quo'qne'co^itatiDnam&afFedtuümóriginesrolairiueftH
gare fu ffi ei t.x Ipfa M ar i amfi biin fponfamäb akerno ordir
na ui rçjpfà ihple ni t ud i n e t e ropo fis caftiflimum Mâriæ y-
tettimhntabërnaciilurn ßbi-If^rióHficatlit : ipfa- templum
fuuhvm Maria omnigloriaßsdecotefuper omnium c-rea-
tu rai om vihbili.um àtq; inuiflbiliiim pulchritudinem ad-
ornauit : quantunTVoluic , & quantum nafckurum de ea
À?çhic.$upientia enim, akSapics, adificauitfibidomum, exci-
c'iditcolutnnMfftemÈ^Câ fïbi ipfa plane vifi adminiculb
domum in M ariaçdificauk,ipfa colhjrnnas excellas dor
niui lùæ excidïV: quibüs fuffnltus caftiflïmus facratiffim*
v iïg in k vrerus, in sterna pudoiis fui ftabilkate permànet
tamcaftatamqVfanéia.vtfilioDei defponfanda, inoffici-
n I Spi rif ttófan ^j; i ndpftria-fu rn mi artificis, tan tsv i rginis
diantcoenöbialis palaeftra: profeflbres ; , qui profeflionB I
imniemoreSjSfquietisimpatienreSjperprouineiasyperca-
ftella,peioppida difcurrunt: dcfimulata vtilkareiEcclcfia-
fus,fedreuera prodirafalutean|mxfus, tumuitibus h o -
min%.&c<£no fecularium abUonum contrahabirusn,vire-
uerentiäimpudencerieimmergunr.SedquidfeiuisChri-
fti cum CCBH o inu ndi ?. Quid ci ui bus ceei i, eu m in quili his
^ecuIi^(^idmargaritx,cumfterq^ilinio?Qlud^ol^^ari^s|
in po pulo !Ne c ifta'dixeri m, v t fu ggi l lern mi ni ftroSChri-
fti,'äcminiftr.os feruorttm C lirifti: qu«impiecas longe (ir a
fenfiipauperisChrifti.' Abfit a n ie,v tq iib sD eu s läu d at J
e go v ku pefem, quqs D euscommeridat, ego reprpbfem:
quos laude potius ¬iore dignos iucbco, quibusrcuc-
Lrentiara&ipre.libenterdefero.Miniftri enihvChrifti|ufu|
fimkantesdominum fuum: qui de finu patris in hancvaltant^
qîprolisfururæ m atris,præpaian<utornaméca.C^ojlemlachrÿmarumexiuit,&iofadorevultusruirequicm
ftudio, tjuà diligentia, quantaambkione, quanto cultu, nobis prouidit. Eitis Iraq; imitatoresexiftunt : qui vtfra-
nôn cft paupertatis meæeloqui : fèd quibus decuicmarré tribus fuisintus quietem prouideanr ,Hn labore Sc sru-
IC h i;i fti, v m b rack lain Spi ri tus fari ôivrègi nain coeJi.regina- i mna,ciim Apoftolofôrisdefudant: vtintabernaculoDei
rum imperatriGem^adoiriarii Èlîgitur & nùncius vnus ex j bÿlïüs & iacÿntlius, purpura & coccüs, quæ quidem iniu-
nuiitts mil ib u s tan rbrege d ignus, tâlqfùyfterio idoneüs, riam imbrium ferre npn pofl’unr,inta<Sla permaneantfitn-
tamamrcæ legationispericifunius : ad dcferendam virgi- petus tempeftatum ipfî portanr.Sólicitt funr cum Martha
neopodorifeuërenciam mirisacplacidns,Qabfieldiéius: j &tutbancurergaplurima: Sc vt fratribius ruis vacarejiee'
quia fêçtitudinis Dci nù.neius. Mi; titur itaq; vt cejeriùs at, & güftare quam fuauis eft domintis, de calice felle ini;
eat, quiapleriitudotempbris iamaderatjyrdiledije fpon-
fö'cpUdjghäfponfaliapeiferat j Vtglöriofe Virgini orna-
m e nr an o t vm i nil sglo ri ofa offerat.-arq;
hibitio nem:,'?nouatTi & inaudicam mundo falutarionem
confequenteririfcrat. Auègratia plena,dominiu tecum >benedi-
fta tu in mulUrihis. O quanta gratia plena erat: quam & L-
pfadignitasaiigelica tam dcuotè, tam officiosè fälutabat.
Aueimqaït.grmafleuaydomnustecuni^etied^tatumtnulien-
btis. A tiegra tut plena, a u<ä orèïïi cotiiisplènit udinis paritura.
Aurgratiafleiïi^ p irjtu fan d q im p len d ä : aetotius mundiI
exinanitionemipleriitudine ventristuiimpietura. Oqua-j
tagratia,qtVancaMariaebene'di6lio:per;quam:fanataeft;E-l
u s malcdi(äio. -D(»wiHwi«c«wi. Miró ac ilupendo modo
idemeurnfpohfafpónfos.'idémèxmatre filius. Cüfpónfa
fppri^s, nbuuun;Ccèaüdö^öminetn,ex matte filius, B'ouü
feipfum exhibepdo homi nem. Domintu tecum,non generali
xtOj'ipfiguftanc quamarnarus eft mündus. His itaquein
|coramonicionem mei afcfimilium mei quafi per excel^um
ldictis,adpuriffiinutn viiginitaris fpeculum M ariam^eu-
losieHeCtamus: 8c quomodofalurantem fé angelumex-
cepefit.videapiuy. Salu t atj o nisn o ui t a te m ft upe c, (al u t a -
ta interim file t: ne in refpondendp procacior apparefet,
quod virginem dedeeec. At legaruspiüdens virgineb pu-1
dori confiilens, aerrepidanti bbandiens,Neriwe<w,inquitJ
Maria, ne tijneas-.inucnijVtgratiam aptid dominum, ne itnim. A-
pudDeum gratiam inuenifti; ideo tegratia.plepanvdixi{
Apud Deum gratiam inuenifti; & id e o filium Deiparerel
vneïm^i.Fcceenimcomïpies invtero., &pariè$filium,nonqué4
cunque; fed magnum: non terreiii patris, lid a ltiffim ifil
Hum. Ne mireris, ne incredula fis verbis nYeiSjquia falua
éonfiftere vides virginci clauftra pudoiis. Vrerus cuds im-
plebitursfedfignacuium vtèri non diflipabitur. T ü filium
pariesjfed ille honorem matris non minuet. Vngo^m^-J
ter eris:b.eata,quia virgo: beaciot*qnia mater: ffed hbbpri-|
uilegium in*ternum folapoflidebis.SicuteniminpartuJ
tantum benediótrqni^grana, qua & euro CKterisfaiiblisi
eft, | | | & teeum ; verum etram & fingularis präerbgätiiia
grat|ae ficut cum matre filius, dominus iecum.Domnus re-1
cmwjVt vifcera tuafinélMcet: domtnmtecum^ vt in carne cua|
h’umanarn'fibi naturam aflocietlliewiwi« rec«wr;vr areojam
Ldotis alteram non habebis cotnparem. Nee ideo teidiffil
■ yentiis tüinôuabenediâione irriget : dominas tecum, vc ex I das fnriuam matrem; quia nee ru üm viiii inrnècillius noL
^aradifo vteri thi diuini germinis friiet.um producat : qui I fti'patreih.-Qui enim tein tempore fibi elegit maire-m:.abI
folus e x cu n élis ftuâ ib üs filiorum hbminum -j vermem I æterno iamhabec patrem. Patrem habet j matrefivnbn-
corruptionis nefciat. Bencdicta tuin multenbus. Benedibtain rdum haber: ideoqi- miflusfumad re, fidë-feei defponfare.
muliéribus , benedidapræ cundi$ mulieribus decus mu- ] A ccommoda ergo fiderii, & fufeipe prolem : & beara tOa-l
lierum, benediéfcio virorumac mulierum. lure inquam jeereiis3quia DeHm&hominem generabis. M irafunt quç
bénedióta in mülieribus.-quæ opprobriuhi antiqua: dece- d ic o ,mira & inauditai fed non funt omnipotenti iropoffi-
ptionis manu reconciliationis à cu n â is abfterfirmulieri- bilia. Hortus conçlufûs;fbns fignatùs.vteruS; fed ideo be-
ptls. Q u id enim ? Si^eatus perEûam : & iüftitia perMa- j ne cóclufus, idcp fumiterfignatus.-quia:fbli D eo pëi unis.|
tianî.Si reatuSpoeda per'Euâroî & reàcüsvéniaper Maria. Ne timeâs pudbrt tuo: columba.fihe fçlie. domina mea,
I.S i malediiSio anti qua perEiiam:' Sc benedi&ip noua per quiadominimeiinater&fponfa.-quiaelauftra ttia fiettf in
Mariam. AdextremumH & mprsperÉuam.-nihilóminus conceptu;ica necin partu l'unt refoluenda. Sol per vitrilm
& vita per Mariair».! lure igitur Mariam omnis con ditio , jintrans & exienç, vittum non loluit:creator folis, niifrero
ofnnisætas, omnisgradus angelica falutatione honorât : i fuafft illibatam conferuare non poterie ? Si autem caufaro
iure Mariaeomnis vox,omnis lingua,omnisq; confcientia aduentus mei Sc vrilitateni partus tui-inquifis : atrdi no-
pcüra angelopfbclamat. ^tte Mariagratiaplena, dominmte- j men fiiij tu i, & in telligesfiiiftum ventris rui. Iéfusenim
ium:benedi£tatuinmuliéribus. falutatibnisinfuetaFor- i vöck&itür; faluatorerit,ad foliiandum venir. Gàudbergo
mula territa nobilis ilfà virgunGulâ vultu demiffo tacita dbjLtiinamea : gaude âd tâtam grariam te elle éledfam maéftuatjtacitafècbmCQgitat:
atquepriufquamfalutantifè, krçm,vttôciusmundigeneres^iuatorem. His&alfjs Hu-
Ibflicrararefponfionisrependac, qualitatem ac modum iufmodiivïiólongèalijs,óc finon ab'angel'odidisvàliipei-
filuracionisinlibra.cordisvtprudens examinât. Maria uenturo ramen Spirittifan<ao mundiftimb cordi Maria
pudofis fui cüftos fideliflimâ, ficùt turtureraç-fblitària e- infpiratis, Edem adhibeedt«Sfc»s; nihil hæfîtat, nihildubi-
longansr&Eugiensi arq;infolitudinecordisfecum com-’ tar; implendafidelicercredit, quæventura on>nipotebs
;nia/ièns',nidulocafticacisinfidens,acfanûæ mediratibnis repromittit. Gonfercv.tarbitrorcumverbisadgeliveiba
pullos ad robur confummaræ virtutis fruftibus cofttem- propbeta,cum his qüæ audit, ea quæleoerat; & auditis ró
pl^iouisenutricns. Mariâfecretiamica, quierisftudio-, jmeliuscredit,quöddprophetaangelusÖnondiflèntit. Ec-
f^meabiculqafEduafiripublicocariflima, tumulfusodei
at,occiufus tugieba^ne fiepius vifa ,&E non confcien-j meneius Emmanuel. Jicccvir&mcipetêw r n em ü Ifaiaspra-
tiç vel ferme maçulam contrâheretrquam raro eft u git;qurhm fc c c e Mcipieiin nero, & pariesfüïtim Gabiiel fuceinir. Et
lem rb is hominum vitro immergfr. Audiant vjrgines,àu- ) Dmlfajâsproex
^aria:ahnunci:m.. curtfed quoridianamemoriaéiusacfreqiienti iteracionc
H cvtarbiubrvtrunque penfar,conferE^xamirtat:atq;J dulciffimi nominjsipfitis, quaüdiuitio qu o dam forp pij
nt^vberius-nouisfidemaccommodât,quanrqcimian- I defiderijaftusrefiigeratur. Nequ e euiurpoftilllidfih'gü-
ïiquis concordius cóhfbhanr. lam fc igitur impragriau: | larediledi filij fui nomen,quod eft fupei omhe nbmen,a-
dam »am fe parit iffam incunbtanterciedit, modiu» ta- j liud nomen calum aut terra nominat t y nde tantum gra^
b en duo id heridebeat,inquïrit: qui a hoc neçin pro plie- tiæ, tantum fpei,rantumfiiaiiita?is,ranrnm confolationis;
taleserat,necabangeloaudierar. Quomodo,iciquit,jïfri- j pix mentes concipianr. Q u otidcùnque cliim ciulcifli-
ftud-quonïam virum noncognofcol Quomodofictafiudl V ir non mum nomèn ill ud Maria, amarbresjlliusaudmnt^otieS
eft W m l mihi filius.? Virgo fum: mater quo- | pio -
anditü Sc uiauitate auditi no mi nis , nefcioqiiidih-
moàoetoiQuomodofiet tßudil^on efifiliorum Adamifta
lex ,v t fine viroconcipiÂtmuHerffine pâtre pafè^tqr puer.
Hadege,b oc ordine, omnia ab initio ad nos vfque (ecula
decurrefuntrvt de viro mulier imprægtfëthr, ar,q; depàu;e
puergeneretur. Iftaquæaftruis, quis v id it, qnis audiuu ?
InfuetaYunt vfu,incognita vifu: incompertaaudku.jOuo-
ffiodo ergo fietifiud} Spirit usfan fins, t n q\iit,fuperueniet in tei&
virtusaltißmioùumbrabittibi. Diuinafuht quæburitio: ma-
gnaliâfunt omnipotents quæ prædico. Ira'omnipotensI
voluit,itapmnipotens difpofüit.-quiin c.oelo Sc in terraô-
mnia fecit, quæ volfiit. Voluntas Dei natii ræ ordine non T
regitur:fed proarbitriovoluntatisDei, ordonâturoediri,
gitur. Nec dicendum eft extra curfum natiuæ fieri : quôd
dominus naturae ita decreuit'
inte. Spiritusfanétipotentiain vterotuo creabitm ; q b
duabus natnris in eadem peifona in vnum coiïneùienti-
bus ,Spirituifan(â6a»qualishabcbitur. Etyïftusalwfflmij
obumbrabittibi.'Netimeaspudicici^fpeculum , ælfum
libidinis:vittutealtiffimiadnthbfabe.tis.Sicut vmbraferuorem
cnarrabiliModundicatisincus tfahunr. Nomen rtamque
Mariamirum quid fuaueac diuinum in fe continet s ,vt
curó fonüerit, amicjs cbrdibusamicarfuauicaris bdórem
Ipiree, Ect^rtïm illudeftde nbiqine Maria & Valde ini-
aim: vt milliês audicum, femper audiaturquafi bouiimi
Mafia v-irgb fanófa, mater Deo digna; benigniffimaton-
fplarrix, pijffima reconciliatrix:porenti(runafuoruro ad-
,uocatrix.-Videborcuilibe,cinlaude’Mariajnoftra,nöftra,
nqliam,hbftfa, videborforfitan nimius:fed nemini, hifii
qui fuetit&matriingratus^&infilium impius.Libecad-
huc,6'dnacennimlibebitgloiiofaDomina;,gloriofeyir-
ginisj&gloriofiffima marris immoriarilaudibuSs,(èd quia
in longum fêfmonem produximusi in laudem M aria fèi
inonem de Maria terminemus : prqyniuerfis beneficijs
perpiam matrem nobis cóllatis, grafias agentes pijflïmo
Sc vnico filio erusi qui cum Dèo parre&Spirirufandio vi-
ilit Sc fegnat Deus per omniafecula fêculorum,Amen.'
temouer, refrigeriuiri præftat,;fi g interpofitayirtus
altiflimi excluder æftumpeccati : ac fore diuino infundet
fecreta ventris tui. Ideoq; quod na-fectur e^ të fanâum :
vocabicur filius De i. MeritqTaniïtum nafcetut: quo*d de
Spiritufanâro concipietur. lu(lèyocabifur filius Dei : qui
virtute creabitur ialtifïïmi. Hicciîordo,hiceH modus co-1
cep tu s& partusvirginei ; voluntas arqubbrnnipotential
Dei. His conuenienterinftiubla, his fufficientercdoifta,
eece inquit Maria , ecceancilla dominir fiat mihi feeuriqiäl
verbum tuum. Ancillafum domini : ancillula fiia, licet
ei; vt liber, vti. Conditionem atténdo, ancillam mereeb-
gnofcqî'deuotæ ferwituris yoluntatemdominomeo offe-
ro: 'obfequium ad.qnod d.e me exigbr, prompta deuotio-
ne exequor. M ultum eft .mihi Sc valde multum, quod an-j
ciliaraëreocvqcari : ad illud tam excellens vocabuluml
paruitas mea non occurrit : v,t ma ter do mini debeam ap-
pellari. Fiat mihi fecundum verbum tuum. Fiat mihi le- 1
cundum verbum tuum.-vtin mc caro fiar, quod in princi-j
pio erac verbumi Fiat mihi vt dignainueniar ; per quam I
mundusgratiam reconciliâtionislnueniar. Fiat mihi vt in
terris ei prsbeam corporis mei hofpitium : quime poft-
modum incoelisin regni fui afiumatconfortium. H æ c b e l
plenitudine gratiæ, quæinyterum gloriofævirginis diui-
nitus infiuxic , & in d e in vniuerfum mundum profluxit
prolixiusexequendacredidi, ad oftendendam magnitu-
dinemgratiæDei : quæ nullis præcedentibus metitisper
Mariam collata eft homini. - Quicquid enim Maria: fpe-
ciali licet, prærogatiuagratia Dci con tulit : hoc in falutem
tot ius mundi miferatio diuina prouidit. Mariæ bon um
commune eft omnium: & de plenitudine Mariae, impleta
eftfolitudo gentium. Quifquis ergo auidis faucibus fitis
dulcedinem gratis.•cum débita fëùërentia accede ad plè-
nitudinem ventris Mariæ. Tanta inde vbertas pietatis,
tanta fluit piétatisfuauitas : v t nec vbertas defedfcum, nec
fuauitasnoueritfaftidium. Bibeergp, bibe de hoc fonte
pietatis:bibe,vt auidas fauces impléas:fèd ne putes, quod
bibendo fitim extinguas. Amor aetérnor.um hoc. habet
proprium .* y t amantium fèmper inflammét dèfiderium :
nunquam amantib. aliquod fuiingerat faftidium. Nulla
mens çftimare,nulla fiiflicit lingua çnaçraie;quantam p e t
vitginum decus Mariam , Deus Kommt eontulërii^ra-
tiain. Maria ftella maris, lumen errant!um,(pesdefperàn-
f'ium,confolatio mcerentium:communegaudium amniü
Cbrifti fldelium. D e cuius laude nondiïfn défiderio fa-
tisfecimus : necaliquandoin dcfedlu corruptibilis hüius
yitae farisfieri pbffe credithus. Præguftata autem fuauitace
laudisëiqs , defiderium noftfum magis aç rhagisaccëhdi-
Biblietb. Veter. Vait^Tpm. r2.
PRAEFATIO I » TO.
M V M S E P T I M V M . ;
MOrisefifcripturdfaniïa.vtfe inuicemiefimonijsfuis quafi
(olUmnis quibufdamfulciat : & res difficiles at que humana
dijfidentiaincredibiles, alteriusrei aquè difficilis exemplo afiruat.
Condefcendit enim ferma dtum^uu^mbmfü^i&^Uasfolidb-âr
bo noudiunvidet idotieos, temritudine laâü interim nutrit. Vnde
in EzMhiele domirtus cum laxandam captiuitatem populi ludao-
rumpromitteret, & illipQtentiâm Deiexfuambecillitate pietien-
tes,;pr&piagnïtudinecalamitatù hoc etiam Deoimpofibilè cfede-
rent\proponitfimlitudmm : & ex compara tionemagu difficili ac
magis infueta ad credendum fuadet incredulos. Proponit enimpro-
phetaoffa multa nimis,carnibus nudaia,nérttis dijjbluta: & rntan-
tum arid a, vt vtntm viüifiçari pop) ut etiam prophet,c, fides diffîdar:
\Quaadtniperiurn domini vaticinante propheta diâo velocim car-
mbus vefttta, neruis funt compacta: & à quatuor ventis fiante jpiri-
tuviuificata^&inatuiquumvitaflatumfüperpedesjuôsfyntre-
ßituta. Sffutautempropoßta funt bac domui ifraelin portentuni:
ita etiamgloriofa 'ac perpétua Vjrgim Maria infcechîda anus Bit-
zabethpropofitaefitnexemplumivttam inElizJtbeth;, 'quam infe
omnipotentiam Deidifceret.qua qiiando vellet, &qubmoilo vellet.
natura cur fum fetroconuerteret:
FRANCO NI S AB
B A T I S A F F LICE N1-
E NS is; de g r a t ia
D e i ,
J T a M V S S E j> T i M V s.
f ecce,inquit Gabriel, ecce Èlizjbetbcognata tua,
& ipfa concepitfilium infénectute fud : quia non erit
impoßibile apudDeuinomne verbum. Si-ordinem
nat ur* re fpicis,i ri'El i z a b e t h nbii'j | lie nisrA b
anu Ôi,ftefili pa it u m natura non exigitiquae
& f i fterilis non e f lç t , nihil huiufmbdi naturæ vetüla deberet.
Si aucem Sc vetula & fterilis : qua lege narur* con-
cepit I Sed déficiente natura^ pr*ualuit gratia : quidapuc
Deuin non eßimpoßibileornneverbum. Vèrum quia liùius 0-
pufeuli mci caufàeft obedientia, materia; gratia : abfuf-
dum eft filénciö præterire , qui pr*co eft gratis^ Praëcö ë-
nim grati*de gratiaconcipitur,pergratiamnafckür:gra-
tia mattisadhuc in vrero perfünd j tu r , de gpjtrii poirJen
Q .q i forti tue