Lue. 9.
&ïO.
IAbac-î.}.
c
M a t. 1 7 .]
Marei 9.
De tertio officio.
C A P V T X I X .
¥ N tertio officio ad caput reditur, &prædicatio Chrifti
a . nobis ad memoriam ceducitur. Hoc officium Mo y (es
præfigurauit, quando in montem ad Dominum àfcen-
d it , & ab eo tabulas teftamenti accepir. Dominufque
cuncio populo audiente mandata ptopo fu it,&Mo yfè s
iuftitias legis expofuit, Sc populus fè omniafèruaturura
refpondit. Sic Diaconus ad Epifcopum v a d it , librum
ab altarî accipic, Euangelium, in quo diuina praîcepta
jfunt coram pppulo legit. Epifcopus fermonern faciens
populo ea exponit, Sc populus per kyrie eleyfon, Cletüs
autemper Credo invnumDeum, fe fpondet cun6ta feruatu-
rum. Qualirer autem ho cpe f Chriftum & Apoftolosfit
geflum breuiter eil dicendum.
C AT» V T X X .
P Er Epifcopum, repræfentatur nobis Chriftus -ÿ per
Diaconum, ordo Apoftolicus. Diaconus qui legit, eft
Petrus qui pro omnibus rcfpondet. Epifcopus leâurum
Diàconû benedicic, quia Chriftus conuocatis Apoftolis
benedidlione eos repleuit,duin eispoteftatefuper omnia
dæmonia d éd it,&eo s regnum Deiprædicare mifit. Diaconus
Euangelium ab alcariaccipit, legere pergit, quia de
Syon lex,& verbum Domini de Hierufalem exiuit. Inhocquip-
pe loco,altare Hierufalem defignat, inijua Apoftoli verbum
prædicationis à Domino acceperunt, 5£ exeuntes
per totam terram praedicauerunr. Diaconus in finiftro
brachio librum portât, quia finiftra præfentem vitam fi-
gnificat- Et in hac vita tantum prædicari Euangelium debet
; quia in fu cura vita nullusdo&rin aegct, nam omnes I
à minimo yfque ad maximum Dominum cognofcent. Ab
auftrali parte in amboneçn afcendit,quia Chriftus à Bethlehem,
quae eft ad auftrurcf Hierufalem v enir, vndedici-
tur :Deusab Aufirovemet.
Quid du te ca ndela defîgnant.
C A P V T X X I .
I Vae cari délié Euangelium præcedunt : quia lex &
vbi foeminæ ftant, quae carnelès fignifi cant, quia Ëuange-
liura carnalcs ad fpiritualia vo cat. Per Aquilone.th quo-
que diabolus deugnatur qui per Euangelium impugna-
tur. Per Aquilonem enim infidelis populusdenotatur,
cuiEuangelium prædicatur,vtad Chriftum conuertatur.
Defignis & falutationeDiaconi.
C A P V T X X I I I . 1
D Iaconus cum afcendcrit in analogium, primum fa-
lutat populum perDominus vobifcum, quia Apoftoli,
quacumque domum prædicaturi intrauerunt, primùm
per pax huicdortiui auditores falutauerunt. Cufn fequentia
fanât Euangelij dicit, fignum fan6tæ crucis fronti luæ, in
quafedeseftverecundiæimp$imit: per hoc fe de verbis
Domini non erubefcere innuit. Q u i enim fermones Domini
erubuerit, hune filius coram pâtre & angelis in îudi-
cioerubefcer. Crux quippe Sc Euangelium apudincrè-
dulos magnæ confùfionis fuit opprobrium. Deinde os lignât,
quia verba Dei fe oré confiteri pronunciat, cum ote
confeffio ad falutem fiat. Exinde cor lignât | v t fpiritum
elationisàfèexcludat. Etcaquæore confitetur ad iufti-
tiam innoteicat. Igituc per cordis fignationem, fides
verbiaccipitut : pet oris fignationem, confeffio Chtifti
intelligitur : perfrontis fignationem, operatioEuangelij
exprimitur. Deinde clerus & populus fe lignât. Gloria
tibiDomine conclamat, quiâ Chriftum crucifixumfead-
orare, fuis verbis obedire le pronunciat. Ita dum Apoftoli
verba Dei praedicauerunr, populi Dominülaudauerunt.
DeBaculif.
C A P V T X X I V .
DVm Euangelium legitur ,b aculî de jnanibus depo-
nuntur,quia prædicante Euarigelio legales obfcr-
uantiæ a populo deponebantur. Exlegispuippepræce-
pto bacülos manibus tenebant, qui pafchalem agnum
edentes ad patriam tendebant. Secundum hune morem
Cantoresin officio miffiebacuïostenerenofeuntur ,dum
verus pafchalis agnus benedicitur : fîgnificantesquod hi
qui ad ætetnam patriam & ad feftum Angelorum cupiunc
Feftinare,efu coeleftfsâgni, & baculis contra hoftes,id eft,
fententijs feripturarum contradæmonesfe debent defen-
fate. Hos inter Euangelium d ep on un t, quia cum ad
DVae cari délié Euangelium præcedunt : quia lex SC Chriftum quem Euangelium lignât peruenmnt, nulhs
Prophetæ præceflèrunc, quæ Euangeliumpraedixe- feripturarum fuftencaçulis indigebunt. Perb aculos, oc
runt, d 110 candelabra quæpræferuntur, fu'nt duo præce-1 facerdotes denotantur, për quotum doCtrinam mhrmi
pta charitaris, quæ per Euangelium inftrquntùr. D u o infidpfuftentantur. Q m b a cu h m Eiwngeliqdeponun-
aco ly ti qui ea portant »funt M o y fes& Helias, interquos tur,qUiaômniuip facerdôtum dodlrinæ Ç htilti fcuange-
Dominus vt foï in monte'fulgebat. Dum Euangelium liopoftponuntur. TunCétiam velàmtnacapitisauferun-
legitur, cerei in pauimentum .deponuntur, quia vmb r* tu r , quia Chrifto euangelizantc velaminà legis tolleban-
leg is , Sc aenigmara Prophetarum perlumen Eüangclijab tur. E t nos capita denudaraus, quia reuelata facie, non m
humihbus mtelliguntur. Perle6lo Euangelio candelae ænigmate, Dominum iriEuangelio videamus. fe r le t to
extineuuntur.dum per lucem Euangelij fpiritualiterpro. Euangelio Diacpnus reuertitur ad Epifcopum, librum ei
latæ intelligantur. Thuribulum ante Euangelium por- o ffertàdqfçulandü, quem mox reponitinlocumiuum,
tatur, quia Chriftusodorfuauitatis inignëpaffionispro quia Apoftoli pera&a prædicarione ad Chriftumreuer i
nobisfactificatusprædicatur- funt. Scilicet &dæmoniainnoroineeiusfubieaaretule-
' rUnt, qüafîlibrnm in locum fuum repoluetpnt, dum non
fibifedDomino chndaâfcripferunt.
- C A P V T X X V.
D Einde Epifcopus fermonern ad populum fàcit,quia
poftquam Çhtiftus populo per A poftolosinnotuit, j ipfe omnibus prâedicare ccepit.; Epifcopus populum de
1 poenitentia, & fide, & confeffioneinftruit, quia Chriftus
j poenitenriam, &fidém in Denm & renïiffionem peccato-
I rum perconfeffionem, & baptifma dôcuir. Pofthæcpo-
1 pulus Kyrie eleyfon Sc clerus Credo in vnumDeum, cantant,
quia quod Diaconus legit, & quod Epifcopus prædicauit
fe credere affirmant. Ita poftquam Chriftus, Sç Apoftoli
Quid defignet, quod Euangelium in,
C A P V T X X I I .
EVangelium in alto loco legitur,quiaChriftus in mofi-
tcprædicafleperhibetur. Ideo & in fublimilegitur,
quia fublimia funt Ëuangelicapræcepta per qqæaltitudo
coelorumfeanditur. Ante Euangelium lumena rde t,eo
quod Euangelica d oâ rin a Ëcclefiam illuminer, & quia
verbum Dei lumen nobis ad vitam præbet« Diaconus
fècundum ordinem fe vettitad Auftrum dum legit Eua.11-
'gelium, quia in hac parte viri ftare fo lent, quibus fpirita-
lia prædicari debent. Per virot quippe fpirituales fignifi-
cantur, Sc per Aufirum Spiritus fandfus defignatur. Nunc
autem fècundum folitum morem fe ad Aquilonem vertit
„ "S à ü râ J ô c â ê ra n t .f id e reccptalaudesDeopetfonue-
rildt. Interim E uangcliuftcam incenfo pet cljoram de-
fertor,8cfingaIisadofailàndamporogltsar,^uiaApdfto-'
li CbriK“ “ Co4 ° tcln ,i tæ I P“ m“ n ‘l “ ni portauemnt &
o rn a is gentibus per.veibum eius pacem asematn pta:-
buerunt.
, De quarto officio & de Ecclefia.
C A P V T X X V I .
IN quarto officio ad corpus C hrifti,H eft, ad Ëcclefiam
fignificàtio reçurrit & eius adionem nobis exprimir.
Cuius figuram populus ffrael olim præferebac, quando
Mo y fi de monte defeendenti diuerfa dona ad faciendum
tabernaculum offerebat, in quo altate fiebat fupet quod
facetdds facrificia populi immolabat. Sic Epifcopo de
pulpito defeendenti populi diuerfàs oblationes offerunt,
pro quibus facerdos&minifiri facrificia in altari cum canr
tu immolabunt. Ita Chrifto ad Hierufalem paffuro de
monte oliueti defeendenti turbaocqljrrit , palmas floref-
que cum cantu laudis o b tu lit, pro quibus ipfe fefacrifù
dum in ara crucis obtulir. Pontifex repræfentat C hti-
ftum miniftti rurbam difcipùlorum. Populi offerentes,
funt illi ctim palmisoçcutrentes çantorcs,, cantantes f unt
Ofanna refonantes.
. DeSacrificio-
C A P V T X X V I I.
Q Vidam de populo aurum, quidam argentum, quidam
de alia fubftantia facrificant. Sacerdos Sc mini-
ftripanem Sc vinum cum aqua immolant. Q u i aurum o fferunt,
fignifiqmt ma gos, qui D o ^ jn o aurum obtuler
>runri Qui argentum offerunt, defîgnant eos, qui pecu-
niam in gazophylacium'miferunt. Q u i de alijs rebus facrificant,
fiint hi, quiDomino neceftària,quaïIudaspor-
tabat, mittebant. Et hos fignificant,quiperPaulum &
Barna.bam Apoftolis oblationes Hierofolymam trânfmit-
tebant.Quipanem offerunt,ffinthi,qui fpiritum fuum in
facrificjum laudis Domino impendunt. Q u i vinum offe-
rurit, funt- hi , qui animas pro frattibus ponunt. Q u i
aqifam offerunt, funt hi, qui corpus fuum pro Chrifto ad
fupplicia trad unt.
De tribus Sacrificiit.
C . A P V T X X I I X .
P Rim o viri offerunt, qui fortesin Chrifto defîgnant,
quiainprimitiuaEcclefiaiuftiffubperfecutoribus dura
perpelfi ) v iâ im à Chrilli occubuerant. Deinde foemi-
næ facrificant, quæfragiliores fignificant, quia tempore
pacis fîdeles non fèipfos fed hoftiam laudis Domino immolant.
Adyltimum facerdotes & miniftri offerunt,qui
dotftotes Sc dù&ores populi funt,#quia fub Antichtjfto
fideles pet diuerfa tormenta facrificium viuum fè Chrifto
offetimt.
. Defeptem Sacrifiais legalibus.
C A P V T X X I X .
,..-j , . V . i ' i SEptem autem Sacrificia abantiquis fècundum legem
offerébantur, quæadhuc Chriftiani imitantur. R i tus
namque fynagogç tranliuit in religionem Ecclefiæ. Et fà-
crificia populi carnalis mutâta funt in obferuantiam fpiri-
tualem. Sunt autem hæc, legale facrificium, voluntariumtpro
peccato ,progratiarum actione, doua, vota, holocaufia. Sacrifi-
ciam legale o b tu lit, qui décimas vel primitias, velea quæ
lexpræcipit,obtulit, Voluntariutu facrificium o btu lit, qui
aliquid de tebus fuis Dêb (ponte obtulit. SaCrificium j^ro
peccato o b tu lit, qui ttarifgreftb legis mandatdihircum o b - 1
tufit, Sacrificiutri progratiarumaftioneobtulit,qüi pro vi-
Btbltotb. Vet.Patr.Tom. iz.
xSfcoria munus Deo obtulit. DoH^oLtulic , qui aliquid in
otnatuna templf contulit. Vota o b tu lit, qui in përiculd
belli conftitutus aliquid Deo vouit, qiiod poftea Ibluit;
Holocaufia o btu lit, qui agnuth bfffcrens totum in àltâri iri"
tendit. Holocaufium namque totum iticénfum dicitun
^ DeSacrificio Cbrifiiariorum
C À P V T X X X .
I T a Chriftiani legale Sacrificiuni offerunt, dum decimââ
JLrerum fuarum Deodabunt. Voluntarium offerunt,dum
de rebus fuis Deo feruientibus aliquid Conferunt. Propec-
cato offerunt, dum pro poenitentia iniun61a facerdo11bus,
vel religiôfis , vel indi^eritibus aliquid impendunt. Pto
gratiarum actione offerunt, durii pro dignitate, vel pro ali-
qua collata gratia Deo quicquam offerunt; Dona offerunt,
dum inædificiaEcclefiarum, Velinornatuseatum
aliquid côriferunf; Ÿota ôfferUnt, dum in bello,velhau-
fragio,Velaliqu6 periculo pofiti aliquid vouent, quod U-
berati Deo & San6tis offerunt. Holocaufia offerunt, qui
feculum relinquunt Sc omnia fua velindigentibusdift/i-
buunc, vel rponafterijs conferunt. Hæc facrificia populi
offerunt. Sacerdotes autem Ôc miniftri Chriftoinftitueri-
te panem Sc vinum offerunt.
DeSacrificio pants.
C A P V T X X X I .
H O c facrificium ideo ex pane fit; quia Chriftus fe panem
viuum afttvxit, quem Scriptura panem Ange-
lorum prædixir. Q u i panis fit abfque fermento, quia.
Chriftus fuit fine peccato. Ideo autem panis exfermento
f i t , quia Chriftus fè granum frumenti afleruit. Granum
autem pertrituramdethecafuaexcutitutcontumëlijs Sc
obptobrijs arefa6lus, à Iudæis, & gencibus,quafi duobus
lapidibus, flagellis atteritur, ctibratus confperfus com-
paflinatur, dum à fuis fepaçatus, fangu’ine proprio perfu-
iUs cruçi conpingebatur,in qua quafi pani#ln igné paffio-
nisexcodlus in immortalitatem mmabatur.i
De Ecclefia &fignificatione.
Q ' C A P V T x x x f o .
IDeo Sc corpus Chrifti de pan.e fit, qui ex multisgranis
conficitur, quia Ecclefia corpus Chrifti per illud refici-
tur, quæ ex multis e le â is colligitur. Quæ grana fcilicet
eleiSli fiagello prædicàtionis de theca vetens vitæexcu-
tiuntur, poenitentia arcfaâi,quafi duobus lapidibus mo-
luntur,dum duabus legibus in fcrutinio minuatim imbu
un tur. Cribrati con fperfi co mpaltinan tur,dum ab in-
fidelibusj[ègregati,aquabaprifmatiscenati, vinculo char
ritatisper Spiritum famftnm in fide copulantur,vcpanes
inclibano e x cû â i in candorem mutantur, dum incami-
no tribulationis examinati ad imaginem Dei reforman-
tur. T ali m odo panis effe6li de pane Chrifti reficiuntur,.
Sc hi in æteruum non moriuntur. *,
Defacrificiovini.
C A P V T X X X I I I .
ÎDeo autem hoc Sacramentum de vino fit, quia Chriftus
fe vitem d ix it, Scferiptura cum Vinum iucunditatis
afleruit. Vua autem in prælo duobus lignis expre/R in
vinum liquatur ,Sc Chriftus duobus lignis ctiicis preffus,
languis eius in potumfidelibusfundebatur. Id e6& fan-
guis Chrifti de vino con ficitur, quod de multis acinis exprimitur,
quia per ilium corpus Chrifti Ecclefiaiecrea-
i tur, quæ de multisiuftis copgregatur. Hæcpref-
: < fiiris mundi, quafi in torculari, calc^- , .
tur, Sc Chrifto per paffiones
incorporatur.
i Deaqua.
loan. 6 !
rftlyp
%