&i confulat, Sed quia facilius illabitur animo7fubie- i gio ventorum dieitur. Alij dicunt fumum hnmiduma-
<5tadcfcripiio * id quod dixitpus oCulis iubijeiamus; in ---------------------------------------------
pofitaSphterula prxdi&a Occidentalis refluxio adSe-
jtentrionem vergens,ex Atlante monte adiacente , A t'
anticummarcvocatur, infra qjiam eft Anglia, 8c vicinteinfulae.
ExOrtentalirettuxioncadSeptentrioneinvergentenafcitutlndicurnmare.
Similiter ex alijsrefluxiq-
nibus ad Auftrutn fe vergentibus crcdehdum eft , maria
na(cidiuerfa.Sed hoc noftraatteftationedefcribinon de-
bet,quia propter torridam zonam interiebtam fitus Alarum
nobis incognitus perfeuerat.
De ortu ventorum.
C A P V T XV.
ET quia noftra fententia eft, ex illis refluxibus ven-
tosnafci , . de ortu eorum difleramus tarn Cardina-
lium quam Collateralium.cum igitur,Ytpraédiximus, in
Occidente ex illo fonte,totius humoris,auæ refluxiones,
vriaaci A ufttum, aliaadSeptentrionem diuiduntur, in
ilia feparatione mouetur aèr. Sed ft tantus fuerit, impul-
fus,quodvlque ad nos peruenerit, generatventumqui
zephyrusvocatùK DuæveroOrientales , fuadiuifione
générant ventum, qui E urusnominatur. Cum verpO -
rientalis & Oqç;dentalis àd Septentrionèm vergentes,
inmediosfîbioccurrunt,mjmeturaër, fitque ventusie-
ptentrionalis , qui dicitur*oreàs * qui idcifco frigi-
düsiquia'in frigidâ zônà nafcîtur. Siccus verb, qùianu-
besde hoc àngülo terra; ad médium füg^t,eftque pluüiô-
fu s, iuxta fines torridæ zonæ. Cum verb tranfit torri-
damzonam,càlé fit,etfindbisfitfrigidüs, ibi tameneft
calidus. Similiter cum duæ vergentes ad Auftrum , in
, medio fibi occurrurit, generatur Aufter : quietfi vitra
tôrfidàméonamficcüs & frigidus f i t , vtjapud nos Boreas
, quippe'cumin frigidàzona oriatùr , quia tamen
tranfit per torrîdàm z’ônam, çalefaâus eft, & ad nosper-
uenit calidus,fugandoqueante fe nubes, vfque adangu-
lum terré l in quo habitamùs,générât nôbispluuiàs, ffë-
que ex acadènfe nobis calidus & hùrqidùs,etfi in fûaori*
éine frigidus Se ficcùs. Vifo vnde cardinales yëntiori-
antur , etiam vnde fint quatuor collaterales videamus^
Siin duabus. refluxionibùs ad Septentrionem vergentf-
b u s, Boreàmquëprædi&ô niod'ô generantibus contin-
g â t, quod orientalis exaliquo accidente fit velocior,
vitra ttiédium Septentrionem & Occidentem occur-
rit,nafçicurque ventus Gollateralis, inter Boream & Ze-
phyrum» Si verb oçcidentalis,vitra medium S eptentrio-
nalisorièntalioccurrat, fitventûs Gollateralis inter B o:
lcendentcm,& praeponderatione fuaaeramouere, ven-
tu m que rigare.Nos verb primum,& lecundum,& tertifi,
cauflam ventorum ëffedocuimus.
Vnde qu&dam aqua dulcis quadam
[tip.
C A P V T X V I.
VN d e a q u a fa lfa fit, dpceamus. Naturalisfapora-
q u é inlipidus e ft, vnde naturaliter eft infipidum
Phlegma, ex accidente tamen fit falfa. Cuius ratio ta-
liseft : Cum mare, vt diximus , toijidæ zonæ fit fup-
pofitum, ex calore fpiflà tur, fitque làlfum. Certmn
nempe eft, per ebullitionem aquam tranfire in falem.
Seddicetaliquis : C um ex principio hoc fallo, omngs
aquæ nalcantur, & ad idem reuertantur (tefte SaLomo-
ne,quidi'cit : Ad loca vnde exeunt aqua, reuertuntur. Neque
enim cîedendum eft,aquas adnihilari,fèd circulariter re-
uertijvnde eft quod quredam aqua; funt dulces,quædaih
fàllæ?
Quod aqua coûta & attenuata fontes
diilcesgignat.
C A P V T X V I I.
CVius hæc folutio : Cum terra cauernofafit, aqua ex
labilitate fua fu b in tra t, q u é per Cataradlàs tran-
fiens, colatur& attenuatur, falfumqueamittitfapprcm,
quae ad terræ fiiperficiem erumpens,fontes & diuerfos ri-1
uulos dui cis faporis inde gi gnit.
Vndeputei habeant h timorés.
C A P V T X V I I I .
SEjd de puteis, vnde habeant humores, diftenfio eft.
Si enim à Cararaétis tontes principium haberent, im-
plerentur &decurrerent ) Çontraquoddicimus : Ecfi a
Catarabfcis principium habeant , non impie n tu r t amen.
Contingit autem Catarabtam non ibi finiri, fed
hinc&illincelfe. Vnde vitra tranfit aqua p u te i, & non
ebullitfiirfum. »Vbienimfons finitacft Cataraéta : Inde
aqùa propter fpiffitudinem terrae, non valens vltrà de-
fluere, cogitur furfum ebullire. Sunt alij qui dicunt,
.nonefle ex Catarabtis principium p u te i^ fe d èx fudori-
— ---------- . - u | bus terrae. Cum enim terra aliquid humoris contineat,
ream & Eurum. Similiter fi aliæ duæ reflu^ones 1 fi perforata fit,defcenduntguttæaquæ ad modumfudomedium,
modo hicmodbillic, fibipccurranF, duo C ol- n s h om in is ^ in d e eftaquaputei. Nobis videtur ex vtro-
lâterales ventosgenerant : vpuminter Eurum , alterum I q ue caufl'am eft'e. Q u p d enim ex Catarad isfin t, per hoc
interAuftrum,&-Zephyhim.Sed j prob atur jquodiuxtafluminaftatim reperitur aqua pu-
qûia oculis fubijciendo figuram, | tg i ^ q U5d contingitfepevniputeo, poftalterum fâ â o ,
minuemus laborem , vnàm fimi- J^qUam de primo auferri. Q u o d verb ex fudore terrae fint,
lem præcedenti faciamus , in qua prol)a tu rpe rhoc, quodin ficcis&aridislocis, aquapu-
noninmediofibi refluxiones 9 ^“ j teireperitur.
currant. In prima v t ex ilia Cardinales,
ex hac Collaterales intelli-
gamus. Sed quia iri vna figura,
n o n plus quam duos poflumus
oftendere, per-fitnileiftarum,de alijs intelligatur. Quae-
ritur autem.: Si exprjedidtiscaufis contingant venti, cum
cotidie refluxiones diUidantur, fibique occurrant, quod
teftantilr cQtidiaqi fludlus , quafe cotidie v en d non
contingant? Cui dicimus rq u o d , '&,fi cotidie cotatin-
g k n t, non-impecum fa ciunt, qui vfque ad nos perue-
niat. SxpevWbcontingit, q ubdhqnputamusy^ntum'
efle,cuminal|jsregi6nibus,velinfuperioribus aerispar-
tibus trahfit'. 'fton tamen ,d uobis fentitur. Sunt qui di-
cu'nt.cauernas terra;, cauflas efle ventorum. Cum enim
cksfubintrant, partes aetis ex labilitate, vna.*ntrante, &
'iEoliare- aiia exire volentejfic confli£tus, quoarer commqtus, ge-
venco neraj-ventum.lnde eftquodiEolia,quia ckuernolaeft,re-
Vnde aqua putei & font is in aSateJitfrigida,
inhyemecalida.
C A P V T X IX .
Q Vodaqua-putei & fonds in hyeiqe fit calida , fic
c ö n tin g it: Cum hyems naturaliter fit frigida,
& fxigiditace pori te rré conftringuntur , nee po-
teftcaloreuaporare,quiremanens, intusterram calefa-
c it, &aquam. Inxfta te vero poris, fupeificici terne ex
calore apercis.fumus e u a p o ra tm lh u itu rq u e calor : in-
deabintuserunipens , exicfrigida. Eft ergo aqua putei
in aeftate frigidiifimataqua verb föhns, quia propïnq^iqr
calido aeri, minus frigida, minus adhuc aqua fluuiprum,
minus pluuiarum. Sic ergo dulcis aqua colandopercataraóhs
ruf.j.
i taraéla?terreefit. :Sedaq u é illæ , ex'qukrum Kumbribus
. fontesexeuhr,per fuperheiein terræjnbh per-Catarkdtas,
fpiflé fimtôé (àîlé,m aria que vocantur. ’
; > , v Vndeexufitpveliituuium.
I C A P V^T X X.
ET quoniam; epmmuiiis Philolbphorum fententia,
tcrrerja m odbdilutiio, modo exuftionq finiri. Vn-
de v tin m qu eeo n ti nga tvid e a m u s .C u mfija q uà, v t p rae-
dixiinus^. ibiiid calons luppofita , copdngit ,humofem
paujifp.fr crefcere, caloremque iuperare , donee ad id
peri^çneric ,, quod nullis jictoribus detentus,_’pér ter-
raisj fè diffuhclens, terreiia fubrtiergit. Q u i cuin ex ca-
loréfoliSy&exficcitate terrædeficcatuslir,cdntingitca-
lorem paulilper cretcere, lAimqremque fupéràre ,Vdio-
nedad id creuerit, quod per terram diffufus, cas adurat.
j Surit qui dyçun|.,- ex çpm.muni Planctarum eleu.atiprie,
vddeprefitoneeotum contingere. Si cnim omnes,Pla-
I nenefimul eïeuantur,plus folito à terra remoti minus de
humbre fibi aflumunt. Vnde humor ere lie ns per terrain
fe diflundit ,fitq u e di 1 uui um i Sed fivn u s, vel duo,
I vel très eieuentur,fine, alijs , non tamen excrefcitc Q u o d
enim crefcir ex illbtàin eleuatipne, defi'ccàtutexaiiorufn
propinquitate.Sic vero ex vicinitate omnes adurunt terra
s,fitque exuftio : quiaquod.iftæ expjqpinquitate ma-
ius faciunt,aliaeremotae minusfaciunt. Et attendenduni,
quqddiluuiumaliudçommune,,aliud verbpai ticulare.
Communéverbçqnti^uumèflè nonpoteftjpartiçulare
-vefopoteft. Sicquealternatim pereuht mortalia. Vnde
quia in tern fo re Noe per diluuium müdi fuit deftrudio,
perexuftionem rnundus finietur.
Vnde Jit quod in Lunatione modo crefcunt humores,
modo.iecrefcunt.
■ V C A P V T XX\I. . ■ |
8Ed quia in fine huius volitminis de habitu marrs eft
tra<ftatum > vndein prirqis (eptem diebus lunationis
flubtus illius d e c re fc a n tin alijs feptem crdcant, videa-
mus. Cumigiturinterlunium e f t, quod totus (piendor
folis,quieamaccendit, aera fubditum nonpoceft tenua-
re,nequchiimoiemdeficcare. Eftenim tunc plenus flu-
btus.Sed cum fplendor incipiens defeendere, accenditur
luna Sc deficcataera,minüitque humorem. Qüantoque
plus de ftendit iplepdor, dcficcatur.hum6rvVl^ue ad fe-
ptimum diem.Septima verb die, quia rota m edietate acv j
cenfaeft,mediantc aerc, calefacit humorem. Qui ebul- i
liens furfum eleua tu r, &ficvfque^id decimumquartuu*
diem crcfcit flu«ftusj fed quia in terçia hebdomada calor
eleuans in ed minuitùr.fluétusmaris iVnmoratiir.In
; quartaverb, quiafplendoreaccendente calo
r deficit,fpiflacuraer.humorque
1 '* y ; J < q crcfcit, &indeflu<ftuat
vlqi ad Nouilur-
nium.
‘9* 3
HONORII AVCV
S T O D V N EN S IS PRF.SB Y RERI,
lu Lilrum <s>UMtum,
DE PHiLO'SOPHIA MVNDI,
K Æ H T I O .
VperiorUmvoluminum feriesaprimacau-
fa rerum orta, vfqtte ad terrain ihfluxit,
pruntUm aurïumnon Continens, fed vtili-
tatïlegentium deferuiens,atque^ieo ariùtfu
Jtultoruyi n.QJtfedens.Iâm enim ïlludimple-
tum eft : Erit cum fartam do&rinam no
( uftineb.un t , |ed a'dfùaHëfideria cba-
ceruabuhtfibi magiftros, pruriehtesauribus. Quaigitur
Jtudi) reliqua libertdSfpérari pofifc, cum mâgïftros difcipülorum
palpones, difçipulosmagiftrorum indicés, legemq3lqquendï&ta--
cendi imponentes cogriofçàmur ? Inpaucis enimmagiftnjrontem,
fisâulantisvocem & vuliùmpercipiens, etfiftt alïquü qui magi-
ftri ftuerïtattm fequatur , vt infanus a Meremcibm magiftra
fthoUrumfugiatur;cjftddifijj vocatur,é,inl)umunus:Vtiam ver-
bisVmbr'tcijp ôftit v^,atquejdeohulli ébmes exèo tàbqùa.m.
Mancusy&exftinbVç corpus npn vtile d?xtræ. Vndeergode- '■iuuenal
berent dîligifuganturniagiftri,fecundUm tiludOutdij: 47
Perquasnos petitis,iæpe fiigàfis opes. •
Sedquoniam probi eftanimumadpeiora norifteEtere, fedmeliori-
bus conformàre,remoto anïmo apeiortbus, coriformàtocfe meliàrl-
bus,ad catera tratifeamus. Èt quia de alijs elementis, & ornatu,&
eorümjeftantès -compendia diximus,de terra & ornatu em dicere
incipiatnus.
i 1 1
HONORII AVG V
S T O D V N.E NS IS P R ES B Y T E R % |
D E P H ILO S O PH IA M VN D L
t ib é r Jguartuf.
DE TERRA ET MVNDO.
G A P V T ï. M
St ergo terra elementurt in medip mfi
‘ di fitum,arque ideoinfiiüum .Mündus
‘ nempe ad fimilirtrdinem oui eft difpp-
I fijus. Namque terra eft in medio, vt yi-
tellusfii ouo.Circa hanceft aqiia,vtcir-
xavitellum albumen. Circa aquameft
ae r,v tpann ieul usco nri nens,al b urnen.
Extra verb conpln de nsomnia-, e ft ignisad modumteftie
Ouh
De diuerjis qualitztibUs terra.
Ç À P V T H.
HÆc terra fic in medio mundi pofità, & inde omnia
Tecipiens pondéra,erfi.naturalii^rfirfrigi da &ficca,
inqiuerfis tamenpartibixsfiris,xxaccidencediuerfascoh-.
tinet qualitates/Pars enim illius côrrida: zonæ,parti aeris
fubie<fta,exfcruoreFqlrs,torrida-eft & :inhàbitabilis.Sed’
duoeiufdcm capita,fngidispartibusaerisfiibdira, frigida
fuht &mhabitabilia.Pars verb temperatæ parti àerisfùb-
icâa.temp'çratà eft&hàbitabilis. Sedquia dùæ partesil-
'liuSjVt prædiximus, inretnperàt-ae funt, duæ infra funttc-
peraté,& habitationis patientes. Vnéextta' çqrti4*m ip*
riain,altéra vltrà;; fed qaamursh'abitabilfes,ynam tame ab
'omnibusinhabîtéri tàntü çredimûSjn'ec tofartt. Sed quia
Philofophi de habitaubnibus vcriufq5,non quia ibi funr^
fed quiaibi eftepoflunt, loquuntiir de illis,quos nos non
credi museflc propter intellebtum leiftionis Philofophi -
cae,aliquid inae dicamus.
De babi