Hilar.
Beda.
Vpusanifri» trtrptovdTwcm«',:“ 1« " 1- Fumimcilonrn
q u id alterilis« acqumtar. Auamia autem radix
q u * Heat voracmm
vencerell,ita cupidurunv]iioq-,uiftiffime pccumaDetiJ,
dicipoteft.' Ncquiiiaeftdefcdfcus boni,quodnequ*feruus
dicit fefaccinnequii'e,D#luseftoeeultamaliiia,blan-
J j ,Verbis adornata.iinpudicitia eft omms iftcontinent.:.
adlibidinein pcrcinens.velutilliciiuscalnis taaus&tuc
piavetba, Stiirpis cogmtio Oculus malus iiueniginu
inuidia, quod cftaliena felicitate rorqtie. i.;S n. perblaa ante
n fpccicsfunt, velle praelTc,nolle fob«®, nolle paten.
Inhere Iuterftultum&iiilii>ientemhoorutcreft,quoc.
1 quantuslibetphilorophtisinlipiens eft , h Dei faplenti,
priuetur.ftuitus veroncc in tcmpotalibusallutia habet.
Marcus pro eoimpima, pdnit cowmumctt- -'gnpd ptopnc
fcripturarum eft,fed lamen publico fetmone non teiitui.
KidWi communes cibosVocant, quibiis omnes vtuntu.
homines,vtiepotel lie huiufmodi anitnslla qux vngulam
non tindont.necrumii.at, necfq'uamola fiigt inpilclbus.
Vndejnadtibusapoftoloium: Quad DtUiffiatfiumtJU tu
(omnium dixer is. Commune ergo pro iramundo habent.
C o m m u n i c a i i o tamen apoftolica non lota, excendit palmites
Ihos vlque.ad marc: mdnditia veto phanUorum
ftculis eft.
C A P V . T L X X X V . g
M. i>7- R.
ETindefurgem. tbi/cmfu'sTyri& Sidmit. ttmemuher
fm r t mn dm,Mfill Dm, i . f l u urn mdevexatur i ixmomo.
Chananxi terras, in quibus Iudxa eft, incojuerunt.
Qui yelbcllo confumpti, v e lin lp c i-vicinädifperfi, vel
in (cruirutem conditionedcui&ofü (ubicófci,nomen tantum
line parria fecle ckcumfèrunt«' Ex ilia ergo difpei none
inter cetera contigit, quod hxc Chananxa eft Syro-
phoeniflagenere, hoc eft,, ex Syris -Sc Phccnicibusorta.
, Gencilisicaq; eft,ediIudaeisfcdttai*ta, profelytorum tor-
mam prxferar.Meritonanqueexiftimaturex lege cogno-
uiflè, quod Chriftum Sc dominum,&Dauidfilium con-
fttettir.Typice aiue fignificatecclefiam de genribus,qux
ptofiliarogat-, cum proanimabusnondum credcntib.us
fupernx pietati fupplicat, vt a fraudibus diaboli foluätur.
Bene iuxta Matthxu, definibusfuis egrejfafuit, & iuxta Marcum,
Dominiprocidit,viex. vtroqi colligatur, quod
illired c pro errantibus ovant, qui prifeas fuse perfidix
manfiorics rclinquunt, & in ecclefiam fepia deuotione
transferunt. . . . .
lefm autem non rejpondit ei verbum, f t accedentes difcipuli, ro*
gabit ni turn diantes: Dimitte earn, quid slamat poft nos.
Poft ambulantem dominum mutier Chananxa depre-
catorias voces emittk,&i poft in domo ad pedyseiusprocidit,
Jt Marcus commemorac.QjÄ>d;aiuTem Dominus non rc-
fpondit ei,mó fuit de fupercilio fuperbix: fed ne fibi contrarius
viderctur, cum dixifTec, ln v tarn gentium ne abientts.
& ne occafionem da re tea 1 u m n iaco ri b us ,pe rfe 6ta m falu-
temgentiumrefurrectionis tempori releruans. Pro Cha-
nanjea difcipuli rogabant, nefeientes myfteria domini,
vcl töifiiricoidiaeommoti, velimpoitunitate eius carere
cupientes. M.:T R.“V
Ipft autem rejpondens, ait: Non fum mijfus nifiadoues qua pe-
rierunt domus ifrael. [. >
1 H ac dicitur qttodprimum miflus fitadllrael. quem
ncgligentemeuangcliumidimilluruserat, Sc tranliturus
adgentes.
M . T L . 74'
Cauesdicuncitrethnici, proprer idololatriam : qui efui
fangdinis dediti & cadaucribus mortuorum, ferunturin
rabtem. O miràconnerlio. Quondarh Ifrael erat fttius,
nos canes ;& poftea d ïdùm e ft de eo, emundedemnt me cartes
multi. ->
At ilia dixit : Etiam Domine. JUam & catelliedunt demicis,
qua cadunt de, menfa dom'tnarumfuorum.
Senfus.eft: Gerte Domjne verum eft quod dicis, non
eßebonuni.panmßiiorummitterecanibus. Sed ideonö defifto
preeäntuam milèricordiam, quamjinihi lecundum limi-
lic.udinempanis&canutiiconuenienterfacerepotes.«rfW
^ p r o etiam, id eft,cctte) catelliedunt demicis. Etgo fifuin
indignacui integrum panem praebeas, faltemda mihi fi-
liæ meçfanitatem,quafi micam comparatione multorum
mirabihüqnçtecilti. Myftice, menfàeft feriptura fanéta,
panem vit« mimftrans. Hinc ecclefia dicit : Parafti incoti-
Jpeltu mtomenfatn. Micaefunt interna myftceria Ictiptura-
rum,quibus humilium corda reficiuntuv,iuxta illud :Adi-
pefrumentif-iti.it te. N o n ergo criiltas edunt catelh: quia
conueifi adfidem de gentibusr,nö liceræ fupei fictcrn, fed
fpicit^alem-inquirunt medullam. Et hocfub menfadominotum.
ftum verbis facti eloquijhumilker fubditi, officia
corporis & cordis fupponunt adimplendapt çcepta.
Vel domini menfac, poftuut iutélligi (eripturarum
pofîtores feu interprétés. ’ . - ' • '
Et tunc ait illi: O titulier, magna eftfides tua. fiat tibi ficutvis.
& fanata eftfilia illius ex ilia bora. <
Sub perfona tnulreris Clrananiridis,magna fides tfccle-
fiæ, magna patientia &.humilitas praedicatur, quæcredi-
ditpoffe fanarifiliam.& toties contempt*, pafla eftin
precibus peifeuerare. Sdiumilitate fe non canibus, fed
catuliscomparauiuquapropterliberacaeftfilia. Vbi da-
cur exemplum catechizandi& baptizandiinfitntes, qui
perfidem Sc confeffioncm pa ten turn in bapcifmolibe-
rantur à d iabolo. Q u od aurem Doininus pucrum centn-
rionis & filiam Chananææ, non veniensadeos, fanat:
fignificatjgefires ad quas non venit pet prafenciam cor-
poris,ialuandasper vetbumfiium.
C A P V T R. L X X X V I .
Beds.
ET iter urn exiens definibus Tj/riy venit per Sydonem ad mare
Galilaa, inter tntdiosfines Decapoleos.
DecapoHseftiegiodeccm v ibium, trans Iordanem,ad
oriencem, circa Hippum ÖC PellamÖi Gadarum, contra
Gafilieam. (^uod ergo dickur, quia DoiTunus venit ad ma-
%eGalilaaintennediosfims Decapoleos, nöipfos fines Decapo-
liscuin inttafl'e lignihcac. Nequeenun mare tranfnaui-
gafle dicitur, fed potius yf q; ad mace venilïè y Sc ad ipfum
peruenifle locum,qui medios fanesDecapolislohge trans
marc re.fpicit.iinter, ideft, contra. Vel Galilsae, quae eft
inter medios fines.
Etadducuntiifurdum & ntuiuin: &,deprecantur eum, vt im-
ponat Mijnanum. Et apprehendens cum de turbaftorium,mtjit digitosfuos
in auriculas eius. & expuens^tetigitlinguamew. Etfu-
Jpimnstncceltm,ingemuit & ait Mi: Effeta, quodeft, adapenre.
Etjlatim apertafum aures etnsr, & folutum eft vinculum lingua
eius, & loquebatur recie. ^
Sutdus&mutuseft,quince auresnecos apericad au-
dienda verba Dei Sc pronuncianda. Prima falutis tanua,
eft,infirmum de turbafeduci. Qjaodfit, cum apprehe.n-
dens Dominus mentem pe c.catis J ai igu ida m, eu ocat earn
aconfuetis moribus, &.prouocatad lita pr«Ecepca. M ittk
digitos inauriculas, cuniper dona fatxfti fpiritus aures
cordis aperic ad intelltgcnuam. Expuens Dominuslm-
guam tangic aigroti, cum ad ,conftflioncm fidci ora cate-
V . ----- chtzantiumipficuir. SplitunUtatvque fapor eftfapiemta:.
At',lluvml&aiarMitmm,ium:Dom'mc..imumt.Q«{\ Vndeillud:E^oaore^liijlimifraJVSiilfcxiiPomiiHislii
\aiXit . . ,J infiimis medelam docercc efle tuixren.dam. lngemutt,\i
■ ffiiorum & mnttrexanims. . . . . . „ i ^ 1 T a le eft quod d ie r : futurum eft v c & vos genres falu- j daret nobis exemplum gemend! Ö* pto nob.s | ptoxt-
tern colifequxiiwii- feftprius opottet Glicm aliquos la - mu. bfiuapioput pert.im.taa auies,. vi.de & lu b d itm : |
j a „ , o n ian tiqu ack afone 6 » Dei imrolnaiitut, pane fiM K t ttru fia tM ra am -.iu ca o am t viiaquc icdcmpio-
! catli rêfici i fit tandem gdmibut v tep a b u ia miniftrati. mnatqra.Cte.uiululpn.i: vt honio, w a i vt Dcuq. Q u i
Pfal 2i.
Beda.
Pjal.22.
M*
Pfai. 147.
Hicron.
Beda.
O g
Beds.
H
E:f/,24-
I Exod. 7.
I Plais.,
Tîcifo™tawbcnepatt1ïâkere:Domme,ldUmeaaperief,&~mïhïbïbcrc. Difiipul, arum emuburar.t in imuum, w a h ,
osmeumannunaalnrlauaemtuam. Aliter:Genus humanum ernennt.
tanqua vnus homo variapefte abfumptusin protoplafto, VemtSamaritanain ßguraecdefim degentibus, qux
cicamrduni1 vider, ftlrdus fit dum audit, dura odorat e- ! prion hydria cupiditaria bauriebar aquam de puteo, id
m m S E Ê m S m . mancus *>* dum I e i e U l v » ^ Â ^ J e ne & f r l i tte tcM br0û i f c d nunc
manumengit, lncumaturdutnerigitur, bydropicus fit eiunfide/nfiiitlefus, &peÜt abeapotari. Petit qua
dum concupifcir : claudus, dum progredituf ; lepra fuffunditur,
dumnudarur:daemoncimplenir, dum diuirii-
tatem appecic: moritur mdrce,dum audader excufat. Patriarchs
autem Sc prophet? incarnacioncm defiderantes,
mifericordismanum precanturimponi. Semper d-turbu-
lentiscogitationib. &a(ftisinordinatisJfermonibusqj in-
compofitis,quafidc turba edueitur, quifanari mererur.
Digiti qui in aures miccuntur. fun: verbaipiritus fari&ide
quo dicitur:Digitus Dei bic eft, Sc, opera digitorum tuorumfunt
coeli. Sputum ex capite defeendens, eft fapientia ex patre,
q u ? foluit labia humani generis, vt dicat: C redo in Deu
pacrem,& cetera. Sujpiciens in ccelumingemuit, id eft, gemc-
re nos docuit, & in coslum chefaui um noftri cordis er;ge-
re.-quod poft com p u n eti one m a fri u ola Ixti tia carnis pur-
gatur, vt dicitur: Rugiebam agemitu cordis met. Aperiuntur
aures ad hymnos & cantica Sc plalmos. Soluitur lingua,
vc erutftet verbum bonum, quod non poftunt m inx nec
verberacohibere. VndePaulus :Egovinttusfum,fedverbum
Dei non eft alligatum.
Et pracepit Hits ne cui die emit.
p ig l. '°°-
Quanto autem eis pracipiebat, tanto magit plus pradicabant.
Et eo amphusad.mirabantur,dficentes. ' ,
R. 75 M. 1,so'
Bene omnia fecit, & furdosfecit audire, & mutosloqui.
N o n in virrutibusgloriandum efle docuit, fed in cruce
& humiliatione. Humilicas enim prxeedit femperglo-
riam. O'rdo verborura eft Quanto autem eismagispracipiebat,
tanto plus pradicabant. Ciuitas enim in .monte pofica,
vridique circumfpetfta, abfeondinon poteft. Sciebatigi-
tur qui omnia nouitantequam Hant,quia magisprxdica-
rent. led hoc prascipiendo roluit pigeisoftendere^uanto
ftudiofiiis ’quanj:oque frequentius predicate debeant,
quibpsiubet v.t prxdicent: quandoquidcmilli qui pro-
hibcbantur, tacere non pocerant.
C A P V T LX X X V 1 I.
O Portebat autem eumtranflre per Samarium. Venit ergo in
ciuitatem Samaria qua dicitur Sichar, iuxta pradtum quod
deditJacob lofepb filio Juo. Er at autem ibifons lacob.
Siue Dominus de lu dx ain Galilæam,feu ddGaliJxain
ludæamperSamariam tranfieçit, cum ea quxlequuntur
j fa<ftatuennc,exeuangelicalc£tione nequaquam cérium
j eft : quoniam fxpiffime temporum feriem prxpoftero ot-
■ dine permutât. In figura Chnfti, qui eft legitimus hxres
! pacriarcharum,habens hxrediratem in gencibus, fufcepic
1 Iofeph à lacob prxdij hæreditatem, quam genres inhabitant,
& in'qtfa per typum Samaritanx mulicris Chrilto
iadhærent. Vbiaquain.fuperficiè terra: manat fons dicitur.
vbi vero in profundo, Sc fonts & puteus voçatür.
p v hfus autemfatigatus\ ex ittnere,fedebatficfuper foment.Hora
autem er at quafifexta.
Fatigatur dominus fecündücarnem,quicôndidknos
fortitudine fua.Sufcepic enim omnia quxftint noftrx in-
firmitacisfinepeccato, &uutricquafiinfirmus infirmes.
Q u od fabius eft Adam iniearne, Eua auteni de cofta eius:
fignificat, nos forces futuros de intirmicate Chtifti. Forcitudonanque
&pericabeapdtari. Petit quafi
cepturus, &affluit tanquam fatiarurus. In ciuitatc difcipuli
emuntcibos à Iudxis, quorum corda prxdicatione
fidei Deo ftudent comparare.
Dicit ergo ei midier ilia Samar it ana: Quomodotuludaus cum
fis, Mere à mepofiis qua fum mulier Samar it and ? N on enitn cou-
tuntur ludai Samaritanis.
Samaritàhi folam legem accipiebant.ideft, quinque
librosMoyfi. Hiçr^ntçxopigine Perfarum Sc Aflyrio-
rum. QuOs rëx Aflyriorum, iublatis filijs Ifrael in captiui-
tatem, pofuitadincolenda Joca Samarix: & ideoignem
colebanc more Periarum.Eos igitur Iudxi execrantur,ab-
ftinendo à cibis cor urn & vâ'fis. fupplantacoresque vo-
cant, quia hxrecfkatem'patriarchx lacob fibi yendicant.
Cognouitmulier Chriftumeffe lu dxum ,qu ia fimbrias
in veftimentis Iudxi ferebanr, per quod difcerneban tur.
Rejpondit lefus & 'dixit ei : Si feires donum Dei, & quis eft qui
dicit tibi, da mihi bibere : tuforfitan petiffesab eo, & dediffet tibi
aquam viuam.
Idus etficorporaliter ficket, tarnen non nifi potum fi-
I deipetebar, cuius mcrito fpiritum dare cupiebar. &,id-
'eircoSamaritanarn admonec vt perar. Donum Dei eft
fpiritusfàn&us.&aquaviua, de qua dickur : Apudteeft
fons vita.
Dicit ei mulier : Domine, neque in quo baurias babes, & puteus
altus eft.Vnde ergo babes aquam viuamî Nunquidtu maior es paire
noftro lacob, qui dedit nobis puteum, & tpfé ex eo bibit, &filtj eius
&pecoraeiusî
* Quafi dicat: De hacaqua mihi dare non potes quam
promitris,cum hauritormm non.habeas, & puteus p«o-
fundus fit. Incelligit quippe aquam viuam, qu x vbi oritur,
excipitur.Sednefortealiumfontem promitfere vi-
deretur, lubdit '.Nunquidtumaiorespatre noftro lacob i Vo -
cans eum panem fuum,tum quia hxreditatem-eius p o f
fidebat, turn quia fub lege M oyfi viuebat. De puteo bi-
bunt homines Sc pecora. Similiter de tatione qux quafi
deprauata, Sc obf curata, magno labore fodirur Sc exétee-
tur,bibuntvthomin es, quieaad bonum veuntut : bibunt
vt pecora, qui ad malum.
Rejpondit lefus & dixit ei : Omnis qui bibet ex aqua bac, fit let
Herum. Qui autem biberit ex aqua quam ego dabo ei, non fititt
inaternum : fed aqua quam ego dabo ei,fiet in eo forts aquafalitntis
in vitamaternetm. Dici&i mulier : Dominera mihi banc aquam,
vt non fitiam, neque veniam hue baurire.
Iam mamfeltiusloquitur Dominus, & mulier adhuc
carnem fapit. Sufpirat camcn habere de illo fonte,de quo
poftquam biberit, non ind^eat aqua. Promittic Icfiis fa-
tietatem fpiritus qux fictin refurretftione. Vndeillud;
Satiabimurin bonisdomus tua. Et alibi, Inebriabunturab hu-
bertate 'doniustua. Aqua corporalis deotfum fluit, aqua vero
fpi ritual is fiurfum falir,id eft fill ire facie, cum illos qui
eambibunr,inxternamgloriam fubuehit. Hanc quippe
aquam bibere, eft in fide Sc alijs donis graciac fummopere
dt lciftaii, Sc fic in plenitudinem g lorix tranfire.
Dicit ei lefus : Vade, voea vir urn tuum, & veni hue.
Virofcilicetduce,adcontemplationem fpiritiialis in-
telligeniixafcenaas. Viecarnalisnon accipiturhie, fed
vir animx, id eft, inrelledtus animx. Quafi dicat dominus
: Soloincelletftu capiuntur q u x dicq : voca virum, id-
eft, prxfèntaintelleéluin tuum. Nonenimeftmagnum,
habere animamfine intelletftu. Vnde DauidrNohtefieri
ficutequus & mulus, quibus non eft intelleftus. B'cftialis vita eft
fine intelledtu. Vir eft qui regit anima,intclleiftüs fciliceic.
eiuscreauitjinfirmitasrecreauit. Föi ticodo J Non tarnen aliud eftintelleäus animas ab anima, fed eft
fecj^t, vt quod nö etar, effet : infirmicas fecit, vt quod erac J aliquid animx : quomodo oculus non aliud eft à carne,
non periret. Sic videlicet fatigatus itinere, (edit tanquam ; led aliquid eft carnis,perfundens lucem extens memßris.
magifter humilis , ducluuis accedentes & poffcfliirus. j Ergo inceileâus^qui anima illuminât, a Deoilluminatur.
Sexta hora iïgnificac , dominum vemfiTein fexta x t a - j R e n d i t mulier & dixit : Non habeo viritm.Diciteilefus : Bete*
j »> dixifti, quta non habeo vtKrji. Quinqueenim virosbabuifti : &
[ H nit mdter de Samaria baurire aquam. Dicit ei lefus : PaA_ nunc quern babes, non eft turn vir. Hoc vere dixifti.
— • ________. . H 4. , Reue ta
\AuguftiH.
IPfal. 94.
\pjal. 3J.J
Pfat.iu