A
Stoicorü
fophit. .
mata.
B
C
D
Idrmnu
idem fpe
N k e ta Thejau. Orth. Lib. V.
Huiufmodi funt capriofæ Stoiçôriim argumentatio-1 tuam quidem àïèipfisfortita funt differéirtiàm. -comiffü'
n Sorites, Co^ùtusïÿllogîfmus, Dominans, &aliæ nis tarneneisgcnerisratioineft. Quàmporfo analogie i-.
permultæ.quibus illi propria jmpofuere nomina. ^
Quia enim Cornuùm.menribnem in propofitionibus
fills iophifta fecerat, vt fi cornua habes, pulchra quoque
cornuahabes. Item,fidfjminàbiturDion,certedomina-
b i turDi on.i n defa &um eft, vt cornutus à cornibus denominatusfit,&
dominas,q»iiaeapropofitionumfiguraluerir.
Sortîtes autempeculiari quodam iureid nominisin-
deptuseft, qu,andoquidem roultis alijs defignatur nomi-
| nibus. -, eniip 8c 8c 8c » w 8c
* t ? e * r & alijs huiufmodi defignatur appella-
tionibus. quiayerô plura ilia in vnum velut cumulum re-
diguntur, içcirco vlùs o b tin u it, v t argumentatio huiufi
) modi hoceftcoaceruatio, dicetur.vSoritæporïo
eompofitio hæceft. Interrogat fophifta, vtrùm modius
vno granocomplebituE ? vtrùm comatus erit quifpiam
| yno capillpîaùt ditefcet yna drachma; vtrumtrahetur na-
! uisad pottym ab vno hèlciarip l anquis propius metam
j accedet vnjb gradù ? an decahiabitur vnius capilli abla-
I tione ? Si ergo capitlus vnus caluatiæ nudæ inoatus fue-
I ritjComam aut cælariem nonfacit, neque calons ali^rao-
j do capiUatus euadet vniusacceffione capilli., fedû vnus
capillus in infinitum multiplicetur, «x capillisqui præcel-
ferinrconflabitur comam^c vno item grano complebitur
1 modius, lèdillofemper accedente fubindeque raultipli-
; càtotandem m ôdium compleri côntioget, mecynius ca-
| pilli ablatio.ne decaluabitur caluaria : led fi/ubinde id fie-
i piufqi fa c ile caluitium tandem h ç t.Q u ia ergo plura in
j ^ « « j hoçeû vnum velut cumulum coacefuantu v ytin:
j villa cumulus a res , in.de fortitæ feu coaceruationis para-
logiimoïnditum nomen eft.
Quotmodis diftio idem accipiatur ex Arijlotele. vnde pa~
ttt identitatem non citra dïfcrimenpaftm
vfurpandamejfe.
j d entitatemdicimus, eahocelucefcetexeniplo. Corpus i
' êcanimamdicimus*. deinde quafdam corporum partes, j
quafdam & animorum fubijcimus, alias quidem maiptes,1
?alias Verb minores. Cùm ergo analogiam vtrilqjin parti-
bus elle oftendero, identitatem quodàmmodo intrbdu-
cam. Quia enim pulcherrimum totius corporis“ mem- Ocuîi $
brum eft oculus,iccirèù;mens idem ipfumeftin aftimo.vi- »
deri Vtpætéra quidem diuerfàfitlt, corpus 8c anima, óch-1'° ^
lus$smens. idèntitasautem in foia inueniatur afiàlogia. [
Quia ergo tor modis hoc nomen enuntiatur, nöeft quod
quis identitatem paffi m nulla adhibicadifferentîàfubau-
diatjfi faltem ex lôgicjephilôfiiphiçfontibus fequippiam
haufifte prædicet j imo vero ne abfolutè quidem ponat,
lèdvelnumerum,velipeciem,yelgenus.vel analogiatn
addat.
Anom oeus au tem,vel quia prorfiis in huiufmodi argu-
mentis cæcutit ,vel quia logices artis im pericus eft, içcirco
nobis pbijcit. Si Filius elle n tia idem e ft eu m Pâtre,inge-
riitus etiam erit,quia illc ingenitu%eft. veletiam Pater ge-
nitus eft,quia Filius genitus:ita vt Pater fit IngenicuSj&Fi-1
lius Genito ingenieus. ? *
?atri & Filio tandem & incommutabilem ejfetttiam ejfe, di-
uerfa verb effentta adiacentia , ex B.
Naùamcem.
C A P V T L I.
a Erumenimücrù Theologus aftrnenti. Si Filius idem
éfïentia cum Pâtre fit,ingénitus autem Pater eft, eü-
dem quoque Filium elle futurum,fie occurrit.- Si quidem
ingenicumfit Patriselïèntia, Filius , quia idéih eilèntia
cum Pâtre fie, ingenitus etiam erit. fin ingeneratio aliud
quippiam ab eflènria fit, qui fi t , vt cùm de alio interroga-
uens, aliud eonéludas r Nam fi naturæratione Pater iplà
ingenerario effet, cæteraqye fub ingeneratione comprè-
henderentur, par eflètvt Filius qùoq;ingenerntio dicere-
tur. (^ iàV e to Pàtriseilentiadiuerlhm quippiam eft ab
ingeneratione, naüvin ipfa naruraingener^tionemquoqv
confideramus, eofit , vc eflentiæràrione Filius idem cum
Pâtre fit,rarione autem ingenerationis, noniiem, çùro nô
fit ellència. Itaque Patri & Filio eademeftÀc incommu-
tabilis elîènria,diuerlàSverOelIèntiæ adiaèenia ïùnt. Si-er-
goindlèntiæadiacentium aliquo Filius à Pâtre djffierar,
quid noui? Nec enim identitatis vires, vt nTæ qui taliade-
finis,quantum ad cllèntiam pemnet.infringunturaut dea
bilitantur : alidqui tu quoque Patrisrui Pater diei p^ffisj
C A P V T L.
A ; Lia eft Eunomij obie£lio,& eûrum,qui in Filip *»«-
JLJL^io, hoc eft dilfimilirudinem Pattis introducunt,
aduerfus eaquæ Carholici re lponde rant, nimitùmiHos
male argumcntàri cùm diçantPacrem Filio roaiorem elle
ratione caulæ, caulàm^iorro ratione nature,vnde fiac, vt
J Parer Fiiio fit naturae ratione maipr.
Caeterùm Eunomianaquxftio.fichabet. At yerofi Fi-
I lius ellen tiæ ratione idem cum Pâtre fit, ingeni tus autem
! Pater eft,idem quoq-, Fihùs erit.
f Hæcfunc quçabEunpmio obijciuntur,& à turbablafi-
J phemiarum eiushaerede ; cætetùm eapdem in Pâtre & Fi- I ne quid omictam, quia idem cum illo é fl e n tia e s . H u i u f-
! iioelîentiamadmittit, non dogmaticè lèd hypotheticè imodiporroQpinioillùdenris eft & fophiftæ. Si enim ,in -
I hoceft, hpn.vtîndfreertum dogma, led fidei ( vt vôcânt ) ! quit illé-, quibus elïèntiæ identirasineft, inijsefièntiæ
atticulum conftitüat, lèd fubconditionejy t hpçaftu ab- quoque adiacentia’indifFerehtia funt , tuque idem esef-
furdi quippiam ratiocinetur, &Jdentitate de medio fub- ’ féntia cum Pâtre tu o , diciturquein illo patermtas, in te
lata SiÔQtço, hoc eft diùerfitatem> vel, vt iplè loijuîtur, «»#- , autem filiatio, trahifq; identitatem ad omnia: non Ipjqm,
t*.9‘”, hoceftdimmilkudinemintroducar. Cùm enim Fi- inquam, adeflèntiâm , fedeflèntisequoqjadadiacêntia,
liumeiufdemeffèçumPâtrefubftanriædicimus,atnume- in d e certè cólèquatur,vt cuPatris tui Pater,ille verùtuus,
rodifferre ? fic pcrùersè denüo interrogat , num fi Filius hoc eft ftlij.fui filius fif.quo quid magisridiculqm?
fubftantia idem cum Patrefir, omnia quae Pater habet ha- An videlicet t urn immobilis maneat proprietâs, quaebituruseft
? Hbcenimfibivultidentitas. Quodfiomnia remus^aitine,quænam fit eilèntia E>ei,fiquaeramus. Poft-
cicutbPatrecommuniafuerinc^çertè&ingeqefâtiovti- eàquàmeninjnugatorAnomoeus yelutateapro libidine ^ a ndi-|
denritas filio in omnibus integra conlèruetur. Ingenitus . nomina lufir,rebus in dîuinis lophiftàm ages, & i n ijsquae £UiUm.
ergo Films étiâm erîr,fiquidem Pater ingenieus eft. Idem npt^intelligit, atque nunc quidem genitum ingenitum,
autem,vt lùmmatim dicam,eftvelnumero,vellpecie, vel fihùt vero ingenitum genitum eflèoftendit,, in ijs ludens lfafiao:
genere. vel, ytalibiPbilpfophus ait, etiam analogia, lèu quælüdicranon funt : magnus ille Pater immpbilia eoiH zcni ter^
J propprtibné. Itaque numero eaderà funr,quæcünque de leruans bæ’c nomina, tanquatn proprietaires p è r f o n a r u *^1'°duei-
ynofubie(ftodicuntur.qualiafunt,vtitadicam,polyony- quæramus, in q u it, quænam in vtroque.lit eiFenria, quafi (\is H«e-
ma feu aequiuoca. Enlfs ënim gladius & mucro eadem dica’t , fîidentitatem, ôHeterodoxe, feudiuerfum àÇa- todôxw.
thoiieislèntiens in eflentia ponas, deprehenlumqvfiti^ ^110"
genitum non elle Déi eflèntiam,(èd proprieratem,quaeiti ^l<soS‘
Ç p p tià cofifide^ttif^ aut bac prpprietatem indbâèqtio-
cun.que vis transfçr & tr|ôfppne : anvtdelicethac immo-
bili manente,vt proprietâs quoqjvim fui nominis.conïcr-1 v
( uet, quætâmusellèhtiamDei, necümidehcir.atÿmi.nea:
Écontrario qug numéro fpecieqùe aluéria funt,eamu-1; inuenerim us,projprietàtes tranfponamus. nec enim y a ni-J
.. . . . . _______ ' loquijs ^
fiint numéro, quia vnum eis lubieâum eft , quodiplum à
feipfo non difterc,quamlibet diuerfis nominibus exorne-
tlit. Eadem Ipecie funt,quæcünq^ yni quidem (pecieifub-
qciünrur, numéro tarnen inter Ce differunt. & quamliber
pevfbnis àfediftinguantur, Ipecie tarnen haud quaquam
differunt..
t^yfduerßes Artanös & Bummianos. ' 6 d j '
?cdngamüS> vc Vanu:
{n coelos ircringrediamur.
n uM m m U fitm tirW m & M iM M ' opfrfiorum
gmmbm 4. pnpf'i« .
nito priuatiuè op-
p°ni.
c A P V T LU .
O p p o fl-
B o ru m
■ n g e m tu
■ & G c n itû
T i d q u o d -
■mm op-
«refe-
Jc g a tiQ v
BabituS'
Ipriua-
[abftanai!
alia
QVia verb Eunomius,cutri ingenitufii Patrem ftatue-
ret, huic quoque Deurii proprie locutus addebat,e-
undemque ingenitum & Deum P a trem i fe diet putabat,
.Filium autem ratione gratis & participdtionis.iccitcoL a-
terGregoriusficait. S iDeus&ipgenitum mh.l interle
differant, eundemquehabitum circa exteriomhabean^
vide numaliud cum habituialiudfine habitufic. S i q ^
demDeusaliorum D eusdicitur. Aicenimfcriptura,Pm
Deorum. Ingenitum autem nullorum dicitut ingenitum.
Hocenim neque angelorummeque hominum,neque vllius
omnino creature eft. Q u ia ergo ingenitum nullius
eft neque Deusvllorum eric. Atqtii Deus aliquorum eftr
ergo idem non funt Deus & ingenitum. Nam quS in o-
mnibus eadem futit-, eafimilemprolationemhabenc: vt
cum dicimus M ortalis,homoi horumnominUm vtrun-
queabfolutum eft:eum verb prouiden tia, Cura, feu
relatafunt.Si verb ingenitum etiam hoc eftrelatiue,
proferatur jbftende quorumnam fit ingenitum.
Tu fi viciflim amepetis, quorumnam Deus habitufeu
relatione dicatur,omnium inquam. Q u i ergo fieri pbteft,
ytidem fit Deus & ingenitum , fihbtumndminum alfe^-
,nempe Deus,in alio,alterum verb,fcilicet ingenitum,
in feipfo circumlcribatiir ?
Adhsc cum ingenitum & Genitum inter fe contratia
lint, vt habitus Sc priuatib, Afiftbtelesautemoppofitio-
nerh ift quatuoir diuidar,in cofitrariutn, in id quo d habitu
& priuatione, in id quod relatiue, & in id quo d negatiue
opponitur.atqvnegationis quidem exemplum eft,fi quid
efle & non efte dicatiir: Relatofam autem duplum 8t di-
midiumreorum verb quspriuStiueopponuncur, auditus
& filrditas: cbntrariorum denique album & nigrum: lain
videndura cuinam opbofitorum generi lubijeientur in-
genicum & Genitum: vtrum contrarijs? at ilia d fe mutub,
vel,vt veriusdicamjpoftlenalciintur. fiquidemabalbo
•nigriim, vel potius poll album. HScporrb noria fe na-
feuntur, nec enim ejingenerationegeneratio, neCexge-
neratione ingeneratio. An verb relatis accenfenda funt ?'
. Atilla refetuntlir ad alia,vt duplum ad dimidium,& edi-
uerfo. Age verb,negationine adlcribenttir? A th s c quoque
nomina fuht;quibusheq; aflSr matio,neq;negatio de-
monftratur. Itaquefiipereft, v thhbitu& priuationein-
tetle opponantur , ita vt genitum quidem fit habitus,
quemadmodum vifus.-ingenitum autem priuatio, non le-
cusatq; cscitas.' • ,
Si ergoxh s c oppofita funt,vt demonftraui,tu autem ea,
b Anomcee,fubftantias efle dicis, ex tua confequetur ora-
tione,vt fubftantisalisalijs opponantur. quod non con-
l ceditur. Q u o d figenitum quidem habitui,ingenitumve-
rb'priuationifimilefit, tu autem genitum quidem eflen-
tiam Filij, ingenitum verb Patris eflentiam nominas, cer-
teFiliusPatre prior erit,vt habitus priuacibne. Fillulq; de
medio tolletur, tahquam h a b itu s ,a r a tre , tanquam priuatione.
Quandoquidem ptiuationibus habituum de
medio tollendotum vis ineft, vt cscitas vifum, furditafq;
audit um petimit.
* Plura eiufdem Cboniata,aduerfus hoc Ammceorumprobkma,
F«if tempos quo nonfuit Pater.
Moteili Tictfapi. Ad ledlorem.
Monarchist feu vnius in Trinitate diuinitatis ajfertio, candide lector,
in uteris Cathdlica, in hoc tameh haretica, quodNicetasbic
noftercum Bamafceno.Theopbylafto, &c.qui Concilium Florenti-
numpracejferunt > Jpiriium aFtitoprocederenegat.'quamhareftn
Biblioth. Veter. Patr. Tom. u .
diffufius explicat toto libró zi. quern de SanClo Spiritu contra Lati-
nosinfcripfxt.
Quarehoc Virgiliano mtgmatequemüispmm Leftorém pramtni-
tumvelim:
Quilegitlsflores huminafeentiafraga.
Frigidus,ó puerifugite hinc,latet angMs in herbd.
Quid Virgiliano ^.nigmate nit or,nec potius Paulinum illudadfero?
Propheiiasnplitejpernere. Omnia probate, quod bohum eft
tenete. AbomnijpeciemaldqbJlinete,&c. Hoc antidotomuhitus j
citrapericulum Orïgenem,Teftü\lianum, Eufebium Pamphil. & 1
uter'osidgenus,quiiurefeos fujjuctonc non carueruittpercurrere po-
tejl. Qtiibus Nicetas hie cum Theophylafto &c. accenferi queai,
quod ad dogma de Spiritus Sancliproccfione attwet.
C A P V T L II I.
ARius quidem, Aetius, & EunbmiusTrinitàrern lid-
note fubftantiaque coraparem tres in perfonas di-
uerfasdiuidebant, Ingenitumque&«*'*^» principio carentem,
folùm Patrem vocabanc.pofteumvei^ÊÇ«»'ô*'nfBi‘
Wsi^, hoc eft çreaturam ptimb creatàm, F ilJfia q u ip p e
qui loco inftrumenti ad rerum omniiim p JH ^ lio n e rti
Patri futurus eflèt. Poft Filium verb, Spiritual Sah&um
ftatuebant. Quod autem adotaiiius eft, feii ditiinicas
vna, non vnam in hÿpoftafin coacta, led crib, diftin-
btapeefonis, & vnius quidem appellàtiolièdiitiriitaSi ef-
lenria,hatura,principium,&formaJtriümverb,pérfonS,
chara6leres,&indiuiduaintelliguntur.'Pioprietaresenim
hypoftafibus afteblæ funt,at non funt Imjoftalès.Hoc verb
Trinitatis ptincipium,fi quatenus vnum eft,confidere-
tur,principio caret,ætèrouiüque eft,& omriinb perpetuui
fi verb quaténus in perfonas diuiditur, vnàeius perfona
principio carer, aliæ verb & fine principio,& nó fine principio
lane. Nam fieasad primam cauiam redücas , noli
funt fine principio. Ex ilia enim procedunt>atnon poft il-
lam. ^ineascumtempbtibüs&lèculis noftris conféras,
àtque adeb cum omni proprietäre intellei5luali,fine prin-
I cipio&ingenitafunt* Itaque trium harum hypoftalèon
vna omninba’afó«?, hoc eft fine principio dicitur* niinirü
P ater, reliqitaïum duarumalcera Filius, altera Spiritus,
ambfeàPa!tfefubfiftentes,nontameneodemmodo* Filius
enimgenituseft, Ipiricusautemproceflit. vel potius
ille gignitur,hic procedir.
No n enim quemadmodum à Patre Filius proceflit ge-
nitiuèjlta & IpiritiisaFilio proçélfit: itavt aliud primum,
aliud fecundum, aliud terriumftatuamus. Abfità nobis
huiufmodi blalphemia ethnicæDedrum multitudinis.
Ethnicis enim Dij fiint Càelum 8c Saturn us, à quibus Patres,
Filij, &hepotes. Vnum enim àpud nos ambarum
perfbnarum vinculum eft^ Pater.-ad quem reducuntur ea.
quæ ab illo procedunt. Et nos ita credi||ius 8c fen ti m us.
S an Cl or uni Patrum ajfertiones aduerfus Eünomij hanfin,
qUaDeum Patremnonfemperfuijfe
blajphemat.
C A P V t L IV .
EVnomianipofrà cætéri$ blalphemijs luis hanc qüdqj
addebant. Deum & Patrem non lemper fuifle, lèd
eflentiæ principium habuiflè : temporalem inde Filij gej
nerationem introducentes,talemq-,adeb,qualem in créa-
turisanimaduertimus.
Eis porrb hune in modumPatres hacin re adderlarttut.
S.Baftlij aduerfus hoC, Dèitmpatrem nonfetnperfuijfe.
i Si Dei beatitudiïii pulchrum hoc & decorum eft,vt lit
Pater,quidobftitit, quo rhinùsab initiödecorum ei adfu-
erit ? Nam vel ad eius, quod præftantiüs eft ignorantiam.
veladimpotentiam defeâum rèferentiignoràntiani quidem,
fi polled quod meliuseftadinücnerit: impotehtiam
verb,fi cum feitet,vltrb tarnen ab eo qtlod pulcherrimum
eftexciderit. Q u b d fi eipulcrumnonfitèflePatré, quana
de caufa poft mutationem id elegie,qtiod deterius eft ?
Tbeologi,èx lib.i.de Filio.
i Q ü onam tempore Pater non erat ? eo nimirùm quo
E e è i , Fili
codcilic
Florêdoo
abiurata.
Imo ta/*
blafphe- ;
mas ï
fpirituni
Nicéta;
enim e
Patre Ei-
lióq; pro-
ccdit.
H
I«