« 7? E-xpoßtio i^utforis incertt
In -prouerbiis eil titülitus.
TNCTP NT PR OV E R B I Ä SA l 0-
'wonis‘, filtj Dauid Regis lf-
rabel,:
Item Nota» "
I Am dun? multis qui noil fapienriam’,{ed,perfoname-
liguntk»queretiu,oportuitoftenderc autoritacem.In
Cancicis vero nullam pi*nvifi t , quia non p r*d ica t, led
tantiim p e r fe d * anim* defiderium oftendit. ■>
itTitulus quoq* bene cöngrui t Chrifto^ qui e& Salomon
fitbisDauid-yidcl\ymanu fortiS.Quis cnim manu Fortis,nih
de quo drdum e fti Quiconfregit portas areas-.
Reg« I/raMjideftjVidentium Deum * regen? quoqt cse-
leftisIerufalenhPriusenim fideles agnofcunt Depmj&
ficloquunturin Iqrufalem.. ■- • v
Hiftorialiter enim prius vn€bus eft in Hebron ,v.nde
diftitscftRexIfraelapudillam partem regni|poftea per
tptamlud*am, q u *m it eaputregni. JfteSalomonpr*-
uidens in fpiritu fa n äo Sc in fup tempore & in fu tu ro
ftatum E c c le ft* , hoc modo ad intentionem fcriptur*
fu * titulos pr*mifir. ^ a l
Incipiunt Catrtica Cahticorum,rd eft» hie habet prm-
cipium colle&io frghorum yoces exhibentium, quae n-
gnificant Gäntica,ideft, bonasoperatiönes, id eft,bona
vcrbajqaadicunturCanticaCanticorum. A c fi apertius
dicat, hic notantur operationes & verjja, quaeexcellunt
in peffe&iöne omnia, quibus Deumlaudat EccleliavSic
irg ö incipit perfedta Ecclefia.
C A P V T L
O Sculetur me.kc fl dicat., Ille qui in Parabolis,ille qUi
in E cclefiaftemihi pr*dicauic,vbi dicit: Audifilia &
vide,Sc c*terä:qui m eab,adtllterioetipuit,iungat me fibi»
Harte enim coniundtionemnotarnusp yc«/ef«r,quiaifte
liber nupt.ial)sdicitur,vbiquatuorintr'daucunturpcrfouit
nos,-o C hrifte , ïdeo adolefcentula dtièxertint r«,jd,e5,dï-
ligent,ôcqupdnouitereruntcoquerfa^nonin conuerfa^
tronc v etefis, fed notai A d * ambu^abuht. Cum ergo df-
Jigunp toîllae proptqj|olcum nonynis tui, quantomagis
ego. E tqu ia talis fum,&hocperte.Tr4/jem/>0j?f^idcft,
ptaecede vt fequar fe.Et ficarçfrepugnat, taqien metrahe
ad te. Amie* audicnres fponfam optantem fponfo fuo
coniungi , fponfum quofy aflentire ]ib;i dicunc. Domina
tu traheris, nos quoqj fide Sc opéré curremus. Curremus
ingrêdi tè’cüm’in illàth rèqüicm.Nos quoq; pofiraHnodo-
te,id eft,in bona fama vnguentorum tmrum,\d eft, operum,
quaç procedunt tibi ex donisifpiritus (àn&i,poftte, id eft,
ad imitationem fponfi. QujbusdportfàxeFpondet : Vos
dicitis quodp.oft me çurijtisl,& b en e facitisj quia loéutti
habep vos remurtbrandi. NAmintroduxitme Rex incelldria
fua,idcftjin pTenitudinem beacimdinis fuæibimeremu-
nerabit. ,Éc eft didtum à (imili, quia fi quis R e x debet
ducere regmam,prius diuitiastiias:oftëridit Amicæaudi-
en tes eam i n trodu<5tam efle, fpejantes eius beatitud i his
participes fierij-appilrOphenad Ghri'ftumFaciunt', ita:Q
C h a f t c , quia fponfam introduxifti, ideo. vt & nosilluc
iecüintroducamur^M/tefaww.ideftdïeneoperabimur;
Quand©enim quisbene pperatur, totum çorpus moue-
tur.Sic etiam &latabïmur, fed mente : acTi d icat:
Et bene operabimur & cogitabimus-, quod erit nobis
gaudium in te fcilitendentes,id eftr, in fpe tui.Et quia hoc
ad horam poflît efre,didt:Mewom,id eft-,memonterimitantes
vbera tua, id e ft, pràeeepta tu a ,.quae funtfitpèrvi-
»«m.ideft-, meliora faecqlati fe ie n t ia id e f t , nunqü^m
qblmilcemur'præceprorum tu oru in, quæ'dicunt: N on
qui caperit,fed qui ferfeuemierit btç fulumerit.E t h o ç meri1
to ,quia màgiftri n oftri qui fun r diliguntte,i deoq*, imitato-
rçs eorum'debemuspe diiigcre.Sppnfaintclligensülas fè
yclle fequi,timens ne defieian t.ingruentibus malis, præ-
dicit iîbi quae immincanU, vt poftea hortetur àd pètfe^
uerantiam.
NIgrafum,fedformofa.<[mû dicat: §t volueritis imitàri
me jopprtet vosmultascribülàtidiïçsp'ati, fieut'&
ego pafla fum : & p o n it efFeclimi pro çaufla,ideft, ntgra
næ,fcil. Sponfiiy,Spoufà, amici& amie*. Sponfus enim -1 fum quidem corpore propter tribùlationesi/êd/orw^in-
priu^fculàtur fponfàin, & eam cohiungit fibi ofcûlp oris j terjus.'Vobis hoe d ic ô , q ü * nitimhiivtfitis fîli* inftru
fui. Et quia ad hôram quidam iùndti funt Chriftof vt lu - j a * d o â r in a , q u * iam loeantur in fupenori-cælefti Ieru-
das^/ciro/wdoullaconiunéione quæprxcipiTui in veteri falem.Ecita fum mgra ficHt tdeniaadum Cedar.q u i meriro
per Prophetas, in nouo tçftamento per/Apoftolos: qui i fuit niget; Cedar M interpreratur tenebræ*;filius If-
Fuiïx'os eius ; quia per eos locutus eft. Quia meliora funt v- | mahelis , qui pro nequitia'fuà adeq omnibus odiofus
beratua viwo.Chriftusaudiens defiderium anitnaefidelisj.[ fu it , vt nunqqam aüfus elfçt in certa fëde manere , fed
fibi refpondet : Q u ia video te dignam, qubd optas im- | fëmper in taberndëuffs, de quo feriptum eft : Mànus eius
plebo: videl.quianutries bonds filiosmihi. Vnd em ihi \ contra omnes , & manus omnium contrnéum. N o n auterri
hoclignü eft?ç«wykr4 tuajà eftïpr*dicàtores,qui nütri-
unt auditores, vt pueros ymeliorafüïit vinç, id eft, iæcülari
feientia, qu*inftathominem vtVinum,vtdicitur: Addit
cornuapauperi, quia adhuc competît haéreticis, qui quo-
dammodo mehus doeene quam fæculares. Addit fra-
grantia, id eft yredolentia vnguentis optïmis, id e ft, donis
fànétifpiritus. Optimisçofmtad diftantiam carnalium,
quafi dicàt : quod tui pr*dicatores benedicunt non ex
mala cogitati<?ne, fed infpiratione diuina.Sed bene non
tantum in voce,fed in opéré eonfiderandum eft Sc in-cor
gitatîône. Qutà fidelis animæ opera ipia adDeumcla-
ftia^tiadicunt^ïQfculetur, dum cogitât, n ita opctoi^vtdi-
gnàftm Cfirifto coniungi. Neq; enimalirerintelhgen-
dum eft.j Chfiftum E cclefi*loqui,nifi quiaîpfà to gitet: ■
fi hoc egero , talis eto. Eeclefia audiens fe a fponfo lau-
d ari, fdçns quia omne donumperfecium de fur fum ejlf diciti'
Domine quod bene doceO non mihi imputaudum eft,
féd nômini tu o , quia {ionien tuum, id teft, fatna th i hômi-
n is , eft oleum effufum. Oleùm. eum iri vafe cÔntinetur,
ndn maltüiïi redolet : fè d pôftquam eftitnditut i maximum
reddif ôdorern ; fuppofitüm eciam vulncri intc-
riora pénétrât ? Sc vulnera fanat : fie dum filius Dei conti-
nebatur in finu pattis non redolebatj fed poftqitam de-
fcëfiditde c * lo & méarnatus e ft, nomen eius vbiqj pr*-
dicatum eft i in terri fqj recepeum \Sc b crie intclledum,
Fanauit vulnera peecatorum.- Et quia pi*dicacüiti fahadebemusintelligereiabcrnaculaefferiigra
y fedipfumin
tabcrhacuhs.Ita»/^r4'/«>win meritOjficuf C ed a r tabeena^
cuium eft merito:fed interiusformofajiciitpellisSalomon»,
de mortuis animalibus fumpta, a pilis mundata arcam
Dei protegebat. Quifq ; fidelis efipellis Sa lomonis, pro-
pter quem edrnem luam mortificat, Se mundat a pilis fu-
pcrfluitatunij& protegitaurum Domini jid ell*■ Ecclefia,
in quacontinentur lamfta fandloiCi ,*a pluuiisdarmoniaci
impetus.^ olite conjiderare quod fufcnfim, fcil. quauis,patior
tribulatiohes, propter quas nigra fum, nolite tamén tef-
reri cörifiderantés quod fufe afum: quiad'ecoiorattitm'efol,
id eft, propter Ierufal,em paffafuni' tlmulatione^'.'F//^?«^-
tris mea,id eft,ideo quia propter cum fum pafla,illi qui ia
fiitltfilij,ild eftjinftrüdliëöruiri pr*dicationfe quorum e-
g^ugnduerunt po’fiti contra rpe,ideft,-imirantes me*coh-
tra vitia pugnauerunt. Contra me d ic it, ad limilirudinem
eorum * qui volentes-imitarialiquos, ponunt fc in con-
fpeéfcufcórurtï jVtpleoè videant h a hi t umje o r uhirScqui a
pofuerunt me cuftodem in vine#; id e f t ; propofuerunt yt-ex-
emplo thed fe cuftodirent.ln vinefsvideftfin ftipfis, mep
exemplo vineis fafbis,- qui ineprius per virtuc.es lunt viri-
des ,'exteriusper ti ibulafiones* per iéiunia fieci ficut’^f
,rrea. Ego autcnt^cantun) illis cuftddiendiè ihnirebar
quod vineammtam, id eft/vicainmeam#per qtiam vineam
aliam,id eft*aliös b onosmihiacqiiirerem ,• quibus eflenr
.euftos, j^e ft Vme ipfum non euttoj.itti;ideft^^meiipfitfs èu
„ . - . . j ; * \ i : \ \ ' . . ; „ ..
. ^ . _ Super Cantica Canticorum. Il7
ram non dilipfanma mea v b i f ^ . r - -. aurem « n d 'i^ S o p nm s . per rotundiu.cn, iiuumïïn
i,,c« t e » » m & .V o j am1camm,àcf.d,ca,: Q u p „ iam illi parfaftionem n0rk,p'us prld ia a c id n l. S S
‘ “ " ’f i r 'v “ 7 rft° a a i,V tn 0 n d iC a n ' a“ ro e ftPra“ ofiuSin L tm L a lk ,P a ,a u rum “ r a * u ^ l -
cMfiln «...fadfil., matrn t u * , .daft, fra,ra a it patras rui, ritatam , , u « intar virruràs maior K M B
volo &fego.m.raru= ,-fad cum v.dar, ta m rormanrisda- lab ira axtoquirur : Idaoq; par
queam difcernere,ô C h r ifte , quemdiligitanima mea indica
mihidd eft,difcretionem cognofeendi.Fii pafcasjide(i,in ;
quibus funt pafeua tua,id eft,in quibusdele6teris. Fi»i cu-
bes,id e f t , fréquenter quiefeas, in meridte,\d eft,in feruore
caritatis. Ne vagari incipiam poftgreges fodaliumtuorum, id
eft,ad imicarionem hærericdrum, qui luntgrewes,id eft,
bcftialiter viuenccs, non cæleftibus inhærentes,fed lafci-
uiamimplcntes:quiaadeo fcextollunr, vtdicantfefoda-
les,id eft,pares tu is , vel am i cos primos. Si ignoras te ô pul-
cbra. Ac fi Chriftus d iç jt : Benefacis, quod if lo s « quibus
pafc6,dilcernere cupis.Nam-/zi^«om te, id eft,Wos quos
tu debcsimitàri. ôpulchcrrïmamuherum, id eft,quomodo
fis in virtutibus cæccris feétis valehtior; fies fordida per
mulieres Jdeo fc&as accepimus, quia ficut mulieres pa-
riunt,& nutriunt filios;ita quæq-, feéla. Egredieris,ideft,
fi ignoras egredere,id eft, egredieris à confortio bonorum!
Etabi, id e f t , penitus recédés,ideft, non tantum tu erra-
bis,fed et-iam alios feduces. T u abiens pojivejligia, id eft,
imitans diéta & opéra gregunï, id e ft, hærcticorum. &
hoc eft quod dicit:Pafce,id eft, vel n utries bados m s , id eft,
fubditos tups,verbo & opère putridos. luxta tabernacula
païlorum .Hxretici femperalToeiantfe fidelibus, fed ntm-
quamhabitationéChriftian* religionisintrant:lèdiuxta
funt, quia fideles fe fimilant,idcoq; maxima curaadhi-
benda e ft, ne pucantes hæreticos elfe fideles, poft illos
vagemur. Tabernacula paftorum dicit, quia fideles quiq;,
qui inuigilant v t gregem cuftodiant,dum in hoc mundo
.funt,femper quafi impeditionelaborant.E<7«if4f#i mes,ac
fi dicat : Dixi fi ignoras cgr,edieris, fed neq-, ignoraberis
neq; egredierisrNam cducam te à fcduâ:oribus,ficut du-
xi filiôs Ifrahel à fuperbia Pharaonis, & ho c eft quod dicit
: E^aif4f«i,hoc eft,exercituimeo, quimihimilitabat,
ad tuam vtiliratem faciemus prædicàtïonem ruam cum-
lapientia & cantate. Vermtculatas argent o, difiüôlas vt ver-
tnes,argento,i d e ft, d iuino eloquio, compofitionis didla-
minc lucente vt argento. Et hoc merito, quialponfiis
tuus inenarrabilia fe c it ,& hoc eft qtiid dicit. Cunieffet
Rtx, id e ft, nullius indiens,inaccubitu fuo,id eft-, in maie-
ftate diuinicatis lu * , fecit me in virtütibus redundare, &
hoc eft quod dicic.N4r</«swje4,id cft^humilitas m ea, dédit
odoremfuum.id eft,formam bó n * öpcracionisiCum fupe-
rius' dixit i faciemus pluràli: hic ideo lîngulari vtitut, quia
cum fintpluresin Ecclefia,tarnenvhitarefidei vnü fuut,
8c mon tantum me redolerc fe c it, fed Sc incarhatüs Sc
mortuus eft pro me. Ideoq, dilefhis meus | e llfafaculus, id
eft,pondus my rrh *, id eft,'tnftiti*, fed habit* de mórté
eius: quia myrrha in lepulfchris morttiorum fo lebirpo -
nijvndemagi adcunabulumDomihi vagicncis,myrrllam
mlé runt, mortem eius fignificances mihi ad honorem
meum : quia plureis funt. qui non modo ad honorem v -
m n ru r ,led potius ad dedecus: led dominie* paiTionis
reminilcifiimmus honor cft.lnter vbera mea,id eft, inpr*-r
dicacion.e mea commorabitur, id cft,quicquid pr*dicauc-'
ro,memoria eius condiecur vel intui vbera mea, id cit,iw
corde,quid incus vberaficum eft. Ipleeratmihi botruscj-
pri,id e ft, calix inebrians. Botrus eft fafciculus vuarum:
Cyprus eft infulaoptimisabundansvineis. Vnde diciti*
Botrus cypri,id eft,memoriapaffioniseiusirtebriauitme,vt
nonimmemor pro meis pr*dicando,non dubitem m or-
temfubire.VelobliuifcitUrfui.qui vinoeypri inebriatur.
Invineis, id eft ,in illis qui in terius virides, exterius ficci
faéti funt. P et me inebriabor apud m e , pro illo mortem
fubimfus: led quia quidam videntui: vine*, Sc non fünf,1
addidiï.Engaddi, id eft;purgati. Engaddi eft mons,&innun
in onribus refidebat Pbaraomt, qui mterpretamr id c ft>'purridivitiisconueniunti&a»ni; idcft,purgat.re-
diaboms, quan d.ctrct : libs qmerant.n tempore Pha- cedant. Velita : Ideo quia me redolentem fecit, comtao-
iaonis,./ï<»Mtere,yitquemadmodnm illos ab Ægypro rabiturin corde meo pondus triftitiæ.Diftâ*/»«« mthi,
ed u in . p cr mareDubium interamtranfduxidefertiifie ide(b,fcmperparionemeiusrccolensroul(Umdolebo,&
ôcteab Ægyp ro,id eft,a tcnebns hums mundi permare lipfe in vineis Engaddi-, id e ft , innöb iseiit botrus cypri,
rubrum,id e ft, perbaptifmum tranfdux! ad terram pro- j id e f t ,k t i t ia refurreftionis eins, vr per vmum lsetitbun
miftronis ,,d e f t ,matrem,tuam IeruCilem, Pharaonedc ; notemus.ChriftusaudiensCômpuuaiDuem prædicato-
pompis.eius m mari bapnfmatisfiibmerfis.vrficamicajrum Sc benignitarem quamerga minores-habent.ad imcam.
meres. Pulr.hrslant km* tu* «-C J: 1 .. r_____. mea maneres. Pulcbra funtgêna tuaßcuiHurturis, aefi dicat: r , _ V ........ . _
Ego educam t c ,& hoc per gênas tuas & collum tuum.
Q u i enim funt g en * tu * Sc collum tuum ; hoc cibi fit fi-
gnum ,,qüia pulchrædécoré yirrutum funt,fcilicetha-,
bentes fimilem vitam v it* turturis, qu*procantu gemi-
turafolet edere, & q uæ vno marito concerta cft.Per genas
ideo prædicatores intelligimus , quia in genis duo
notantur:Dentes fcilicet quibus cibusaunullatuf; & 'fi-
gnum çftpudoris, q u * in fidelibus notantur prædicato-
ribus: in quibus femper eft pudorpcccandi ,& in qui-j
bus. prædicatoribus dentes funt annullantes vicia. Q u i
turturi meritp compara'h,tur,cum tora vita fuà fitgemitus
Sc dplor pro fuis & alienis.viriis , & yno fint çontenri
marico, fcilicet Chrifto. Per collum diucrlaflmilitudi-
ne notamus cofdem, quia per collum inferiora capiti
iunguntur, Sc omnibus ad inferiora traiieitur : fie per
pr*dieatores.pr*çeptorum capitis noftri,fcilicet Chri-
fti, tranfmittuntur in inferiora membra Ecclefi* : per
eos quafi per columnas iungimur Chrifto , quibenemo-
nilibus comparantùr , quia ornant Ecelcfîam fàpicntia
Sc doefrina , & nutriunt finum virtucum, ne adulter
diabolus manum Violenciæ iniiciac. ' Amici , id eft,
perfcâ;i in. Ecclefia , audientes, le d (pon(o vo-
cari gehas Sc collum ; fcqj proinitei Ecclefi* duces
futuros-, libenter fibi ducatum offerunt. : ira Mu-
nerulas , id eft , inaures , quia murenula dum càpfam
quam fuperius dixit : Indica mthi, Scc. dicit : Eccc
quam égreflurâ dixi ,& iordidam fucuram ,f i te ignores
cum & ip fi tibi libenter aflèntiancj quos duces tibiadfi-
dem:pulchra esfide iftosimirando, «Scamicameà,ideft,
fie fada es confcia fècrctorum mcorum. Eccètupulcbrâ es
operationc,& hoc meiitorquia oeuh tui,id e ft, prouiföres
tui, quos genas & collum'fuperius dixi,Ecut columbdrum.
In tranfirione didum cft,oculituificutcolumba. In colum-
ba feptem naturas notamus, q u * virtutibus fidelium an-
notantur, perquæfcptemdonaiândilpiritus notamus.
Ipfafdlecaret,neminemlædit:ficfidelisomnifellecarés
nequitiç,neminenjdolociicumuenit.Ipfaalienospullos
nutriri fie filios iniquiratisincorporaclibifidelis, & d o -
driÂa ipirituali nutric. Grana decoralegic : fie fidelis ^e
(cripturis iandis legens, lalubrcs eligic fibi (entencia$<
In foraminibus petr* n idificac, vt iêrpencum làpius e-*
uitet:fic fidelis in foraminibus lateris Chrittiponic fedéj
(& fie d iabolum pcllit : quia tanta eft fibifpesine6,qui
profe mortuus eft , quoddiabolus nullacenus poffidn--
gredi. Super riuulos aquarumvcrfatUr,vt in aquis Vm*
bramaccipitris proipieiehs,acurc aduentumeiüs decli-
netj&inde pullis fiiispocum deferar:flc iîdeiis in feriptu-
ris ftudens, déclinât aduentlim hoftis : vnde Sc colligit
fen tcntiàsi quibus pullos potet. Gemicum procah tù habet:
fie fidelis lu is ,& alienis ingemifcitdclidis.Ulâau- i
diens laudari fe à fponfo, aie: O Domine rU dicis mepul- 1
pitur »n prbem volutatur vt inauris. V e r inaures ,.[- jdiram : fed ecce tu: foiüs naruraliteres pulcher, d nede
q»æ üd aurem pendent , ‘ prædicacio n cm ,, q u * ad m i,in diüinitate, Sc decorus in humanitate» Ego v.èro
Biblioth. Vei.Paif.Tom.il. ~ ' r- o o o a î ' ' ----------- -—— ^ - - <-1'— ■ - ■.. v -----------!____ _J , ° gggg 2 ppeerr ttee..