1 1 i m § g ■ J g «>% »■ . - f f ' ► , I , T r * ' ~~
’ , Sed opportune hæretiÇi.. Si màlti panes & malta yin^ qitexç: veriratis cîus : quia quu^cot^rore Uio-Hini ^tus
OöicareI crençiîr,tiiuhominçmindepolieviuercïvtrton dëpræ- Den^llèt.foiulcaindignap cm ih t, n^uleï^in^stpilicRi«-
I . • ! cento, fed «if hoc prxftntl & duuumo vrdhi ill« aftruant. mehtofop perfect, qu a m u is verè foi fo.,vV'temman Grc-
êjm interim fccefluihhabcte.Dicmu * etiam aliquospecmçil- gorius in dtal.qgofuq, in fpe^feieprotiÇhfiftus Marty ho
tarcmpora hociexptitf,s,eocieiideu9,vc etiam in iiae vi- y monYchoappaiiur ;.qhi atm bai«lttrus de collp eius eua-
ta ciboalterentar An gd ico ,quos ne defe&u prop rix cat- • nuiflèc.Fubièquentcr ait r Quia;nqn if«ç crubuiftio mar-
nis. vt inmhamtatibus fûlec,fccctrùmhabuillè videan-. ; tÿrititecta, neccgoerubefeerete debeoin çcfclp. ; Qu|s
car,icaedscacnevegetatoshiscibis3<: ragiuacós,fica^& | 'g iturinïàcramento Chrifln qnaslibethidignitatesde-
conThiunibusailyimnt j ytcùip negamrdcfedus cacniSj j bçaterubefoeii|?| ùm pro digna eiusjcuetentia cçexfte—
‘«.cfpon-
Àoi ' •
Solo fa er;
■ merttb
pofle ,QU(
-fuftema-
- '•
8 ieaa. 6. -
peobethr iècelISsïà^æ fuiÏÏe cqnüôùpïonis. remuherationem débeat obtineie f Sencx Siçncon Ia«iia-
Sed Deoyhhuence, nec ik vincent hxretici, quia ere- j roris quafi bvutam & in fe n fin a min foin i a m, éïti fq qe exi
n n
Solutio.
déodum qui de in eft, q u pd e&l e ftisdb us, qui qpnfert vitam
xternara, pocçjl quibusftbiplacuerit,cbnfecreteinpor^
leinjSed.neindigeftionemloiuiciedaturjquidefe-
ctu camis fiu.e feceflum Êféit infitfoo, de ipfo carne ncc ta-
men déficiente nonpoceft.fecellum dare lanq J Sarepcane
vidux.iecythus confumebatur, nec ininuebatur;&quid
QÙrum ti pec tanti cibi virentem caco alicuius coniedentis
Sc vegetetur, Sc crefcat, Sc digëràtur, neç dëficiat ? Quin-
que panes hordeacei poll fotuiitateni quinque millium
honv nu in vfq? adimplendps duodecim cophin os cééue^
runt; Ecc.dmiUi Deo iuberiteinfua çonfumptione acce-
pc. intaugment uin : quit! mirum fi eodem volenté caro
h&manain foa d^gellibhe oô patiatùr deFe&tim? Aliqubs
quidem de fimtltspatribus legimus nullum aliud eduiiû
(umençes, folàcommunique dominicadiebus Domini-
cis refectos, multis. aiiiusvixid'e : lia i tHeliamin forcitu-
dïnè'qibi iijjus q ù eq^aogel nsminlftra he ra c, quad cagi n eg!
diebus ieiunafle^ied cuiuypptèntia,nifiil hus, qui omnia
quxcunqtie voJuitfecit in ccelo 8c in.terra ?: Q u i enim de
nijiilo fè<ÿtqm(nia, ficut po^elVcarnemalere linecarnali
lyiAu.ltceciamei dateiecefluip fide^câEnali'defeâu.
Sediterura opponunt hæfctici ad tanti fàcramëni|.m- J
dignitatem, quod pan is Sc yinum uidacraraento mucidü
velputridum fiat, panis a muribus-cotrodacur, & in ventre
eoruui iiiueniStu r , ighibüs etiaui comburatur.
Sedquia (ytair Auguftinus} ideo’iaccamenta dicun-
çur^qùia in éis aliud yidetur| aliudintdligitur: ita quod
fitmeis, alitée videtur, aliter intclligitur. Si cur eniinin
quûbbcc cqrpqîç fine detrimento fiibftantiaî albedo ni-
grçdiue, jvel.quælibet qualitâs luperueniente*contraria
quâlitatc ailpeilitur : fie ihTacràmèuto Chnfti,quicquid
mutationis Ipecie tenus, velloru>æ,vel cxterarumquali-
tatiitù> (eu ioricum cqrrôfione, feu vetuftatis mucbrç,vel I qd ibulcunqueiia.odis fîëri v.detur,ad fàcramenti fubftat)-
i tiarhj Chrifttimfciliceti-ndn attihet : quem cettiïEmèfçi-
rrâusineorruptumpernianei'eincoelis, quicqùid in:êius
racramento-côntingere videatur in terris. Sicut enimin
]'em& dçbileni quam in fin is gerebat forrçauv vilibuf.
quëpânhisoblitam perlbpam non a.ttçhderiS : rnaiçfta-
tem deitatisimtanti] K) cdlpote agnou.it & credid.it,
minum vocaûit lè eius lèruuiri p ro fe fii is llf flp ab la iîv
pace dimitceretiir orauitjFalutarepei le viderepeihi^ùit,
lu mène lié ad reuflatibneni omnium gçntiiim j & g l0J
riamplebislnæ lfiaëïpràphètàuit. Vtcrgo quàslïb^in
dignitatèsinlàci'am'enro ChtilUfides veranon çruSefcarl
fciendpUieft, quia fia it mulra aguntur in faCraiTiCntoI
Chrifti quæ non yidentur : fi c irieo tnulta vidëntu r§ieri|
quæaliterdilperirancur/'Gregprlusenim.dicûin ip|aviin-l
molatioqis horacoelos aperip, Angelururo çborôsiîadef I
fe, Sec. ~qu* qüaniuis vetè haht, 'n on caniiii videuturj
Itcm ideai ai t :Çaro çiUs i n ialutem popuii pat ticur, ëiU!"-|
que languis funaitttr ; fitqiie aliter quàm vKfeatû&;jbpm
ipfe integer perfeueret & victiis. Sedquidmùum .de 'h is ? |
lpfum corpus Chriftiyidétur paqis e iîc .& n o n e ft panis.
Iù eo igitut quod videtiuellè &: non e ft, fieri rhftjta vi-
dentur quænonHunt: veiut, quia Chriftus M.artyrio le-
prolus appàmir ,_ n u nquain C h riftus; Ipecio fidrtoie , I
fveralepra relper/us fiiit.VlnvKisPaccum Içgitur/.AIpi-
Icientequodam fanâiffimoparre A ngel u m.D oni in i qii i-1
bufdam indigné communiçaiyibùscorpus Domini füb-
traherë, & pro
videbatur, & aliudficbar. I tëm legit ur T b ^i€ti usmiat cy ;
corpus Domini ferens,<ùm à pagan is compithenrus re-
qiiïrerètur quid ferrety & fanCluçi «Mnibus
martyriumQbtinuille.Cumque illo mortuo cnriosëqui,-
reréht quid Ferrer ; corpor^Chnfti coe !^ |n b ja c b Jin
tea min a tantum quibusiplUm.ç,qtihebatüri'repèi'tâlJînt.
Sic & alia inul ta in hoc Ipir jtualifiiçrameqto inuifibiliter I
fieri credenda font, A ngel i çomi n i fterioi - , ÿ
Quicquid ig-.tur in lacramento Çhrifti rpecierenus
( vtdi<ft«mëft) fieri etiam nio'nftruosè videatur; (eu pio
aliquqxum n egfigé n tia p un ip n d a, v cl corrigenda^ (eu bip
fideprobanda & inftnrenda^feupro perfidorurnlcahda-
lo & ruina, fidera Chrifti noh euacuat,;qui^^
aliter Deo, n u l l a t e n u s |
neré çredetidu in e ft. ; Ne c foliïm corpori Çhnftt,r|ed' Si
:pfi lacramento y ilibili eadem eau là muçorcm negatpus J
[prqpnp çorpore, m odqhortuUnus, modofcregrinusy mo-
p B B p plwîtafma, proue fidesecat inruentium apparuit , 'ex-
Duo & , ’ .<iiinlecusauternalapas,lputa,flagellafüftinuit:ficetiam[_
neravi- |adprobarionemhdelnmi,& lcandaluni in fideliumv% [ & putredinem, quaFuperius dîgeftibnem ; quiae^nflïæl
denrium infinen^&cuh,talialienptrmittetinfuolàcranVentovn-| fpecies fine panis & vi ru Ftib fta n tia fin t,q uo ni ddo-jmuceF
Euc&àri- fte ele6li éxerceantur, reprobiindurentiir. Dumeiiim 1 cere&putrefceremagitquam'digëripolïiUfnôiaciîispa-
■ * i Ghriftos ihfacramentobCç'ffltatus, tantaqueruaindigni- l tet caul'ai lpfis veto Ipeçiebiis. Cü ho lint x te rnV |tFëâ;û
j ) | tare dillîmulafus, npn nunastamépibi creditiir elle, pec j negare non pofiümu$rfed ipiùnï deFeâû ita dicinîiis fim-
| minoré reuercntia a fidelibus colitur ; fides hoe modq. I plicem, vt nullamFoedit.âtis admirtai^^ corrupriWcm;
probatà, d;Vm contra hoc quodvider, deDeofentit, ma- PolTunttamén videri mucitlæ- & putridæ, qnamuis ira
iora rr.eretuninfidelitas autem maiori luo Icandâio induira
ta damnatur, quæ ibi-cénttynuiéf Chtifti reüereri lub*
ftantràm , vbi m ^epelieïida lacràrhentijui indignitate
nullam videriteius poten,!'.m. S td fi ibi Chriftus vel fuae
;ïpræ(erttiæ; eùidenda înnotelïerer, vél Fuar potentiæ mira-
I culis clareicercr: quod fidei eilet nicritum,cui fo x cogni-
! tionis tam manifeftum daretexperimeutum î
Fit etiam aiiquando hui u fin odi indignitas, ad puniennon
fint î ficiit Chriftus hqxtûlapus, pérégtinus’. pifour
erant imuentium mefites ;i^Ja<|vifiqiiè cqm e is o ü i^ â
fit ita agi tm, vi fiipradi^xcaulxin eis compleantur.
Quodautein vèiitrém di ft en d e rev el inebriaredicun-
tur, ne hocquidemduum. t lîC apptobamus :: (éd qîiandQ |
*ifta ficere y id en tu r , eifoen^foprad,i(aiycaufisi(i fieriI
cre d ira us; S i aure m i riv omiru ebri oru m vcl infirmorinn I
huiüfinodiFdrmadcprchcnditiïri Vtl ëtiam in Ven tre be
Cdäm v^corrigfehd^m miraftrorUmn^giigentiam: proeo j ftiarum, quid aliud pi.ote'nditur,nifi' quia^cumi-ebriqlis IjtóiiódcorpusDominiindignètratftauetiririydcontra Ec-4 vclimpoenitetltibusin'fiimis,vtdignuni c(l,nianerc w ü -1
clèFiaftic^régulas minusatten;è,yeLdiüitiusquàm/lebe-1 remplit: Wl eosa qujfius lèrüari p Furni dtbuit beftijs de-
Kfeht lèrua^^rint; N bnne enim manna;lfin alt.eiüleruare- J tèriqics'oftendit ? Gum enim p rxttr pecéatum crearqti,
Iturtfté p otréfie ba t i'qtîîa ihterd i élü èr a c à E^q m jtuk Sera- qui vbique eft^pmniamunda fim , quo mod o vid e tur|m -1
méft fi pridieSabbatiyqlieäum, viq; in làbbatfi leruare- • nrandius eflè in ventre muiis, quàm in veatre adultcTi I
tut, ihcqrsupta permanebat, quia ficerâtinftitutüab eo,4 rropoenitentis ?
! -j .Quicquid ergo ckformiratis in CHrifti làcramcnro I ‘ Quodautcm ctiàmareligiofis ihcehdio tradi & ibi
iconrigèrit fpecictcnus, non debet.à nopis fidem extor- difpareredicuntui ipfx làcianicnraics lpecies, non ad in-
... J____ M . ; 'VT ; ^ ' • - '• ~ ' -dign'itatoiu
De Sacramento Lib. 1*1.
.ciuin.,;'
huilibitp
Ica fiat*
.
jo.
Sigtiitatem Chrifti fit, qua.fi ignibus exurendus tradatur, l dignius & melius? Itemqi panes propolitionum,limilag7-
quod im pollibile eft,cum fit omnium elementoru Deus: nes, & viculi, Sc extera qua: ille populus facrificabat.non-
Fedquotiesaliqua talisiudiguitas ipli lacrameirto negli-lne m eliora erant ad reficiendum, quira modicum panis
cnteraccideric,vthbrroremfiunendiincutiantipfxFen- dcvini vix ad deguftandum ? In nouocnim facramento
‘•utfaerf-,
ficium Ed
no
|>nftet...
\ vcl,
rorporc.
& fangui-
,'Chrifti
Jocfacrij
^troque.
males foecics, quas ibidem Deus altiffimo Fuo confilio
poll mutatiooem lïiç filbftanriç remanere volùit,ignibûs
traduntur : vt oftendanr quod fou me ft,d e ficie nd o & d ifi
parendofine omni foeditate in illo putiflimo ignis ele-
menco. ^ v
Quaproptër ficut fummafomi reuerentia, fic Fumma
etiam Feruari débet diligentiâ : quia res tantx dignitatis,
tantxque lalutis, negligenciæ vel obliuioni fubiacere no
debec : ledquod magna Dei gratia agitur, decet & opor-
tet vc magna Eccleiix (blicitüdine d eu q té& indelinen-
ter fuper omniahonoretiir.
C A P V T I I.
QVxriturautcm cum focrificium Eèclefixconftetvi-
lîbili elemenrorum Ipecie, cur Deus illud vifibile
eflè volucric : ciim iple inuilibilisfir,& à veris adlorarod-
bus patrem in fpiritu &• veritace’ adorandum eflè dixeric,
& Plalmifta, Sacrificium Deo jpiritum tontribulatum aftruxe-
rir? Sedfcicndum quia inSacramenro vihbili prxfentia
inuifibiliscorporis fui exhiberi nobis voluiciVt ficnoftram
magis excitaret memoriam ad recolendâ tantç (ùç piétatis
gratiam. Sicut enim cum omnia poller,non in nobis rpfis,
led in exterioribus alimonijs temporalem vicam n oftram
retineri voluit : ne riqbis debere videremur qüod fomus,
lèd ei podus à quo font ilia munerà v n de viuimus lie, etiâ
vïfîbïli Fuo lacramento quo vitaeæcernç pignusaccipimus
admonerinos voliïit, eiusgratiæeflc referendum, quod
abipfo vitam aeterna accipimus, quam in nobis non hà-
bebamus, imo per nos perdideramiis. Sicut çrgo telle
|kpo&olojnuijibiliaipjituacreatur* mundi,perea quafaftafunt,
tntellefta conjpictunttir : lie inuifibilis prælentiæ fuæ lignum
[facramentuni luumefle voluit,vt fie intelleélum noftrum
de Fua reddens gratia certiorem, affedlum noftrum Face-
rctergaleardentiorem. Neautem exiftimetur, cum ipfel
inuifibilis fit, vlfibilium lacramentorum Facrificia ei non
congruere'î ait Augullinusinlibr.io . de CiuitateDei.
Qfo autera putanthxc vifibiliafacrificiâdijs alienis con-
gtuere,illi veràtanquam inuifibili inuifibilia, Sc maiori
maiora, mcliorique mel iora,qualia Funt purx mentis bo-
nxque voluntatis officia ; profeclonefciunt hxc ita eflè
ligna illoru ficut verba fonantia lignaFuntxcrü. Quocirca
heut orantes &làudantes ad Deum dirigimusfignifican-
tes voces, cui rés ipfas in corde quas iignificamus ofFe-
rimusj ici facrificantes non alteri vifibile focrificium of-
Ferendum eflè nouerimus, quam illi, cuius in cordibus
noftcis inuilibiie Facrificium nos ipfiefle debemus.Scien
•dum enim eft, nos qui non folum fpiritus, led & corpora
fomus, corporaliaetiam facrificia exhibere: yt ficut ex
vtrifque conlillimiis,nequid ociofum remaneat.ex vtril-1
que D eo corporalitcr Sc IpiricualitcrFeruiamus. ,
C A P V T I I I .
QVxritur autem,quare facrificium Ecclelix non con-
fteciolo Facramento, vel tantum corpoi e Sc làngui-
nëGtirifti fine lacramento, vel quare vtroque. Ad quod'
refpondetur; Q u ia li lblolacranvenro,ideft,pane& vino
confecrato Sc non muratoeonftaret, noH'eflèrcaulà.qua-
re noui teftamenti facrificium véterîtcllamcnto fuperor-
dinatum e fleti cum lieut illud tatitummodo fuit vmbra
Sc figura futuroriim, lie illud rant urn modo d ie t figura Sc
commemoratio prxtcricoi'um. 'Gùtn enim Chriftus di-
xent; Hoc.Faciteinmeam commembrationeni : quid nifi
figuraret Scréprxlëntarctpræteritam Q u ïfti pàlîionem ?
ablata fidegratisintcrioris, e xilrior Ipecies in panis mica
vel viniguttâ nullius e llæftimationis, quia & in eo .
ideo nullius æftimationis, cxtenorafadla font, v c c i quæ
interiuscrediturgcatiæ, omnis impederecur Fumma de-.
uocionis.'Caflàcnim viderecur tot hominum aflîflentiû,
& huic facramento miniftrahcium yel adorantium vene-
randafeduliras ; nifiipfius fàcramenti longé maiorcrede-
returquàm viderecur veritas &v tilita s . Gum ergo exte-
riusquafi nulla fine, quibus tanta impenduntur venera-
tioniYobfequia : aut inlènlàtifuthus, aüc adintima mitti-
murmagnælalutis myfteria. r
Sod Sc focramcntali officio non præpollet nouum ve-
teri. Cum enim fit memoria tantum & figura paflionis
ChriftiYtantoindignius eft nouü renunciando prxtcrita,
quod m emorix cuiiislibethominisell, quanto vécus me- F
lius & diuinius eft,prxnunciando eadem Futura,quod Fo-
lumrr odoProphetiæ diuinæeft.Si enim panem non verè
carnem Ghrifti. fed ymbraticè tantum in memoriam cru-
cifixx eiuscamisdicimus : nonne nouum factamentum
vmbca rancum & figura, ficqt & vetuserit ? Ideo aurem
deterius,quia illud vmbra futurorû fuit fpiritualiter: illud
prxteritorum carnaliter. Sed &'efFe<5lu non prxpollec,
quia nec peccata remittit, nec coeli ianuâ aperit. Cum enim
(olummodo vetus incibis <$rpotibus & varijsbaptifmatibus, & Heir..
iuflitijs camis nonpotuerit iuxta confiientiam perfeäum facere fer-
uientem, vcaic ApoftoluSj quiavmbram quidem futuro-
rumbonorum habebat, noh,Ipià,m imaginem rerum :
quomodonouum, cùmfimiliterficvmbra, remiifioiie
peccacoruin, profeólu virtutum, iuxta conFcientix mun-
diciato,perfeótum leruientem reddere potent? Q u ia ergo
vetus in hac vita perfeCtam mentorum conferee non po-
tuit gratiam,ideo nohdumreferata paridifi ianua non fta- _
tim po ll hancvitara, perfedam mefeedem contulit, Fed G
diftulitcoronam ; fondis quidem animabus requiem tri-
buensalabore,led requiem cum glorianó retribuehs pro
labore. C um igitur nec ventris faturicate, nec focramen-
tali Prophetia.necefFedu fpiricualis gratix,temporalis &
xternx, nouu veteri prxpoileat : quomodo magis quàin
illud proficere habeat ? Nifi enimin hac vita contcrac ple-
nitudinemgratix, poft hanc vitam non conferee pleni-
tudinem quiecis & g lo r ix . Si ergo nouum facramentum
ncque corporaliter, nequé Ipintjualitér melius eilet an-
ciquo : quare ei foperordinari deberet nulla cflèt ratio.'
Q u od ergo dignius conculiflèt Chnftus quàm Mo ylcs ,
films Dei m domo propria, quàm lèruus in aliéna ? Si au-
temvmbram vmbra mutarec, nec complétée : quando
vel à quo veritas veteribus Sacramenus figurata & p rö -
miflà,complendaeflct, fi ille qui veritas e it, hon venta- 1
tem, led vmbram pro vmbra daret? Dedic e igo Eèclefix
fuæ veritas vericatem, Chrillus corpus fuum öc languiijé :
vt quod vécus vmbra non porerat,ipfe redemptionc m re-
niillionemquepeccatorum,quam lemelfecetatin crucè',
faceret limihterin.aican quondie : & quotidian o peçca-
corumcontagio, falubrius quotidiano liibueniret rèitie-
: idem que iple qui fu turus crat e ledis vita & prx-
mium, in prxfëntieflèt medicina & viaticum. Nifièhiiïf'
ipfe Saceidos quicoeipYpenctrauir, fiercenobiYvia adle- -
jpfom, coeli iànua nobis clauLiforet in æt'ernû : quæ ideo
poftpafîioneinChrilli relèiata eftcredentibus,qu’.a idem
quielt Sacerd osfocri ficiu m ta tlus vn it ur li b i co in o lie n-
nbuSr.vt dum vnum hunt cum iplb, vbi iple e II* îpliiint
in iplo. y ndectiam ad magnani (pem mills & peccatoiir:
bus,in palfiohe Chrifti,eadém die latro,eadem diê iultus,
eadem die cum Chnlto in paradilum ell affumptus, prx
ullis p ri mus: Vt non Iqlùiia conftàrét éade m die
Conferarnus ergo nouànïvmbram veteribus j-fimplicem j pàiadililanuam hommibus re.Feiatam, fed ß^oqftdrW
11 m p I i ci b il s : vtquæexliis præpollëant tam corpoia.licer Dei gratiam non ai ticulo temporis allringi, non pêccaco.-
quam lpintuaiiter videämus. Cùm énim prxlèns laçra- I rum quancicate vinei : cui ad æternx vitx præmia ftatim
mentü, fi tantüthodo focramentü cil corporalis cibus fit f côferendà Fuflècic vix vnius horæ pcenitentia pcfll rot â a |
1CUC VêtUS Elit • nonne manna mm,) ! rriri*vêtus fuit: nonne manna quod Deus de coeio plue- | gitia , Quis efgodubitetCCh htriiffttiip naollfliïo^nnecnmi, verèomn i^^
_ar,&oume deleélamentû foporisin Ce contiriebat, erat pcccatorum eilè iemediufo : quxcamdèro,tam ciifô,quaû
Biblioth. Vtt.Patr.Tom. i: