Hono/ij L^ugttßqdünenfis Presbyteria
pientiæ
sequc Sa-
! lomonis.
picric.
■ Macha-
bæorum
lfbri.
D
Epiftola
• Paufi ad
Hcbrçosi
b e quatuotTemporibus.
IN tertiahebdomada Septembris,&inquartaDécemr
bris ent celebtatioquatUor temporum , & ad om nes
oraciones in labbato bleet amusgenua dicicu,r,nifi vbi Je<5tio
Danièlis lcgitur. Veria quarta ad priorem orationem tantumfleftariiusgenua
firié falutatione :;ad lécundara fiiïuca-
trofine genuflexione dicitur.
Quomodofit legendumper annum.
C A ï> V T G X V I 1 I. ;
Hl libri func authenticij & h ifu n t in diuinis oracijs
. legendi. In Septuagefima vfqüe. in paflïöriem lcr,
gatür Pentateucus quemferipfit Moyfes» & lib e r
Io/we,quem ipfemet fcripfit, & liber Iudicum, Sc R u th ,
qups Gedeon, SëSamuel fcripfilfe dicuritur. Dominica
paflïonis Domini vfque in coenam eius legacurHim;»//«
Propheta quem iplè Icripfit. -Tribus dieb.us ante Pa-
fcha legantür Lamcntaciones-eiufdem. Ab viij.Pafclrx
per tres hebdbmadas legatur Apocalypfis, quam fcrir
pficjpanhês Apoftolus. Deinde per duas feptimanas
legantür Canbnicas epiftolae, quas fcriplèrunt Iacobus,
Petrus, loahnes, -&Iudas Ap b ftoli: Ab AfcenfioneDomini
vfque ad Pentecöftcn legantür A d u s Apoftolo-
rum, qups fcripfit Lucas Euangelifta. A b yiij.Pentecb(iv
vfque in Kalend. Augufti legantür libri Regum, quorum
primüip fcripfit Samuelf lècundum Nath an, ter-,
tium Sc quartum Hieremias. Et duo libri Paralip ome-;
n o n , quos lapien.tes Syïiagogae fcripferunc. A Kalend.
Auguft. .vfque inSeptembri leguniut ParaboU Sa lomo -
nis, Sc EcclefiaSles,ScCdntica Canttcorum,Sc liber Sapienti*,
qups omnes Salpmon fc r ip fit, & Ecclefiafticus quem
lefiis filius Sirach eompofuic, a Kalend. Septempris per
duas feptfmanas Iegatür liber lo&lquem ipfemet fcripfit. <
Deinde per vnam léptimanam liber Tobu , quem ipfe
fcripfit« Deinde per vnam hebdomadam legatur liber
ludith, quem ipfa vel Aqhi.or fcripfit. Deinde pér vnam
legatur liber Hefier, quem Mardochseus compofüit,fed'
potiusab Efdrafcriptuscreditur, Sc ipCiusEfdra liber re-
citetur,quem ipfemet edidiflénön ignpratur.AKalend.
Oétobris vlque Kalend. Nouembris legantür libri Ma-
chabaorum, quorum priorem Simon p o n tifex , vltimam
partem eius, Ioanncs eius filius fcripfifïe traditur, pq-
fteriorem/Philo Iudfeus a. Graecis pruditus edidifle co-
gdpfcitur. A Kalend. Nouembris, vfque in Kalend,
pecembris legatur E zechiel, Daniël, Sc duodécim mi-
norés prophetae, q u ia feni.pribus Synagpgx fcripti di-
pqntur,fed melius ab ipfis editi credunjur. A b Aduentu
Domini vfque in. N atiuitatem Domini Ilaias legatur,
quem iplè Icripfifie non dubicatur j Poft viij. Epipha-
n ix legantür Epiftolae Pauli Apoftoli vfque in Septua-
gefimam, has ipfepmnesfcipfit, led Lucas Euangelifta
ad Hebroos Hebraicè com poli tas in Gracum tranftu-
lit.
Sed iam tempus cft nos calamum deponere » Sc ali-
quantulum virés fórfitan ad aliud interim refumère.
Vos autém fratres Deodileéti » quorum iuflu hoe pnus
fubiui,quorumque oramine nunc depofiii,quaefo,vt ve-
ftr2e,deuotae preces.apud Dcum obfineant , quatenus
hoe tantillo iaéto lernine vbereslegetes Chriftofn-
crementum dante furgant, ‘öi omnesin
. eo laborantcscopiofum fru-
. étum ingaudio metanc.
F- 1 N I
HONORI I AVG
VS TODVNEN SIS
E C C L E S IÆ P R E S B Y -
®T E R I ,
Q V Æ S T I O N E S E T A D E A S D E M
‘ R e sp o n s i o n e s , I n D v o s S a i o -
. monis libros i PrPuerbia Sc
Ecclefiaften.
P R AE F A r i O.
V o V nominibus vocatus eft Salom
o n } T r ib u s , ficut làcrse Scri-
-pturàî manifeftilîîme docent : id
e&ïSalomon , Idtda , & Ecclefiafies.
Quare his .tribus nominibus no-
mi natus eflT} Salomon, id e ft, paci-
ficUs^àiéküs eft ab eo,quod in regno
eius pax fuit, jdida vocatus eft, id
eftjdiieiftusDomini,quiadilëxiteum Dominus. Fcclefia-
qua' linguadicitpr ? Græca. nam hebraice^*Celetb di-
eitur. Celeth autem 8c Ecclefiafies quidTonat in Latino
fèrmon ei Ille quippe Ecclefiafies â icitm, qui-coetum Ec-
clèfiæ congregat. Vnde reétc in Latino fermone Ecclefiafies
djcitUr concionator, quia epneionaturi, id eft, loquitur
ad populum : ’& lèrmo eius.hbnadvnumfpeeialiter,
fed generaliter dirigitur ad bmnes. Conciopator eigo te -
(fte in lànétaEcclefia dici pp.çeftprædicatpr. Qu otlib ros
ediditSalomibn ? Très.motum iuxta numerumyocàbu-
lorum fuorum\hoç eft, P rouer bik EcclefiafienyCantica canti-
corum. . X
; Q u id ait Saloinon in Prouerbijs ? aut quid docet in
Ecclefiafte,vel in Gantico canticorum ? In Prouerbijs d o -
cec paruulum, . 8c per varias lèntentias inftruit quafi fi-
Iium. In Ecclefiafie vero iam perfëétæ ætatis virum im-
buit,vt intelligat,quiaihhuius mundirebùs nihil fitper-
petuum, nihil gloripfum aut magnum, led omnia breiila
& c a d u c a& v a n a lint quæ ccrnimüs. In Cantïco cantico-
rum iam virum confum^atum,atqué‘in omnibus 8c ya-
idjs exornatum virtutious , Iponfi Domini noftrf Iefu
iungit amplexibus. Specialiter aütcm- quem fignificat
ifte -Salomon , Ididd, Sc Ecclefiaftes? Dbminum n o - {
ftrumlefum Chrifturti, quieft nofter Sa lomon, id eft,
pacificansomnia per lànguinem Cuum, fecitvtïaquevnum :
hoc eft, de duobus populis vnam conftruxitEcclefiairi.
Vnde Apoftoius ; Chrifius , inquit, pax riofira, qui fecit
traque vnutn. Ip lé eft ldida, hoc e f t , d ile â u s Patris Filius,
de quo ipfe Pater ad difcipulos fuos ait : Hie efi Film
meus dilëclus , in quo mihi bene complactiu Iple eft ni-
mirum & Ecclefiaftès,id eft.coneionator nofter,qui coh-
gregauit coetum, id e f t , Ecclefiam fin d a ra de vniuerfo
orbe tcrrariïm, ad qrfam loquitur dicens : Difcite à me,
quia mitis fum & bumilis corde. Hic eft fifius Daùid , ad
quem exei clamabanti in Euangelio, dicentes : Miferere
- nofiri fili Dauid. - H ie eft etiam rex nofter Ffierulà-'
lem nonterreftris, fed illius coeleftis,-
quæ eft materomnium
,/ ' no ftr um.
m m
M
*Cöhc.
lech Cue
Coelcth,
Èphe. 2.14-
MMtm
H '
trfi7‘
IH Prosserbia Salomonis.
iis l^nul Sc cordisp'ercipit,& in Sbripttftis lacris Domini /
yoluntatefn ftudet cbgnblcere;
' Cy^ndoaffluitprudential
QuandbCum magnoamore & fui cordis deiebbtiohe
audit prxceptidiqma, & opcrc ftudet impl'crfe.
Q h ^ e ftq u o d a it , Vueiusvia pqlchrdJ'&omnesfemta il-
liuspacificaiQ^x flint q h f fiittt h x Piaipiius?
^Viafapientia,Cdtit aiftionesDomini,'quas gelfit in cate
he, fiuedoiftihiie ipfius continenturinlibrisEuan-
gelibrum;q u x vixpiilchrx-funt, quiadiuinie. semitafa-
IN P R Ó Y E R B IO -
R V M
• C A P V T J.
V i d eft quod Salomon dicit, Frufira tacit
ttr rete ante oculos pennatorum r Niiti-
I quid non foie ti t aueS' fæpe retibus capi i
........ .. ...... . m . ptentia. uxnt mandata Sc prxcepta Domini: q u x femitx
Solent vtiquc. qui funt ergo ifti pen- | red e dicu'nturpaciflcx,qUiaomniapr2ce.ptaDomini ad
nati ? ' A . I pacem xtern’ain perducrunb.
S an d i Sc e le d i Dei, qui habentpennasfideif fpei,«^ De qu ale gc, au td eq u o confilibdicit'Salomon, cum
charitatis, csterarumque virrutum. Habent,& fpiritales ait :"Cufiodtiegem meamktquecohJHiurn meumi
o cu lo s , qiribus&infldiasantiquihoftispr^dauent, Sc . De lege & confilro fapient«Dbmmi boftri Iefu Chri-
peccata p^aeuidenti Frufiraetftp>td e ft,in vahiimj iacitur fti,q u * e ft lexfapicntiX,qux d ie it: s i vis ihgrediad vitdm
erfii?.
rete ante oculos pennatorum y id eft, laqueus infldiarumdia-
bo li, obijeitur.landis & e le d is viris: quia facilein terra,
fuperarepolTunt infldias diaboli , qui luamconuerfatto-
nem habèntin cælis.
Quæ eft fapientia de qua dici tSàlômbn, Sapientia feris
pradicat, in plateis dat vocemfuam ?
Chriftuslefus,^«!efiDei virtus&Dei fapientia, ficûc d icit
Apoftolus. Hæc ergo fapientia quo modo foris præ-
dicauit ? Incusprædicauit, hoc eft, in lècreto,antequam
pateretur : quiapàucis, id eft , fo lis difcipulis, myfteria
luædiuinitatis oftendit: poft .refurrcdionem vero fuam
-forisprædicauit: quia milfodefuper fpiritu fa n d o ,aperce
fc per Ap oftplos , quodDeinlius elTet, mundo prædi-
cauit. Q upmodo in plateis dédit vaçem fuam ? Q u ia qui
anreiniecreto Sc in o c c u lto & in vn o populo Iudæorum
prædiçauerat, poftéain làtitudineplebiumSc turbis gentium,
maaifeftè prædicauit per. Apoftolos » iuxta hoc
quod eis .præcepit^ dicens Qu* dïco vobis in tenebris, id
vtrf.zu
Cerukriiandata : id eft, Non occides3 Nonmcechaberis, Non fur-
twin fades, 8Cc. *
Q g id eft q u c& a f t , AiiMnia 'timmm ill iminii XuHr >
Q u is e ftiila fo r ? .
Q u iv c rb aD ei cogno(cic,iinp!efc conterntifr. r/-
lufor eft hs re ticu s , qui verba Dei peruerrf iatelligendo
& d ocendq corrumpit. Er ille eft illufov.qui magna Dei
promilTa q u au p a ru ad e lp ic it,^ p'amani urernademna-
j riquis quad rolerabilc fpernit.Iterum: IUufar eft,qui fuos
\ proximos fimplices & paupeies infultando conteranit.
Onuseshqstalesabdminat*:Dominus,&cumfimplicibw
tftfcrimcimtit cim; quia illos gratia cceieftis fapientiafil-
luminat,qui in fe nidilduplic^tisbatrenDi
H i C A P V T / 1 V.
Quarc Salomon d icir, Ettgo T'tltutfui Patritmei tent Hut,
&migttntm cmm m a n mea î Q u o modo fuir ynigenitus
e il,m ^ cu lto ,d iH « i« ta iB c i id eft,in manifefto: &quod J.c6ràïamatrefua,«o«iprieceffitoamvtermusfrater ficut
in fccrcro, fruiicatt fuper fee?«,id-eft, feriptura libriRegum reftacuri
aperte^ê eoram ho minib Ut.
Quomodo intelligcndumeft quod a i t , Infiributportaient
vrbisprofert verba fttd ?
Per vrbem fitnda delignatur Ecclefia , coadunata de
vtroque populo, Iudæorum videlieet Sc gentium. Fores
portarumm-bishutus , lan d i dodores^fueruut, qui ver-
bûm 'Eûangelij prædicando,, credenres in eam hitrodu-
xerürit; Sapienda ergo infortbus portarum prddïcauit ver-
bum fuiîm , quando Chriftus in Apoftoiis fuis loque-
■ bacur.
I N x : A P V T i l .
aV id e ft qivod ait,Inclina cor tuum ad cognofcendam pru-
d'entiaml Quomod op ote ft homo inçlinarecor î '
Ille inclinaccorfuum adeognofeendam prudçntiam,
qui humiliât le, & em en dat an imam lùam.»'É tjÈatis, vt
dignusfiat adpercipicnda myfteriadiumft-atiS^
i N G A P V T y lH . x
Verum quia præceffit eum frater,fed ille mox v t natus
e ft, quafi minquam fu ille t, fine nomine de hac vita diA
fçeffit,prùpcerêa iftuin vnigenitum appellat.
I N C A P V T V..
aV id e ft quod dicit, Nedes aliénés honorem tuutn,& an-
nos tuos crudelsi De q u o honbredicit, wat quos v o - j
lie n o s ? ’ I
verf. s.-
De q u o : Fallusefthomoadimaginem Dei. A Items, vocat
da*mones. Sc eft fenfus : N e honorem tuumfquod ad
imaginem Dei creatus es)male viuendo, fubdas imniun-
dis fpiritibus. .
Quem appellat cfudelem, aut de quibus:a»»» dicitur i
Atmos, vocat fpatiavitae: crudelem, diabolum. Et eft
fenfus: Spatia vitaë q u * tibideditDeus, male viuendo i
cradas diabolo. '
De qiiact/?sr»itdicitSalomon, aut de cpioputeo fiuenta,
eum dicit: Bibeaquam dectfterna tua & fluentaptiteh
•Giftermm vocar catholicam,id eft, veteris ac noui te-
ftameufidoiftrinarh: puteum v e ro , profuntiiratem & al- aVid eftiNei»»i(i™jllp<Bfi<ifi«iQtuSeniminriititur , titudinèm eiüfdem c a th o lic id o a r in * . Aauam, feien-
fapiciitta-fuaQ tiams Js£»r«,copiamae abundantiamfcicntte.VMios fa-
Illc qui fu i fapientia, ate-lUis viribus confidit fe pofte j cue Scripture appellar in te lle a u s /D o c e t enim verbis
implere diuina mandata.
i ; Ecce ireriimdicit, Nrfisfapiensapudtemetipfum. Q uis
enim fapieris âpud lémetîpfum ? ^
Ille cerrè qui lè præ cæteris çxtoHit, qaafi d ô â io r , Sc
iaétâtde his quæ ex d iâ is Patrüm reéle cognofcere & in -
telligere potui t.
Quæ eft vera làpieutia?
Dbminum tîmere,& recedere à malo.
Vndefeis quod hæcfit vera fapientia hpmiriis ?
Q u ir in libro lob lcriptum eft : Ecce timor Domini, ipfe
eft fapientia: dr recedere a malo, intelligenna.
Qu is eft homo ille de quo Salomon ait ,*>Beatus homo,
qui inuenit fapièntiamî
Q u i doétrinam veritatis, id eft, Eûangelij, aure corpohis
cauere à dodbiilh b i r e ik o tu m,& artendere le a io n i-
bu crammfcriptu raru ra. . Et eft fenfus :MiaqutmSe
aftèive tue, ïcrua de opère impie doétrinam quam aiijs
prædicasî Sc fluencaputci,id êft, abundautia icrmonis
ruiieufcientiæ, aftlucnter redundérin rein operibus bo nis.
. r
Q ru red ic it Salomon, Ttmuemur fentes tut fores, & in
plateisaquaituas imite: cum ftatim fubiungat : Heben eu
felmmcfmteliemparmptstui! S i fontes noftros foras d e-
riuamus^rin piateisaquasdinidimus, quomodofolieàs
haberc poflumns?
Qu^muis in verbis videatur cbntrarietas, tarnen non
eft,quiahæ lententiæ non poflimchifilpiritaliter intelli-
gi., Fontes ergo noftrosdenuamus, quum aiijs vim præ- '
dicairf.
i6.