lltatoe Thefmi.Orlb. Lib.1.
Al
DeScribis.
C A P V T ; XXXIX.
SCriB'x autem legis iivrtçtirui, hoceftfecuridàrij deno-
mi^«r,1SttctUli»Mto*âôneï eere*onS«wUe-'
Mare .ri- eem adijciebant. - S i quldem Çetïiptû ttàdittoriës
ippèlIaBantur.Hi ,vt in extéfis cum ludxorum valgo cottêflirchifutfarfeiistaratnntfciaqnibus
obfttuatiombas
adUiftiv vrcios, pocdla; patiiïas, & cætetald genus raeu-
(aliavafepngnbquefaaoràïsipfoiuramanns euflohore
' rdperfticioneabUiebant. Vafcniainfntier ante perpurga-
Dalmati-; bant, m ia tn IM c a p e t e n t .D a lm a b ô à ^ n a s nnne
‘ta. ; cdIôbiadicuiKUE,pnrputaqitppi*texuntut,induti,phyla-
Colobia.; actia(uauftentabant;bteueSniinitltmchaftulas,quibas
R * * * ■ lexetatïquasdliprttibfisfafciisotnatas rauto-
£ L » que difttnaasytanqnam ludiorum magiftrijdpfetebanc.
■ B bmibriæ ptæterefab illorura vclbbns promutebantur,
quafuoréraé ffol^edtädem alisaurei cotyrabis tn;a orum
pnniçoru.n/imilitudirt’è,afHii état, quo rempote illornm
qüifpianïConcidebac,aut virginitatena cxcrcepat.
DePhar'iftis.
C A P V T XXXX.
A TPhatilâeicultü religtonjs exteriore Scribaslongë
XJblupçràban^quorum alij tabulas ûbi lacitudiue bi-
palmarcs fubiieiebant * vt fi quando fub noôkem fommo
viäi ippauimëhtumpToé&mbçreat, confbftim experge-
fadi Nuiîicn precarenturAhj calcules aut fpmaslibi lub-
ftçrnëbant, àlij ad præfinitum tempus in virgtmcatede-
eebahc^arqueitaalijad decimum,alij ad o6tauum,alij ad
âùàrtumvfqjaritiumpërleaérabamdonee in foinnis ad
Lucas. Venerisfutta ffîmulatentur. BisinSabbato* lecunda ni-
C ( mlrum &quifita ferla i ieiunabant. PorroPhâttfæorum
): ndmeriîndeptiibnt ,vt qui ab alijs, præhuiufcemodi plu-
I lo'fophiæ ftudiq, lëiundi effent. Nam Phares Hebræis i-
\ Phares. démeftiquiôr^cis«>«5‘‘r^®’ » SçLatinis fegregâtus. Illi
! pr*?ere^mortuorum^efiitredi0nem,Ärigelos, &Spiri-
tumlariftum ; contraSadueSorumidogmavconfitebap- ,
tur.lidem fato& Aftronomia: intend àgiauidis coniugi-
Bbs afiliaebant,qüo fadoTe nonfruebdarum voluptà-
: tum, ledliberorum lufeipièndorum gratia vxorés duxil-*
fe figniÜcalianr, Balnea apitd illùs fisminis ïelatis,quem-
admodoni& viris Ittbiigari pMeinètiS ( petmittebantun
Vtanirnis omaibusitnmortalitatemtribuerent, bonöru
cette tantum animas in alfa ttarifîre cotpota,malôrümvcJ
rmtetétnjs addicî fnpplicijs dpçebant.
DeHemerobaptißis.
C À P VfeT; XXXXI.
a Emerobaptiftæin bócduntaxataPharifaets ôfScri-
bis difFerebantjquOdfierinon poflè dicerér, vtquif-
I guam faluus euaderet , nifiqui fingulis dïêbuslacro ba-
ptifmate titïgeretur.
C A P V T JCXXX1L ‘
•v T Azafiti, qui ( fi vocabuli vim interpreteris) ijdem
J ^ j funt qui&«?l^ t«r4 ,id-eftj rebelles,Patriatchas om-
nes,quonnn m Biblijs Mofaicis mentiorfit, Molqmqjad-
eo iplum recipiUnt.Pentateuchum veto iinprobant, at--
que aliam Moil legem dataiii fiiifle contenduntquo fit,
vtab animads ornriibtis ajpftineant, nullifque
ctueritisVi£limisinfactificijs
vtancur:'
AH.ii-b
Animoru
i mm oita-
litas.
DeEjftis, & Elxaipfeudopropheta » &eiusfrat?t Uzto cum
for or tb its Mart bo & Matthana.
C A P V T XXXXI1I.
ESfici ëilnétaex lë§îs pïæfcripto gerentes» vt lüpra dfxi,
alijs quoqj praeter legem feriptis yrebanturi, Âbieâifi I
Elxaj|.
■ q«° 5'3m.
Ipb’o.'inj
joruitii.
fimosid nbminis Ô4 vililhmos.fignificat. Illis Elxai qüidâ
Preudopïophcta « rerutncp laudabilium corfuptor , 'Trä- I
ianiRomanoruftiilmpefatods temppribus le cpômdXir,
qui Chrifti incarné aduentum negabarjVirginitaten^;^:
continentiam deteftatus ad nuptias exhoïràbatür. Elxai
huicfiàtrérafuiltcaiunr, qui Jezæps diceretur,pofteaque,
magni fcilicet Conftantini tempdribus,vna cümduabus
fororibùs innotuerit, quoe eodein quo ille genere prôgna-
tæ ferrenciir, Martho fcilicet & Màttharta , quibus ëïroj
redelibut(homines, ranquàmDeabus à diuin^lxai fc-T
mine prognatis, diuinum cültum exhibèrent, tîæcerum
Elxai potëntiam occûltam & arcanam fignificat. El éniro
Hebraeis potentia, Xaioecülta dicitur.
DeHerodianis.
C A P V t XXXX1V. ♦ ,
H Erodiani ab Herodë Àntipacri filio nomen acceperunt.
I Maniai
i Mardis
Antipater eriini-Afcalonites aludæis captus & ^
abdudlus Hërodem ilium fufeepit, qui Chriftitemporib.
puerosintérfécic. Tandem Demerrio familiariUJmè çon-
iunôtus, Iudaeaeque procurator effeólus, feipfum cum Herode
filio dreuncidetidum curauic. Hic Herodespqftea
cum lulio Caefari, Antonio, & Augufto itinotuilïet', lu-
dæorum regno præfcdüs eft.Nonnulli ergoillûeflè Ghri-
■ ftumatbitrabantur,lacobifdlicétvaticinipadduéli^uod
na.cânit.NondeficiètdUxniquéprincepsdèfemoreems, donecve- |
ttiat3cui repofitum tft, iccirco Herodlâni nominantur.
Libriprimi Epilogm
C A P V T XXXXV- . .
A Tqiiehae quidërh fiint hætefes, quæ GHrifti in earne
xjLaduentum praecellétünt, neç tamèn omneslmpro-
batae funfjafiillæ tantum, quae Mo fis Iegem antiquabât,
eiufquë pladcis aduerfabarttur. Porto Phattfeorum SC
Seribarüm traditiones , fi cum legis oraculis obferaaren-
tur i nihil praeiudicij pariebant. Nârti quid alioqüi dfctri-
menti ex vrceorum bapnfmis,manuùm ablutionibuSjCin-
tinabulorum lonitu, Côrymborum aufeorum appenfio-
; nibus’ , tabulifque bipalmaribuSjàd'fomnum capiendüm
fubftrarisV eiulcémödibbferüationum ftudrölbconflari
potdillët ? Idem de ieiùnibiudicandiim eft, St caeceris qui-
bus Pharifaeus defignabatur, atfq-, Scriba vel procul con-
fpeâus innotefcèbat, quibus haétenus ignotus fuiflet.
Qtjod fu pereft, vera eflequar dico, Chriftus ipfe,qui veritas
ipfa ëftj his-verbjs plane arguir. Dicoenim vobiSi nififupe-
rabundauent iußitiaveflraplus quant Scribarum &?harrfjtorum,
nonintrabttûtn repturncdorunii Hypocriticus porrO tradi-
tiônum cul(Us,primorum accubituum amor, primae lèdis
ambitiojpTecesmedijsin plateisfufae,priuatorum deni-
que mandatOrum prae diuinis obferuatio, atque adeo ac-
curatilfimum dogmatum fuorumpra'Dei præceptisftu-
dium,extremam procul dubio animis hominum pernicie
exitiumque adfernnt: vtfatis hæcfuperqueTheanthropi
verba indicant. V&vobis Pbarijai bypocriu, quia mundatis ex-
tcnoracalicis&paropfidis, interior a autem plena funt r opina &
imufi'ttta.Itetn,Va vobis, Scriba & Pharifoihypocritt, quia deci-
matis mentant,anethum, & cyminum :& reliquifiïs qua grauw-
%a funt legis, tudïcium,& miferïcordiam,&pdem.Hac oportuitfa-
cere,&illa noomtttere. Atq-, haec funt,inquam,in quib.anrc
Chrifti in carne aduentü à lege diuina aberrat ü eft. extevu
poftea quâillecorpus humanü aflùmpfit, àmortuis fur«'
xit,in cælos afcédir, Apoftoli demqj per hominum nano-
I f
A/ti«!)
S ^ « W ,ant’innnmeræop,n'“n' ?," ^ if — r ;
t im o n -p rim um [W * « ;
de hteteTcs iplas attexam, vnà çpm ijs qu^pdnctius tllasa
me çonlcriptalui^td
LibriprimiPiniSi
Ai taris-
p Trinité
ex-,
NICETÆ C H ONÏATÆ,
JB»gL
Wl$M jPrinc, J
l û -
SE V COLOSS
E N S I S .T H F .S A V R I O R T H O D O X !
fidèi Lib er fecutidus*De fanfta T f i n i t e , A h -
geiis,& homlnibus, Lecro Morello
T u ro n en h interprète.
^oUmmtMmfypoftotajît, hoc eft tribus perfi-
nis confetti
C A P V ,T 1
N d é Certe dicendi præludium facie-
mus , vnde dubitationis occafionem
plerifque fub ortam vjdeo j -nimirum
Quid obftiterit, quo mihus fe natura iM
la rerum omnium labricatrix ab initio
......... __ trinam oftendérit * fed tum démum,
cmandolVerbo caroaflumpta e f tid ip fiim fibi placete
perfpicuum fecerit. Refpondemus itaque perappofite
îd.proquediuinaemagnificentiaÉ dignitate, Jfedüitàfuif-
fe.Iilaenim cum hominesdmonarchia, feu D e i vnius
cûkualienos, & adDeotumpluralitatcra prdpenfos,cre>
aturatum potius quàm cteatbris cultui addiiftos eflevide-
ret, tuné temporis fevuigo celauit, neçvnitatern illam,
quæ trirtitati perfonarum ineft | cuiuisperfpicuam &,ex-
planatam elîèvoluit, vt imbecilla: peruerforum çognitio-
ni parçerct, qui fane vél oullis huiufeémodi propofitis ex-
emplis* a lia s^ ^ yh o c e ftn u llum j>rorfus Deum, re-
uerebantur,alias ,hëc eft vnius Dei cùltui,Deorum
plutalitatem præferebaut. Gæterum apudDeo cha-
riflimosPatEesynitate fua Trinitas non câruit ,iroo vero
Abtahamus, quo tempore Angelos holpitip excepit, ob-
fcuriüis iliam tadtus fecum repùtauit, expreffius autem
fpecimen illius edidit * cumfilium Ifaacum fuppofito a-
riete, viuentera dlàcrificiorecepio Ex ijs enim quæ tune
yidit, V erbi incàrhàtionem arîolatuseft, futurumque ad^
eô, vt Diùinitas minimëpatëretur, fed caro fola,quam in
mundi totius èxpiationem alîumpturus éflèt.Porto Mofi,
dum xn montcObambulat, nouailIa vifio obiefifca eft. Et
Iacobus filijs bënedicensvaticinatus eftfuturum,vt is qui
cum colluâatus no^c fuerat, Homihibus coniungereturÿ
St velüti càtulus Leonis à fomno refurgeret. Qujfquis de-
nique diuino fuit afflatus numine, quantum hoc vel illo
pa6to mentis oculosçontëndere potuit, Trinitatis co^ni-
tionem tanquam infpeculo conremplatus eft; Alioqui
velipfâ de Deo Patte concepta notio,Filij quoque & Spi-
ritus elïentiamcommonftrat St confirmât. Nam filijpa-
tereft, & partis filius, eofque yna & eadem natura effor-
mat. Spiritus itidcm alterius cuiulpiam fpiritus eft, éius
nimküracuius& dicitur; IjsitaqjdecaulîsTrifypoftata,
hoc eft,tribus conftans perfonis Dminitas animo ex fym-
bolis-primum àb'illis concepta eft qui rerum diiiin'arum
'pnéfdentia elaruerant:Palam’ veto' St perlpïcue tum’ dë-
mum v cum ex Trinicatisperfonis vnanobilcuin in carne
verlàtaeftv É-1 • • .
. r Cur Triniiatis myfterium mintfterio' Verbipotius quant ho-
v - , ■, .. ^ minùcuiujpiaminnotuerit.'}.. ? ^ ^
' ' ' • " G À P V T 1,1.
B Æterumverbo muneris idconueniëbat,vt'Trfnità-
tismyfteriûmundoparefaceret,vt homines aEleoea
qua: Dei funt- cdo<fti,haud dubiam de ijs opinionem con-
ciperent.Nam|iimortalipmaliqüo traditum fiiiflet.nu-
quam id ponderis apud rerü diuxnarum ftudioios habuif-
iec,vcfaciIelulcipiendumyideretur:quemadlr)odö,verbi
■ gcatia,M’ofaicis feriptis vfuuenifteSycophantaeaftirmare ptolmam
aufi lunt, qudrum alia quidem -^Deo legislatore, alia I
ro aMofe populique fehioribus pcomulgata d i x e r u n t . A ’ 4|
que huius pofterioris opinionisergo , ne legis quidem di-
uinac culcpna huiufmodifcriptis exhib uerant.Natrj fipp-
ftea quam ipie Chriftus Theol ogiä illam profelfus eft,qu^
6c iu vnitate Diuinitacis, 6c in Tri ui täte pedonarum elu-
cefcir,nonnulli,velut adulterlnxquxdam Dsemonis mo-
netae, exotti funt,qui Dei maieftatem nullo moddrciiedr
t i, a fide diuercicula fubintroduceren t , a quibus ,quaefo,
verbis fibi temperallent homines , li abftrufarum terum,
needum a quoquam tradtacarum Dodores fuillent?
[ Incar natto Chrifli certißnmtm dtiiina erga nos prouidmix.
argumentum.]
G A P V T III.
T ^V È i porrd maieftatisexceilentiflîmum opus,ciufdc-
J L v que prouidenciæérga nos argumétum efficaciftimu
inde innotuit,quod filius carnem aftumplêrir,Ôcvfque ad
môrtem crucistcfe exinaniuerit. CumenimillaDeiimago
immutabilisScnaturaliseflèt , nofque imaginis illius,
diuinæ,adquam efformatifueramus.charaétcremcotru-
piflèmus,idemille,qui vtin^rerum naturaelîèmus,effece-
rar, creaturæ lu* reftauratiotiem in fe récepit, atque adeo
àinnifu'iy illud, h oc eft per fe fubfiftëns Dei yerbum, pâtre
propriam gloriam nonexuente, incarnacum in terrisap-
paruir,6c eos qui à rationedeHexeranc, adbruramque vi- ,
ram diuerterant, denuo ad rationis 6c in telle&usdigni ta-1 I
tem reuocauit. Pater autem oedine filium,filiufquëlpiri-^t.ns
tumpræcedereeademratiohedicipoteft, quàrësexpeté- cau^Sp«j
das,6c luos effeâus caufa præcedit,qui tamen diuerlæ na- ritus cum
turæ,pofteriorefque temporenon fint, fed æterna potius effeâu
coætcmorum effedtuura eau fa fit, eiufdem;:fijbftahtiaéyfo-
la propriètate dem p ta,par ticeps. Pri m us enim parer ,1e-
cundusgenicura.tertiusprocefflodicitur.
[ Cum Diùinitas tneffdbïiisjit &incomprebenfibilis, qui f it , vt a
ÇbriftoinPatrem,Piliuin,&SpmtumdiuidaturQ - |
G A P V T IV;
a Vodfirem ipiam aldus atquecouenicnter Dep dif-
quiramus, natura diuina omni cx paree ineffabilis
eft, 6c incomprehenfibilis , nee id g> re ipfa eft aut ‘huma-
na cogi ratione ac reuelari 5aut oratione vlla èxprimi po-
teft- Et quamuis Trinitatcm, qua muis Vn/tatem, quamr
uis Patrem Sc Filium, 6c Spiritum,{juamuis denique Diui-
nitatem illam incom ptehenfibilem,6c naturamineffabv
lem velanimo eodcipiamus, vel oratione proriuntiëmus
illa non inijs rebus, led fupraeasconfiftit. Ex quo fit, vc
diuinjehaturaeneq^prior locus neqj.poftèrior accommo-
da'ri commode poffit,fed omnium iupremusduntaxat.vc
pocéqueëömnem numerum,6c vnitatum excogitationem
exccdit, fi faltent numerus Öc vnitasCirca lubftantias yer-
fentur,Deusautcrdfuprafubftantiam fit. Seruator tarnen
nofter,vt no minibus 6c rebus nobis familiarib. ad eanos
deduceret,qu£elupranacurampofitafunr,diuinifquead-
eo myftèrijs initiarec,orarionelua Patri primum ,Filioal-
terum S pi rit ui que fan ëto tëtdpm^cum^tttibui^ cunl
! fic dilci pul os fuos allo qui t ac,Eutes docetéommsgenteS,bapti-
tantes eos ihnomine Patris,&Eilii, & Spiritusfanftu
[GonJentaneumftiiJfe, vtDeißiushom'mis quoque filius dicentur
i fierifynonpotuiffe.vt vel ab hommebutiuno, vel db
Àngeloferudremur.f
t À P V T V.
» Oc autem neq; Patri a natura ihfituip, neq; diuino
item Spiritui corilèntaneö erat,vcin terra viderecuir,
Matth.
'ultimo.