Qualis quarendusfitmigifieY.
C A P V T X X X VIL
ÀIîs igitur quàjréndus eft,qtiidoceat:‘qui ncqj cau^
tionetn creatoris pcrueiiiamüsVQ^o'nia'ih onïni dôtârîïîà ‘E
Grammatica prcecedit.De cadicere propofuimusiquoniâ H°Qor.<d
ètfi Prifeianus {àtisdicac, tarnen obfcuras ‘datdefinitip^ 9 ”^0gra
ncs,nec.exponii eau (as, necinirentionesdiiierfarumpar^w’3
tiara & diüerforum accen tüum i n vnâqùaque prçtermic- m,t
tic. Ahtiqui vero glofiatores fittisbenè literamcontinuar
c
Vtr.Bueàl.
Georg.
f-Oinnia
viacit
j Amor,
[Labor im
kftobusö-
Tbeoph I
jJim apnd
föic-4.
fïu/culan.
[fade Solo-
difcSdi
cupiditatt
Val. Max. V
’Grammatica.
;
’Dtaleâi
Kilofb-
n* ftu-
____ _:r . ..t t . r ™ ... M f l R H
X laudis,necfpetemporalisemolumentVj/fèdfoloâ- uérunt, Severe plerunque , & bene régulas exccpérunt:
more fepïentiædoceat. Si ènini propriam diligitlaudém-, j fed in çxpofitfone accen tuumerrauerunt. Q u o d ergôàb
nunquamdifctpulum âà fui perfeâionem venire défi dé- ; iftis minus di&umeft, dicere ^ropofuitBÙs^üod obfcu-
ràt.Subtrahitergotloéhinàra.». n e in e o quod plus diligit-’ rèexpbnere vtex noîlrP qpere'aliquot caüfasinuentionis
æquéfur,vel fuperetur.Si etiamrpecommoditemporalis pnedi&arumquærat , &dcfinitionum Prifcianiexpofi-
induéfcus dbceat „ noncurabi'Eqniddicat,dumnumum tiones.Examiquisveroglolliscontinuationen^&exp©-
excorqueat. Sæpe veïô plus placent nugae , quamvtilia. fitionenvliteræ eiuldem > &expolîcionesïegularum,&
Sedfîamore feienebead doeendum accefTerit, n e epro- ferè&plerunq; petat. Sed quoniamdeprop'ofiusfuprai,
pterinuidiamdo&nnarnfubtrahet: necvtaiiquidextor- g^^ideft,deeisquæiunt& n o n videntur/eâ antescompçn-
qucat,veritatem côgnitam fugiet,nec fi.deficiet multïtu- î dia diximus, vt animus Ieétoris alacifor ad caetera dilcènf
dofociorum , definçc »Ÿedadinfttuûioncm&i’&alio- daaCcedat, hic q'ualr tas partis longitudinemtérminemus-.
rum,vigil & diligèOsérm
‘’Qttàlisdifiipulus.
C A P V T X X X V I I Î .
T dqceaturverq taliselrgenduseft , qui non fit dq-
dtrinç obttrepens,nec fuperbus,ne videatûr âliquïd
m
effe,cùm nihil fit;qui magiftiumvtpatrem diligat,vel etiam
plus quam pat rem. A quo enim maiora & digniora
accipimus,magisdiligcre debemus. A pâtre autem.rudes
efleaccipimusvamagiftroautemefle fapientes, quod ma-
ius & digh ius eft. PI us éfgo diligchdi fùn t b o n id o âo re s,
qüàm patetés. Née tantum iùftumyvtplus dilfgaùtUrdo-
|iô res,fed vtïlcjÿt fentçntiæ fllius nobis placéanr,& verba
irveo queni diligimus ; qûlaqüem non diligimiïs,faépe
Jetiàm hobis yerbd difplitenf ,‘îllaq; fugimü^,dùmftude-
musdûn inïiéari ilîbs,quds nondiligirnus.
H O NyO R I I
AVGVST ODVNHNSIS
P R E S B Y T E R ! , D E S O L I S . A^FFE-
C J I B VS, SE V A F F E C T I p N I JB V S,
L l B E k S IN G V L AR*I S. \
Q^üiscompUx'to conue'niensfit àoârinL
C À P V T X X X IX .
De Hemijpbeü'io. •
C A P V T I.
Emifph'etïùm hullusVidéè1 y ‘qida'fi’ viïuWu^
per terràm dirigirur j & rcétalinèain fiima-
mètitum, tu ne lion vi deedimid i u nrcç 1 u m.
Refpohdemus n Tice tplana fitterra^tamen
li^ea fecustérram protenîk, & fi'Êtdireéta,
ïion tarnen eûincIinataTed tumoreft , &vbi terràdèeft,
Vifus adhuç per eandem lineamdefcendit vfque in ccelü,
cum nunquam vïfiis poffit effetortuofus': ideoquefipla-
a • /r i .t-v j naeffette;:ra4 fîcùtaliquiputahC i videiétpolum vtïun Vamais verô fanguinea complcxio fit lwbitis « d i • jMmoio cuinfitToiunda,
doÂrinam, in omnitaihen aliquispcrtectUs potelt *
é‘ffé,cüriilabôre,quia labor omnià vïncit.
Qua At as & quis terminus àtfeendu
C A P V T X L
ï)è or tu éroccafu foïis. -
C A P V T N IL •
QVarie Sol in æftàte videtur o r iti, &ùccidere in Sèp-
tentrione: Meridie âutem eile in Atiftro, fîc'qplligc:
P Rincfpió véro do6trin£E,adolefteiitiaeft cônuèmens. jufcunq. vertici imminéretpolus, eifol ambiret terfc
qüîa,vt ait P lato,ætashomini's fitftiliseftcerae ,quae i ram n ua-f] circà pedes.RèCedenti tamen verfiis Auftrum,
niitiis mollis fit,figuram non recipit,necretinet« Sum i- tan qUOCj æftmî rropici rétro aiiquid ahfèondàtur,niiterfifitdura.
Ergonecnimisteneraaetas,necnimts ra, jj£|^mjnirsraroenin anguloverfus S eptentrionemvide-
conueniens eft dbôtrinæ. Termihüsveto doctrinæ, e muSjqUa(î acumina eius Paralellïïqui æqualitervndique
mors. Vnde quidam fapiens , cum àb eo quaereretq^ita. ^ ^ a t^ p0i0< £rgo iSi fdlin illo exiftens, non pôteft hine
Vbiéftterminusdifeedi?Refpqnqiti Vbt&nU.Qnid&m !& y hc p0lo efTe vicinior. Si enim perlineam quævide-
vero Philofophus cum nonagenarius morerctur,mqui i I p0j a^ oriente ad ortum peruenire, tune in
tus a quodam dimipulo difcipulo fiifij0.©,au ande de morte doleret,ait a it:» Sic*Sic. j MWfrdwt Mc’j Jic fcrilfp0i0 » «eflèt ftèf’viritiinr.viciBiot.trüod quod effenon efle non ooreft.potefi.i
Htnced
(^ o ia im o gm K .Q& rc lgm e rim c c e p iiiiftm . nimqua:iliO,quifequitur,foIutâeft : Qtioraodo
o in ô rtu
folis Diametroséius inueftigetur, cum videatûr oriri per
reétam lineâm,& vmbràorientis Folis piîlic videatûr,de-
feeréeadem qüo etiam infidentisidorizônci. Sednotan-
dum eft,quod obliqué oritrfr, quafi perarcum.
aoûts Jit or do difcendi.
t C A P V T X lL
ORdo verbdifccnditalis eft,vtquiaper eloquentiatn
bmiïrs fitdoétrina’, pri usinftruaturjneloquentia•'
Cuius funt tres partes,reétè feribere,& reótè pronuncia-
rclcripta,qttod confert Grammatica, 2 proba requdd pro-
: bandum eft, quod docet Dialeélica : Ornare v e r b a l fen-
tentias , quod tradit Rhetoma. Inïtiandiergo fumusin
Grammatica,deindéinDialeébica , pofteain Rhetorica:
quibus inftni'éti, 6c vtarmis m u n iti, ad ftudiüPhilofopkiA
debemüs accedete. Cuius hic ordo:eft,vtprius in quadri-
uio.i.in ip(aprius Aritbmetica, fecundusin Mufica, tertius
Sn Geowefrw,quartus in Aftronomia. Deinde in diuina Pagina1:
Quippe cumpercognitionem creatur®, ad cogni-
DehoHs artifictalibus.
C À P V T I I I . «
OMni dicprætef Aequinodbium,hin t artificiales horse
, & icmpervigintiquacuoræquâleçinter Ce j fie,
vttotum fpàcium diuidas inter fèæquaiirerid dùodecim
partesæqiiajes,fiuebreue f i t , fiü-élongum. Na turales
autem tantum in Aequir
.. A noélio.
. , AltitudoJolU'&ClimktÜ.
C A P V T IVE
St autem altitudo aliä Climatis,alia Solis. Altitudo
folis cbtidie deprehéiird itu r,-Jd eft,quantum fol cotidieafeendatinMeridie.
/P 'o rrA ^ ltitu d q e h tn a tisv a catur
illüd,quod eft a capitc quiiifque hominis.vfque ad
folem ih Meridie in #quinoi*i'o. • Beneautcm dicitur,
AltitudoClii-natismarncuininCrimate cUiüfq; Jdqood
éi fic altiffimum,quod eft fu'percaputéius, rnn o fttoC li-
mat'equadraginta feptem grddus in m erid ie ,ln ^ q u in o -
Aio funt vfque ad folefn : ergotam al cum eftC limanq-
* urn , quod.fi addererftilr foli fexaginta o^°"gr«dus?
perüeniret fuper verticem hoftrpm: idcqque in Meridie
in dEqtxinöétiö fen ab Horizonte afeendit, féxagrntaduo
gcadus,addc fexaginta bóto,& erunt Oortaginta'vfquc ad
verticem noftrum.
De terra &magnitudine folis.
' C A P V T V.
rum änt;^icut eni,«» pun^t.uth. ift- circulp nullam
habet propOrtiqpenvvfitat^m, fic nee cétraad fuperiora.
ideoque.cum .dicitMacrqbius , quod terra fit punótum.
ad cj rculu m foils , . Col au te m pdties maior -terra , patet
' quomodp fè habeat tVrr%adxirculum Solis 1 fedtameh
‘quianqn eftyfit^ta , ideb.dicicur centrum illius -citculi,
y tpotc multo mitiqr in cpmparacionein eum,quam Sol.
DeaquAtumore.
C A P V T VI.
Q®ritur déaqUa : Situmorem habeat, quod videtur
efle.non p,qfle,cutpliquida, &defcendit yfquead
planiticm,lcd. videndun?Aft quod Koenohéft-.quippe.e-
ius natüra eft fejmpetin tumqrem defcendere, v t videtur
in gutta., & y b icu h q u e c ftaq u a , pjpne-qculura ia.v-
no-littorc 9 iampr^ tumpre 'medio aliud littus » o n vi-
debis.
Defolis vicinitate.
C A P V T V H .
Q Van to fol e.ftvicinior,tan^ofacilior longiotes d its :
verum e ff, fëd radijs eft viciniqr,quam nolim ^ verum
eft,ergofäcit lqngióresdies,qudmnqbis?falfumeft.
S i cd e term in a :Longiore m.die m facit eius vicinitasRho“
dijs,quam ppus h ab u e ru n t,. fed nonlon.giorem, refpe-
<ftu aliorum,fedrefpeétufui. .
Quod nihil antefolmoccidat, tpioil cum f i le
oritur.
C A P V T V I I I . _
ITem ad hoe quod dicimus plufquam hemifph*rhim
in ortu direétorum fignorum» Q p p o n u u r: Sol oritur
cum aliqua parte,fed n ulla .pars,qua: oritur cum fole,o%
cidit ante folem. DicitnusaqtemHemifphsrium in ve-
fpera,fuper nos,St non plus. Ergo non,oritur nifiHemi-
Iphxnum. Adhocdicimps, quia partes, q u ^ oriunrur
cumgraduSolis, &iamqu®poft cum emergunc,
qu*dam,inquam,illärpm partium ante folis
óccafum,in ipférius hemilphx-
rium cpnuoluun-
QudmodofiatÈclipfis.
C A P V T IX .
/ A Vare vél totus Sól inéft Eclipfi. ? Ad hoe dicimus,
V ^ 'q u b d vel vifum iudreabit: fit autem,vt aiunt,Eclip-
fis'fic : etfi nullushomo eflètinmuhdq^ tämcniieceffe
eft,vc Luna tarnen inferior fit fq le, cuin fuérit iri centré
folis,ira quaodo fitin céntrQ tèr'ràî,id éft,in Æquinoéha-
li circulp jid eftijh Ariete,vel Libra,tune fua pppofition'e
facit tenebras toti itturicfo»; Aliterautemtnihividetur,fi
enim fieri Eclipfjn non credo poffe, quippe cum in hoe
Scptentrionali^hicem fimüs p o fiti, ■& lunaSoli fubfit
nobis infpicientibus,ad Auftrum non oboricmluna,nec
aiiquid impedit^ ergo non fitibiEclipfis. Sic-fadis'tene-
bris,in Eclipfi videoturftellæ in die.Nécetiam poteftfieri
rnillo latere Zodiaci, fedtantum inhoc,qu,iadum-lunaeuagatur
adfinem latitudinis zo d ia c i, tune tântifin
noftrisvifibus opponitur. Eftaut.em maior luna., quàn^
terra:quia fi tota terra effet ignis vnus,& aliquis efl'et,vbi
m odo eft funa,non tpnta apparerçt ei terrain d e, quanta
nobjs videtur luna b in e , ideft, à terra. Sed opponitur:
Luna vbicunque f it, po tcftin qm n i loco facereEçlipfin
to ti terrae, quia ita magna eft,quod totam terrain teg itl
Ad liócfefpondemus : Quia magna res & latâ aliqua,
propèaufertalicüi rorum vifum,fed rertiota minus. Videtur
mihi : Si.fblpatiacqr Eclipfin,quod oporcear eura
in ecliptica lineapati,lieer lunanqn. Si luna autem pa-
tiatur, óporteateumeffp in Eclipfi, licet folem n o n ,&C
haticfecundùm noftrarn ratipnem, non fecundumpu-
•blicam.
De Lu tu faltu.
C A P V T X.
SAi.tu.ÿLunoejnihil aliud e ft, quàro d etrad io vniusdiei
à decemnouenalicirculo : qüîa quod debet contrahi
in fingulislunàtionibüSjiHudreferuatür. Et quia plus in
fingulis computatur,ergô in vna au fertu r, vnde videre
poteft per conrrarium. Inannqbiffèxtili funt trecenti
fexaginta fex d ies, hoc non habet de fui folius augtnen-
tOjCÙmomnesannifintîéquales , fedquodpriusdirnif-
fumerat,per fingulosannos , hocin quarto corrigitur,
eodem modo vltirnusaqnus Embolilmatis minus habet
yno die alijs annisEmboUfmatibus ^Jquod non eft il-
liusanm damnum fqliuSj fed quod in fingulislunadoni-
busprius nimiS computatum eft , '“h if corrigitur. Ergo
cfim dicit aü&or , Lunam accendipoft viginti nouem
dies, & hora duodecima nondum compléta,bene dieft,
vt de bis minutis dies vnus coïligatur. Dé Oriente in Oc-
cidcatém notantufClimata.
De Oriente & alijs.
C A P Y % X I .
Q Atio viderutjvt qui habent eundem Orientrem, ha-
iV b e a n t 5e eundem Occidentem, & qui habent eun-
dem meridiem,habeàht & Orientém, fed vtrumque fal-
fumeft , quod habet mod'o liquebit. Confticuaiqus in
pnmb'Climatevirumvnufn, vélin quarto vnum,vélin
feptitqo , in linea direiftaà Septentrione in Auftrum,
tune ei qui Septefttrionali e f t, prius Sol o rietu r, vtpo’te
longipres dies ha'beanr. Item conftituamus à latere Aü-
ftralis viri,contra Orientem virum, tantum vt cum eo
Solemvi’deatonn,quieftScpte»crîonalis,
ecce eundem habent Orientém,
fed non eundem Oq-
cidentem.
: x ô 1
vel limite
O o o o 4 De m e