Hortor# AttpnfioàuntnfisVre^yierï*
fuper tcrrany, &.alter fub terra, vel inlatcribüs'terræ.
. C uni veio vtmsfir inter medium cceli elatus ex noftra
parte,fimihter älter ex alia. Linea qua: dicitur Axis, óbli- I qua eft, Sc cuçàipfam oblitjuèYoIunur firmamentum.-
jE tq ü o n iam fall à ni fp h tenu ä m q ü o r u n d a m de firma-
j mefttö fatis impf obauimus: no it ra nry e rb p o ne-n te s pro-
bauimus, & d e ftèlhYiiifixisineo,& decircUlis.,, St-mo- j tu eiufdem noncacuimus'. De- Plan e tis -dice lè-ineipia-
j ftius. ergo a fumitro' Plàrietaruim fümamus exordium.
De Satartioi &quare aliquafteda diciturfiigtda*^
quot modis nomina quulitatim rebus
' dttribuahiur.
C A P V T X V P I.
S Vrnmus itaquePlanetarumSaturnusdicitur, in per-
agratione Zodiati,rrigirica annösrcbnïuLmetfs.vVnde
irtfabulisfenéx dieitur. Haec ftella frigida& poema di-
ci t ure lie. D e frigidi tat e ergo prinmm ,'deinde denöci-
uitate diflcramus. Stellam iftameflë frigidam &liccam,
antiqui Aftrologi probaueruut cum fcirenc folem èx-
iftentem in QanCEo, terras adurere vide bant in aliquo
anno m inusfölito. Sciences nubemex nacuraïoiis hoe
non contmgere,qu£elïerunt qüis.Planecain ëodem ligno
eflet cuni Sole, reperiencesquéSaturnüm, dixerunt ex
eo caufam frigiditatiaëile. Sed dieet aliquis ; Cum oriv-
ne/córpüs fteilarumigneaïfithatUr3:,q u o d próbat molds
& iplendor, vnde vna ftella dicitarfrigida ,alia cali-
_da? hleque enim probamusex ratione ilia quia dieünc
j quidam ex vicinitate aquarum congelataiumSaturnum
eilefrigidum.ficut Sc Lu na eft ex vicinitate terra: & aqux.
Sup.Iibji. Pxobauiuvus enim aquas Congelatas, in fuperioribus efle
cap i. non poflë.- Sunt qui inde dicunt pl uresefle qualitates
ignis, quxinqutbufdam CQrppribus firarconiunóhè ,in
quibuldanidiuiiie. Quemadmodumergqëlt quoddam
igncum &calidum',&nonfplenJidum,itaeft quoddam
ipleudidum,neccalidum. Dicunt enim quod ignea non
lint calida, nifi quteconiundtafint alicui fpifla: Sc hurai-
dx nat urm, quamin fu i fub dan tïamco ra m u ten t. Vnde
Ci alicuiigneo dëlït vicinitasfpiflï humoris, deficit in eo
calor. Hoe au te m proban t per fbleqvquia in con uallibus
mohtium, vbieftaer fpiflior, magnuflnexercet ealorem,
in fupenoribuspropter-aeris fubcilkatem non exercet.
Huius rei funt indicium perpetuieniuesexiftentes. Sed
de hocloquences de ficu terra: ia tis dice mus. Volunt et-
iamifti fuper Lunam nullum efiè fenfum caloris, p r s ni-
mia Athens iubcilitate. Nos vérb dicimus nominaqua-
litatum tribus-modis rebus a ttn b u i: vel pröpter effe-
ëtum, vnde vinum dicitur calidum, quia efneit ealorem,
etfi frigidumfentiatur: vel propter fenfum, v tc um a -
quam bullientem dicimus calidam , etfi naturaliter fit
frigida:vel propter fignum, vtèum dicimus lanum bene
dormire.fine drfficultatefpirare. Cum enim alrqua ftella
dicitur frigid*, effe&ui depucatur. Quamu'is ergó in Ce
fit Calida, fi efficiatfrigusdicitur frigida; Inde quiaSa-
turnus iundlusSoli minuit ealorem , prdpter effedlum
diciturfiigidtrs, etfiin fcfïttalid'us. Sed qu aret forfan
aJiqnis: Si eorpora ftëllarum ignea funt , vnde Gpn\im
gi t qub.d qu.xdam efficiun t fi‘igus ? .Omnes enim in ora-
mbuspclïe >i nu e n i rï r ati 'onem , fèd in quibufdamrecur-.
rendum ad ereatioiiem i quamüis pófïumus Kane ra-
tionem indefcddeiCiqiièd diueffaignea,ex propinqui-'
taterde reinotione.magis Sc minus calefaChint. Vnde Sa-'
tuöïus quia remotior a nobis eft , non calefacit-terram f
Sol vcibqtiiapropinquiusterriEeftj-niagisincenditeam:
-vei dicamns qobd quamuisaliqua ftella calidaifrr, ftintin
ea alia qua 1 itates,n obis ignora,-a quibuS caior.no'h p’o-
teft def cendei-e. Sed - quia in medio prbporuimns q u a -
-|flion»n ‘tMStfonm&i yajfismfs omnes, lit Ingenij cuitjiqué
m q u iie ie , quidpEtfrohiepdanac quaftionepbftlrin'üe-
/ nbe:. Hieceadcm ll^lla ex frigiditace dicitur nocina,Öt
I maximè quando'. eft retrogradai.*' vnde in fabulis dicitur,
falcem deferre. Deferens enimtalcemplusnocetre-
cedeudo, quàniaccedendo. .
C A P V T X V I I I .
POfV Saturn dm eft Jupiter* in peragratione Zodiaci
duodecim annpsconfumens.Hmcftella beniuolaeft,
qui.ppe ita temperatain fuisqu^litatibus,qubdpet con-
iunCtioUeip eius cum foie probatuni eft. Sed quando
media eft inter S_aturnum& Martem, ft 'exiftatji^fupe-
nore abfide fui circuli, vei in lnferiori, temperatur eorum
ndoiuita'seius ben iuolencia. Inde eft quod in fabulis di-
cicur : lupicer patrem Satutntim a regnp’ expi^lifte,
quia Saturno vfciniqr faClus , na.turalem noeiuitatera
ei a,ufert. D id tiir etiam adultcrando diuerfos genuif-
fe , quia cqniungendo fe praecli<Stis.,-i,a ccrrenis diuerfa
effieix.
c a p' v g ; X i x.
n p Ertius eft Af^nftella,falicet, calida&,ficca,& inde
J l nociuajinbiennioperagrans zodiacum : fed pofi-
tus inter Iouëm & Vengrem , q u i filq t ftellae bêniiio}æ,
v i ci ni ta te minui t fu a m nociuitatem ,'dcill or u m ben i uo-
lentiam. In prælij? dicitur dorainari, quia ealorem con-
fert & ficçiùitem, ex quibus eft ahimoiica?.- Çalidi enim
Ôcficçi animofï funt.; ;
C A P V T X X . ;
QVa^usfcilicetjPlàrônicbsŸenuscalida&humida
ftella, vnde eft & beniuola, in ando fere zodiaejim
circuiëns. Dicitur adulterafacum Manç,quæ exiftens m
fupcnpii circuli fui ab lîd e, ' fa d a vicing Maï;ri, c^ min us
beniuola.Dca luxuriæ dicîfureïle3^uiàCbufetccal^fem
& humbrem | Ôcin calidis &:jiumidis Viget luxuriaV Vt
énim propter Venerein'breums dicamùs , qüod proli
xius'rôqüëhtes de homine exponcmüs : calidi éc ücçi
niultum appetunt ex calore luxuriam, fed ex ftccîtate
non fu^inent effeéhnn, & fi faCiiint tttâximè.eis nocct.
Frigidi & hum id i, econtHrib malè'appetiïnf, fed fufti-
nent : fed frigidi &c ficÇi nec ap^étiinf j^ 'n ^ fe a b e n t
e ffe d um ,
•riim.'’
Quontodo eademjlettoe d'tcdtur Lucifer ^ lîefyem. '
c a p V T xx
LVcifer.quandoâhtëSolemvidetuq^efperüs.quan-
do:pqfteûminvefpfrre videtursy n d e eftquæftïo:A.n
in eodeirt t'êflfrpoce anni poffit efteCucifer ^ Lfefperus J*
Disant quidam hoc ëfiè non pofle. Q u n i^ n n ^ h t pars
veiocitatis^c'um Sole , ôc_ Cçcè'in e o ’deru fpacio curium
fauinpeiftciens, qUo'niddoin vna & eadeiii n ó d e in ye-
fpere fequerè fur Sol'em &: in màne pr^çedei e t^ In v no
etgo anni tempore præcedir'SoIenV, èC xuticiCc Lufifir :
in aliç^ubfequitur,& cmiccOiClcJpem. Alij diernu ïnVnq
eQdemqllè tempdre anni,Jllan^nteol•tuli^Sölisvidçl•i J
SC póft cfcç^fünf eiu fd ê ^m ô ii f àmë u p r f e d e r e ^ fub fe^
qui : hoc n |in |u e impoftibileeft. Dicunt ehjm ftçfiam :
ifiam altiôL'em cfieSole,vndc cliuciiis.videturin vefpçié,
9 nfub'fequâtu ^Solenr, ci tiusi h tuaue e 11 am fî
llu m no n a h te c e d a ^ p i i turfa/fer &.Ùjîéf:(ûjaeode m
ernpore anni , hprt 'qqià g g S ® fubfeqüatur>, ;fed
quiâ & poft,ëitfuiaîtitudine v id e tu ri^ h ijd iç u n c
Venetem Sc Mercîiriurn- efte fërè eiufdem coloris &
-•lV-titatis,fempeiquc^lenicpmixan:cumergofic co-
quan
mitantUt
atür iKum- , quôd vha præçedit, aha fubfèquitui :
præcedens in vefpere , prop tel: fplendorem folis non
videtur,fedfubfêquenspoft occafùmeius appâret.Con-
tra autem eftinmanc , praecedensnempe videtur , fè-
quens verb fplendore diet occultatur. Sed quia vnius
funt coloris, & q üantitatis, vna&eadem ftella reputatæ
funt.
9 7 S
MC A Ç V T X X I I .
/ '"YVin tuseftMercurjuSjferèin anno curfum fuum fi-
V^_militerperagens, cum quo Venus legitur adultera-
ta e f le : quia quando eft in inferiore abfidefui circuli,
qualitatibus illius fe mifcet.
•
De ft attt & retrogradatione pradiftarum fteüarum, &
quod verumfit Solem ejfefub Mercurio &
Vettere* & de circuits
ipforum.
C A P V T X X I I I .
SExtus^feft Sol. Sed antè de ftatu & retrogradatione
ftcllarum pnedidarum doceamus, deinde cur CHal-
d x i, Sc eorum fequacesdixerint , Solem efle in medio
Planetarum , fuper Venerem & Mercurium. /Egyptij
quos fècutus eft P la to, eundem Sextum d ixerunt, & fu-
perpofièum Mercurio& Veneri. Dfcunt quidam,quod
eft qutedam pars in circulo vniufcuiufque, ad quam vna-
quaeque peruenerit. Solfacit earn ftare vel retro ire, fed
non dicunt quare. Nos dicimus eas nunquam videri
ftare, quiacum fint ignex.natur«, eft quod femper fint in
motu, videntur tarnen aliquando ftare,ex ol^nSc ög<rt, id
e ft, eleuatione & depreflione. Conftat enim in te r om:
nes Aftrologos vnumquemque de Planetis-aliquando
plus folito remoueri a terra, dctundeleuatur,aliquando
plus defcendece verfus terras , q uod deprtmi dicimus.
Cum ergo eleuantur vel deprimun tur,fi re d o modo hoe
fit,fub eadem paree ligni v id e n tu r, Sc ftare Creduntut.
Sin autem retro, obliquenc, ire retro videntur. Huius
ergo eleuationis vel depreflionis caufa eft S o l... Cum
enjm fit fonstotius caloris , aliquando plus deficcat fu-
perioradc inferiora. Vnde d^mcata corpora ftcllarum
plus folito leuia afcendunt. Si item ad nutrimenturh
fui plus folito humores a ttra h a t, grauia defcendunt.
-Quod ergo dicunturfiare * Aftrologum eft, quia fic videtur.
Deinde dicendum e ft, curChaldaeidicantSolem
efTequartum./Egyptij& Piatofèxtum. Verum eft Solem
efle lüb jMercurio 8c Venere, iuxta lunam. Cum enim j
Luna frigida Sc humidafit.necefle fu it,v tei S pl,qui eft
calidus Sc ficcus, vicinus eflet,, quatenus ex calore Splis,
frigiditaslun*,&ex ficcitatehumiditastemperaretur,ne
cumvicinaeflet terra;, eaftidiftemperatam redderet. I- i
tem cüm lunaptopriolummecareat,vtoftendimus, & ^ I
■foie incipiat, ratio eft*, vt fon^i fuiluminis fit fuppofita, j
fine meftio. Sèd quamuis hoC ita efle verüm f i t , C.hal- I
d sis tanien aTiter vifumeft.ex hoe quod dicemus: Sol Sc ;
Mercü.rius&: Venus,itaconiünóbi um t, q u o d fe rè in e o -
dem fpacio temporis,fcilicèt,in anno,plils minüfye,cur- i
fusuios.perficiant. Ferèèrgo funt a:quales eorum eircu- j
li, fed iuxta quantitatem circulórnm P la n ets breuius !
vël pïolixius tempus in peragratione zodia'ci confu-
miiht: Cum ergoferè ajqualcsflnt., Vnus ab alio totus
non pot’éft continent. Iiiterfecant,ergo fife«, ita qüod |
circulus Venërisvihferiorip artefuicirculi interfecat, fu- -H
periórelpartés circuloirum Mërcurij & Solis plas^Com- |
prehendit de MérCUriali, quam deSoJari. Circul us verb;
Mercurijfuperiori partefui int.erfecaV Venerium, fcilicèt
inferiori folarem. Circulus vero folaris / ~
fuperiori fui parte interfecat Mercuria- L
lem & Venerium, plus Mercürialem, mi-
nils Vcneriutn. Sed quia facipus illabi- «u’s.
1 tu r aqimo, oculis fiibieëtadefcripdoin- $pl.
terfecationem illam oftendamus.
Quando circuUVeneris&Mercurijli-
berius appareant.
C A P V T X X IV .
CVm circuits Solis, ab inferioribus partibus ambia-
tu r, iuftè inferior illis dicitur. Solem tantum non
obfeurat fùbie6ta,quatumfuppofita. Reputatus eft ergo
fol illis fupérior, fediamtraiftatum adfolem, 8c ad alios
Planetas transferàmus. Sed quoniam cæteri Planetar,
quemadmodum & S o lm o u e n tu r,d em o tu fo lislo q u a -
mur, vt fimiliade alijs intelligantur.
Vtrutn Pianette tnoueantur cumfirtnamento vei
contra.
C A P V T XXV .
GEnêralis ergo lententia omnium Philofophorum
eftjfirmamentum ab otru ad occafum volui„folem
Verb & alios Planeras contrario m o tu , ab occafu ad or-
tum m oueri,quod oftenditür oculis per fignorumdifpo-
flitionem.
Mendies.
■ Biblioth.Vet.Patr.Tom.iz.
Septentriö.
Cum enim Aries fic fit pofitiSs,. quod quando in medio
cceli,inrerillum & orientem,T aurus eftideinde Gemini,
poll C an c e r; inter eundem &occidentem funt Pifces,
poftAquarius,deinde C äpricornus, VtinhäCfigüra ap-
parec. Si ergo Sol verfus occidentem tenderet':, de Ariete
in figniim verfus occidentem pofitümtranfiret, fcilicet,
in Pifces:deinde in Cjeteros.Cum ergo figfia verfus otien-
tem p ^ ta,de Ariete tranfeant, fcilicet,in T aur um,dei n-
ide in cetera fine dubietate contra firmamentum moue-
rentur. Sübnebfcünt etiam rationem, quare necefle fuit
fic efle. Cum firmamentum ab p rtu in occafum volua-
tu r, fi Plänet^e fimiiitermouerentur, eflet tantus impetus,
q u o d iu terra nihil ftare vei viuerepoflet. Vt ergo ra-
dij motui obuiarent, & impetum illiustemperarent,in
contrarietatem motus illius retorta funt. Sed quamuis
contra firmamentum deferanrur, firmamentum tarnen
defect eas fecum ad occafum Sc inde ad ortum. Vt fi ali-
quis exiftens in n atii, contraquemeurrat nauis, fe mo-
u ea t, tarnen nauis quocunque vadit fecum defert ,-non
ideok contrario motu quiefeentem. Ergo quod paulatim
vadunt ad orientem,naturalis curfuseft, quod adoc--
cäfüm& ortüm,ex alteriusimpctq. Helpericusdicithoc
eile non pofle : Cuin enim fol non fit de ftellis infixis in
firmamento, qualiterab ipfo refertur. Si enim aliquis
extra nauimeft,quomodo ab ipfadefertur? De eo verb,
quodfol vaditad figna verfus o rientempofita, dicit fic
videri,non verb ficefle.Cum enim,ait,firmamentum &
fofipaturali motu ab ortu ad occafum tendant,,ita quod
eft fub primaparte Arietis,quia firmamentumaliquando