glonam. H in c acceperunt poftériores editiones. E g o tot veterum
exemplarium «Sc editroniim contrà fcribentium audoritatem contemnere n on audeö. Si
quis tarnen mavult gloriam, ju dic io fi.10 fruatur..
H a b i t a t I on e s ] C o d e x Fuxenfis manßopcs. Q u o d fortaffe melius eft. N am in
eâpite 14. evangelii ïecundùm Joannem, ad quod iftic rd p ic it Cyprianus, fegrtur iri edi-
tione vulgata : In domo paths mei manßones muitte Juni. Sed heic meminiflè oportet C y -
prianum alia verfione ufiim effe quarrt ea qua rtos utimür.
C a s tæ per s . et v i r g i n e s ] Hieronymus in epiftola ad Eu ftochium de e u f
todia virginitatis ; & quia maritorumexpertee finit domina tum-, caßce vocantur & nonna.
Q u id fint nonnæ quære in gloffario La tino Cangii.
A d d i v i n u m l a v a c r ü ä i ] Itapofiii ïècu'tus fidem unius libri mei veteris. At-
que ea le d io mihi videtur optima. Nam alia eft admodurn intricata, quæ ita habet : ont-
:-nes quidem qui àd divïYiutii inumis patrium baptifini fimôiificatione peryeniimt. Q u id
ênim heic facit vo x patrium ! E t tarnen ilia habetur in cod ice Seguieriano & in fèx aliis,
A tii fèptem «Sç veteres editiones præferunt patrimonium, Beccenfis patriam. Sed milium
horum vocabulorum congruit huic lo c o , mea quidem fèntentia. Si quis tarnen ho-
runi alterutrum retinere v o lu e r it , n on repugno.
Q u o m o d o p o r t a v i m u s ] Refert hanc poftrcmam libri iftius partem fàn du s
Auguftinus lib. 4. d e d o d r in a chriftiana cap. 2 1 .
N a t u P r æ b e t e ] Poft ifta Pamelius , cui præiverat editio quæ dicitur G ra v ii,
adjecit ex cod ice Affligemenfi 6c ex C o lo n ie n f i, majoribus miniflerium ; idque optimè
quadrare ait. E g o non diiputo an optimè quadret. IHud tantùm a i o , me ideo expun-
xiffe hæc du o vocabula quia ilia n on inveni in antiquis editionibus neque in ullo eorum,
vèterum exemplarium quibus uftis fum , id eft viginti feptem.
V i r g i n i t a s h o n o r a r i ] id eft, cùm in vobis D om in u s martyrium coeperit
h on orare, ut Icriptum eft in libro de laude martyrii pag. 3 $2. quando ignés aut c ru ce s ,
ut ait in h o c ipfo libro de habitu virginum pag. 1 7 5 . fàndu s martyr, autferrum v e lb c f f
tias patiemini ut coronam martyrii accipiatis. Prudentius in carmine d e fàn d o F ru d u o fo
epifeopo Tarra conenfi : Career chriflicolis gradus coronce efi. Hieronymus in quæftione
undecima ad Hedibiam : Triumphus Dei efi paffio martyrum & pro Chrifli nomine cruoris
effiifio & inter tonnent a Icetitia. Virginitas igitur incipit honorari cùm virgo chriftiana in-
cipit pati pro nomine Chrifti. Cyprianus in libro de imitate ecclefiæ p ag. 2 0 1 . Confejfio
exordium gloria efi, non meritum jam corona, nec peificit laudem ,fe d initiât dignitatem.
6c epift. 7 7 . ad martyres pag. 1 29. Fufiibus cafipriits graviter i f afflifti per ejufmodi pcet
nas initiaflis confejfwnis vefira gloriofa. primordia. Inde ilia querela Secun d o virginis 6c
martyris , quæ cùm videret Rufinam fororem fiiam flagellari, clamavitad judicem : Cur
fororem meam gloria afficis, me verb ejus gloria non pateris efifie participent / Celerinus in
«ppiftola ad Lucianum pag. 29. Sic coronet te cujus nomen ‘confeffius es.
D E L A P S I S.
L I B R I iftius, ut ab aids jam obfcrvatum e f t , mentionem facit ipfe Cyprianus epift.
5 1. pag. 6 6. 6c Pontius diaconus in vita ejus > turn etiam fan d u s Auguftinus 6c
fàndu s Fulgentius in locisinfrà notatis. A d d un taliqu iE u feb ium Cæfarienfem, fedfalsö.
D e c ep ite o s indiligentia. C ùm enim Rufinus La tine verterit hiftoriam ecclefiafticam Eu-
fe b ii, credentes ilium earn vertiffe fimpliciter 6c nihil addidiffe de f iio , fibi perfuafbrunt
ea quæ in interprète leguntur de h o c Cypriani libro extare etiam apud Eufèbium. Q u o d
verum non eft. H æ c funt verba Rufini : Cyprianus de his, id eft de lapfis, librum magni-
ficentifiimc feriptum edidit, in quo & lapfos ad pcenitentiam cohortandos fr contradicentes
alienos efifie à Chrifii vifeeribus fiatuit. H u n c porro librum 6c librum de unitate ecclefiæ
frequenter citât Venericus Vercellenfis epifeopus.
P a x e c c l e s iæ r e d d i t a ] poft obitum D e c i i , ut oftendit Pearfonius in anna-
Jibus Cyprianicis.
N u b E ] Rigaltius addidit & caligine. Sed hanc ad ditionem, quæ haud dubiè eft ex
gloffemate, non agnofeunt aliæ editiones n ec libri veteres. Reperta eft in duobus tantùm,
in uno nimirum re g io , ex quo puto Rigaltium ac cepifle, 6c in Moyffiacenfi.
V o t i s o m n i u m ] C o d e x Fuxenfis, vocibus & votis omnibus.
C o h o r s Ca n d i d a ] Tertullianus in libro primo ad uxorem : Tot a ilia ecclefia
Candida de fanditate conficribitur. U b i vide Rigaltium. Idem Tertullianus in libro de c o rona
, dr de martyrii corona laurea melius coronandus. V id e notas Joannis L u d o v ic i de la
Ce rd a pag. 6 49. D e maffa Candida vide Baronium an. 2 6 1 . 6c 303.
S a c r i f i c i i s s a c r. ] Septem libri veteres habent fiacrijiciis acfacrilegtis.
R e s e r v a v i t ] D uo libri veteres mancipavit.
S e x um v i c e r u n t ] Suprà epift, 3 1 . pag. 164. fiexu fiio fortiores. Ubi vide notas.
A n no s suos v i r t u e ] Ita veteres editiones, viginti & tres lib r i noftri, 6c quatuor
Anglicani. In uno regio 6c in Moyffiacenfi legitur annos fiuos continentia virtutibus.
.Cum autem v o x continentia défit in tarn ipultis antiquis codicil?u$, cùm non convepiat
r D d d d d
Pag. 18^
1
Pag. I S i.