Cbryfoft.
B
Chryfoß.
iPfal. 85.
D
Coli.
I queum perditionisincurrat. Et ita mittitur in exceriorès
1 V 1 . y tenebrasvelgentilmm,velIuda:orHm, velhæreticorum.
, , . . . . . . • ' Et forfitanpropinquiores funt tenebhe gentilium , ’qui
tftrauitautem rex vtviderstdifcumbentes, & v i ttt t orni j vericat:ei-n {pernunt quamnonaudierunt: extérieures autem
Iudæorum, quinonerediderunt, magis exreriores
j hæreticorum,qui didicerunt. Modomittuntur in tène-
brasexteriores,pofteapatienrur fletus & ftridorem den-
tium.
intrafti non babens veftem nuptialem ?
Rex{’ideft,Deüs)intraij’ t,nonquinvbique f î t , fedv
bi vultafpicereflbidiciturpriefens: vb in on vu lr, ibiab-
fens. Intrauit vt videret, id e f t , vt vidcri faciat fingulo-
rum mérita. De futuro loquitur hic per çemporapræce-
rita. Dies afpe£fcionis,dics eft iùdicij, quando vifitaturus
cft Chriftiaiios, qui ftipermenfam fcripturacum recum-
bunt,id eft^equiefeunt, & cæleftibus repLentür do&ri-
nis. VeftemhuptialemaccipepræccptadominK Si quis
igitur in die iudicij fueritinuentus fuh nomine Chriftia-
no , indutus exuuijs veteris hominis, audietiftud: A-
mice,quomodo bueintrafti ? Amicuni vocatî,quod inuitatus
fuit. Amplius: Veftisnüptialis eft chantas,quamhabere
debetomnisbaptizatus , Sc qüæ ita habeBürinduobus
præceptis, id e ft, in d ile& io n eD e i& p ro x iin i, ficutin
duobus*lignis fuperiori & inferiori veftis téxitur. Armes
dicit>acfia;pertedicat:Amice,&nonamice.*Amiceperfi-
dem , fed n o n amiee'per operational!.
Atiüeobnnituit. , %
Hic ablcondimus opera & celamus corda noftra, fed
in illo die1,quando fol Sc luna & totus mundus ftabit ad-
uerfum nos in téftimonium pecCatorum noftrorum, & fi
omnia taceant,ip(æ tamen cogitationes noftræ&ipfao-
pera fpecialîtei ftabuntante oculos noftros an teDeum,
dicenic A poftolo: Cogitationibus inuicem accufantibus aut e-
tiam defendentïbas in die,quando iudicauerït dominas occulta bo-
mintim per le fum chriftum.
Tune dicit rex miniftrjs-.lâgatispedibtueius & manibus, mit-
titeeum in timbras exteriores,ibieritfletus &ftridor dentium.
I igatas manus & pedes ; fletumque oculorum & ftridorem
dentium , vel ad comprobandam refurreétionis
vèritatçm intellige,velçerteideo ligantur manus & pedes,
vt deliftant male operari, & currere ad exrundendum
langui ne m. Quæ n uncfponteliganturinvitio, tune in
fupplicio ligabuntur dolendo. In fletu quoque oculo-
rum & ftridore dentium ,per metaphbram membrorum
corporalium, magnitudooftenditurcormentorum. Ex-
teriores tenebræ Ifj^t nbuiffimæ.id eft, æternanoxdam-
ixauonis:qui'amterioi.es,funt cæcitas cordis. R epu llo v -
no,in quo omne corpus maloriim exprimitury generalis
fenténtia infertur.
Multi autem funt vocati,pauci vero elefti.
Taie eft quoddicir.Non vnus tamen de Vocatis, eft e-
-ie&us denupci]s,fed de multis eft intelligendum. Dm#*
nj^nim verbi nunç epulas fumiiJius, led in die iudicij- rex
intrans nosjdiftinguet.Aliter:Ex hoc'quùd non d ix it, intrauit
rex vt remuneraretjfed vt vidmtf.-datur fufpicio, ne
forte hoc non de vindi«fta^idicij intelligatur. Neque e-
nim d ix it, mittiteeum in tenebrasinferiores, id eft, in mfe-
n o ia locainferni,vnde alibi , &enpuijliammam mçam ex
inferno inferiori, led d ixit, exteriores. Ergo lecun.dum hanc
lèntenciam dies a(pe£tionis,dïes.tentationis eft, quando
dignatus eft tentare Ecciefiam fuani, vt videat qui fidem
habet & opera. Qupties ergo tentât Ecciefiam^ ingredi-
turad eam,yt videat qu-ifunt digni nuptijs cæleftibus, &
Étuncinuenitindignumaliquem,interrogateum. Quia
humana fimplicitas difficile fraudulentiam fimulatæ métis
incelligit,idcicco hune indignum coetu nuptiali Deus
lolusinuenit. Nuptiale auteniveftimentum eft fides ve-
raivnde Apoftolus ait:Expoliate vos vsterem hommem cuma-
ftibus fuisyveftientesvosnouum, quifecundum Deum creatus eft in
G A P V T C X X V L
M. “ML"0 L. '4!
TVncabeuntespharifai, confilium interunt vf caperent eum
infermone.Et mittunt ei dtfcipulos, fuos cum Herodianis, di-
centes:Magtfter,fcimus quia verax es,&viam Dei in veritate do-
ces,&non eftitbt curtydealiquo. Nonentm refpicisperfonam ho-
mimm. «.
Non times pradatam perlonam, fedsequedicisverita-
tem maioribus &c minoribus.. MagiftrUm vocant & vera-
cem, v t quali laudatus myfterium cordis fuifimpliciter
eisaperiac,eofque velit habere difcipulos. PerHerodia-
nosintelligegentiles, Herodi terrarchx qui Iohannem
decollauit,famulantes , fiuealij Herodi Antipatri filio.
Quale confilium , tales & confiliatores. Cogitabanta-
pud fe lacerdotes :‘Omnes feiunt quiaininiici eiusfumus, I
&inimicorum teftimonium etiau/fi verum f i t , rep];obatur.
Etideoper feipfos non interrogan.t, nam inimicus
manifeftus, melior eft quam amicus fidijs. Faciliusenim
dum timeturvitatur. Milerünt èrgo dilcipulos fuos eum
interrogate quafi minus fufpedlos,vt aut eum abfeondite
deciperent,autdeprehenli;minus erubefeerent. Seddin
feipuli pares cirant magiftrjs luis in m alitia, quamuis æta-< j
te minores.Nam & pulliferpentium ftàtura funt breuio-
resjveheno autem iq u a le s , & catiili; iuporum adhuc te-
n e ri,& n venari non polfuntjgaudent tamen in (anguine
& moirfibus.De talibus aitpro.phcta: Molliti funt fermonss
eorum fuper oleum, & ipfifunt taenia. '
Die ergo nobis quid tibi videtur ? Licet cenfum dare Cafari an
nom
Fraudulcnta interrogate fub hoc lenfu , non eft iu^
ftum,vt nos fërui fummi régis, .terrenis regib, feruiamus.
Si enim indignum eft vt homo vniusregis alteri regi fer-
, uiat,& fi hoc fecerit, iniuriam faciet domino fuo:qua!nto
magis indignum e ft, vt cultoresDeihumanisppteftati--
bus grauentur ? Alij autem dicebant, Romanis pro omnibus
milicantibus ad fecuritatem & pacem, debere tri-
buta perlblui. Pro qua leditione poftearegnum &patria
deftruda funt. A d hoc igitur pharifiei proupcànt relp on-1
dentem, vt dicat non débere folui tributa, ôiîtndc contra
Romanos feditîonisàutorteneâtur.
Cognita autem lefus nequitia eorum, ait: Quid me tent at is hy-
pocrita ? Oftendite mibi numifma cenfus. At illi obtulerunt ei de-
nariurn.
Prima virtus eft refpondentis,tnterrogantium mentes
cognofcere. Numi fma eft genus nummi, quo4 pro dér
cemnummis éompucabacut, -ik habebat imaginem Cæ-
laris.
E taitillis lefus-.Cuius eft hac imago & fuperferiptioi Dicun tei:
Cafaris.
Intdrrogà'tnonignorans, fedv t ad lermonem eorum
competenterrelpoaderet. Tiberiumfub qu'o paffiis eft
dominus, priuignumAugufti, dicunt hicCæ^rem,qui
H PH_I....................... I , I in locp vitrici lucceUerat. Omnes autem regCs Roirnani à
iuftitia&fanäitateventatis. i-Iuftitiapertinet ad conuerla- Gaiq Gaîfàre quiittiperium àrripùerat, Cæiàrès àppellati
tionem bonam,fanditas veritatis,ad fidem veram. Inter-1 funt.
rogatio autemfitin cogitationibus impij.Q^afi dicat : Y r i Tunc ait ittisfteddite ergo qua funtCafaris, Cafqri:& quafunt
quid Chriftianus es faclus? Opera tua.non lunt Chriftia- ; Dei,Dèo.
ni. Hunc talemcum videritDeusin Ecclefianon haben- Cæfàrisfunr nummi,tributum,pecunia; Deivfero fünt
ttfm quidrefpondeatoonfeienria:fuse, traditeumIpiriti- dechnæ,primitiié,oblationes.'Et lia it Cæfar exigir im-
bus indudionum.Nam nklapermàlosminiftros reddle, preffionemfuçimaginis,fic& Deu-sânimam iùmihqvui-
& iigant eimanus^ideft, opera reditudinis, & p è d c s , id eus jfjli fignatam. Cum igitur alia fit imago D ei,alia mdn-
eft,motus anima:,quibusinceditnon de loco adlocum» di : fi Chriftüs non habuitimaginemjCæfaris, cur cên-
fed'demaload bonum I & deliono ad malum, Vt fie la- fum dédit? N o n de fuo dédit, fed mundo reddidit quod
.Zxod.j.'
erat mundi. E t li tu non^visöbnoxius efle Cæfari , noli
habere quæ funt mundi.Sed fihabes diuitias, obnoxifis
Cæfàri es.Si vis terrenoregi nihildcbere,omnia tuarelin-
que,Chriftumfequere , ôc bene prius quæ fcaefèris funt
reddenda décerné. N o n enim potefteflè quis, domini ,
nifi prius mundorenunciaueirit.
Etaudientesmiratifunt,&reli£toeo.,abierunt.
Cu ip potius credere deberent, recedunt mifanjes,quia
nonhabenttentandi locum.Eft enim extra querelam in-
iuriæ,Cæfarireddiquod CæfariseftrDeoautem quæ eius
propriafunt,réddere nos oportere,videlicet corpus,ani-
mam, voluntatem.Ab eo enim hæc & originem deprofe-
£tum fumunt.
C A P V T C X X V I I .
f N illo dieacceffcrunt ad eum Sad'ueai, qui dicunt non effe refur-
1 reäiontm,& interrogauerunt eum,dicentes : Magifter, Moyfes
dixit-.fiquis mortuusfuerit non habensfilios y vt ducatfrater eius
vxorem iUius,& fufeitetfentenfratri fuo. Er ant autem apud nos
feptemfratres,&primus vxoreduäa defunäus eft. &non habens
fernen,reliquit vxorem fuamfratrifuo. Similiter fecundus mor-
tuus eft fine filio,& tertiitsaccepitillam,&omnesfeptem, &non
reliqueruntfemen.Nouiftimeautem omnium & mulier defunäa
eft.lnrefurreäione ergo cuius eorum eritvxor ? Omnes enimba-
buerunt earn.
Duæeranthærefesinludæis , Pharifseorum & Sadu-
oæorum. Pharilæi fuarumtraditionum,quasdeuteröfin
(ideft; fecundam legemjvocant, iuftitiam ptæferebant,
vnde & dmifitrocabantur a populo. Saducæi autem qui
iuftiinterpretantur, corporis & anima: refurreétionem
negabant,putantes interire animas cum corpore. *Qup-i
circaturpitudinemfabulæ fingun t.v elpo teftfie ri, v tin
gente eorum hoc aliquando accident. In lege enim liters,
cogebantur nubere in vita,fed in legefpiritus , com-
mendaturcaftitas. Myftice, feptem fratres finefilijsde-
furifti , reprobis" quibufquecongruunt, qui per totam
huius feculi viram,quæ feptem diebus v olu itu r, a bonis
operibus ftcriles:exifttint,&advltimum ipfa mundana
conuerfàtio quail vxor eorum in fcecunda tranfit.
I EtaitiUis lefus : Erratis, nefeientesferiptüras, neque virtittem
Dei.Eilijfeculi huius nubunt & traduntur ad nuptias. Illi autem
qui digni habebuntur feculo ifto & refurreftione ex mortUis,neque
nubunt nequeducunt vxor es,neque enim vitra mori poterunt, fed
funtftcut angeli Dei in calo,&filijfunt Dei, cumfintfilij refurre-
Uionis.
H o c hon ita intelligendum e ft, quod indigni ( id
éftj, peccatoresj vel minime refurreduri, vel ad nu-"
ptiàs pefùrreéturi fiht credendi : fed quod dominus
Vt ad rèfurreétionis gloriam e x c ite t , de eleétis fo-;
lummodo voluerit facëre fermonem. Rèfàrreéturi,
æqualcs erunt angelis & in caftitatc, & inimmortali-
tate. Connub ia quippe habentur proprer filios , filij
propter fuccdflionem,fucceffiö propter mortem. Vbier-
g o non eft niörs.neq; connubia. Saducæinon crédebant
efle coniugia poft mortem, qnandoqüidcm ipfam refur-
re&iönem riegabant , fed defenfionemerroris fiiiputa-
bantleinueni(le,apud fe dicentes.Sicut non e ftpombile,
v t mulier quæ fuitfeptêm virorum fit vnius vxor priuata,
aut omnium commiinis: fic non eft polfibile,vt fiat refur-
reétio morruorùm. Quare Dominus cum de ieiunijs &
éleemofynis cæterifque virtutibus fpiritualibus locutus
fuiflèf,no àngelorunvfimilïtudinem introduxit nifi mo-,
dö ? Qupniamficutbmnesaélüs càrnalcs operafuntanimalium,
prçcipuetameriaéluslibidinis:fîc&omnesquidem
virtutès fpirituales res funt ahgelicæ , præcipüe ta'"
men caftitas. V b i Matthæus Sc Marcus habenr, nequenu-
bent, nequenubentur, Græco idiomatilatinà confijetudo
non rcfpondet.Nubere enim proprie dicuntur mulierës,
& viri vxorei~diice|:e. Sédnos fimpliciterdi&'um in cell i-
gamus, neque nubent y i r i , neque nubentur mulieres.
Hocrefpicitad virtilte.mPe_i,fequentia vero ad hoc quod
dixerat,erratis,nefeiehtes feripturas. ’•;
,Qu)a vero’refurgant mortui,non legiftis in libra Moyfifuper ru-
bunt, quia diftutn eft à Deo, quo mo do dixerit iUi Deus : Ego fum
Eibiiotb.Veter iPatr.Tom. n .
In vnum ex quatuor, Liber tertius. .
H U Abraham,Deuslfaac,&Deus Iacob. Hon eft Deus mortüo-
rum,fedviuorum. Omnes enim viuuritei. Vos ergo multam erratis.
In rubofimilitudo noftra fu it,quia ignisibi ardebat,
led non eiuslpinas confumebat. Sic in nobis eloquium
diumum jgnitum eft , nec%pinas noft^sfub malcdiélo
gerinmatas abfumit. Inquiens , Deus Abraham,Deus Ifaac,
Deuslacob, te rDeumnominando, trinitatemfignificat : I
Deumiterans.ynam fiibftantfam.Viuuntautemjqui ven- !
dicânt pbrtionem fuarn, quam clegcrant habere in terra
V1'1C^ ltim’ Si enim Abraham, Ifa ac&Iacob morientes
perijflenc,non dicereturDeus eorum efle,quiand efl’enr.
Nunc autem quomodo negabuntiu e fle , futuiiquc fem-
perilli,qiiorum fee(Te prohtetur æternit,as?Non eft Deus
mortuorum,qui omninq perieiun,t,vi:Saducçi putabant,
fed viuorum vita beaca. Omnes enim quorum Dominus
& Deus eft,viuuntei, qui æternadiipolitione fiia vita eft
animantm, & refiirreéUb corporum. Vnde alibi dominus:
Qui credit iftme,etiamfimortuusfuerit,viuet. Pbterat a-
pertibi'a de refurreétione teftimonia reddere prophera-
rum,fqd prophetas Saducæinon recipiunr.
Et audtentes turba,mnabantur in dottrina eius. Refpondentes
autem qmdapifcribarum,dixerunt:l)Aagtfter,bene dixifti.
N o ta , cuminfidiatoribus Sc conculcatoribus dominus
lecretamyftenaioquatur , non ramen fanétum dVr
canibus: fedade ranu d on ei, quospropteraliorumim-
mptidiciam non oportebat negligi. Vbi dc manii arida
traótatur , Çhriftus calumniaVoribus primum fub qua- cbryf°ft-
dam quæilione automaton p ro fè re , deinde rationem.
Hic autem pri u s ra t ion e m p ofui; ,di cons : lit refiirrecimne e-
ntm neque nubent,neque nubentur, deinde autoritäre m, E°o
fum Deus Abraham. H o c fe cit, v t calumniatoribus prins
autoritatem proferamu.s,deinde rationem. Interroganti- :
bus autçm quocun'que propofi to , prius rationem expo- !
namus,poftea autoritace confirmemus. Calumniatoies
enim conuinci o p p r te t, interrogatores autcm doccii.
nam calumniator etiarafi rationem intelligar, noncon-
fencit.
C A P y T C X X V I I I .
M. “.4' E.. ’’*■ L. 12'
T ) Harifai autem audientes quiafilentiiim mpofuiffet Saducais,
1. conueneruntinvnum.Etacccftitynusdefcribis, lègisdoctor,
tent ans eum & dicens : Magifter, quo deft mandatum magnum in mm « Licet Phari fiei & Sad u cæi in ter fè 'vco n trari j e flènt, tarnen
pari mente confenferuntad teïitandum dominum ,
qu od legimus fecifle Herddem & Pilatum in nece domi-
ni.Pharifæis fiepe confutatis^mahtia & fluor nutrit impu-
dentiam.Itaquenudià veiitate , ;multitudinefeai;maué-;
runt,dicentesapudie:Omncsloquamur per vn um, ytfi
fuericvidusjvideaturcpnfufiis. Magiftrum v o c a t, cuius
non vult effe difCipuIus..Siffiph’cilfinius interrbgatof ^ &
mafigniffimusinfidiatoèjde magno mandat'din te trocar,
quince minimum obferuat:- Illc enimdebet interrogate !
demaioriiuftitia,quiminorem compicuit.
Ait illi iefus:?rimum omnium mandatum eft, Audilfraei,do- ■ ■ |
minus Deus tuns,Dens vnuseft.& diliges Dominum Demi tuurn D-euteK 6
ex totocorde tuo,&ex to ta anima tua, er ex tot ameute tua, & i
extotd virtute tua. koe eft'primum & maximum mandatum. Sfc-'j
cundum autemfimile eft hmc, DÏligesproximum tuumftcui tei- - ; '.
pfutn.Inhisdüobüs.mandatisvniuerfa'lex,pendetérProphétie; Leuit'
Primum & maximum eft,vhum Deüni fupèr bir.niadifl- I
g ç r e , & hoç ante omnia debemüs'quali vnicum pietatis !
lundamentnm jocare.Icleo nondixir,cögnofces, leddili- | .
^w,quiacbgnofcere vnum Deum,pencproprjnm eft hù-
manæ natura. : diligefe autem, rcligiofi cordis & leen.'
Hu itfimilee ft dediiccHbneproximi,quiaimago' Dei eft j
homo'.,Dileétioin D eum, origocft D ileû iô n isiâ proxi- ifidorüf
m u m, 8c di le i n pro x i mum, cogaitio eft dilèétionisin
Déum. In tribusrcoâs 9 eiexprimitur d ileé tio , vt nihil
rernaneatinhomine,quodnon,diuina:dile<ft.ioniTubdar
: .... • ■ . 3 * ...... . ..........tur.Nam