A
tohan j.
ecatprïös; AÏÏóautcmloepaic: ttmoafccniïïm alam.mji eiuslpitiïuvegctcrour, Sc-n o n fian J iliiemu r , etlam C
quidecdo de(imiittyfilmhoimniiquiincaloeft. Hicïion dixir, muleimod0 nobifcLim!ra an du c to& b ib irn ttemp orah -
etat fc.d eft •'Sc tarnencum bocdixft.in terra loquebatur, terfacramenta, qm habebuntmhne atterua tormenta.
non dixit.filius D ei,fedfilius hominis. Q u od rotum ModocnimcorpusChnftimmuniefttanquama tea led
ad hoe pertinet, vc intellivamus vna perfona elft Chriftü \ muitDominusquifim^m. Notatidum quia nonnull. d o -
Deuro & hominem, g h i f tu s namque vnus, eft verbum, c ta e s aliqua de p w d if tis madenter ad «haf» facramen-
_ür raming nm rimrirpm*nfrfiina<.ficcrit filiuS
Augußin.
. Cor. 8.
B
Augußin.
anima,care: & fecundiim yn?tarem(peffônæ,ficerat filius
hominis ih cælaquando in terra loquebatur : quoipodo
filius Dei erat in terra in fufeepta carne, filiüshominis in
coelo in vnitate perfonæ»
' A . 7" , M . ' . S ? R . 188'
Spiritus e(f qui viuificat, c.iro non prodefi qnicqttam. - '
Eo modo quo illifijtellexerurit, non prodeft. Carnem
quippe ficintellcxerunt, quomodo in cadauere ddània-
tur,autinmacellovcndituf, non quômodo ipiritu ve‘
getatur. Proinde fie diôtum eft, caro non prodefiffiiicqüam :
qüpmododi&um eft,ƒ ientiainflat. Scientianaifique fine,
cliaritate inucilis eft : eodem modo'caro fine Ipiritu.
A ”•
Verba qua ego locumfitm vobis, jpiritus & vita funt.
Hoc eft, fpiritualitér ifitelligendafunt.
Scd funt quidam ex vobis qui non credunt.
Quia non credunt,ideo non intelligent,vtait prophe-
ta :,Nificredideritis, non imelligetis. Perfidem copulafnur,
per i n tel k 61U mvi ui fi cam u r. Prias hæreamus per fidem,
vt fit quod viuificetur per in tel le&ura.
A . §
Etdiçebat. Vropterea dixi vobis, quia nemo potefi venire ad me, j
mfefueriteidatumapatremeo. ^
Fidesenim noncft à fcquafi propria, fed à D eotan -
quam gratia.
Ex hoc multi difcipulorum eius abierunt' retro, & iam iion cum
tllo ambulabant. Dixit ergo lefusad duodecim : Nunqüid & vos
vultis abire i
A, A M.“‘- R .!2 L. -st;A
Rejponditergo et Simon Petrus : Dominé, adquetn ibimue. Verba
vita aterna babes, ér nos credidimus & cognoutmus quia tu es
Chrifiusfilius Dei. ' ' a
Recreatite fpititu fanéio, intellexit Petrus. Verba vita
aterna babes,id eft,vitam æternam habës,inadroiniftratio-
ne corporis & fanguinis tu\.Credidimus,vt cognofceremus. *
namnifi fpiritucognofccre, deinde credetevellemus.necL
cognofeéte nee credere yaleremus.Quid credidinmsPijwi^
tues Chrifiusfilius Dei, id eft, quia ipia vita æternatues, & :
1 noti das in carne & làngùine tub n^î quöd es. Vnus prt*
omnibus loquebatur. A. ? C
Rcfiondit eùlefus: Nonne yos duodecim elegi, & vnus ex vobis
diabolus ell} Diccbat aUtem de hula Simonisfcariothis. Hicenim
erat traditurus turn, cum ejfet vnus de duodecim. '
Refpondit caufaprobandieos.-'ad pérmanendum ele-
Matt. 2o. git duodecim eleélioneilla, qua dicitur. Multivocati,pauci
\eletti. Iudam yero elegir, id eft, vócauit , vt per eum dif-
penfatio diuinremilcricordiéein falutèm mundi implere-
tur. VndebonitasDei bene vjebaturmalitia illius, ficut
Gen.s7. invenditionelofeph bene_vfuseftmalitia fratrû. E contra
nîali vtuntur bonis Dei ad malum, fi^ut igne, aqua &
Gen,jo; : cæteris.Iudasergocum perijt, fe exterminauit, nonnu-
merum facratUm violauit. Hocto'tum qiiodde corpore
fuo & (anguine Dominus locutus eft, & quodin eius di-
ftributionis gratia vitam nobis promifit çternam:& quod
hinc voluit intelligi, manducatores& poratores carnis &
languis fiiivt in illo maneant &ip(einillis:&: quodnóin-
tellcxerunt,qui non crediderUnt: & quodfpiritualia oar-
nahterfapiendo,fcandalrzati funt; & quodeis fcandali-
•zatis & pereuntibus ,y cd'nfoUtioni Dominus affuit difei-
puîis qui remanferunt: hocinquam totum dileóUlfimi ad
hoc nobis valeat,vt carnem & languinera Çhrilti nôeda-
mus tantum in facramento, quod multi faciunr mali.-fed
vfqiadlpirituspaiticipaticnié mariducemus & bibamus,
Augufiti
ta referunt, fed in continua expofitione nullus. In cenre-
fimoautem quinquagefimo ftxto capitulo huius operis
ptoprie,habetur de facrificio altaris.
C A P V T L X X X 1 I I .
L. M.2i‘
R Ogauitautem ilium quidampharifaus, vtpranderetapudfe.
&tngrejfns, recubutt. Pharifaus autem ccepit intraferepu-
tans dicere, quart non baptizktus ejfet anteprandium:
Id eft,lotus more Iudaiorufii.Pharilafi vocabantur no-
bilioresatque dodrores Iudæi.
EtaitdorHinusadillum: Nunc^ospharjfai qûoddefo'ràeilca-
licit & catini, mundatis.quod autem intus ejl vefirum fplenum,
efi rapina & tni juitate.
M.inditiam carnis exterius oblèruatis, & animæturpi-
tudinem retinetis. Calix eft vas vitreu m . catinuin, fiiftiie
de tetra^Per h * c fignificatut fràgilitas humarii corporis,
in quo exterius prçttndunt lanâitatem & fimulântiufti-
~tiam, fed intus funt vfnorilmfiofde de form es.
Stulti,nonne qui fecit quod défioris eft, etia quod de intus eflfeat}
Q u i vtramq; hominis naturam fecit, vrranq, munda-
re'deiïderat. Hoc dicitur contra Manichæos,qui animam
tantum à Deo, carné veropiitanta diabolocreatam. Hóe
etiani contra illos, qui corporaliapeçcata.f^nicàtionem
videlicet, furtumrrapinam,quafi grauiftima deteftantur,
fpivitualia veto, quæ non minus damnat Apoftolus, iram
fcilicet&'lûperbiam & auaritiam, quæeft idolorum fer-
uitu.s, vt leuia contemnunt.
Veruntamenquodfupenfi,date eleemofynam, ér ecce omnia
mundafuntvobisv '■ ' - ' . -
Q u od necelfario vidtui & veftimento fupereft, date
paupeiibuSjiuxtapræceptum Ioh^hnis : Quihabetduas tunicas
J et non habenti. Vel ita : Q u od fupereft,remedium fa-
cite de veftro feeferc. Date eleemolynam ,..(\imficut aqua
extmguitignem, ita eleemofyna exttnguitpecCatum. Q u i vuir ordinate
dareekemofynam, a feipfo debet incipere, & earn
fibi ptimumdare.idèft, mifericordiâfibifacere. Eftenim
eleemolyna opus milèricordiæ. verilfime.q; didfcum eft,
Miferere anima tuaplacens Déo. Prima eleemofyna eft, cum
renalcimur.fecüda,quicquid bonipofteaficimus. Mun-
datis ergo cordibns per fidem, munda funt omnia, id eft,
•huila coinquinant mentem.
C A P V T L X X X IV .
R. 7::
PHarifti ér quidam defiribis. venientesab Hierofotymis, cum
vidtffentquofdamex difeipulis communibus manibus (ideft,
non lotis) manducarepanes, vttuperauerunt dicentes :
M, r R 71
QUafe dtfctpulitui tranfgrediuntur traditionefeniorumi Non
enimlauantnianusjuascumpanemmanducartt. - ■
Pharilæifpiritualia veibacarnâlitèr intelligentes, La-
uamini, mundi efioie: éc,Mundamini qui fertis vafa Domini, non
re&èaccipiebaiu hanc mundiciam. I\amhoc ditftum eft
de cordisa&operis caftigatione, & n o n folum de lauan-
do corpore,vt ipfi putabant. Igitur aquaexterius loti, çô-
fcientiæliuore;poliuti, non ad verbum audicndum, non
quafi ad medicum,(èd ad qu«eftionüpugnas concurrunt.
De non lotis itaq^manibus corporis vitupérant dilcipu-
los,cum in operibüseotum nihil immunditiæ inueniant.
Animârum nanq; manus, id eft, opera, fo lia te lauabànt.
Commuhia quidem vocafianc Iudæi omniaimmunda.
; jpfe autem refpondensp ait illis : Quare ér vos transgredmim
mandatum Deiproptertraditionem vejtram î
Cum vospræCepta D éi, propret traditioncm hominü
negligatis, quare meos'difcipulos arguitis, qùod leniun
i n D q Ç ô ^ « ? t a i i q iM > A > e i i * i à maneamus, v j mm iüji^amipeail.3.nt, v t D a laiaeuftiàllam i
Nam
Intx, oId. 2p. '
I Exod. zi.
i H
iK W i» .
i -dugußin.
. In vn um e x quatuor.
Nam Deus dixit -.Honora patrem & matrem. & qui meledi-
xeritpatri velmatri, mortemonatur.
Honorin lcriptutis, non tantum in lâlùtationibtis &
officijs deferendii,-quantum in eleemqlÿn'is&munerum
obiationelentitur. Vnde Apoftolus -.llonoraviduasquave-
re viditafunt. Hoceft,daeis.Qui ergo debitis oblèqmjs parentes
indigriosiüdicaueric, morte morietur ærerna.
Vos autem dicitis : 'Quicunque dixerit patri velmatri, munus
quodeunque eil ex me, tibtproderit. & non honorificauerit putrem
fuum aut matrem,& trriiumfcißis mandatum Deiproptertradi-
tionem vefiram.
Prxcèperat dominus imbecillitati &penuriæ parentû
confulcns, v t fi!i| eos honorarciu in neceflarijs etiâ vitæ.
Hanclegera phatilçi (ubuertcmcs,vt,i'mpietatem fub nomine
picratis inducerent, docuei tint filiös melius facere,
fi Deo veto patri vouèrent ca qua? parentibus offerenda
cranr. Vnde ipfi parentes egenifiebanr, Scoblatio libero-
rum fub occafione Dei inlucialàceidotiicedebat.Sicle-
gelireram: Deus iu fiit, perMoyfenlcililet, honorari parentes:
lêd quicunquedixeritpatri v e lm a tr i& e .vosil-
lud dicitis rquia quicunque hoçdicat, vos ilium infttuitis
ad dicendfim. Vos,inquam,in hojcinftruitis malosfilios,
vt dicant ; O pater, 6 mater, munus quodeunq; eft ex me
oblatum, fiibaudis in tcmplô, fibi proderit in anima. Vel
ita: Filiosdicereparemibusfornpélliris, munusquodr.
,cunqueeftex mepfferendû Deo,in tuosconfumocibos.
tibique prodeft 6 pater & mater, vt timeant accipere Deo
conlecrara, ne facrilegij crimen incui rant, vgl ita potefi
legi fub intefrogatione : O pater, o macer, munus quod
ex me tibi d^urad viiftum & veftimentum, proderit tib>
aftfaluandam ariimam? Minime, quia tu non curas nifi
de corpore, Aliter : Iuuenes cum damno & dedecore pa-
rentum præfumenresofferre, inftinôlufaceidotumdicc-
bant : Munus quod eft pro me, proderit tibi pater,non tu
illud offeras. Ac fi dicerent : Ad iilam ætaté peruenimus,
vt iam làcerdotum iudicio pro nobis ipfis offcramus.
R. I
Pharifaienim éromnes ludai nifi crebro lauent manus, non
manducant,tenentestradttiones feniorum.&dforo,nifi baptiz,en-
tur, noncomedùnt: &alïa mu! ta qua tradita funt illis fer uare,
baptifmata calicum & vrceorum & ar amen tor um &leftorum,ér
aliafimilia hisfaciunt milita.
Aforo,fubaudisredeuntes,nifîlauentur, non corne-
dünt. ftuftra fiôbâptizantur, dumin nomine faluatoris
non abluuntur.baptifmata vrceorum & calicum dicit ab-
lutiones vaforum,quasfàciuntIudæi, vtipfi m uhdivide^
anturin corpore,no curantes peccatainfidelicatisàlè ex-
pellere. At veto in vânü vaforü baptifmatalêrüant,qui
cordiu fuorû & corporü lordesnegligunt. Vnde Paulus :
Valutas Dei efi, vt abftincatis vosufornicatione,v.t feiat vnufquiffe
veflrumfuum vaspoßidere in faticlificatione & honore. Su pe i Iti-
tiofa hominum traditio præcèpit fæpius fauati ob man-
ducandumy&alia huiulmodiinutiliârlèdncceflariado-
«ftrina veritatis iubet eos qui panem vi tæ mandu care défi
deranr, crebro eleemofynarum, lachrymarum aliorum-
que iuftitiæ fiuétiium; fomentofua opéra purgale.
M. jb R 7‘- '
Irritum feefiis mandata m Dei propter traditionem vefiram.
Hypocrita, bene propbefauit de vobis Ifaias, duens : Populùsbtc la-
bijs me honor at,cor autem eorum longe efi à me. Sinecatifa autem
colmtme, docentes doctrinas & mandata hominum. Relinquentes
en un mandatum Dei, tenetis traditionem hominum.
LatratUm pharifieorum turca rationis obtundit, id eft,
Moyfi & Ilaiæ îhcrepatione, v t & nos hæreticos verbis
feripturæ vincamus. Simulatorèsludæi fttepitu quidem
labiorum dicunt : Magifter,fcimus qu'ta verax «,exterioiem
que munditiam cômendant : fed quia immunda hientO
veritaticontradicunt, nequaquam mercedem cum veris
laudatotibushabituri funt.
Ptconuocat'uadfe turbis| dixit eis: Audite & tntelligite. Non
quodintratinos, coinquinat hominem: fed quod procedit ex óre,
|||| coinquinat hominem.
Hæc lèntenria fi tota de ore corporis accipiatur abfur-
Bibliotb. Vet.Patr.Tom.ii.
da eft. Neq; cnim quemnon coinquinat cibus, coinquinat
vomitus. Cibus quippe in osinrraf, vomitus ex oie
procedit : lèdproCuldubioprjora verbapertinentad os
carnis,vbi d icit, non quod intrat in os,coinquinat hominem.Vo-
ftenora auté ad os cordis, vbi ait: Sedquod procedit ex ore,
coinquinat. Si hoc verum eft,^uare idojothyrisnon vefei-
muf? Apoftolus ait : Nonpoteflis calicem Domini bibere érca-
licetn damonioru. Sciendum igitur quod cib’i & omnis Dci
creatura pér fe munda lin t, fed idolorum & dæmonum
inuocatióea facitimmundâ.
M . ; ï :
Tunc accedentesdifcipuli étus, dixeruntei : Seis quia pharifiti
atulitoboeverbofcandalizMifmt? Atille refpondens, ait: Omnis
plantatio, quam nonplantauit pater meus calefiis, eradicabitur.
Pharilæi quorum religio eft in difcernendis'cibiSjfcanr
dalizati funt,id eft,offcnfi funt.Scandalon enim leu fcan-
dalum,nos offendiculumvelruinam & impa&ionem
pedis fiue fcriipulum, vt quidam volunt, poffnmus dicc-
re. Plantationcm dicit hie doóbrinasdc mandata hotni-
nura, quæà Deo non funt.
M. H L. - -
Shiite illos :'cact funt, & duces cacorum. Cacus autemJicaco ducat
urn prafiet, ambo in foueam cadunt.
Hoeéft,fiinlïpiensinfipientédoceat, ambo mergun-
turfnpeccatorumprofunditatem. Sinite illos, fubaudis |
ubibrio fuo :quiaiiréuocabilesfunt. Vnde Paulus:Hm- Tit. j.
ticum hominem poll primant& fecundam correäionem dettita.
M. f R. "
Et cum introijfetindomumà turbainterrogahateum Petrus:
Edijfercnobis parabolam iflam. Atille dixit: Adbuc & vos fine in-
telleäu efi is ?
Q u o d apertum erat, putabant apoftoli parabolicedi-
dlum. jCorripiuntur ergo à Domino. Ex quo intelligi-
mus, vitiofum efièauditorem, qui obfeure manifefta,aut G
mauifefte obfeura velit intelligere.
Now intelligitis, quia omne quod intratin os, in ventrem vadit,
&infecejfumemittiturl
Hinc calumniâturhæretici quidä, quod dominus phy-
Gcx dilputationis ignarus,putet omnes cibos in ventrem
ire & in fecellum digeri : eu m ftatiminfufæ efcæ, per art us
& VC'nas&medullas neruosq;fundantur.Vnde & dicunt J
multos, quivitioftomachiperpetemfuftinentvomitum,
poft cænas & prandia ftatim euomere quæingellèrint, èc\
tarnen elîè eorpulehtos,quia ad primütatäuliquidior cibus
&po tu s per membrafundatur.Sedquäuisfittenuil- ]
Smus humor & liquéj^ elca,tarnen cü in venis & artubus !
concotftafueritefca&digefta cum humore,pecoccultos
meatus corporis Cquos Gvæci poros vocanr) ad inferipra
dilabitur & in fecèffum vad.it.Qu çlibe t etiâ hiimorü pur- | ,m .
gati,o,veluti peç ludorem.l^u per quælibetalia, non incongrue
fecelfus intèlligitur. Effluunt liquide elementa
quæ influunt. Aliter: Emittitur imperfonale verbü accipia- ^
imis:vcfit feplus, Totüquidem vadit in ventre,quod per
os intrat, & pofteaidlecelliim emittitur,id eft,emilfio fit.
Qua autem procedum de ore J e corde exeunt,& ea coinquinant
homme. De corde enim exeunt cogitationes mala, homicidia, adulter
iafornicationes :fur ta, falft tefiimonia, auaritia, nequitia, dolus,
hnpudicitia, ocuiusmaluscfiLiffhemia,fupei'bia, ftultitia. Hsc
[tint qua coinquinant hominem. Non lotis autem manibus manducare,
non coinquinat hominem.
Plato pucauitrationabde ndftifi in cercbro,iiam in fei- Hieran.
le,defideriumin iecore cómorari, S| autem decordeèxeunt |
cogitationes mala, ergo animæ principale non eft fecutidfi
Platone in Cèrebfo,lcd iuxta C ratcm in corde. H icenanî
argu5tur,qui cogitationes à d iabolo immicti putant : qui
adiutorelïè potëft, non aôtor. N o n enim occulta cordis
rimaTur,led ex corporis habitu rem putat : vt fi pu le h ram
niulierçm nos crebro v idetirrelpicere,intelligit cor vul-
neratum.Homicidæfunt et’iamilli, qui fiâtres odic^ha- , , ,
bent vfq; ad mortem. Vnde Iohannes: quifi'aircm fuum : r. ioan.i.
I odit-. bpmicidaefl. Adulterare,eft thorum altërius violare.
;fornieatio veto eft a mb t*à legititnoconnubio Iblutùs Si
vagus. Dicitur autem fornieatio à fornicibus ,.in quibus i
H pagani