Defenejtrü Ecclefia.
■ C A P V T C X X X .
T)EvCpic\ixJeneftrx,(]nx tempeftatem cxcludunt, & lu -
JL men introducunt funt doctor es, qui turbini hæjrefùm
obfiftunt, & lumen do&tiha; Ecclefiæ infundunt. Vi-
truminfeneftris , perquod radius lucis ||culatur , eft
mens doétorum, quæ cæleftia quafiper fpeculumin æ-
nigmate contemplaturi
De Columnis Ecclefia.
C .A P V T C X X X L
C olumn*,quædomum fu ldunt,luntEpilèopi, qui
machinam Ecclcfiæ viræ reâ i t udine in alta fufpén-
dunt.Tr4&«,quæ domum coniungunt, funt læculi principes,
qui Ecclefiam continendo muniunt. Tegula te&i,
quçimbremà domo repellimt. funt milites, qui E cclc-
fiam à paganis & hoftibus protegwit.
De Ptâura.
€ A P V T G X X X I I .
BAqueariumpi<3:uræfuntexemplaiuftorum,quâ:Ec-
clefiæ reprælèntant ornamentum morum. O b très
autem caulàsfitpHftura:piirno, quia eft laicorum litera-
tura:Secundo,vt domus tali decore ornetur: TertioiVt
prior um vitain memoriam reuocetur.
De Coron* in Ecclefia.
C A P V T € X X X I I L
LVmina, quæ circa capita (an ârorum in Ecclefiain mo-
dum circuli depinguntur, defignant qu ed lum in e ,
«terni fplendoriscoronati fruuntur.Idcirco vero fecun-
dumformam rotundi feuti pinguntur, quiadiuinapro-
reétione vtfeutonune muniuntur.. V sd e ip ii can un t
gratulabundnDowMJe vtfeuto nos bon* voluntatis tu* corona-
Iraaginu ^ y^. y fus autem fornias fculpcndi à lege coepit, vb iM o y -
orfgo * ;J fes iuffuDomini duos Cherubin ex auro fecit. Vfus vé-
ï>Ktg. 6. c i roEcdefias pingendi àSalomone exordium fumpfit, qui
&7- . varias caelaturas in templo Domini fieri inftituit. Vfus enim
candelabri & thuribuli à lege ccepit.
» Depauimento.
C A P V T C X X X 1V .
P^«jwe»f«WiquodpedibuscalcatUr, eftvulgus, cuius
laborc Ecclefia fultentatur. Criptafab terra eônftril-
dtaefunt culroreslecretioris'vitæ. Alcare'jfupçi: quodlà-
cnficatur,eft Chriftus, fupei quem làcrificium Ecclefia:
acceptàtur. Ideo corpus Chrifti fuper altare conficitor,
quia populus in eo credens e x eo rericitur : V hum cum
Chrifto,quafi multi lapides Vniïmaltare efficitur. In ol-
rarirt/ii/«wreccJnduntur,quia in Chrifto omnes thefauii
fapientiæScfeientiæabiconduntur. Super altare capfet
ponuntur ,i j lunt Apoftoli Sc Martyres, qui pro C hrifto
paffilegutuur. PdlU&veJles,qmbus altare
' ornatur,funt confeflores & virgines,
quorum operibus >
Ghriltus déco-
* ' -
De Cruet.
C A P V T C X X X V .
G R ux ob tres eau (as fuper altare etigitur: primo quod
fignum regis noftri in domo Dei qtiafi in regia vrbe
figitur,vt à militibusadoretur. Secundo vtpalfio Chrifti
femperEcclefiærepræfentetur. T ertio vtpoptrius Chri-
ftiauus carnemfuam crucifigendo vieijs &concupifcen-
tijsChriftumimitetur. Vexilla ideo e riguntur, vttro-
phæum Chrifti Ecclefia iugiter me more tur.
DePropitiatorio.
C A P V T X X X V I .
TyRopiciatoriumyquod fuper alrarelocatur, cftdiuinitalf
A Chrifti,quæhumànogeneripropiriatur: Grains, per
quos ad altare afceiiditur,funtvirtutessper quasadChii-
ftumpertmgitur. Lauacrum, quoiitxtaaitaremanusab-
luuntur,eft milcricordia Aliens de Chrifto,qua homines
in baptifmo velin poeniten tia à fordibus diluuntur.
■ r De Vallijs. . '
C A P V T C X X X V I I .
P Allia, quibinEcclefiafufpenduntur , funtmiracula
Chrifti,quæin Ecclefialeguntur.P«//><f«/w quod in al- j
turn fuftollitur,&in quoEuangelium legitur, eft perfe-
<ftorum v ita ,ad quam per euangelicam dodtrinam per- .
uenitur, dum relidlis omnibus quisChriftum fequitur.1
Ecclefia iugiluminc lucernx illumina tur, & Ecclefia <
ChriftilumineSpiritus fandti Temperilluftratur. Saptif- I
musm Ecclefia celebratur , quia Cathólica Ecclefia eft
mater,dequa noua progenies Chrifto generat ur.
DeOftto.
C A P V T C X X X V I I I . 4
OStïum ab obftando vel oftendendo dicitur. Oftium
quod inimicisobftat,&amicisaditum introeundi
oftendir, eft Chriftüs qui per iufti tiam obftans infidèles
àdorho fuoarCet, fidelesadicum oftendendo per fi-
dem introducit.
DeChoro.
c A p v t c x x x i x .
CHorus pfallentium a chorea canentium exordium
fumpfit.qnam an tiqui tas idolis ibi conftituit,vt videlicet
deccpti deosfuos & voce laudarent, & tqto cor-
poreeisfeiuuent.Perd>orr<«autemcircuitionem volue-
runt intelligi firmamenti reuolutionem: per manuiim
complexionem, elementorum“ connexionem: Perfó-
num cantantium,harmoniam planetarum refonantium:
per corporis gcfticulationem,fignorfirn motionem; per
plaufum manuum,vcl pedum ftrepitum, tonitruorum
crepiturn.Quod fideles imitati funt, Sc in feruicium veri
Dei cohuerterunt.Nam populus de mari rubro egreflus
choream duxifte,& Maria éis cum tympano prxcinuiftc, £XCi^.
& D au id ante arcamtorisviribas<afte,& cum cirhara:
Pialmos cecinifle legitur. Et Salomon cantores circa al-
tareinftituifte dicitur,qui voce,tubis,orga]nis,cythbalis,
citharis , cantica perfonuifle leguntur. Vndc Sc
adhuc in choreis muficis inftrurtentiS vti ,
faiiuntur,qfiiaglobi cceleftes
dulcimclodiaciicun-
ferridicun-
Chonin
odco'tcm
pli.
10-37
De concordia diori.
C A P . V T C X X X X .
CHorus dicitur aconcordia canentium » fiueà corona
circumftantium. Olim nam^.in modum coronte
circa aras cantantes ftabant ; fed Fiauianus Sc Diodorus
Epifcopi chores alterna»in pfallere inftituebant. Duo
choripfallentiumdefignaht A n g e lo s , Scfpiritusiufto-
rum,quafireciprocavoce Dominum laudantium. Can-
celliinquibùs lia n em u l t a s manfiones i'n domo patris'
defignant. Q u pd aliq uand od ech orqcum proceflione
adaliquodaltare vadunt,&ibi inftatione canunt, fignb-
ficatquodanimaedehaCvitâ;euntes,ad Chriftum perue-
niun^& ibiintonlb rck) AngelorumDeoconcinunt.
C A P V T C X X X X I .
C,Orona ob très càulas in templo fulpenditur : Vna
quod Ecclefia per hoc decoratur,cum eiuslumini-
bus illuminatur : Alia quod eius vifiohe admonemur,
quia hi coronam viræ & lumen gaudi] pe rcipiunt, qui
hic Deo denote leruiunt : Tertia v t cceleftis Hierufalem
nobis ad memoriam reuocetur ,, ad^uiuçfiguram fadta
yiàemr.ConliAtenim ex aurojargento^rej&fenoiAumm,
funrfapienciafulgentes : Argentum eloquio nitentés:
Æs,in dodtrina ccelefti dulciterfonantes : Ferrum,vitia
domantes: T unes coronæ fun t , leripris Ecclefiam mu-
nienres:Lucernæeiusbonisa6tibuslucenres : Aprume-
nim funt Martyresrargeptum vi.rgincs:a:s, continentes :
ferrum,eoniugijs feruientcs.Gm»z<e in corona corufean-
tesfunt, qui Sc in virtutibus rutilantes^ Metalla in igne
excodfcaad ornatum coronæ fumuntur, &ele<5li-inca-
mino tribulationis probati ad cceleftis Hierulalem deco-
rem eliguncur.C<tf^»<«,qua corona in al turn coiitinerur,
eft fpes , quaEeclefiad terrenis ad cæleftiafulpenditur.
Supremuscirculus cuiinneClitur, eft Deusd quo omnia
continenttitf''
DeCampanis.
C A P V T CXXXXI I.
SIgna.quænuncper campanasdantur, olim per tubas,
dafiïmtur. Hæe va là ptimum in NolàCampaniæ fu r it1
reperta. Vnde fie didta, maiora quippe vala dicutur capd-
w<e; a Campaniæ regione; minora Nota-, à ciuitate No la
Campaniæfitaqueprædicacores defignant,qui populum
ad Ecclefiam conuocant.Earumlonatioeftillommprç-
dicado,quorum{bnusinomnemterramexiuit, Sc in fines
orbis terraverbacorum.Ex ærefuntfulæ s quodVft,
durum Sc lpnorum,quia prædicatio ill or um contra vitia
eft du'ra,&de virtutibus eft lonora. Ideo autem in modum
vaforum formantur, quia ptëdicatores vafa Spin-
tusS.appellantur.
DeTurribus. 1
C A P V T CXXXXI IL
TV fr e i, in qitibus fulpetilælbnant, funt duæ leges,
quibtis prædicatores à terrenis ad Cæleftia fufpënfi
Idgriifin Dëi prædicatur.P/eât^«»î fitex fe rrö , -qtiod óm~\
nia duradômàt,èftillorum lihgua y quæ omnia aduerfa
(n'peta.t.Vinculum qùqliga tuf eftmoderatiö,quä illorum
lingua temperatur. Funis y quo canipanæ mouentürad
foha ad um, eftfacraScripturaèxmültislentéhtijs con-
texta,-qua prædicatores mouentur ad prædicandum.Pii-f
nis alighô d èfcendit, &làcralcnptüra a ligna cru ci s.Si
Dominiez palïioriis delcéndit. Lignum à<|fiiperiorib(is
continetur, c[uiàcrux& palfio Chrifti a Prophcris ante
prædicatur,& Euangelium Legi conneôlitür,&: Apoftolicdd'oÖrrina
P rop h e tic 'contexitür.Sacerdos funem ap-
^rehenditjdumScnpturadocentebonaóperaagit. Tunü
eum lurfum trahit,durtïlcriptUraéum in eontemjplatio-:
ne füfpendirifunemipft? deqrfum trahip,dunn a cohtem-
^lationé ad adiua'm vitam defeehdit. Extra<ftu funis
campahafonat,quiaexbona óperaHone przdicatio in-
tonac.
De campanario.
C A P V T C X X X X I V .
C Ampanarium,quoa in a lto lo ca tu r , eft alta preedi-
catio,qu« de ca:l,éftibus loquitur. l io n au tem fine
ernik gallus luper campanariurn ponirur. Gallus enim i .. . }
dormientes e x c ita t, & per hóe admonetur presbyter j
gallus D e i, v t peccampanam dörmientés ad m a tu t in a s -^
excitet. \ . i wÈ\ , ,%,■
DeStatione.
C A P V T C X X X X V.
TNEcclefiamafeuliin AuftraUparte liant , lignantes
Aquodfortiores in fide ardore Spiritus S. feruidi præ-
latifieri d eb ean t, qui æftum tentatipnum mundi ferre
debeant. Fqeminæ vero in Boreali parteftant,démon-
ftrantes quod fragiliores fubefle deb ean t, qui^ltum
tentationum ferre nequeant,atq; nupciaii medicamine
æftum carnis temperare.
DeMulieribus.
C A P V T C X X X X V I .
MVlieres quoqj poftpartumEcclefiam non intranti,
quia immundos à templo çoelefti excludi d e fig - 1
nant. Alioquinfipræinfirmitateyalerent,eademdie,
qua parèrent, intrareEeclefia^seisliceret; v t Deogra-1 G
tiasagerent.PrppterJiançfignificationem in multis lo- Menftnii
cismeoftruæ yiris commixtæ,, foris Ecclefiam ftare fo- tæ’ ^
len t ,& ob hocpoenitehtesintrare Ecclefiam non debet.^^ MaliercS
Linus Papa expræcepto B. Pétri & Paulicôftituic,yt mu- curin^c-
lieres in Ecclefia velaræfint.Echoc^pter tres caufas fit: plis vèlatç
VnaeftjCumfintdecipula diaboli, ne laxisearum crini-
bus iuuenum anïmi illaquerentur: Alia eft he qu,çdam il-j
lârumobfprmpfitatem capillorumfupexbia eleuentur,
quædatti vero ne pb defqrmitatem illorum deturpentur;
T em à e f ty t reattls originalis peccati, qui.per rrtulierem
étienit, ad rhemoriarn nobis reuocetur. Iudex quippe
malorümeft Chrifttis;làceidoseius vicarius. Antelacer-
dotèm ergo debet lè mtiliçr yelare velut rea,& tanti mali
fibiconfciacôramiùdicèfècelare.Vnde’dicitApoftolus,
V t mulier Velata fiç propter An gd o s,id eft, lacer do tes. In
Ecclefijsehimnonpermictitureisloqui, id,eftpopulüm
àlloqui. Et nobis qüôq; non licet loqui in Ecclefia, nifi
i n ltymnis,& P fa lmis,& Cantids Ipiritualibus, & Prarëy
vcconiungamurcoeleftibus. 3
c i p y t cxxxxvii.
C Oemitcriant , quod dieitur mortuorùm dormitorium,
eft Ecelefiægremium.quiafîçut læculo mor-
tüdsde VterbBaptiftnâtisGhrillogenuitjitapoftmodum
Carné niortuosgremiofiio confouens ætérnæ vitæ red-
dit.
Ecclefiæ,quæjn m o d um cru d s fih n t, popuiumÉc-
clefiæ mundo cruçifigi debere ofterîdüht; Quæ autem
rotund ç in mod um cicculi fiunt,Ecclefiam per circuluiîf
, iprbisihcirÇulum cqronææternitatisper dile-
éfcioncm conftrui ofténdunt.
* u
V
H