! A 1 iPfal. i43<
quàm à peccarot'é laudari.. Q u i cnim accqpcaqiialiBec
gtàti.avanis fuisdaudlbu^niroremglptiiE offeruhcjquaft j
olcunVvendxintv Vnde l’ falrqirta : Olciim autem peccatoris j
non impinguet caputpteum, idcit, fiiuoradulantis nö demul-
ceat nvcörem niiédm. 4 '.‘ S
•Dumdùwn inntcmcre, v.emtftonfus.Etqiiaparata erant, in-
ranértüuatas co .ul nuptits. ó^lauja eftianua, .
! Npn h icdicitur, quodnouaopéra éantp otare , feu
^cjoneiTiprxterkoEum,cfxdlueic.inclii^bunde,perme-i
m ariant ad ea quæ foris ;funr,
Hyen iet ipdex. £at;atæaiucm inttabuntad nuptias, vbi
mundaarrimaDei'verbqcopulabirur. Glaudetpr ad’.tus
cæleftis rçgni, ^iiia poft ii?<iicium nó.pacctlócus precum.
Sciëndumqufcä?nunçcjefpon(ara e(lecçlefia, & virgq ad-
nuptias perdùçenda,, id eft, concinens à f#fculari corru-
ptione.lllo autem ten?pore nubet, quo Vnftierfa mofcta-
litatc prætereunce, immortal!con^uniftipnè fcerabi tur.
■ 'Nouißimeveniunt & rcliqua virtues,dtcinte's ‘.Domine domine,
apennobis.
Egregia quidem in dominiàppellatiône conreftîoj &
repètinoii-n'diciurn fidei eft.{êdnihïl'prodeft vocari quem
opere negc-s. Non humänis verbis hæc agenturjSlèd con-
fciêmiæ hbi Ibquentür.
Ätille njpondens, ait : Amp dico vobis, Ne feto vos.
Ibiöon audiétur à P e o , qui hic hou vulcaudirequod
iuflic.IgworrfBjenim mtorabitur, vrqui modoinefFabilem
mifciicordiam re (puit., finefine Icuciitatem lentiat.
VigiUteitaqué, quianefcitis dient neq uè borat».
Ecce quo parabolafendir, vt qliiaignót'amtisdiemiu1-
dicij , fed & fuæ quifque dorminonis diem & horam ne-
fcitI Solicité teftimonium bonæcon/cientiæ nobis præ-
parenius, ne iudex imparatos nos inueniac.
C A P V T C X L I X . U
JA. R . ,I+ L .
S Jcutenini boino peregre profteifeens, vociUiit feruosfuos, & tra-
didit tttis botta fua. ■ . , '
Ideodico vt vigiletis, quia fporifus ptædiblus fi eut ho,-
mo peregre prvficifcé’ns ,'fradiditferuis fuis bonafua ad
frublificandùm, Æqlïifitnrqs a fingulis de commifl'o ra-
tionern. HôrrJo ifte, Çhriftus eft, qui poft refurceclio-
nemcælosafcendeni^vobatisapoftohs, doblrinàmeuan-
gelicam tradidit pro accipientium viribus. 6c fimili gàu*
diatandem recipit & ilium qui de qumque ralentis ièçit
decem,& ilium qui deduobas quatuor,non Confiderans
lucrutn, fied voluntarem.
I M: i; L.129
Et vmdeiit quinque talenta, alij dutemduo, alij vero vnum,
vnictitquefecundtimpropfum Virttltem,&.profectuseftftatm.
Ih qui n que ralentis exf&imitur exterioium iciencia,
cxanxinatiône quinque fenfiium acquifitâ. In dtipbôs in-
télle£fcus &operatiô. vnumfignifi“eat intelleâ-nm. Ecce
donoriim d iuilïo iniquai;sell prO diuerfitatë accipien-
tium» Nam licct diuidens ptofë^lus fit, in eo quod arbi- ■
trionoftto liberamoperandi poteftàterri reliquit,fé mper
tamçnparatus eft darë,: prout volumus gratiam promo-
uere.
; Abijtautem qtt iquïnque talentâ acceperat,é‘ operatus eft in eis;
&tucratiis eft dut quinque. ■ similiter-&iqui duôatceperat? lucra-
iaseftalïàduo.
\ Àbijtper exèrcitiqm ftudij, qui fendus terrenos accè-
pit, de duplicàuifc fiOTUotitiam cæleftiùm, ex creatdrisin-
tclligens ëceâtorern.Qui hurufmodi funt,quamuispene-
trare myftica nefdiunt, reâ eîamen dqcent ineentione
bonaflllé autem accëpit feientiam éc qperam prèferi-
tem, typosfuair;ebeatitudmisintelléxit. V c lin liocalia
quinque àùt alla duo veniünt in lücrturi î 'quiâ tum vtri-
q^efexui prædicatio irbperiditur, quau accepta talënta
ge’miuanair. Alij banque vtriufque fexus yêib’o & ex-
emplodoëfórdm ftocetïtiritelligenfia &;0p,et'atione>-alij
fenîuum m oderaminé &r vüi b i î tu m con,templitione ,
vtriquefijmtnumbonumqùætetites^
Çmaiitem vnum açcepetat, Mtemfodmri terra, & abfcùtidd
pecuntamdominifuï. m |pj
Ncquamferuus In opewbus terrenrs pofuit doiStrinam,.
quam P eù s ei^e di t. Nam tal e n m m abfi^ond ère- i eft cor
nuuquam à tecten1seleuatè.V^de>pfôp|i£:tà;5<«piè»ffî/K»r
Poft mulcunt vero tempor&iïewt domïnüsferuorum iüortim, &
pofuit rationem cum eis.
H o c iiÿfccundo domini aduentu fieçt Siapoftoli red-
’ditucifuntrationé, ôc fü& metu iudicis refurretfturi, quid
nos'îSingulorumdifèimenturaiftus.àccufante vel cxcu- ,
fante'coniciemiavnumquemque.
Et aaedens qui quinque talenta acceperat, obtulit alia quinque
talent a, dfans. Domine, quinque talenta tradidi(ii tmhi, & ecce
allaquinquefuperherat ut fum. I f •
Accedens in reddendo gratam rationem, offerer do^
mino quo tquotàb errore çonuertîti teftimonium pèrhi-
bente confcientia» quod per gratiam fibidatam q.uos po-
tult, lrfcrifccît. ■ *'■ ' ‘T£-> V- v
| ÀitHlidominuseius: Eügefmtebone&fidelu,quiafuperpauca
' fuifttfidelisjfupra multa teconftituam. h]tra in gandin domim tui.
Admixtiischorisangelicis, fieintuslætare aemunere,
. quo.d liée oiulus vidii, nec aurieatidiuit. neç in corbominisafcendit, -
vt iam non fit quod exteriüs dôléas de cçrruptione. Præ-
fentia, licet magnavideà'htur, in.compàratione samen
futurorumpaïuafunt&.pauca, nee fine admixtionè afi-
cuiusmoleftiæ.Quodeftmâiusgaudiuni,qudmeflè cum:
domino?
s Acceftit atifeni &qtù duo talèntaacceperat, & ait‘.Domine,
duo talenta mihi t r a d i d i f t i . M t ilii dor
minus eius : WMiÊMÊÊïMMï
fupta multa ie'tonftuuam.intra ingÀudiuttraomtnitut.
•■ üSS. Euge, hoccft, bene. & eft côngratnlàrio blandientis
domim l'eruo bono iibi Sc proximo, ac fideîi per omnia
domiho.
■ Accedensautem &quïvnim takntûm acceperat, ait ■. Domine,
fcïo qu'ta homo duras es. metis' vbi nonfemtnafti, j^ congregas
vbinortftarftfti. é'tihiensabijlér abfcondiialènümitüuidin terra.
Ecce babes quod ruuni eft.
A c fi dicat : In'tellèÆfum ded ifti, intelle^üm hàbçô.
Infelicilîimum habens d fui cbnfcièùtia téftimôniuin,
cum debuit' fimpliçiter inertiam coUfireri & 'orare vé-
niàm, calumniatnr domini dufitiam. & id e o qudd bu rabat
pro ëxculàtipne diçere, vèttitur ei in culpam..Dutuni
vpçât dominum, quia ardua eft via quæ ddeir advitanr :
& quia quanto grad us alu or, tam o calüsgra ui o i*. Metis,
Înquit;y|fiii0tfj|em#ff^ij)'^r^cidenxfâl^étu.dici:j gentile|;,':
quibus fer i p t uràm le gi sn o n comm ififti.'Gôngrcgâs-et-
iam in regno tup de gentibus , vbi (çmen prædieatiônis
non(parfifti. Hinc intelligimus èfiamgentilium fic.phi-
lofophorum bonam vitàm recifÉte doininum, & ad
comparationerti eoruin quinatiirali- legifcruiuuc, con- '
condemnari eos qui fetiptâm negliguntv' Sunc piériqtié
intraeccleliam,. quomtmnalus (èriiüs imaglhéfri ten e t ,
qui melioris vit®viasaggredi metuunt', &..tatnen'iacete
in fui torporis ignaiVia nori-pertimefcunt. Cumq-.ië pt'tr-
catoresfeconfiderant^fanéVitatisviasarripc-réticpidant;
&rëmanere in fuisiniquiraribusnonfornlidânr.
. Reftondetisautemdominus 'ciitf d ixiieii &eruf maté & pger,
feiebas qüiàmeto vbi ntifemim,'&tongrego vb~i-nfiftarfe; Öpörtu'ti,
ergote committere pecuniamrtieamnummularqsi& vernens ego
récepijfenivtique quod meut» eft cüm vfura.^ §§j |
Seruusmaltis appellatur, quia Calurftnfam facit domino
fiidjin quo fupetbianotatur. Pïgerfquià talent Uni
bon dupliciuit, in qüo acCülacur negligëntiæ. Si atitem
4pmiriüm duruniéXaéîbfeni feiebat, cur non.fetuiuitei
ad lucrüm, dé eo quod fibi dédit adérogandum? Vb’i
niai a & argentum. V ndé ill'ud : F.loqdiadommdoquia cafta,
argentum ignèexaminatunl:, probatum § ter-, repürgatum fifttf-
Pecunia vebârgentum,prædicatiôe;ft,q(ta;da;idebuit
nnrnmularijs & trapezitis?id eftvCætéris dq^ôftbus.
peenmam igmir mfmmuiari/sdare eft/ciéntiam prædfea-
tionis impenderëliis, qui yakaiit lianedicïis & openb'us
ToM te
Tollheit aqueab eo taleniSj& date ei qui habet decent talent#. j na opera lucis exempla monftramus. Redemptori ete-
Tolliturtalcntum j &.datur habend decern talenta: | nim noftro vnumnequaquam placet fine alrero. fi aut
vtintelligamus maius. ptstnium debeti plüsläbbranti, '■ *'~ u — • . . ’ ^ •
licet*qualegaudium f i t& de duplicanti quinque, &■ de
duplicanti duo talenta. Vnde ApoQcohiS iPresbyteros bono-
ra, qui veri presbjteri funt, maxtme qui labor ant in verbo Erei.
V e lita : Talentutniuredaturilli J quiexteriorajure mi-
niftrauit , quod quotidie fit in ecclefia. Pleriqueenim
dumbeneminiftrant exteriora,adintelledum quoque
is qui bona a g it, inquinamenra luxuriæ non deferir:
aut is qui caftitate pneminet, non femper bona opéra exercer.
Et vosjimiles hominibus, expeâantibus dominum fuum quan-
do reuertatur à nuptijs : vt cum valent & pu lfanent, confeftim ape- '
riant ei.
Ad nuptias dominus abijr, cum afeendensin coelum,
myfticumperducuntur diuiriagratia. Iniudicioqubque fupernam fibi angelorum multitudinem nouus homo
multi qui idonci ad ’docendum videbantür,ob negligen- copulauit. Q u i tunc reuertetur, cum in iudicïum manitiamfuam
interindotftosrepurabuntur; quidam fimpli-
ciores, ob conuerlâtionis deuotionem inter apoftolicos
doeftores fiumma præmia percipient. Qui cnim redpit prophet
am in nomine prophet a, recipiet mercedem propbeta.
m : t r . 2i!- l w- f
Omni enim b about dabitur, & abundabit. ei autem qui non
habet, & quod videtur habere, aufereturaheo.
1 Multi naturaliter habences acumen ingenij, & defidia
corrumpentesillud'perdunt bonum naturae, quia non
exercencillud. & promiflum praémium vident tranfire'
ad illos, qui quod minus habent, labore & induftria au-
genc. Velita: Habens fidem & bonam in Domino v o luntarem,
etiamfiquidujinus operetur vt h om o , dona-
bitur tarnen à bono iudice. His autem carens, esteras et-
iam virtutes quas videbatur naturaliter poflideie, perdet.
Eleganter dieftum eû,quod videtur habere. Nam qiipd fine
fide eft, non vere habetur. &maloferuoimputatur, non
domino. Gri^orius: Chari tatem habens, etiam alia dona.
percipit. hac autem carens, etiam quæ habebat amit-
tic. Nullus dicat, talentum mini’me aceepi, non eft vnde
rationem reddere cogac. Vnicuiqueenim hoc ipfumre-
putabitur, quod vel nftniitfum accepit. Alius intelligen-
tiam habet prædicationis ? miniftermm debet ex calento.
Alius terrenam fubftanciam ? erogeede talento fubftan-
tiæ. Alms artem qua palcicur ? ars eft ei pro talento. Alius
familiariseftdiuicr? talencum habet familiarjtatis, & lo-
qui debet pro indigentibus. Omni ergo habenti quomo-
do debet, (cilicet vt cum benignitate vtatur quod habet,
dabitur gracia fuper gratiam. Omnis autem res quæ dan-
do non defieir, dum habetur & non datur , nondum habetur
quomodo habenda eft. Timeac ergo qui id videtur
habete quo abuti tur, ne prorfus ab eo aufetacur.
M. T L. 231
E tinutilem feruum eijcitein tenebras exterior es. illiceritfletus
&ftriior den t ut m.
Dominus lumen eft. qui autem ab eo fbras mittitur,
caret veto lumine. Nunquam ergo foluecur à carcere te-
nebrarum, qui quadfantem verbi nouifiimum nonfol- ;
j ueritantefincm vicæ. Quatuor namqueparti.bus funda- j
cur denarius æternævitæ.vt qu«pd corde credis, orp Con-
fitearis: & quod confiteris, opere corapleas: & quod j
compleuerisjdocere non ceftàueiis. Qui enimfecerit&
, do euer it, hie magnus vocal it ur in regno calorum.
C A P V T C L .
L ‘L2-
Slntlumbi veftripracin£ti,'.& lucerna ardentes.
Q u ia vins luxuria in lumbisfit, foeminisinvmbili-
co, teftaturdominus qui de d iabolo ad beatum lob lo quitur,
dicens : Virtuseius in lumbiseius, &fortitudo illius in
vmbilice ventris eius. A principali igicur fexu lumborum
nomine luxuria defignatur, cum dominus dicit :Smt lum-
bi veßripfeteinät. Q u ia ergo neqùam.feruus in totum (ecu-
lofubditur, ôcfatuæ rirgines lècularisintuitulaudis D eo
feruiiint: pulchre fuos d ocet, &: lumbos præcingere ab
atùore feculariùm, 6c (ucernashabere, v t hocipfum fafeftabltur.
Venit quippe,cum ad iudicium ptoperat ; pul-
lat vero cum per ægritudinem mortem vicinam effe de-
fignat..Guimoxapcrir, qUietim««warnore ftifeipit. IlleN
enim non vulteraperire, qui exire trépidât de corpore,
quiameminit le ilium-con tempi] fie.
L. f M. 2<i-
Beatiferui illi,quos cum venerit dominus inuenerit vigilantes.
Vigdar,quiad alpedum veri luminis, mentis oculos
apertos tenet. Vigilat, qui à le torporis & negligenriæ te-
nebrasrepellit. Hinc Paulus dicit : Vtgilate iufti & heilte 1. Car. ij.
peccare.HincimCumaittHoraeftiamnosdefomno furgere. Rom.i}.
Amen dico vobis, quod pracinget fe, & factet illos difeumbere,
& tranfiens miniftrabit tilts.
Pracingitfe, id eft, ad retributionem præparat. Factet illos
dtfeumbere, id eft, in æterna quicte refoueri. Vndc alibi
iple dominus dicit -.Recumbent cum Abraàm & ifaac& Iacob.
Tranfiens miniftrabit, quia rediensde iudicio ad regnum ,
poft ipfum iudicium nos Iuck fuæ illuftracione lâtiabit.
Qùemeniminhumanitate in iudiciocernemus, etiam
in diuinitaie poft iudicium videbimus, Velcerte tranfiens
dicitur miniftrare, quia fuos féliciter tranfire facier, cum
de Ipeculatione humanitarisad contemplationem diui-
næ claritatis eleuabit. R venerit in fecunda vigilta, &fiin ter lia vigilia venerit, &
ita inuenerit, beàtifunt ferui illi.
Vigilias vocac à fimilitudiqe excubantium in noble :
quiainnoble huiusfeculi femper de^emus contra holies
eflè lolliciti, &expe<5lareiudicem omnibus in qualibec
ætateparatis, lucem perpecuam miniftraturum. Prima
ërgo vigilia primæuutp tempusçft,id eft,pueritia:fècun-
da,adolefcentia veliuuentus, quæ vnum func authori-
tatelacri eloquij, dicentis: Latareiuuenisinadolefcentiatua. Bed. 1.
Tertia vigilia eft feneblus, in qua (altem (èneâute refî-
pifcat,qui in prima & fecunda æ tatenon euigilacad vias
vitæ.
L “!■ M . R . 1”
Dixit ergo : Homo quidam nobilüabijt in regionem longtnquam
acciperefibi regnum, & reuerti. |
|É Homo nobilis eft Chrillus^Longînquaregio, ecclefia Beda.
cfhexgeniibus.dequiciloquemi, ego autem conftitutusfum Pjal.i
rexabeo,dicitur à pâtre : Poftuldàme,.&dabo tibigentes ha-
r edit at on tuant, & poffeftionemtuamternfinos terra. Quæhæ-
redicas autpoflèflïo, bifarie regiolonginqua vocatur : vel
quiaà finibusteriæclamat ad dominum, vël quia longe pßl.us.
eftàpeccatoribus falus. Cum eniifa dominus vbiq; fit, longé
rame eft ab idoloîatris. (eàquierarttlonge, faäifuntprope in Bphef.z.
fanguine Chftfti. Abijcenim Çhriftus ab excçcaris Iudæis
ad genres illùminandas, in fine reuerfurus, quand o omnis
ifraelfaluuserit. mm m •
Vocatif autem decem ferais fuis, dédit illis decem mitas.
Denarius ad legem pertinec propter decalogum. Vocac
ita que parer famjlias decem (èruos, quia elegic dilcipulos
per liter^m legis imbutos. Dat illis decem mnas, quia
di<5fca 1 egis.-fpirirua|iter intellîgènda reuelat. Poft refur-
reélionem quippe fuam aperuic illis fenfum, vt in tellige-
rent fcrlpturas. Mnaïècundumgræcos, centumdrâclft
ciant& doceancrebta intentionc. Aliter: Lumbos præ- | misappenditur.&(èrmolcripturæ,quiavitæ cæleftispef-
cingimus, cum carnis Luxuriam per continenriam coar- 1 fcblionem fuggeric, quafi centenatijpondéré fulgefcic. .
tamus. Lucernas auté in manibus cenemus, cuth per bo- ! Et ait ad illos : Negoctatnim^fum venio.
Myftica