Meet* Tbefaü. OrilfcLib. K
Filius noncrar. Idemcertède Filio'&Spiritu S an d o d i - 1 non fit, nequeceflabitgene'rare id tpiödfibinatufa inert,
xeris. rtcrumihtcrrogacome.viciflimqj tibirefpondebo. 1 Sed fimul acquefuit ignis , ei quoque infir* proprietäres
Quo nam tempore Filius genitus eft?eo nimirum quo Pa- | ill*fuerunc.. Si ergo vcl in rebusaDeo creatis huiufmo-
tergenitus non eftl Q u o denique tempore Spiritus pro- digenerandi ratio videatur, qui fiat, vtimpium non fit, fi
cellic ?eo nimirum quo Filius non proceffit: fed genitus eft
fine tempore, 8c fupratèmpus. Etfi nequimushoc vetbi
liipra tempus expmnere, volumusenim temporalem fi-
gnificationem effugere(nam didiones, Q u a n d o , Ante?,
Pofthac, & Ab initio, non funt fine tempore, quantamii-
bet vim verbisafferamiisjnifi dicamus(li faltenvinterual-
iulm illud,quod in tebü's protenditür £cernis,feculum vo-
cemus) id quod neq; vllo motu, neqtïé folis cutfildiuidi-
müs au t metimur,quod certè tempus eft.
Q u i ergo fieri poffit, vt [ Filtus & Spiritus] non
fint, hoc eft principio carentia, fi coasternafunt? quoniam
ab illo proccdünt,quamuis poft ilium non fuerinc. Quod
enim principio c a re t, sternum etiameft: quodautem
aetcrnilm eft, nó omninoprincipio caret: fi fa'ltem ad principium,
hoc eft Pacrcm, referatur. Itaque principio non
carcnt r ^ u n e caufs. Conftat porrö caufam ijs ornnino
antiquijH h non efle,quorum caufaeft; nec enim Sol luce
anci(^ H e f t . Item principio quodammodo carentjra-
tione te i^ P lis , quamiibet tularuatua&terriculamento
, fimplicioribusimponas. Nec enim lempori fubijeiuntur
ea,cx quibusipium tempus oritur.
Eiufdem Bafilij ex eadem oratione.
Habentne[.4»0»J<wJ prscerca rarionem aliquam dx ijs
maioraeinon concedantur, quamuismens human a naturae
eius magnitudinem comprehendere non poffit?
Ajfertiones aduerfus allant Eunomijharefin, No»ferner
fuijfefiliumi
C A P - V T LV.
Magni Atbanafii aduerfus hoc,Non femperfuit
, Filius.
8 P IF iliu s aliquandononfuit, certè tàn d a Trinitas a-
Jfc^liquando Trinitas nç>n fuit : fed ab initio quidem
fuit Vnitas, poileà veroadnato Filio, Dualit as ; tandem
denique adiu n d o Spiritu S a n d o , confirmata 8c perfeda
eft.Quî fit autem, vt pofteriùs édita, & extrinfecus adiun-
d a Patri,qui principio caret,accenteancur? vnaq; nouam
creaturam condantPeos nimirum qui faerp baptilmatere-
generan tur? atq; vnà etiam cum illo adorantur & glorih-
cantur? Ait enim fcri^tura. B aptizanteseosin nomine Pa-
tris&Filij &. Spiritus S an d i. .
Eiufdem B. Atbanafii.
9 Si Filius,vt Apoftolus ait,Jplendor gloria, fiue Dei & Pa
D
1 i-Tkejfii
iulus &
quaspucànt inexpugnables ? Adiilamfortè , tanquam | tris eft, arque adeôcharaderhypoftatèoseius, confcqui!
ad extremum præiîdium, confugient, vt dicant. S in o n tu r vt feparari à Patte non poffit. fplendor enim ab co.cudeliit
generare Deu$,imperfedaeftgencracio:&aliquan-
do deiinetgeneraredin defijt,profedo etiam ccepit. Rur-
fum homines corpori dediri,quscorporeatunt,eain medium
proferunt.! At ego verum hoc Filio proprium fir, vt
perpetubgeneretur, n on prius explicandum mihi efle pu-
to, quam verba ilia, Ante omnes codes ego parturiebanpenitias
accurrdtiufque difeuflero. Ne c tarnen video quid neeet-
färio concludatur hacargumentatione. Nam fi, vt ffti vo-
lunt,icf ccepit, quod finem aliquaado habiturum eft , id
certe quod finem habiturum n o n ?ft,nullo vnqu?m tempore
ccepit. Qu id ergo de anima, Angelicave natura rc-
fponfuri tunt ? Antametfieflecoeperint,defiturasetiam
dicent? aut fi non definant, ne vllo quidem vnquam tempore
ccepifle? Atqui&coeperuntefle,&nunquam finem
habitur* funr.Vtrum ergo verum hoc eft,quod iftiaiunt,
Quicquid inftiumhabuit, id finem quoq; habiturum ef-
fe? Ecce veto ipia quoq; Dei de re quapiam priuatio,qu*
principio caret apudD eum, finem h a b e t, cum primum
res ipta finem fuüm fortita fuerit.
Sancti Cjrilli.
q Si paterns hypoftafeos ipecimen ipla eft genitura»
feu Dei generatio , confequitur ornnino, vt naturalis
fit eius proprietay, neque poftea cceperit. Nam ex natu-
ralibus & di uinis prop tie ta d b us nulla eft, q u s fit extrinfecus
afeita.
Eiufdem Cjrilli.
5 Si quidem Pater cceperit, 6c deftitit Filiu m generare,
vt Chrifti hoftes opinantur, certe alterationi & mutationi
obnoxius eft. Quod enim non erat antequam gigneret, id
efle ccepit, pofteaqudmgenuit. Qu ö d fi prxftantior eft
Diuinitas,qUam vtvllifit mutationi obooxia,haud dubie
nec ccepit nec defijt Filium gignere, led Filius, per quern
leculafa&afunt 6c temp ora, in Patre fine tempore erat.
Eiufdem Cjrtüi.
6 'Si Pater Filium gignere cceperit, hoc quidem certe if-
liacceffit,& pofterius id accepit,quod initio minus habe-
b a t. Cui porro ahqua fit acc'ellio,id i mperfe dlum non au-
tem petted am erat. Qu o d quidem de Patre cogitare nc-
fas eft. Eflentiaenim eius perfedta eft. Itaque hocilli.non
accc{fit,vt gigneret,neq; gignere ccepit.
Eiufdem Cjrilli.
7 Q u o d pariendi vim natura infitam h a b e t, exeoipfo
quod non parir,non eo procedit ornnino,vt pariatmeque
quia parere nouit , nouit 6c a pariendo ceflare. Ignis e-
nim a (eipfocalidicatem, quae fibi natura ineft, Sc Iplendoius
fplendor eft, feparari nequit, atcumeo^empereft,id-
que natura, non extrinfecus afeitus. Huiulmodiporro eft,
hypoftafeos quoq; character.
Bafilij Magni.
10 Principium quidem. Patris nullum: principium yero
Filij, Pater. Horum porro intermedium nullum eft. Qui
fieri ergo poteft,vt is non fit, qui nihil habeat, quod fibi-
ipfi poftea inerte intelligatur,nifi eum à quo iplum efle ac-
cepit? e um , inquam, qui nullo præeminet interuallo, fed
fola caufærationepræponitur?
, Eiufdem Bafilij.
11 S iomniape rF iliumfaâ afuot, vnumautemex omnibus
tempus eft : adhæçfi per eum Pater fecit ôcfecula,
certè ante eum neque temporis neque leculifuitinterual-
lum.-vt huic innixus dicas eum aliquando no fuifle. Qua-
re vnum& futile eft quod dicitis,Fuit tempus,quo^Filius]
nonfuit.
Eiufdem Bafilij.
i i Ifti quidem aiunt,Si erat,genitus non eft. Nos autem
dicimusquoderat&genituseft. Hæcenim verba, Ex v-
tero ante Luciferum genui te, & hæc, Ante omnes colles
genuit me, & caeteraidgetîus, Filium genitum, & alium à
Patre,quantum ad hypoftafin,efle demonftrant.Hæcau-
tem,In principio erat verbum,& verbum erat apud Deu,
&Deuserat verbum, Item , Hoc eratin principio apud
Deum. Infuper quod letnelatqueiterum verbum Eratin
Tequentibus adi jcitur,argumento eft Filium ab æterno ef-
fe, Pac tique fern per adhærere: quorum confitmatio his ex
verbis peci debet. QuieftinfinuPatris,qui lcm^)ereft,nec
ab eo fepararur vnquam.
B. Greg.Njjfeni ex oratione ad Simplicium de Filio.
13 Deus per Prophetam yetat , ne Deum recentem ,
Deum elle reputemhs,nevealienum Deum colamus.aut
adoremus. Vndeconftat,eum Recentem did, qui abae-
tetno non eft, vieeque verfa Æternum appellari, qui re-
cens non fit. Quociccaquifquis Vnigenitum ab æterno
Deum ex Patre efle non credit, is eum Recentem efle non
inficiatur. Siquidem quod non eftæternumr id ornnino
rècens eft. Cæterùm, quicquid recens eft, Deus won eftï
prout atteftatur feriptura, cùm ait, N oner it inte Deus recens.
Quifquis ergo eum aliquando non fuifle a it, is eius Diui-
nitatemnegar. Adhæcquiait, NonadorabisDeumaltenum,
is Deum alienum adorare vetat. Alienus porro eft, qui à
proprio Deonoltrofeiundhis conlideratur. Iam proprius
Deus nofter.quis eft ? Verus nimirum Deus. Quis porro
Tfalü
Deusr
cés qui
Recés
jEcernfl
rem générât: neque veroeó procèffit, ex eoquodcalidus ! alienus? is nerope, quidiuerlàm à vero Deo naturam ha-
. _________ betvQua-
I Eunomigi
I niaüt | $ I ditiautï-
(Jolola-^
I trï. 'vi
%j/fdtterfùs Afrùnos.^f> Tfuktpiriiams. r<ftïs
bet Quàrè oùm propnùs nofterfit verus Deus, inde fic, | 18 0 1 Filips çreatura fit.êrgo &feràtis. Omnïâen'im, ait
v c v n ig e n i tu sD e ü S i f iv e r iD e in à tù c am .v tvolunthæreti- v3 illp,tibifubiédafunt'. lamfilèrùuS^tâhqua^çreaci
n o n h a b e a t, alienus Deu s fit,non ahtem nofter. Cæte- tara lit, quomodo ferai formam a'ccepit ? Dôminusergo
rùm o«w,vt iuËuahgelio legituçd/ie»«»» nonàiïdiunt. cum eflet eam accepit ; non autem feruus, nèq; creatura’,
Chitçteacura elle ait.lsa natura veti Deialiemim I 1
flatuit; Iam quid agunt, [ qui creacum profiteriruri J adorant
n t ilium an non?fi nonadorant, Iudsosimitanrur,
fed Qfhnifto Deus.
Eiufdem bafilij. ;' , d;
___ ■ ___ H H 19 SinoftrainFflium'ndeso.^usPeieft, Ait epimillei
aui Chriftum adoraindiim efle hegant. At fi adoranr,idb- Hocefiopus Dei,vt credatisip ium,qii0 tUerniftt: Filiusefle nbn
lolatr* fu n t, qui alienum dvero Deo adorent. la rn sq u e j poteftopusDei. Nam Ipdes in Filium :& Fliius ipfeidelh
impium eft, & verum Deum non adorare, & alienum a non funt.
. 1 - P->rri* Pilin« Hpiifi , Theologiexorntionei.deFilib.^
i o Ilium quoque ladpfurie'locum valde promptum &
expeditum h ab^nt^vbminuscremttMtinftium viarum fitifc
rum ad opera fua. Ad quern quidem locunv quonam; 'quie-
fo,modoreippndcbimus? AhVerbSalombnemaccula-
vero Deo adorare. Proinde verus veri Parris Films Deus
nobis dicenduseft, vt eum adoremus, neque condcinne-
mur,ycaliehiD'ei adoratbi^^. ?
Eiufdem Njjfeni in oratione de Filij & Spiritus:
V diuinitate. '
14 DicuhtEunomiani $ Filium aliquando non fuifle.
___ bimus,?prioraq;e'iusfcriptai proprerlapfum/quiTdbftc
At fiFilius non fuerit, ne Parer quidem ornnino fuitl 'Si tuseft,improbabimus? DicemUsnelermonemhuhclapi-
lplendor non ftierit, nequifplenderet quideih fuir. -S i , entiseattribui,qu«nihilaliudfir,qudmftien'fiay&artin-
character feu figuranon fuerit,nehypoftafis quidem fait, j cidiaquapiam ratio, qua cuncta conftirufa flint ? Siqui-
Si potentia non fuerit, fi Sapientia ttori'fuerit ( cicra quas ' dein jferiptura per profopppeeiam muitisetiam'rebuis Iq-
Deus non eft)ne Deus quidem fait.Nec enim fieri poieft, ' quehtium pci Ion as non raid Accommodate fdlet.Vt ver-
vt gloriara fiue lumen fine fplendote, vel figura m line hy- bi gratia,Mare dixit liac & hac;& abylfus dixit in me non
Sapientia
poftafi, Vel fapiencem fiûe fàpientia , vel potentem fifie
potentia, vel Patrem fine Filio eogitémüs. Iraq; pacer ex
lupradicttseiim qui FilHim rollit, vna& eâdém opera Pa-
trem quoque tollere. Iam vbineqüe Filius glarifi’carur,
neqiie Pare reffe creditur.Diuinitasprorfiis de medio rol-
litur. Diuinicafem porro de medio rollere, nullius eft,L
præcerquàm Epicuri. Conftat ergo tam itnpiæ harefeps
aflërtorès Epi cuti de gtegè porcos effi;.]Sciendum autem
eftvocibus his fpIendore,thara&ere, potentia, &/apien-
tia inconcuflam qüandam conftirutianem& coniunélip-
nem feuçonglutinationem potiffimiimdefignari.
" V'.ÿ: SanftiCJrilli.
i< Filius eft ex Pâtre & in Patre:quemadmodum ex Sole
fplendoreius : yelquemadmodûm ex igné ignitus eius
calor. In huiufmodienim excitiplis vnutn quidem ex v-
nonatumvidere eft , eitàraehfemperinhærens neé vit-
quamab eoféiundum : itavffine altero, perfealterum
elfe non poffit: neq;.veram propriæ naturæ Conferuare ra-
•tionem.
■ ^Eiufdem Cjrilli.
16' Si Filius non fuerit ciim Pacre, prælertim cùm exeo
naturaliterprocédâteique coæternusfir , contigic baud
dùbiè ei quoque qui eum genùit, vt'Patereualeric : atqae
adeô mutationi & alterationi cuipiam obnoxius efle vi-
deatur. Siquidem quod nom e r a t , vt vulris, idpoftmo-
dum euaific. Atvero natura diuina mutationis omnis&al-
terationisexpers eft. No n ergo Deo Parrem fieri eonti-
git, fed Verbum quod abipfoproceffic, coæternum ei e-
rat / ' quemadmodum in igné calor qui ab ipfp procedit
Temperq;cumipfoeft, & exlumineIplendor extrinfecus
.elucefcens. \ '
u B.Ioan.Daniafceni.
17 Quemadmodum fitnulatque ignis eft , fimulatque
lumen quoqueprôcedit ex eo, nec pHrhum ignis eft, tum
veto port eum lumen:(ed fimul viïdiunrrita etiamPater 6c
Filius fimul vnà funt: 6c quemadmodum lumen quod ex
jn e ièmperenafcitur, fefflper in eo e ft, nulloqueproifus
modo ab illo feiungiturjita & Filius ex Patre nafcitur,,nec
vllo prorfus modo ab e o (egrcgatur,(edci fcmperineft.At
vero lumen quidem quod ex igné ita procedit vt ab illo
non recedar, 6c in eo temper manet^prôpriacn hypoftafin
ab igneque feiundtàm non habe t,'naturalis enim qualifa£
eft ipfius ignis. Vnigenitus autem Dei Filius qiii ex Patre
ita genitus eft,vtab eo tèparari d i u id iq; n onp o flit, & in eo
temper mane t, propriam 6c à Patre feiumftarn hy poftafi n
habeti .
Alia ajfertiones, aduerfus banc Arianorum harefin quod
C brtftus d Entre créât us fit.
C A P V T LV.I. - :
MagnïBafilj,Qubd Filius nefe creatura neçLfigmen-
r tumfit;
Biblioth. Veter. Pdtr. Tont.il.
eft. Item, Coelitriananiglortam Dei. Item alio qiiodamlb'eo
frame*nefcióquid iniangicur. Item,monies &cblle'sin-
rerrogantur^cur exultauer/ht. Hordm pbrrb nihil in m édium
producim us , quamlibet;a maiorum no'ftrorirm no-
nullis, tanquam firma argumenta prqpofita tint. Sit ergo
faniSërüatöris ipfi&s,; qu* Vera (apipptia eftforatio. Pa-
rumpertarnendifpiciairms. Qu * n am re se ft,c u i nulla
fübfit caufa? Dtuinitäs. Nullus enim eft,qui caufam after-
re queat, cur tic Deus: äutfi yllaaftérat, eaDeo antiquior
tic'oportet. At humanitatis, quam- propterea afluhipfit
Deus, cautä qu*narr^fuit?Eaprörtus,vt jiqsteróaretinam
qu* potfit aliaproferri ? Quia érgo hoc in feriptur* loco
verba creauitße general meperfpicuainuehimusifimplex
ratio eft..Q uicquid cautam habefe deprehenderimbs; id
verbadhumanitatemreuocemus: quicquid autem {implex
cautaq; carens,diuinirati adferibamus. Itaque verbo
créaïïic fuaineftcauta. Inquit en im , CreaUii meinitiüm vid-
rum fuarum,ddoperefua. Caterum opera manutim 'eiusveritas
ériudicium: quibusde caufis diuinitate vnÓ:useft | h ic e -
nim v n ^ io humanitätiseft. At tllud,generat mecautaca;
re t; vcl fi quailli adiuhiftafic, earn often das mihi veiim.
Quaznam igitur bbftabit ratio:, quo minus tapiéhtia i vc]
humana generatio creatura vocetur?& genitbraVfi prima
illius multoque ihagis incomprehent* generation is ratio
hab eat u r ? Eo dem referen d ufn eft, qiiod ille tetuusau-
diat,quippe qui m ültis bene feruiar. Iré cfUpd'fit ttiagnus.
'quod Filius Dei vocetur. N aiii p rocnl du b i o car ne aflum-
pta^c natiuitaie ftruijc: at’q; affedibus etiath noftris, vt
nos in libertärem vindicatet:& exteris omnibus,qiibnim
in termedio eos qut peccato erant obnoXijlibetäuitv ■C;
return quid hominis vilitati maius afeeideie pbtuir i quam
vtDeaconiungeretur , & eaex coniundtione Deus eua-
deret,atq; äb O riente alto ita vilitaretunvt quód nafcère-
tur fa n d um , alritfimi FiliusHicérèturi illiq; nomen inde-
ré tur, quod eftfuper omne n om en | q uod quid^nl aliud
nihil eft,praeterquaiftDeii^, illiq; adeo pro npbis exirtarii-'
Kto; quippe qui diuifiam fmagitïein cühi tcruili fbrmacon-
iunxiffetj Ornnegenuflederetur, omniq; domuiIfradlis.
eum a Deo Dominum 8c Deumfiidum efle innocetcerec.
Siquidem hate omnia turn gehiti opera,turn geniroris vo-
luntatê p erfed? funt# ;
iidntti Cjriiiii
n Mii porro verbis j Et Dominüth éüm & Chriftum
Deus fecit, d'bminatio ift omnia fegnutnque defignarur:
quod qilidèm Pater Filio tanquatti hómini éotömifit i a t
non eiusipfiusnatursfadio.
Eiufdem CjfiBi:
i i : Si tanquam Deus dixiflet, Dominuscréauit me, po-
tiüs dixiflèt, Pater creaüit mé. Nufquanienim étim Dominum
fuum,tèd Pafrem yocat*
Eiufdem Cjrilli.
23 Si quia primogeriitus creatuiiB diditseftjifidé cölli-
gendum fir,.primuthèumcreatumèfle,quifadum eftvc
Éeè: i rioridilob
ïi-
Pfal.iS.'
Zach.it.
Pfitl. iif.
”1 1 1 1
m I I