Sapient. 6.
iniquus erat villicus,qui bene quidem oftcrcblu^fed non tefi çogere,quin fiat quod fieri ftatui de me. Qjfidam co-
■ bene d iu id eb à t, credens in pattern, led ftlium perfe- ! dices habenc, angor, pro coartor i Q u i in fe nihil habebat
quens:habens Deumomnipotentem,fedfpiritumfan- 1 vnde dolerer, noftris tarnen angebacUr ærumnis , v t fe
ä um negans.Prudentior icaq; fuit Paulus in trafgrelfio- crucifigi dimitceret.
ne legis,filiis quondam lücis,quün lege verfati, Chriftü
quiDeipatcis verum lumen eftyperdidcrunt. Siautem
de mammona iniquitatis b^ie difpenfato, recipiuntur
in aeternatabernacula: quanto magis fermo d iuinus, in
qu o nulla eft iniquitas, qui Apoftolis creditus e ft , bo-
noS difpenfatores leuabit in cælum jQ_uamobrcm quifi-
delis eft in minimo,id e ft ,in carnalibusrcW» maïorefidelü erit,
id eft,infpiritaalibus. Q u i autem in paruo iniquus eft,
vt non det fratribusad vtendum^qubdàDeo pro omnibus
creatum eftrifte Sc in fpirituali pecunia diuidenda
iniquus erit,vt non pro necellitate » fed properfontsdo-
(ftrinam Domini diuidar. In miaimo fidëlem elle, magnum
eft.Nam ficut ratio rotunditacis (id eft, vt à pun&o
medio oranes linear pares in extrema ducantur) eadem
eft in magno difco,qüæin nummulo exiguo : ita vbi par-
ua iufte geruntur , non minuitur ruftitiæ magni-
tudo.
L . T
Illeautem ferutts qui cognouit voluntatem Domini fui,& non
prxp.irauit, & non fecitfecundum voluntatem eins, vapulabit
mult is. ' ^
Multi exiftimantes Ce minus vapulaturos, fi nefeiant
quidoperari debëant,auertunt aùrem ne audiant veri-
tatem.Sedeum poflentfeire, f i vellent ftudium adhibe-
re5non nefeientes, fed concern pro res iudicantur.
Qui autem non cognouit & fecit digna plagis, vapulabit pau-
C A I> V T CIX,
M. ““
SImileeft regniim calorum hominipatrifamilias, qui exÿt primo
maneconducereoperariosin vineam fuam.
Regpum cælorûmfid eft,Chrillus) comparatur pajrri-
familias, quisprimo^lecitnquiflïmos, &nouiflimo spri-
mos. Ipfeenim Chriftus verus paterfamilias ,to tiu s humant
generis cu ram habens , omni tempore Vniuèrfos
adculturamvineae vpcat. Q u i quando non agnofeicur,;
in fecreto'eft : fed quando agndlcitur, exit conduccreo-
perarios,ex occtilto procedens ad notitiam. VinCa autem
eft Ecclefia, quae ab Ab el iufto vfqj ad vltimum eledtum
quafi totpalinites mittit, quo t fan&osprofert.Operanj
vero funt prædicatdres Sc vnufqUtfqj, dum fidè redta
perfiftit in diuinæ legis obedientia.
Conuentione autem fa£ta cum opérants ex denàrio diurno,
mißt eos in vineam fuam.
ConuentiP fuit con firma«promiflio, quod ad ima-
ginem Dei reformandi eflTent, fi Ecclefiam ædificando
decalogi mandatis infiftërehr. Indenarioigitur figuram
regis habence, qui olim pro decern nummis computaba-
tu r ,& obedientiæ præmium , & qu ia exde ca lo g i obfer-
uantiaopcrariisdàtur,manifefte fignifica€ur. HH . }
N o n cognofcere dicendus eft,qui apprehendere vult, fos.&dixit tllis :Ite & rosin vineam meant. & quod iuftumfue-
fednon valet. Mcrito ergo minus punitur, cui minus ( rit,dabovobis.llli autem abierunt.
ComniilTum eft. Q u i enim ignprans peccat, in no&e pec- | Per forum mundusaccipitur, in quocalumniae, iniucat:
qui vero iciejjs., tanquam in die peccat. Viuiergo de- riae,contentiones, diucrlorum negociorum difficultares '
feendunt in infernum, quifeienter peccant. er cumu^l10^» & vbi omnia veoalia funt. Peccato-
Ontni autem cui multum datum eft, multum quaretur abeo: i fes dicunturmortui,nonpciofi.Sicutenimfitrdusapud
& cui commendaucruntmultum,plus petentab eo. Deum dicitur,qui non audit quæ D e iiu n t, led quæ Dia-
Qrdo verborum eft : Ab omni autem cui multum datum \ boli:cæcus ,p er cuius oculos Diabolus videt,.non Déus:
efi,niultumquaretur.Quitezdiccit ,&cuicommendauerunt j ficquidiab oloviuit,mortuuseftDeo. Rapto rn on efto-
multum, fubaudis diui na iudicia , nifi quia per hoc exp o- j ciofiis,(ed mortuus. Ebripfiis,fomicarius,non fun t ocio-
nit quae praedixerat? V e l forte vtruriqj ordinem, &re6to- i fi,fed mortiii, Ille autèm qui nihil rollit^eft ociofiis, nifi
rum videlicet & fubditorum, innuit. Multis fubie6tis de fuis det impotentibus. Vis non efiè ociofiis ? Nih il
iæpe datur & cognitio dpminicae voluntatis, & facultas | to llas, & de tuis des pro D e o , & non tibi viuas, ied Deo.
iin^lendi. Prælatis autem committitur cum,fua falUte j Vis non eireociofiisîleiuna?& c k p r o Deo quod mandu-
curapalcendigregis. Itaq; potentes potenter tormenta pati- ; care debes & bibcre. V is non cue ociofus ?Si fine vxore
e»f«r,hôc eft,niaiori gratia donatos,fideliquerint,maior I eS,ne quaefieris vxo rem, led operate vitem caftitatis. Si
vindiifta iequetur. Mitiflxma au^m pcenaerit eorum^ o ic is ,n o n poifum abftinere, oftendo tibi v t & vxorem
qui originali pcccato proprium peccatum non addide- habeas,& caftitatis vitem colas. A b ftin e te à menftruata
runt. & in illis qui addiderunt, tanto tolerabilior erit Sc a prägnante. Etubefce facere quodanimalia non faci-
daranàtio , quanto hie minorem habuerint iniqiiita- unt.Vtquidferuus accipiens mnamàDominofüo,audi-!
tem. • \*>p 'é ?™ nequam ? & yr quid milfiis eftintenebras ? quia
mhil lucratus eft de ea. Si ergo ille non erit impunis in
L . M . j d ie iu dicij, quiociofus ftetitin fo ro , quid faciet peccat
tor & mnam iuam perdens ? r
Ignem vent mitterein terram, &.quid volonifi vt accenda- lterum aütem exitt circa fextam & nonam horam, & fecit
tur\ fimiliter. Circayndecimam vero exitt, & inuenit aliosftantes,
Nefcitis quia volo vt ignis -diuinus in cordibus fide- . &dicitillis Quid bicjlatis totadieociofi?Dicuntei:Quia ne-
liuma cccndatur&ardea tîNefuisigituffiçuEferuusqui mo nos conduxit. DicitiUis.-Ite & vos in vineam. ^
fcitvoluntatem domini & non fa cit,fed e x charitatein j Prima hora volunr Adam mifiumin vineam, & re li-
minimoSc in maiori fidèles eftote. Ignem dicit Spiritus quos patriatchas vfq; ad No e. Tertia ip fum N o e ,& r e -
Sand i feruorem, qui fecreta cordis illtiminans, vitia j liquos vfque ad circumçifiohem Abraæ. Sexta ab A-
quafifpinas ßctribulos comb u rn, aureavâîà probando i braam vfque ad M o yfen , quando lex dataeft. Nona*
ßcmeliorando:ligna,feenum, ftipulaiti confumendo. Moyfen & propheta;. Vndecima, Apoftolos Sc gen-
Baptifmo autèm Itabeo baptivan. & quotnodo coartor vfa tium populum ,q ui priüs tora die ftabatociofus, ideft,
dumperficiaturî : | omni tempore pro « lu te laborare negligèns. Lex qui-
Fe»», in q u it , ignem mittere in corda crèdentium, v t dcmconduxerarlfrael, dicens: H o c ta c i Sc viueS^ed”
tertenadefpiciant,fiipernaappetants fpiritufanftb in - .! genres nemo conduxit. Debitum namque e r a t ö e r
flammante. led ad hoC prius hdbeobdpttz.ari; hoc eft, tingi I orbem terrarutn Euangelium prædicari & | | 1
&perfundi baptifmo, id e f t , tindionesfubaudis mei fan- ! fidei iuftificarione iàluari. A lite r : Marie" eft pu P ?
ginn is. Q u o d eft dicere: Antequam mittam Spiritum T e r t ia , adolefceiitia pioficifcens in altunvquafi'loî*
S a n ftum ,d a b omecrucifigendu'm,Vndeillud:N e » Sexra , inuentus. Nona , fene^us. Vndecima d
fpmtus datus, quianondum lefusfuerâtglorifieatus. Coartor '.crépita .anas: Vidctur itaque primæ h orx * ' É
rimltumvfq-,<ium perficiaturij|fapaifio. (cd-nibjl m epo- rios e lfe , Samuelem Sc Ieremiam & Io h an n em B a^ "
I ryfifli
«#«#.
fh f i j i
ftamTfêrtiæillos^ui a pubhtateDeoferiiirec^perunc.
Sexto/%ûi'à.ptàtu-ça.-setate. Nome , qùfiam déclinante | non fugitad D eum,cum pluribusaduerfuatib. premi vi-
ætate ad| fenium, Vndecim^ , q u p lt im a fcné(ftute. i déatrmmdum. Pondus etiam poflünt intelligionerofa
“ ■ ■ ■ " mandata legisîæftusvero,vrenserfqr tentationum, quas
fconfiab^ir ipiricus maligni in an tiquo s, ad æmulatio-
nem gentium cos kritances. ’ : .
Afttterefpopttensvmeortm4ix<t: Amice,non facto tibiinttina.
Wonne ex denario conuenifti mecum i tolle quod tuum eft , dr
Vni djeitur refpondifle, quia par erat in omnib. mur-
murandioccafio. Amicus ifte, protoplaftus intelligitur
& iliq tempöre cfedentes. Cum dicit yexdenario ,xo\e ell
quafidicat:M:ercedem promifTam rccepifti,hoceft, ima-
ginem &:fimiluudfnem méam. nec alterius cpniortio
H^h^ftur.tibi prxmiui® rneriti. ^v^uid"quatris amplius
Vaitiénà eft ,peifeueta in adepta iulfeitia.
I Volomt & hutc nouifsMod%n,fioHt & tibi. Aut non licet,
niihi quod volo facere \ An oMus tuus nequam eft, quia ego bonus
fuml
•Volo'Vt coæqualis Sc concorp oral is tibi fiat gentilis
popu’lus.Nonne pdteftas eft iudicïs, veliuftitiain facere,
yel mifericqpd^aracuI^y^ll^mpendere ? C au e e rg o n e o c -
cafipn^ bonitatis meat inuido oculo^prpximum refpicias-
mihi autem foil inuijibili, immortah»Jiculorunt régi Icçreta
inea, honor & gloria in fecul/tfecubrùm, . ■ t:r
i Sic erunpnouifsimiprimi, & primi nouifsim. ,v
$ic > vide!, yt ôftenfum e ft, æquabuntur nouiffimi ßc
primi.Sicut enim in edrpna nec initiiim eft nec finis, ita
intet fan<5fco.s,quantum ^d eerapus ,fn illo feculo nemo
nb'uifilmus dicj tur, nemi) pr i mus.
Multi enim funt v.ocdti,pauekvero ele£li.,
Ho c non ad fupériores^nétôs,/edad gentespertinet.
quiaplures ad ^Ecclefiam veniunt,plures Ecclefiæ pa-
rietesimp lerit,fed ad regnumpauci perd ucun tur. Aliter:
NonnuHi per primosyntelligunE nop ioium bonds, fed
.^cquofdamqui cceperuntin vinea, &..nonperfeueraue
rune. Hi ex inuidiamouiifimpriim murmurant, v elunili
qui in initio naüentis Ecclefiæ vocatis ex gentibus .fi-
praeferebant. Itaq-, de comm uniter didtis.quædamrefe-
rurttura^(bdnp.^, vtrllud : Voloficut tibf&fiuic nouifiimo
dare. A d alios Verp felfo purantes denarium lè.acceptu-
ros , quædam pertinent, v tiih id :-Ef accipiemes murmura-
bant.Ut4 eiDdeyAnoculustuusnequanieft,quiaegobipms0 nii
Erunt,ii\ciimynouifsimiprmt,^pritmnojufsimt,qiiia..luds:i
de capite vertantur in caqd»m<, & nos de ,cauda mute-
murincaput. Vnde Moyfes in Deuteronomio; Aduena
quitecum moratur,afcendetßper textile eritinjaput, &ttieris
in caudam. Q u od ramcn multi ;tam nouifllmi quàm -pri'-
mireprobeaitur,terubdifencenciaiubditur,:.vJUà/«
funt vocatiadèd£m,pauct veroek&tnd regnùm.;
! Ç A P V T C X.
Torpentes ergb-vfqfie ad v ltimamætatem, refle incre.T
panturdeocio-yc vcl in vlrimis relipilcant. nullus quip;
peêpnduxit tal^s ^liceceis v i « viasprapdicaret, quia io
liusDeieft in eus do ce re , cui nondum.obedierunt.
Cum feeo aUtem fdctum effet, dicit Dominas vinèoe procura-
toft fuo. ; -
t Hocieft j.vpl pater die ftfilib , vfel. fi^lius ïpiritui lanchj$.
1 V '
Vócd operarios,_ ó ' redde illis me>pede?n,inci[>k>isà nouifsmis
v faddpmtios,. : || I
Conlidera quia{èrp,npuahomaneredditmercedcm.
Ergo adhuc ftance leculo illp , iudickim-erit propter
duasratione5;.Primum,quiaveiwurabe^itudoeft:mer--l
cesJü«ic^:demde,nepecçacotés videantb.eatitudinem,
diceiitç prpp^icta Tollatur itttpiusk>ne vtdeat gloriam
Dei,
'• Cum veniffint ergo quïr çtrca .vndecimam horam veneraht,
acccpcruntfingiilos denanos. '. ■ •
.^'Q^umis^&iicitaixui^feuiiïeâionis' omnes iuftifi-|
mill accepniri lin t , camenquia aJij accipjent ppft vnam
horam,a|ij ,pqftmultas:illi dicuntur priQi;esacciperé|qüi I
poftinodjcum'cpinporis aCçipieur. ' Itaque nouiifimiin
iabore,eruntpri"miiup^æmiô:^ primi inlaboresnouiftir
mi ip præu>io;£t quia denaVius ille v ita ætern’a eft, æqua-
les erunçin illamercede primi,ficut Abel,Noe,tanquam
pt^naVel tertialiorayocati adregnum. &: nouiffimi, qui
ab aduentu corpOreo Domini quafi in yndeeima hora,
line aliq.ua ra gn a re pcruenitint. Mericorum quidem di-
uerlitace fuigebunc, alius m agis, alius minus, ide.oqvpa-
ke|f^mili^s prpmific fe daturum fingulis quod iufium;
fuerit. Ver uncam en æqualisr eri e v i ta æcer n a o m nibus,
mulfilongiqr vebbie u io r , quianon habebit'finena. A lii
J?-fXçro taö u n i,e ft, .cuiçunqj finis v i « venir, ^noitilfi-
mis pacei iarniiias denànos rçddere coepit, qui ad.paradi-
’fi r^cl l*f®m priu§ iacronem quàm Petrurn perduxit. Q u il
latro;& fi pervæ t a tem n o n v e ni tad vn,deci mam, verfit ta-J
rnenfer.oper poenam.;$ic aiïquando prius remuiierancur
ilerpyeuientes , qui priùs dexorporibus exeunt, quand
qui m p'u.ëricia vocati funt. , -
Vementçsaiueni&^ quod plus effent acce\
pturï.Açcepermt autem, & tpfifingulosdenarios, ï
E,andemfcilicctæternxtaremçum;gentibusiuftifiçatis1
açcipie^t retjEo yqcati ,^conformati corpori claritatis
Chri lh .C um tame^ pri m o venirent, quia populus Dei
f*b iiiitiqp xcite ran^ quod genres prius i-l
dpiis fe^e|r,tes * minus elïent accepturæ.
Et dticentft.\
Hihouifiinii, y/ia horafecertint, &pa?es iüosnobisfecijlt, qui
portauimifs pondus dm & aft us ?
Antiqui qui p p ltjo n g a infci;ni tempora ad cælum
P?É'H,eneruut, quafippft murmùratjioimm denariuniac- l
cipmnc.r N o s autem fine murmuratipne; quiâmox v t de
cdrpprècxnnus,linë mora præmium accipumis. Et no-
tahdum quia denarius ilte non cocus miimul aecipicur:
fed veil cultores fpiritualis yineæ i n hac vica çeniuplum,-
deindé c æ ï u m Öc 'poft iudicij remunerationem dùpli-^
éxinuidia.^tariæ murmurant aducriUs nouifiimo&ope-'
ranos, fed ex iguorancia leaecorumaduerfus pacrenifi-
milias. Xalisergoeltpiæ fupe.rioruminquilïcionis nuir-
nunacio : Quid caulæ eft, quodcam diudiftuliliiignem
fàîh m terram mietere & accençlere ? Aut quare ad Hpë
tempus non reïqr uafti nos , y cl pp uilïïmi cur tetri|»ora ,
riQftrànQbil'càmno.nhabuerUn^autvnde-fttj.quodno-
uilîlniinop hab lier une cempora no lira, & nos cempora
nouilfima q«. par datur
pramiuin,?1 E t p i urima fix. |tu ne mqdüm. conquiruhtmj^
f ondus iigmfi^at o.pus';iuûuiæ,ÆftuS: eoncupilcenciam
L. î75- x-
ETfattumeftyCuthintrarep in domum cuiufdam principle pha-
fifieorum fabbato mandücdrè pattern , <& ipft obferuabatit
eum -Tt ècce homo quidam tydropicus er/it ante ilium.
HydfopïS' morbus ab aquöib humore vocabulUm
trahit^ Græce enim hyd o r , aquayOcacur. Eft aiicem humor
luccucaneus,de yicio veheæ nacus,cum rnfiacione &
anhclirufçsriuQ. Pippriuhxqj eft hydropieij qù a s to ma-,
^i:sâbundàçhûmorëiMordiiyaCO:,.tancp,-amplius.ficiçe. Ec
ideo rcdte eomparàtur e î , quem fiuxusearrialium yolur
pCarUnlexIÿubéransaggrauar.;cômpâracür jSfdïuiciaua-
ro , quiqüantô eft cojpipilot <^ùîtnS,q[âibus non beriev-
ticur, tancoardenisiusca lia CPncuprlcic.
L. j/.f M. ÿ5; R. ,s-
Et refpoiidens Icfus, dixif ad kgifperit'os & ad p.barifitps, di-
cèjifiSilicet fabbfito. curare) At: illi tngiierunt.
Meritp. tacent ,-qui cpntra le d id um qhicqfiid dixe-
A9c,du*.. Öqc^^QidiritU|.*,q^a pluj» 1
3 ^ 1 « w - Ç g ^ j ^ J ^ i o c e s u i n ia c ,fw u q (rt« n ! ^ ^ n e t i t t ïV a l ik c ÏM r r i f e r a à t e n a i i l ^ iA n w .
,mundi,impQdjmeiuam,eft»mjçnai. MjiJtaeijjotnnccrat 'ftAoantiamlóguentisi^gnceexpleatquoAinKndu;:!
-.Uyfcfi.
P faim. 3j).