fuäm non refrénât , lires & iurgia cbncitat, 8c concoc-
diam diflipat.
I N G A P V T X V I I I ;
titrf.tf. g C V V id eft quod a i t -, Donum bominis dilatât viam tius>&
v ßkntgprincipesfgatiunteifacit? quod eft donümhoc quod
dilatai vi'hmbomnis,&facit eijpatiumantpprincipçs ?
Donum h o c , donum eft charitatisfiue aliarum virtd-
tum.quas à Domino fidelesaceipitmt. hoc videlicetdo-
hum d ik ta t viam e ius, id e ft, a&ionem : quia ynuf-
quifque fidelis quanto ampliusgracia fpiritus fan di intus
repletur, tahto magisvkm fuam foris dikta t, id eft j
bonorum operum gréfliim multipiica t, quæ quotidie
in tandis defxderijs.ôc bonis operibus crefcit 8c auge-
tur. Ho c donum quomodo facit bomini ijpatium ante principes?
quia inter magnos Ecclefiae redores , in fu lu ro
tribuit ei culmeh honq tis , ôcgloriam æternæ beatitu-
dinis.
I N C A P V T X IX *
W / 24. / - 'v Vare dicit, Ab fondit piger màmmfubàfctüa, nec ad os
KJ^fuum applicant earn ? Qijjs|eft enim tam piger, qui
tomedendo vel bibendo ad os fuum nianum non ap-
pliçct? ' ■ ' • . - - - - ; - ; : ' _
Qmabfconàit nianum fuam fubaftella, non vult vtiqüc ad
aliquod opus vèl adjaborem.extendere iliam. Ergo per
pigrunvdefignaturvnufquifqucfegnis & defidiofus præ-
dicator,qui non. vult opéréimplcrequod docet.Manum
quippe ad os porrigit,qui ftâdetopéré impleré.
I N G A P V T X X .
b n f 4. Vis eft ilîe pîger,de quo dicit, Propterfriguspiger araire
noluit,mendicabitergo&ftate,&mn dabitur ei ? Q u id fi
piger tempore frigoris ararc n o lu e rit, nunqnid æftatis
tempore qui fibi aliquid tribuat , inueniré non potent?
-, ■ - É L- § . A ... à ,
Saepe erenim.pigri,8c frigoris 8caeftatis tempore inue-
hiuntquifibitribuanteleërnofynamfideles. Sed piger in
hoc lo co ilium fignificat, qui _propter defidiam & h uius
fnundiaducrfitatem,q'uaeperfngüsdefignantûr, in Dei
feruitio negligit laborare. idcirco in die iudicij mendica-
bit,quianonhabeb it opéra b o n a , pro quibus aeternam
mereât'ûracdpère béàtkudihem : quoniam quæcunque
feminauerit homo , h * c 8c rnetet; C u r ergo dies iudicij
aeftati 8c regnum Dei cqpparatur ? Q u ia tunc omnia no-
ftrae triftitix nubila tranfibunt, 8c vitæilliusdies, «terni
folis ckritate f ulgcbunt.
verf.it. i Q ^ d e û quodzit,Pondus & pondus, titenfura&nienfura,
vtrumque eftabominahileapudDeumî
Pondus & pondus,menfura & menfura, dicit diuerfum pondus,
& diuerfam men fur am. Quantum ergo ad liteïam, |
quicünque in domo fua yarium habet pondus,variam- 1
que mcnfiiram» propter hoc vtique habet, vt aliter li-
bret 8c metiatur l i b i a t q u e aliter proximo , quod eft |cipiéns dicit : Sit tibi aquus modius, iuftusque fextarius. j
Spiritual«:« autem quomodo intelligi,dcbet?Illeindo- 1
nio fua diuerfum habet pondus Sc diuerfam menfuram, j
qui femper in fuis a&ibùsquaeritvndeipfelaudetur, & [
in aliorum aftibus perlcrutatur vnde illi vituperentur, j
ifte quoque talis aböminabilis éftDomino : quia nimi-
rum quantum fibi placere defiderat , tântum difplicet
Deo,qu i omnia fecreta rimatur cordium.
Leu.16.3p.' abominabileDomino. Vnde in LegeMoyfi Dominuspræ- !
verfug Quomodo intelligendum eft quod ait, Malum eft,dicit
omnisemptor, & cum recejferint,tunc gloriabitur ?
Secundum literam, folet ernptorvitupeiare quod e-
mere defiderat,& dicit,malum eft,malum eft. Verum tarnen
fi bene emerit, cum receflcrit, gloriabitur. Spiritualiter
autem quomodoriuelligitur ? Ille veraciter eft ëmptor,
qui fibi æternapræmia in cælis comparare defiderat. Ipfe
nimirum emère ftudet terrenis cæleftia, caduckmanfu:
* j ra , temporalibus æterna. Talis ergo emptor quicquid
nfis Gemma anima,
patiturin prarfenti, malurti efledicit,quia eflç intelligir.
Attamen quia aduetfa om nia patienter ûiftinec proDeo,
cumreeeftéritde mundo, tunç gloriabitur, quia perue-
nict ad bcatitudinem.
Itcip quomodo intelligendum quod paulopoft dicit,
H<eréditas,ad quam feftinatur in pnncipio ,in nouiftimo benedi-
ftione càrebiti . : iL ;
H créditas hæc,acq!iifitioauaritiæpoteft intelligi.Ergo
quicunque per auaritiæ nequitiam in haç vita diuitias
multiplicare defiderat, necefie eft v t in fiituro teternae
hæreditatis benedidtionem amittàt. Aliter : Quicunqùe
pro humaha laude bona opera quærere defiderant, in
principioquafi ad hæreditatem fcftinaht. Ideoinnouif-
fimo benediiftionecarcbunt, quianullam remuneratio-
nem percipiunt à Dec», detalibus feriptum eft: Amen dico
vobù,receperunt mercedem fuam.
Q u id eft quod ait , Ruinahoininiseftdeuotarcfanftos, &
~pojlvota retra&are ?
Deuotare fanctos, id e f t , voto fe obligate. Impij autem
deuotabunt kntftos,quia voto fe obligant vt perfequan-
tur fan d o s , & occidant eos ; quemadmodum *fepiua-
ginta viri, ficut in Aëtibus Apoftolorum lcgitur , deuo-
ueruntfe non mxnàucarenec bibere, doneeocçidèrent'Paulum. &
pagani fiepe ("vt legimusj, dijs deuoùerunt fanguinem
ChriftianpruiTKQuideft/Jo/ voW trattare? Poft vota pro-
mifla tra6tare,eft fanâo s perféqui, 6c dctràhere, & quafi
vile mancipiilm contemnére. Qu omod o ergo ruina' eft
hominis deuotare fanftos 4 8c poft vota tradare ? Si
enim peccatum eft- cum aliquis fantftos Dei perfequi-
tur, aut oftcndit,aut lædit: 8c idcirco ruina eft illi, quia
perfequendo fanûos, aeternæ damnationis fibi parat in-
F
Qu*.
:aginu|
amplius,
Aci.2i.a I
I N C A P V T s X X I .
QVomodo intelligendum eft quod a it , Sicut iiuiftones
aquarum, it a cor regisf tântum )effe in manu Dei, 8c non
omnium hpminum,cum aUbi feriptum f i t , In manu eius
funt omnes fines terra ? Si omnes fines terne in manu eius
funt.hob eft, inpotèftateDei.an non 8ccorda omnium
hominum in manu eius funtJ
Regent in hoc loco non ilium folum debemus intelli-
gere,qui rex eft folo nomine, & temporàlitcr alijs impe-
r a t , fed vnumquemque virum kh<ftum,fidelem atque
religiofüm Chriftiahum , cuius militesfuntfacræ vircu-
tes , 8c ipfe vitia in ie vincere nouit. Sicut ergo Domi*
nus multifarijs diuifionibus aquariim, late-fines térra-
rum 8c aeris implet: ita cor régis, quocunque voluerit;
conuertit : quoniam ficut diuifiones gratiarum angelis
8c hominibusiuxta voluntatem fuam tu bu it, ita corda
regumdd eft,fan£torum,varijs doëtrinis replet, 8c diuer-
fis ornât virtutibus»
Q u is eft virquierraueritavia doctrina, & in catugigan-
turn commorabitur ?
Gigantes ap pe lk t immundos fpiritus , id èft , dæmo- <3igantes|[
;
nés, de quibus 8c beatus lo b dicit : Eccegigantes gemunt
füb aquis : & qui habitant cum eis,id eft,dæmoncs, 8c'q-
mnes qtïos ipfi décipiunt, 8c qui fibi confenlèrunt ,lu b
poenis torquefitur. Q ü a red&monesappellantur gigantes i
Q u ia dcemoncs fuperbi 8c élati funt, 8c male fortes, ficut
I olim fueruntgigantes. In coe tu ergo iftorum gigantum,
[ id eft, dxmouum, commorabunturonmes qui erraue-
rintà viado£triniæ,ideft,à via veritads, quiafimul cum
(feemonibus torquentur.
| Quae eft ciuitas fortium ? vel'quis eft fàpiens de quo
dîcit,Ciuitatemforttumafcèndïtfapiens, &deftruxit robur fi-
ducia eiusi
Ciuïtatem appelktrriundum :/o>tw,dæmones. Mun-
dus ifte quôndam ciuitas fortium e ra t , quia idolorum
cuitui deditus, dæmonibus feruiebat, 8c fiduciam vitae
in cultueorum ha b eb at, qui non funt d i j , fed opera
manu'um hominum. Q u is eft ifte fapiens qui ha ne ci-
uitatem afeendit ? Ille falius Virginis Dominus lefus
Chnftus , De i virtus 8c Dei fàpiencia, qui tunchanc civerf.
it'
uitaln
Prouerbia Sdonionis.
nerfuuitatem
alcendit, quando natuS in carne, vifibilismun-
do apparuic. lpfç nimirum dcftruxitrobpr fidüciàèVius,
quia fubuertit 8c ab ft ul it de miindo cultum dedrum •, in
quibus confidebaut gentiles. ^
. I N C A P V . T X X I I .
H
Vid eft quod in,Voueaprofujidaeftosalüna ? Quje eft
K^aliena,caifxs os magna fouea i
Os aliena, dicit os meretrif is: Q h i ergo verba meretri-
cis libeuter a u d it , & o f tu k eius libentcr fu fd p k ,q u ^
fi ianuain pullat profiindx fouea*, id eft, inferni. Ergo
nifi je cito ab eius cöilqquio vel ofculo fubtrahat, de-
ferente fe Deojilico metgetur in profundum mortis. 8c
h o c eft quodaddidir, Cm iratus iß Dominus > incidet in iliam.
Q u id eft quod a it, Appone cor ad doärinam meam. Et
paulopoftfubiungir: Rece deferipfi. earn tripltciter, in cogi-
tatiombus & ftientia, vt oftenderem tibi firmitatem & eloquia
vent at is i Q u om od o deftripfit tripliciter do&rinam 8c
feientiam ? aut quid eft , coräpponere & doärinam)
' Corapponere, eft intelligere dodrinam fan61am 8c iu-
ftam.TripliciteY Veto deferipfit fuam doctnnam, quia vnicui-
que prarcepit Vt earn ftudeat implere cogitattone, loiutio-*
h m
Qu pmod o intelligendum eft ^Uod ait Saloinon.
Prxpara for is op'us tuum, & diligenter exerce âgrüin iuum, vt
pofteàaaificès dorùum tuaml^ Q u o d eft'Eût opus, iqüod fôris
præ'pâtâre debemus î
Opus vOca't bonam ad ionémj ideo àddidit,f««w: hoc
e f t , Vtile tibi 8c neceflariiim. 'Opüsbrgo noftrüm fôris
prædicàmûs, cum aâ io n em nbftratubene cdmpo^imùs
exterius,8c V'tDeopkccatordinamtis. Q im mod o agrtim
noftrum diligenter exercemus ï Si à (pints Vitiorum.corpus
noftrum pureamùs. Poft agrï exercitiüln,^waw noftram
quomodo adificâmus l Si primo extèrius atftüs noftros
benë componimus> tune domuha hobis ædificarôus,
cuhi piiritatemvitæ 8c munditiàm, etiamtncogitatioijé
ferüamùs, 8c habicàculum rioftræ mentispijs cogitatio-
nibus exornamus.
Ï N C À P V T X X V .
QVis eft Dominus,aut qui font reges de quibus dicitj L...
Gloria Dpminiicelare verbum : & gloria regum, tnueftïga-
re fermonem?
Dominus ifte,Dei Filius intelligenduseft, Dominus v idelicet
lefus C finftus, cüiùs glorià fuît celare verbum-, id
! ëft,(e efle DeiFilium : quia cum in carne apparujc, ma-
Dequibus terminis dicit. Ne tranfgrediàri. terminas anmos.
aûospolueruntPatrestUii - ______ _j :____ • tiquos, qûùs pofuerunt Patres titi ? , r , r , , . . b . ......
Terminas àntiquos dicit terminôs Veritatis 8c fidei
quos habÙeruht ab inÎTO Gatholici dodtores. Hoc ermanum
redimeret: quôniamlidiaboluseum agnOuifièt
Dei Filium effe,neqüaqüam omniho crücifixiflet. Glorià
quippe Doltims fuit celàre verbum, id eft 1, in forma homi- M H i IW&JÊÊBÈ P8 K £ nis.biuinitatis fuse occultare poténtïàm, v t duré infirmt
taten, carnts oftenderet . afabölüs éum ad paffiönem
tradtta. flu e h o e p t« . ju t . v teloqma faetatum Scttptu- trad„ c fcaio>ftt quatenusperiguorantiam paffionis,
quorum gloria eftmueftigare Jermortem 1 Reges ifti, fand i fuefccibentis
v el docencis Sati6fi fptritus vejitatem dc xn;
tentionem.
I N C A P V T X X I I I .
Q
runt A poftolt, qui diligenter D omini fermon’em iniie-
! ftigare ltudebant, quo le Deum fore fignifiéabàt. ham
j vbi fe non aperte Deum èftc mohftral>at, fed rhvftice in- j
1 tell igi ei us lerm’Onem, fumîha perferiitabahtur dilfgeh- G
- i i j j j - i . .1 basqualc eft iliud’ : E~g O ■ ’ &P~ ater v' num" litmus. iN --a m chih' ioa. 10.30.
Væ fuhr opes dite de quibus dicit , Netngas oculos tclarec aminïcaT«m -, 8c ôftenderët carhisinfirhil-
n*qu4 H mU,&nUlm»tm<ltlum>q q * Opts,id eft, dm.- Cuffegumeiimius.eideltcetbea-I-
I N C A P V T X X I V .
•. ; tusPetrusApoftalus.iuucft,|anSfetmoubm',lUus.quem
& feiteta cmleftmm ln r c l & pm/ audmlCj contm° u lelpundit? £ ls c l , M (
myltenorum. 8c elt len lu s ; Ne erigas oculos mentis vluu J
“ f $ at“ “ a & ®yft«iotdm Quid cit quod more feSpitur-, Cdum furjim, ± u fr * M - icsleltium
lecreta, qua: penetrate non potes, nfeC intelli- 1 ; , n r d- .
. 1 r v. ,v .ld r -a n. r atorjum,& cor regum tnkrutabile? Q u i (untiftireges.quogere
vales, quonian,foils aqdihs patent, id ed, tugerms rum £onnfcraiabaedicitut! ’
tantpm maqifefta funt ciuibus. itsjer, VueatPtophetas & Ap oftolos , qui reueiaute
f p i m u , a r c a n a d i u m i t a t i s c o g n o l c e r e m e r u e r u n t . P e r
cor regum, d e f i g n i t u r f e i e n t i a A p o f t o l 0 t u m 8 c P r o p h e t s
r i i m : 1 Q u o m o d o i u t c l l i g e n d u m e f t q u o d 4 i t , Calum fu)r-
Q: ’ V i * l r X\ fi"*i&terradcorfum3&cor regum infcrutabikiSictitidiita-
Seprofunditas tertS. c a ip r eh eu d i UoU poteft
Si mftuseft.quqmpdo.peccaredhcttUr! Jab bominibus, ita noftra ftagilitads capadtasuon va-
. *-oqun,uth,cSalom;o n d e l?u ,b u s^ qqpndianls pec- le c i0 p rehcndcre n de peSe.tatb altuudiuem feien-
c aw ,flu e qmbus u plh» iuftor»m in hac vrtapotu t efle ua; & J te lle au s Apbftolorum.
V?1 po te ft, quia.videlicecinnacprajlenti vitanultuslit 1 r
iultus,Vt aut coa6fus, aut Volens, aut frequenterfinguli's
diebus nohpeccetpcr ignorantiam, per obliuionem, per
I M C A P V T X X V I .
COgitationeih ,p er fermohfem, per heceffitatem, per scar-
nis fiagilitatem : 8c taihen 'quia iuftus e ft, adiutus di-
Uina gtatih;, refurgat per poehitentiam •> per leihhium-,
QVófnbdó fibi cbhcordant, aut quomodo fibi conuenire
per Orationeni^ per elcOmOfyham.. Q^atcfeptiescadey _ . . . . ,
dicitur, 8i non minus autampli'us: Septfcnariu's etehim ■* ftultttiamfuXm, "he ifficiaris ei fimilisi 8cfReJponde ftulfo iuxta
humerus poni folet pro vuiuerlitate feu genetaliter,vt ftuinttamfuim,neJibifitpienseffevtdeaturi
illq i': S.eptiesih die laiidenl dixi tibi : h b t eft, oihni temr-1; Iftse nimirum feht'ehti* y i la e fibji videntur efle-con-» ;
porO, 8c imtii in, Bencdlcam Dominium in Omni tempore. Se~ jtmriae. VcieiibibeneConcordanc-,li eas diligentercon-
pties etiam fignificat aliquando fape vcl.fttquenteh <3h b d fideremiis» Per hoc^him qh bd aic; Ne tejpondcas ftulto
aptiffxme po'tcft ihtfelligi hoc mbdo : Septies cadit lUJtus, iuxtaftultttiam fuam , nos admone t, Vt quia ftultus fa-
hoC eft', fttpie: : 8t fiepe rclurgit. ’ii lt c^rte Omni tempoi e pienciam non recipit, nos eius non imitemur mores , led
c a d it ,& lferurgit gratiafeilicecdidina ife£Unduu\quod hpOtiuseontemnamds8cdefpi6iamus: 8c quotiesloqui-
fupradi6tdihelt. * * i muifg nOd turpicer ^ nod tdribsi > non liip erb c , fed
poïldnteâquæ dicit, Nè rejpondeas ftulto iuxta jverft'
1 houefte^ patienter itq ife humiliter, hoc eft, fapienter
M ' Bibliotb.Vet.Patr.Tom.it. ' ‘ 1 . A a a a a i loqua-