ioiS
excjpiunt, & Angcli Ghriftuhiaduenientcmcum'G/orM
in excelfis fnfceperunr. Duochori laudes concinunt, quia
duo populi féilicec Iudæi& GentilesChrifto aduenienci'
cum landibusoecurrerunr; Percantum Introïtus accipf-
turlaus Ecclefiæ de Iudæis. Per vero laus Ecclefiæ
de gentibus. Per Gloria in excelfis mtem vtriufque
concurs laudatio irffide Trinitatis pro adipifcenda'æqua-
lirace angelica: dignitatis. Per introitum quoque ordoPa-
trîarcharnm nobis repræ-fenratur, perquos Chriftus ven-
tnrus præfigurabatur.Per verfum prophetitum ordoPro-
phctarum infinuatur, per quos Chriftus nafcitufuspro-
nunciabacur. Per Gloria Patriö rd o Apoftolicus comme-
moracur,-per quos Chriftustam veniftè prædicatur,àqui-
bus &Tririitas Ecclefiæinfinuatur. Perintroittfm'feciin-
do reperirum órdo doiftorum notatiir, per quos Chriftus
aldhuc venturus ad iudicium narratur. Porró per kyrie
eleÿfon diuerlarum linguai urn populi rleclarantur,à qui-
bus Chriftus in Gloria in excelfis cum Angeliscollauda-
rur.
Ingrtjfus Epifcopi quidfignificet.
C A P V T V I I .
EPifcopus i'ngrediens pacem clero porrigir; quia Chriftus
mundiim ingrediens pacem -humano generi attain,
quam in primo parenteami fit. D einde fanótuarium
inrrat inclinans coram alrari o ra t, confeffionemfaciens.
Indulgenciam implorât ,quia Chriftus Hierufalem paflu-
rus inrràuir, pro nobis lauandis fe in m ortem inclinauit j
in ccena patrem pro Ecclefia oraûir, poenitenti&confi-
tcnriPerro, vel latroni^deindeamnipopuloperfeétanv
donauir. r~Poft hoc duos (aeërdotes ofculatur , quia per
àChrfftô prooedit viqudad altarç ,*id eft.ad cordaêîèdôr
rumperûenic. ■
QuidMiniftri defignant.
C A P V T IX .
Diacones, qui Epifcopum precedentes altare ofcu-
lantur.dciïgnantiuftq?, qui ante Chnftiaqùenttim
pro veritate patiebantur. Deinde poft Epifcopum ercéti
ftabunt: quia glurimi Çhrilti veftigia (ëqucntes proep
mortem fubierunr. Quidam à dextris quidam a finiftiis
ftant: quia dextra .conteroplatiuam > imifiraa£tiiiam vitara
fignificac. In dextra liantes funf, in contemplatiüa,
vita Chrifto miniftrantes. In finiftra cppfiften’tes, funt in'
aôtiua vitaChrifto feruientes.Dup Diaconivicilfim vadut
altrinfecus ofculari lateraaltcftisjquiaChriftus mjfirbinos
difcipulos antefaciem (nam in omnem ciuit?rem. Ofcu-
lum eorurp fignificac, yt intrantes dicu n t, JPaxImc domui :
Altare,, cordaelçftorum. Poftearcûertunturad Epilco-
pum; & diicipulireuerfi funt ad Chrïftum ouncianres
operafignorum. Qu o t Diacones, toc Subdiacones, 8c
AcoLyti efle-debent, Septem Diaconés ideo (unt, „quia
Apoftoli feptem Diacones in minifterium eIegerunt; Et
qui?, feptem. doùa Spiritus fantfti Sacramenta MifTæ çpn-
ficiunc : Ideo etiam feptem Diacones miniftrant, quia feptem
difçipuli poft refurrecftionem in pifcïndo labora-
b a n t, quos adprandium inuitabar. Per feptem Subdiacones,
feptem columnæ domus fapientiæ accipiùntur:
Per feptem acolycos, feptem lucqçnæcabernaculi, vel feptem
candelabra in Apocalÿpfi intelliguntur. Si quin-
que Diacones miniftrant*, tune h,qs quinque defignancj
qui Domino inrcfufcitatipnepuellaeaffueranr. Qirinque
autem Subdiacones lëruiunc ,,G/-Lh filtumi- Il apidJ em aneul1 ar-e m dJ uo panetes in vna hCdJ e aut.e m. OUDOiaCO„I lC.S ICIUUrI IU , UquUiUa hlUæCcl. Sacramennca, ccooppuulli aannrruurr.. rDD\ eemm• ddj ee. ' cc°ææ tteenn• ssmmiinniilinttrr.iisrs aà' jdd eexxttrraa pp;a cem- di a - Pqiu rnq“ uepya rtesSG,r iip. rur, ædoc>•u ecunt.Vetgisenim• le:£Uaab
it, quiaChriftus pacémhis qui ldngè,&his qui prope, mentumiq legem & Prophetaediuidicur; Npuumin Aélus
prædicauitj&àb Orienté 5cÔccidenreveniensinyincu- Apoftoftoloium & Ëpiftotas eor,uni,&j,ropKeciam Apo-
lo pacis"fociauic. Altare & Euangeliun, o fculatur,quia « ly pCsp am tu r, ^ n q p e a îo ly t .f u n t .f l a ia q am q u e t
pafGlï one Cbrif-ti .h..o..m....i.n..e..s.. .a..n..g..f.e..l.i®s in pacepo cjântur p er I b n h ^ y h hæç myfterrateftific^lunt. TresD.iacopes u
altare narnque ludæi, per nàangelïum Gentes denotantur. miniftrant, fignificant très ApQjftolos. qui Dpminp.ifll
Pofthæcrhuribulumaccipiens.alrarethurificatinfienra | m---o--n-:t e transfigura. ^0 o „a dera, nr. ,T rès0 Subdiacones ffint, angeih- .qun- n• A*p ocalty pur cumaureothi ur.i •b« ulio alit ariPa fatr. - o^u alex &Pfâlmtr& PropheraehæcS„ acr,a m. en.t apSr.ædixe
I; ,* .r? ; / r r— x C .n • • f ■ runr.TtesaColytiferuiut,quiana«,(pes&chantaehxcroytICelr
at,, dUCe qtilul oW 1h Iilml’ll nItos aalrUomllladcnulUm] 1m li ctUoIn PiUpelcUtUu Dominlid ai—l-, ; * . ‘ *- ./ | ,_ ,_ i s. ’ ? . . - . i l ri- ."'?c. ..■ V fi -siil;i ï.__jj_,>_ c,e ndieib at.? .aQsu i,a rC'Uhr ifnt.u s magm coni,i1l? angeli us m ara :ifvte riap* erfici. u^n r.VnusD. iacorrn usumxiin ilrtr a/tr,m iu- madr ple- • ' I_ —* -. .. . . °- >.u °. L i rÆc i feentem nqmui TDlonmmiinnon iinn npaailifiin.onMnen^rdiffliBîelfirit tf Ifrc.iilliic.cpert mloaahncrr
urc is cr e-pr rco nobisrt>\ bturi»i t, curin sc■o rpustburibuiumEc-i , _ . , r . A r j j r • ckliæruir.Ex quoDeusPaterluauitatemodjo risaccVe. p•i t, i] nem ^) u&gn ificat,’qau andoKeiecra ru ndone nudu, sprr or' ug0i r..
&o propm■ ■ u- smunjd oexc•i tit. cE umu- saroroatum ,orati•o nes p£e rvnumqnn o.q ueDiaconum.delienaturotepnanus, qui v- l ......... r 1
fanâorum funr,-quæfupëraram Chriftum ,p er chariratis
ardorem, vel illuminatiofiis Spiritus'fanéhcarbonesin-
cenfi ad Deum afcendiinr. Deinde altare ofculatur; quia
Chriftus pro noftrapacein ara cru cis immolabacur. Delude
Gloriatnexceljisinciçk,8c chorus concinit,quia Chriftus
per mortem iham gloriamangelorum hominibusre-
ftiruir , in qua fandtûru m populuslætabundus laudes per-r
■ftrepit. Deinde ad populutn lecönaencns,Paxvobis dicit,
quia Chriftus à moi tuis relu rge ns, pace m Eccjefiæ red di.
dit,fui(que Fax vobit di ci r. D èin dei n dèxtera parte oratia-
nem dicit, quia Chriftus iam de morte ad vitam tranfijt,
nofqi deexilio in patriamtranftulir- Oratio autem illam
benedidlionem fignifiçat, qira coelos afeenfurus luos be-
nedicebar. His peraótis Epilcopus lèdere pergit, & Chri-
ftus omnibus rite pera&rs coelos afeendit ,& in dextra pa-
xrisfedens quiefcit.Quidam cum Chrifto fedent, quidam
eiaftiftunr. Quid quidam eléifti nuiic cum Chrifto re-
quiefçurit, plurimi ad hue in labore ei hic feruiunt. «
Quid Cereojlatàfignificent.
C A P - V T I IX .
Pifcopo afeendente adfedem, cereoßata mutantur de
Eocis fuisin ordine.vniuslinearCexcepto primo) i^fque
iolus fua morte Chriftum eftcbnfequutus.
Quid Subdiaconus defignat.
C A P V T X.
VNus Subdiaconusferuir, quia vniüërfitas Scrîpfuræ
hoc Sacràmentum dôcuit. Ab vtib acolyrb férui-
tu r, quia in vnitate tantum Ecclefiæ hoc Sacramentum
conficitur.
Qÿïd Acoljthi defignanf.
C A P V T XI.
AGolythi vfq; ad Kyrie eleyfonluminatenent, quia
DobloreSjiliüminatorcsEcciefiæ.verbo&exemplo
lumen fidelibus p’ræbere deben t , quoadufq; ipli Damim
moribus inuocarc incipiant, 8c Chriftum veramlucem
omnem animam illuminare cognofcanr. Septem cerei
funt; feptédonafpiricusfanâi. Cereus in medioftanseft
Chriftus. Deindeluminariàordinatimverfus Epifcopum
difponuntur, quia feprem dona Spirit us (antti pcrChri-
ftum Ecclefiæ diftribuuntur. Acolyrus, quiferr rurribu
adaltarë. Per cereoftata varia donafaniâifpiritusexpri- : lum , defignat Iolèph, quivndiq-, circumrulit Chriftum;
munrur,perlineam vnam, vnirasfpirirusfanâiinfingu- fignificac eCiâ Paulum Apoftolü,quiprædicandoÇhrffti
lisdohisdenoratur. A primo incîpit,quia Ipiritusfandus odoréporcauicpertotfimundû.Sex,vel quatuor, yel duo
bus mimbus
mihtftrare non licet, quia par numerus diuidi poreft,
8c Ecclefia fcûidi non d eb e t, & ideo numero Deus impure
i gaudet.
) DeTburibulo.
C A P V T X I I .
# THuribulum narnque fignifiçat corpus Dominicum ;
incenfum eius diumitatem ; ignis Ipititum fàn&um;
Si eftaureum, fignat eins diuinitatem omniapræcellen-
tem ; fi argenteum, demonftrat ipfius humanitatem
omnium fan&itate nitentem : Si cupreum, déclarât eius
carnem pro nobis fragilem. Si ferreum, infinuat eius car-
nem mortuam in refiirre&ionè mortem fupetantem. Si
quatuor lineas habet thuribulum, fignifiçat quatuor d e mentis
conftare corpus Dominicum, quod quatuor vir-
tutibus iprudetttia, fortitudine, iufiitia, temperantia fuir plenum.
Q u in ta linea,quæ churibilum abinuicemfeparat,
dëfignat animam Chrifti, quaefe morte à corpore fcque-
ftrauerat. Si autem tribus lineis continetur , fignifiçat
quodhumana caro,&anima rationalis, & verbidiuini-
tasvna perfona Chriftiefficitur, quarraquæpartesdiui-
dir,eft poteftas, quæ animam pro ouibus in morte pofuit.
Si verô tantum vnàlineafuftentatur,defignatquodipfe
ffaltj'6 folusabfque fordeà Virginegeneratur, & iolus liber inter
morcuos prædieatur. Circulus, cui hæcomniainne-
<ftun tur.eft diuinitas.à qua hæc Omnia continentur,cuius
maieftasnullo termino clauditur.
De Ecclefia ,&fee un do Officio.
C A P V T XI I I .
IN fuperiori officio décapité noftro Chrifto. In fequen-
ti veto de corpore eius Ecclefia agitur. Quam Mariafo-
rorMoy lipræfigurabar,quæ populo liberaro prçcinebat,
8c tuiba cancicum refpondebar. Sic Chrifto refidente,
lebtor Epiftolam in pulpito récitât & chorus cantpmre-
fonac,quia Chrifto in coelis refidente d o âo rum ordo feri-
pturara mundo in to n u it,& omnis vbiquepopuluslau-
aera Chrifto fonuit. Alcior locus ponicur Epifcopo vt fu-
perin ten d a t, & ram quam populuin euftodiat, vt vinito-
ri locus fit,vt vineam euftodiar. Sic Dominus in alto coe-
lorum lèdens euftodit currum fuum, id e f t, ciuitatem
fuam, videlicet Ecclefiam.
DeSubdiacono-
C A P V T XI V.
SVbdiacono legente folemus federe. Le&io,eftpræ-
dicadoifeifio, &auditorum refponfio, credentium
confdfio. L.ctores & cantores funt Domini negociato-
res. Subdiacono Epiftolam legeace, cerei verfoordine
ab oriente in occidentem difponuntur, quia lumen do-
btrinæ ab Orientê in Qccidentem, id e ft,p e rto tum o r-
bem per Apoftolos diftimdebatur. Per graduate , con-
uerfio Ecclefiæ de Iudæisintelligiturjper verfum,cohuer-
fio de gentibus accipitur. Per alleluia vtriufque in fide
læritia expnmitur. Sequentia, cantum vitftoriæ defignat ;
qua iuftorum animat in Deo viuo pro fua liberätione exultant
, ficut filij Ifraël pro fua ereptione canticum vi&o-
riæcanebant. Vnde quidam longam neumam cum or-
ganis iubilant, quxtubilam vocatur : quiaplaufum virfto-
tum lætantium imitantür.
De Epifcopo.
C A P V t XV.
^Pifcopus a dextris altaris fedens, verfa facie ad cho^
rum laborantes intuetur, quia Chriftus, à dextris Dei
fed ens verfa facie ad Ecclefiam fingulorurrt cordarntue-
g 1 tur,&- pro fe laborantes remunerari pollic'erur&nde duiA
t -7* 19 Stephanus pro co laborauit /ad adiuuandû eum furrexit.
De Cant or thus.
C A P V T X V I
G An tores qui choros regunt, funt Apoftoli, qoiEccle-
fias laudes Dei inftruxerurit. Hi qui graduale can-
tan c; , fignificanteosqui in a â iu à vita ChriftoferuiuntJ In
gradibus cantances ftabunt, quia iufti de virture in virtu-
tem in feala chariratis ibunt. Qui Alleluia cantant, defi-
gnant eds qui in contemplatiüa vita Chriftum laudant!
Hi cancantes altius confiftunt : quia tales in celfitudine
virtutum cxleftia conremplando (candunt. Seqnentiam
chori alternatim iubilabunt,quia frequentiæ Angelorum
8c hominumin domo DeiDominiinf^ciiliim fæculilau-
dabunt.
De Seruo arante.
C A P V T X V I t
L Egitur in Ëuangelid de ferild arante, quod p ë ra âo
operedeagro domum redeat,&poftferuitium Domino
fuoimpenfiim adconuiuium recumbat. AgerDei
funt corda fidelium, feruus arans eft ordo prædicantium.
per Ledorem Epiftolæ,do6lores exprimun tu r.q ui agrum
Dei prædicando colu^runt,per refponfio nem, fideles qui
per bonam operationem refponderites fru âum iuftitiæ
protulerunr. Aratrum, eft noftrum feruitiüm. Bodes'
hincinde trahenres, funtvtrinqüe totisViribusDommd
canentes. Præcentor qui cantantesriianu & voce incitât,
eft feruus qui boues ftimulo minans dulci voce bobusiu-
bilat. L e d o r , legem Domini dat auditoribus qui nuper
vocatifunt per officia cantorum in fchola Dei ad nuptias.
ScHola, dicitur vocatio, inquafiquisadhuefurdisauri-
bus cordis torpefcat, cantor cum excelfa tuba fonat in au-
rem eius dulcedinem melodise, vt exciretur. Cantores
qui refpondent primo canenti, Vox eft auditorum quafi
euigilantium & Dominüm laudantium. Verfus, eft arans
fbruus per dulcedinem môdulationis corda cafnalium,
quæ fe aperiunt more fulci in confeffione vocis 8c lachry-
marum. Arac qui aratro compunôtionis corda feinduht,
; in le â io n e pafeitur auditor quafi quodammodo bos.Bos
^ad hoc pafeitur, vt in eo opus agriculturs exerccatur.
Bos eftprædicator. cantor,quodam modo bubulcus, qui
iubilat b ubus,vt hilarius aratrum trahanr, fcilice t inftigat
canentesvtlætius canant. Terrafeinditur,quando corda
auditorum compunguntur. Tales operatijcumdeagro
huius mundiredcunt,sternum conuiuium cum Domino
fuoineunt. -
Défigura olid.
C A P V T XI I X .
EPifcopus tribns horis mifïæ fedet; fcilicet diim epifto-
la legitur, dum graduale & Alleluia canitur : quia
Chriftus tribus diebusinrerdodtores'in templo fediftè
legitur. Subdiaconus,qui epiftolam legit, fienificatloan-
nem Baptiftam qui ante Chriftum pcædicauit. Per epi-
piftolam quippeloannisprædicatio accipitur, per Euan*
gelium Cnrifti piædicatioinnuitur. IdeoEpiftólaEuan-
gclium præcedit, quia Ioannis prædicatio præcelfic. Et
ficut Ioannes præcurfor Chrifti memóratur^ ira Epiftóla.'
ante Euangelium, quod eft Chrifti. Præconatur Euange-
lium in altiori loco quam Epiftóla legitur, quia Chrifti
pyedicatio dignior quam Ioannis cognofcitur. Subdiaconus
tarnen in eodem pulpito, quo & Diaconus, legit :
quia omnis populusloannem Chriftum efleputauit.Gra-s
duale,fignincat vocatione Apoftolorutn, qua fe ad Chri~
ftum conuerterunt. Alleluia vero, lætitiam eerrtim quam
depræfèntia Chrifti,&miracutis eius habuerUnt.Seclueh-
riave ro, animas eorumiubilationemqnadepromifiàfpe
exultauerunr. Hic Epifeôpusminiftros Ecclefiæordinatj
quia & Moy fes Aaron,& Leuitas in minifterium taberna-
culiordinauit, & Chriftus feptuaginta duos ordkiauit,
quos in prædicafionë deftinauit-
Lue. 17.7