■Zachariee EyifiepiChrjfjöpolitanit
Chryfiji.
Ambr.
Be Ja.
B
lob.lj.
c
a « in lege n o n i t t am . t ó i iapina tbuimetiir- Eonchiäte
tnarina: ferro circuiia&,lacbxymaspucpureascmitcunc,
quibus lanacingitur, viidc purpura texitur. Byflumyero
genus eft liniCandidilfijiii & molliflimi | quod Graeci pa -
paten vpcarit.
Et erat quidam mendicus nomine Lazarus, quiiacebat'aata-
nuameius, bulccribusplenus, ciQunsfaturari de mets-qua cade-,
bant de menfa diuitis: & Mem iUidaïat: Sei c? ca/m veniebant,
^lingebanthUlceraem. f i . • v • ;
N e ca (eeanesremo,iicrepotërat,nec yiucarorerar qui
remoueret. N o ta cum^parabolar propria non pönanr
nomina , & Domihus^er humificatis ^probacionem
pauperis huiusnomen dieat,;qon parabola, fedreigefl:»
narratio h x c eft.Mendici huius hulcera diues faftidiofus
exhorfe^-ne inter preciofts epulas vngueßtatofq; conuiuasfcetorera.
bvdceruni lamlbentibuS canik.iuftinean
Cum ergo anteianuam iaceict,&ex..\ülloiie'paupcris di-..
uiti non miftrenti cumulus damnatiapisinrertu r,,& rurfum
ex vifione diuitis tentatusq,uotidiepauper,proba-
tur.Quem admaiorem ipfiusprobatipnern paupertas fi-
mul SciEgrirudo, 8c yifa diuitis copia, & nu lla lib iad h ibitacon{
olatio,afficiunt.Cauendum ergon&pjtuperes
defpjcianaus , & ft qua in eis rcprchedfibilia videmus,
quiafortafle quosmprum infirini,tas vulnerat, medicina
paup^rtatis envat. ^
eft dit tem vt moreretiir mendicus, & portqreturyb
iUindisvi finum AbraA.UortHiiscfi antem c? dines, & fepultiis cfl
ininfer no. . V %
Sinus Aio rate, requieseft beatorum pauperum, fepuL
tura iiiferni, fupcrbisSc inimifëricordib. profundi taseffi
pcenarum- Vncft Gregorius duodecimo in lob;: N o n iu-
ftorüm aai mas ad internum dicimus defcendiUe, v t in
locis pffi.fialifi.renerentur5fed .yt.infup.eri.prib.| requiefcerenr.
ldcmtertipdectmp'.Taidiumquomftideftderabant
videre ft luatorem, voear lo b tenebras,vbiait: Inteye.bris
flrauï letïuiam muon. Idernin o ótauo: Sicurconfumitur
nubes & pertranfir, fic qui defcendit ad inferos, non a-
fcen dit. Acfi ape r telpquer et u rfob ,dicens:In al turn currendodeficitjquifupftbiendoadinteritum.
tendit.Quc
ft {èmelpui|^p.poe.nam per trahit, mifericorcüaylterius
ad veniam. nonred u ert-. :
Èleuans autem oculosfups 1 cumeflet in torment is, vidït4H
braam dlonge&Labarumihfimeius. / :
Gum dieamus Abraam fepu'ndum fidem patrem npr
ftrum,ccecus credentitim libpratorem expeéfcanriü, finus
eratAbraaixad quemminifterioangelorumdiretftusfuit
Lazarus,de mendico diqes faétus. Infidelesautpm iuxta
varietatemculpatummerdiuerfasinanfionesinimopm-
narum p o iiti, iidèlëyuipcr fein requie aJonge conlpi.ci-*
unt,quiaillucpcrmeritumnon $ tingunt.
kt ™me
Labarum vt hningat extrem umdigitifm in aquam, vt refrige-
ret itnguam meant J qutacructoff/ih bdeflamma.. |
1 : Sicut diüinicas figuratë per, translationcm .pculos,
liriguam, d igitos, exteraq; humana membra dicitur ha-
beredta acorporib.ièparati. Petit crgqdiues liiir,
gaam fua fefrigerari, ideft, pcenam quamcum linguaiua
meruit,rclaxari.Incpnuiuiis.n.quia|o,qiiacitasibletabundare,
perhibètnrdiucs:ex liuguigcauiusatderc.Optat
igitut ab expremp digiti ft taagi, id e ft, operatione iufto-
rum vel v ltimafecreari; & i ïc per aquam viuam g ratis
D e i, mifeticorditerfibi fubuenirL^;.,
Et dixit iüiAbraam: Eilt, recordarequia receptfii bonain vita
tua y & La^arm fimiliter mala. N«»c autem hic confolatur, tu
'pero cruciarif.
Torquetut ante iudicium ,quialuxuriofpcarercdelï-
ciispoeriaÊft. Abraam c ite r iq j patres.fideles,, nequaqua
fecundu parnem filiosd cormentis liberareftuden é ,.qups
a fide deujafl’e é^ftderant. Forte diuei ifte aliquid' bp n f
hab uit,qu©d felftitas trafeuncis y 'fzM remunerauit:&La-
zarus aliquid mali., fed ignis inopjarpufgauit. V el in hoc
refepic bona,quia omnefuumgaudmrrifelicitatein tran-
Etih bn otnnibiis ’tntet' nos vos chaos magnum firmatunt
eß,vt bi qüi volunt hint tranßread vos, nonpofsint, neq3 bide hue
tranfmearej
Chaos fiue eftaus, vt veteres codices habent,fignificat.
perpetuam^iiîîmdicudinem inter bonorum malorumq;
voluncates.quiapoft mortem nequeunt mérita mutan.
Non eft dubium quin reprobi d poeuis tranfite cuperct,
licut adhucfdciunt,ad fortem beatorum.Tranfireautem
iuftorum ,e f t mençe ire permiiericordiam äd poficôs in
tormentis,eofqi veile liberate.Sed non poffuntj quiaiu-,
ftôrum animte, quamuisinfuæ naturic-bonitatë miferi-:
cordiam hgbeänr, tanta tarnen re&itudinc autoris fiii.
conttringuntur, vt n ulla comp'affiotte. adfeprobos rao-
ueantur.Aliter:Iuftitranftie:Volunt,id eft,exiftimantura
multis traniire veile ad illos prtefertim eripiendos npm*.
nis,qtfieis in h a cv k a maiori affeäu inngebantur.
£f ait: Rogo ergo:tepatér, vt mutas mm in domum pétris met.
habeo enim quinq3fratres , vt teßetur ne :&/tpfi ventant in löcum.
hunc tortnentorum,
Poftquäardentidefe Ipes to llitu r , animus adpropin-
quosrecurrit:quiareproborü mentepcçua fua inutiliter
erudit quandoq; ad charitatem, vtiam tunefuos etiam
fpiritualicerdiligant,quihicdumpeceatadiligeteiit,nec
fe amabant. Seruatur ergo diuiti- ad poenam & cognitio:
pauperis quem delpexic, & memoria hratrü quos reliquic.
Ec bonifiquidem bonos & mali malos, & boni malos' &
mali cognofeene bonos, ln qua vid. cognitione v triulq;
partis cü mulu;S retr i b u ti o n is excreftit,vt^boniamplii}S.
gaudeant , qui?iftcü cos læcari confpiciunt quos amaue-
runr,& malidum cü eis totquentur, quosin hoemundo
dilexerunt,eofnonfoiûCuàdedetiameorijmpoenacon-
fumat.Fit aut inele&i’s quiddamvenerabilius, quia non
Ifolu eos agnolcüt quos h ic noüerant j fed .velue vjfps ac
cognitosrecognoftunt bonos quos nunquamviderunt.
EtaitiÜi;Abraam:HabentMoyfetr&prophetas, audinntillp:
Atillc dixit:EJonpater AbraamffedßKftm ex.mortuü ient ad eos,
pünttentiam agent. . :
Diuesifte,ferus magifter incipitefte, eum iam ne e di-
fçendi tenapus habet,nec d o c e n a i.E cq u ia v e rb aD c id^
fpexeratjhæcnudircnonpplftfuosfeqùacesielumat.
-AuautemiüuSt Äloyfen&prppbetas nonaudïjiut, ncq3Ju]uis
ex mortuis refunexerit, credent. ^ v
Qmyerbalegisdelpiciunt,refufcitatocrederereiiu5t .B ^ .
:IftediuesItidaicumpopulüfignifiçat,quicultüyitæcX-
1 terius,habuit,& accepta legis deliciis inutiliter yfus fuit. -
Lazarus hu|ce:rib. plcnus,gentiliseftpopuIusjquidüc<**
uerfus adDeum peccata eoiifitecurjVirus.q> intus latebat,
i qu afi rupta cute foras emittic/Lazarus cupiebat micas di-r
uitis, & nemo iHi.dabat:quiagentile pppulum iuperbus
Ifrael delpiciebat.Quidü. de doiftrina legis quafi de acce~
ptisopib.tumukjVeibafluebacei de feientia quafi micae
cadentesdemenft. Ganesin ftçro e loqu io fo lê tintelligi
prædicat<3res:qui düpeccata cöfitentes ihftruuut,.quafi1
vulnusmentisphnguätangu.nt:&düloqucndo dpeeca'
ris corripi.üt,ad ftluté.rèducût, fieut canes curant vulnè-
ra,dûearangûtlingua.Vhde bene Lazarusïnterpretatur
adiutus,quiailli gentilesadjutiat, qui eorûvulnerap lin-,
guæ cormiftionc curanc.Poteft ctiâper linjftiqné eabüm,
lingua fignari,adulantiumjqui vulnera lingunt, dû mala'1
noftraimprobo fàuore attpllunt. Abraæ finusfignificac
çaelorum requie, in qaa rec.ubent venientes ab oriente &ocÇi$
dente eu Abraam,lfaac & Iàcob%fedfilti regni huiux, purpura
& kyfïo indutijforasencierur.Infidelis populus legé in ore
tenuit,fedopcfei:uarecontépfit:&ideoibiampliusarde-
•bit.Diuesin hac vita gutta àqute médicansiin'alrera dicitv
.le habere quinq^ fratrés, quia iudaicu? popul9 ex magna
iâparte damnat’ , npuif ïequa.ces fups ;lup terra reln^os,
quinq; libris Mo y li earn aliter in celle élis , vol quïnq; ftnlib.
cprporis deditos.Qjapmddo.igitiirinqumqj virgmibus.&
i n ce tu qui n quaginta tri b.pi fti b usi n n um e ra in ulr
ticudo fandtprû intelligicur : îtainquinqjfratribusdiUi-
ris5multamdliapopuliIudæorum intclliguntur,qupsad
fitoriàm pucauic. Iufti verQ ^ f i mundana bonà habei- ! fpiritualem intcljigenciamhphalTargërégëmin,Ôptaci
ant J qui kd teteni.,a fendis dcfidçriis æftuant , qute J giturad ebs mitti Lazarum jfiuealiiun de fidelib. ftd ei
aftunt Jndnime bona videnturé ' non ereketent , fi Moyfen 6i prophetas nonaudiunc. Ex
Augußi»
Matth.
lohan
’ihot-
In vn um ex Quatuor, Liber t ertim x
1 1 I 1 c>p*Mvcsm*urMr*hmaCu u "
Mainmon^Syroram lingua diuitire nuncupanrur, Sc
ClUiraflçhiirtirm-n « . U- J J.-:.». ■ ■
Moyfiyerbalpiritualitecinrelligerereiiuit j àd eum qije
p rædi xëra t Mttyfts /non peruehi t. Vnde V ericas : Si crede-
mis Moyfi credsrotisvtiqj&mh£
G A P V T C V 1II. L.
imqmtaEjsadaïtumeft.qüod de iriiqüraré colleGa; fint.
Vnde Vulgata fententiadkïtut,quia diuesaut eftiniqu’ ,
ï^tesiniqui.Dqcetergode diuitiisiniquitatiSamicos
facete non quQslibetpaupetjs.fed (ós qui nos pofllut re-
cipere m eatleftesraanfidnes. Vel icatFacianinsamïcosde 1A,H
niiquo niammona^vtlargicndo panperibus. Angelórünj
S ° : f t f ? y roral” 3ii®n a 9rögrilt‘a'ö,Wniparemus.Hóc
qyidainaleuitéXligSdq.rapiunt.vtqüafibenedifpéfcnt,
ledgranantm-potlu^quamadiuuentur.Hóftin enimim-
pidram abominabiles; Hinc pef»Salomonem dicitur:
g y offert fierific,up, jtJUfiMtu l $ W | p viitimctLi
hum m eonfpeclu fatris. ‘
eotniquivejt,& tnmamiiiiiquHi efl.
In^inimokft fidelisiqüiiltabrt vifeèra piëta tis éco
raimifcricordip,daiidoeJeemofynas& diligendo*proxi-1* PauPe-
mos.Inlnaiori eftfidelïs^uiomninoadhitet creatoii, :tcs’
&ynus fpmtus cumeo defiderateficf Qmminifrutrem 1,1, .
nondiligit quem niet, nec niïferetijregerii. ^awododiii?« * F
Deum quemnonvtdet, & quomodo feipibni Deo tribuet»
Si ergo m miquo mammonafiielet nmfiuijlis, qmi vtrum elk
qua credet vobis ? v J
.Diuitiaeniundi vndecunqjcongregentur, rnamtiiona diugujl.
niquitatu drcuntut.& fallunt.quia vel defenmt,vel dcicrur.
tui. Ca-leftea vero & 'fpin tales diuiriaiverx funt,
quascumhabuerimus ,perderenon poftumus. -
Jrptn^licnofidele! nou faiftit.quod vejlrumejl,quü iabit
Seculi facilitates funt anobis alien®, id eft, extrani-
turamnoftram Snx.mMenmmtulimmmbimcmmdum, 'él
DIcebatautem addifapulos fuos -.Homo 'quidameràtdiues,
quihabebàt villicum,&hic diffamatia efiùpud ilium,quafi
ifsipaffet'bona ipfius.
Nimcadäuarosfuperb ofq; phariftrös, htincad difci-
;pnlosilhs.aüdieutibh^loquicurl)ominus,vtrefipilcant.
Villicds proprie'gubevnatpr &,cuftos villa? eftj v,nde & à
villa nomen accepit. Hie v er o p o n i cu rp r.oceco no m o , id
eftjdilpenftcore, quilcil. vniucrft’m liibftantiamdomus
dilpenftc.Oecqnomosenim,rampecuniçquamfrugum.
5c dmhium’quæ Dominüspofiîdet,di(pen(àtoremfîgni-
ficat.Vi 11 icu serg o eft, cui Deus aliquas pecuniasadcro-
gandum eqmtToifit.Diïïipat igituij Vel dum male congre-1
gat jvel qùando non bené expen dit. -
' Etvocauit'illum, & ait illiqu id hocdudïo dé tet Redde ratio-
nem viüicatiom tufi.Iuihinim nonpoteris villicare.
Vocac D e u s , quando in'curit timorem æternæ dam-
natioriis.Reddit homo rationem||iicogitans v illicätiö-
^emcum iftavica finiendam ,‘ïhagis deacquirendis ami-
cisquamdecoiigregandisdiuitiis traéht.
Ait autem villtcus intra fe : Quiifaciam quia Do minia meus
aufertkme viIlicattonemïFoderenonvaleo, mendïcare erubefcö.
Scio qutdfaciam, vtçum amotus fuero d vilUcatione , recipiant
nieiii domosfu&. ' §1
Ablata villicatione /fo d ere non valemds : quia poft
hanc yitam non licet nobis inqairere früdlum bónae _____. . .... ...i ,,,, ,,,,« ,
conüeffationisligonedeuotæ CQinpundlrionis. M e n d i - ln iW i iM c ^ ^ rN o f t r a L t em fu n t .q u ip r o p r ie l io - I f > “ 0,0010 su° fcw» vuS‘oesS ! Himideputatafunt.%Chnftus no fte teft, quiavita^ft nd- I
' ^kabaiit.Domus lanA otum, quibus tempore bulus vil- j ftta.: & ld e o beutmcuiiueft Dommis Dem S n Virtütcs no ' “/ " ’» •i«
lieationis milè.ricordiaiïi i.npendiinus, « le f t e s maafio- j ft,ie fu n t, quia tefte Salomon* èndemtioumuu viri p tó . .
ne s fu n tm domo patris. \ \ p n x diuitia eins. Demus ergo aliéna vt fiifciniimus'nom
* i b » D « a a lm ,M H t t ri- ftm : ptæbeanius parua .vuecipiamusma gn a-femine- 1
moiguantuf» debesdomimmeoiAtilledixtt: Centum cidosolei j musin benédiétione, vt merahius benediftionem ^0«:
P,c‘ ,"M »fmtuum<^fied,,tu»ficr,bequmquu- enim paree fiemmdt, pqtce & metet. , Theophilus Antm"- I
|<fta comptnxit.hæc fuper hanc patabolam infuis com-
C a n tk Pf t ^ baud,sln debitum fenpferas. ' mehtariise iU°cnraa:0ines.h id lis .villicuni v eldifpen-\
C au tio e f t, vndecunq; cauetur cohttailuuftitiam, v tju- jfatoiera.omnipotenseft.Humsdifpenfator fuit Paulus'
ftioa .tqnea««, Cadua j r a ç e , am p h o » « ft — ------- a L L a : P nator mi luius,
vrnastres:çorusyefo modiistriginta com
i eft continens ' legem Dei difcensiGatnalielc. Q u icü cæpiffet Ghtiftia-
‘pletur. ^Qupd t nos.plèqui, &Döininifuifubftanciädiflipare, corteétüi
automvni medietas,alteriquintaparsdimittiturrfinlpli. L(ftiE)omino,audiens:DurumèlltibicontrqfliMultim calci-
cteraeceptum do ce tq u ia om n isq u iu id ’g em m çu iu s- twte.Dixit4incotde%o:iÿid/«c«m.>Magifterfuî&vilfiber
pauperis ftnétorum dimidia, eX ciiiinta licns.paupens lanélorum vel ex dimidia, vel ex quintal nnnr m & zM ié t », ^ i »
parte reieiiaüeric, certa mifencordiæ fuæ mercede do-
nandusfit. Vel fie accipiacur, vc ctfm Iüdæi décimas di-
caut debere datï facerdotibus.&: leuitis /n o s fuper^hfti^
tiaineorum abundantes îuftitiaChrifti, demusmedfeta-l
tem.bonorum nqftrorum ,ficut & Zachteus fécit,hoh fo-
lum de frndibu.s fed de omnibus bpnis füis. Autcertc
dupficemùs diorum décimas , Eccleiiæ dando quintas. l
Et lauda'Uit Dvminus villiçum iniquitatà quia prudentér fe-
cijfet,quiafilij huiusfeculi pfudentiores jilus lacis in gemratione
fua funt.
Cuius quifq; opéra agit, eius &.filius dicitur.Vnde
bo n i, funt filïjlucis æternæ: mali v e to , hlij (èculi,ideft,
te ne b rar tim, de quibus ‘^Salomon,ait; Va quifapientesefiis
tn oculis vefirfi,& çoramvoiifmetipfisprjidentes. In hoediipé--
.fatore ùoh debernus exemplum adviafitandum fumeie,
vt vel domino fraudera, vel de fraude eleemofynairffa-
ciamusjfedinterdumfiinilitudiacsecontrarioducüturj
vt hie & de iudice in iq u o , vnde Lucas in ducenccfimo
tertiodedmo capitülo. . ergo Do ni i n u sd i (pend i uni
pafius y tamen latidat pruden tiam -diipenfacorrs , non
liens,nunc.cogor e/fe dddpulus & operarius. Todcrenon
Vd/eo,mandata.n.legisterrieincumbentia,deftru(ftafuhc;
Mendicareerubefco,\t'qai dodtorfueram Iudsorum ,n un c
incipiam dodfcrinam ialutis n.bndicare ab Anania.Faciam
igicur vc me recipiant C hriftiani, cu eiedlus fuero de vil—
hcatiqne mea.-Ccepirq-, eis quiprius verftbanturin lege,
& fic in Chnftum credidefant’, vt arbitrarentur ft in lege
iuftiheandos, dicerelegemabolitam , prophetasprato-
riiffe: &qua? antea pro lucro fuerarit, reputari in fterco-
ra. Vocauir iraque duos de plurimis debitoiibus.
Primurn, qui debebat centum cados o le i , congrega-
tos videlicet ex gencibus, D ei miferieordia indigehtesV
de centenario numerd, qui pleiius.eft&perfbiftus,
^dihqnagcnarinm, qui propxiefpcenitentium
eftjiuxta iubileuinannmn & illam parabolain,inieptua-
gefimoquarto capitulo L u c*,in quaalteri qningcnti,al-
teridebitori quinquagfnta dcnarij remittuntur.Sccun-
dum autem vocauit populum Iudaeorum , qui tritico
mandatorura Deinutricuserac, & debebat ei centenari-
ilm nUmcrum. 8c eoegitvt de centum facercC cfiftoginta,
d e ft, ccederet in refiirredionem Domini o&aua die fa-
P « « ? ."« “ ............ >J- ’ V.uft. ,imu: i,„,K, . ,Liu,1,gil,l, l ,mrnu;.Qu...i hq, , , , , , , . . -1---—— ;____________ quare voeetur viliicus fiiù^jtatis in lege Dei, feias quia