C A P V " T XII»
Qttömöi I A Stru<îriimefthârirccicôrùmSacramenta}qui4 Chrifti
dofolua-, X-Lfa ritjC ath olicisfieisdifcretèvtantürcfïev tilia:qüæ
turHlcd, tarnen pro certo fcien<Am eft, ipfisHæreticis, v èleorum
did*1 im" comphcibusn ox iaefleôdetifera.Q u ia v ta it Auguftinus
>rob5dis ad Pctrum Subdiaconum, tantum valût Ecclefiaftica: fo-
îxrecico- ciètatis pommunitasad falutem, Vtetiam baptifmo non
lûfaçnfi- faluetur, cui ibi non datur vbi oportet vtdetur. Vnde in
cijs dicut. Africano coneilio cap.iq. In Ecclefia omnia Sacramenta
Iàlubriter&vitalireraccipiuntur,quæpetfcuerantibusïn
hæreli,magna damnationis poenam conquirunt: vt quod
eisiriveritatead vitâefïèt luminofuis, hocinerrore fitte-
riebrbfius âtque damnofius. Eadem ergo Sacramenta v-
bique vera & fànda : in Ecclefia accipiuntur falubriter extra
Ecclefiam damnabiliter. Vnde etiam B. Auguftinus
facrificium O ptati,quod mundiim mtindis aftruxerat,pa-
nemludus vocat, quiaeos contaminabat, quibus extra
Ecclefiam veri facrifrcij locus non erat.Quod etiam à fan-
i élis execrabile Domirib d icitur, non rëfpedu Mi us quod
farfdurh e ft, fed refpeduillorumqui æquêdamnantur,
. illud illicite fâcrificando & (innend o , lient aliquid Deo
execrabile perpetrândo. Vocant etiam fândi illtld facri-
I legùmJpoIlutum’,inane&falfum. SàcriIegumideo:quià
i ficut aurum verum quidem eftin area furis vt in thefauro
R e gis , led tarnen facrilegiurh:qu ia à fareillieitèvfurpa-
• turn, fie Sc illud ab hærericis. Pollutum : n o n quôd in fe
; ita fit,fed ficutdieslætusdicitur,quia Jætosfacit:italpfum
quiamagispolluit, fâcrificantc reum magis conftituendo
I qudmmundetiuftificando..Inaneautem&falfum: quia
effedura (alutis, querii videtur promitrëré, non con fert,
MnUicb.z. q’uemconferretfiritefieret." Vnde^&Dcusdicit: Maledifedis
confummet • ita tamen,vt quæ in eis vera funt,agno-
fcat &approbet. Vnde Auguftinus in libro de baptifmo*
Q u i feipfos à focictate cæterorum feparantes, charitate
violâta, vniratis vinculum rumpunr, fi nihil faciunt eorum
quæ in vnitate-acceperunt, in otijnibus feparati funt':
Sc ideo quern fibi fociant, fi adEcclefiam redierit debet o-
mnia quæ nonaccepicaccipere. Siverbnonnullaeademl
faciunt, non fe in eisfeparauerunt, & e x e a parte Ecçlefiæ
con nedunturr&ideofi quiseisfbeiatusad Ecclefiam venire
volueritj in eo fânatur,, vbi lan ia t us errabat, vbi verb I
ianus conncdebatur,non curatur, fedagnofeitur. Laicos
igituràPaulianiftis, qui nomen Trinitaris réfutant, non
didim baptizatoSjfed aqua lotos: Ecclefia omnino bapti-
za t. Arianorum verb & cæterorum hæreticorum bapti-
froa,quia nomen Trinitatis inuocànt, non itérât: fed cum
pcenitentia&manusimpofitioneconfummat.Sciendiim
enim quia fide omnia Sacramenta complentur : quoniam
vt ait Ap oftolu s , corde creditor ad iufiitiam, oreconfefio fit ad
falutem. Item Auguftinus : Vnde tanta virtus aquae, vt
corpusrangat, & cor abluat, nifi faciente verbo ? Non
quia dicitur, led quia creditur. Confiât ergo quia cum in
Sacramentis conficiendis,&dicendum fi t,&credenduro, I
vtfumque fÿncerè fieri oportet: maxime ne mens in fide
titubét, etiam fi lingua per incuriam in fermone erret. Ex-
terioraenim noftranôadéopenfantur à D om in o , quantum
cordis intima : qui in bmni negocio magis examinât
non q u id , fed qua intentionc vel fide fiat. Vnde Augu flirt
i|.s in Epiftolam Ioannis, cap. 7 . Si pater tradiditfilium, &
filmsfeipfum,Iuda$quid fecit? Famaefttraditiôàpatre,
fad a eftà filio .fad a e ftà lu d a . Vna res fa d a e ll; Sed quæ
resdifeerniteos ? Q u ia hoc fecit Parer &F iliu s in charitate
, Iudasaurem in proditione. Videtisquia non quidfa-
ciat homo confiderandum efi,fed quoanimo Sc voluntaï
intètf
E
cam benediftionibus veftris,eas priuando frudtu falutis. Q u o d i te faciat. Item idc in homilijs fuis ; Tues Chriftusfilius Dei vi- JRR
àutem dicitur, don eft corpus Chrifti quod fchifmaticiis J ui. Hôcdixit Petrus, & audiuit ; Tu es Simon Banona. Hoc \M^-
I conficit, quia apudfiuiufmodi Euchariftia confici no po- dixerunt & dæmones, & audierunt, Obtumefcite. Vna
1 teft: non ira intelligendum eft,quafi corpus Chriftielïen- v o x e ft:fed Dominusinterrogatradicem nonflorem. I
tialiter,verum,in Sacramen to non cohficiat: fed quia cum tem Hieronymus in Ofeae ; Illi ofFeiu*nt panem facrile-
in altari Ecclefia concorpâralis & conlacramentalis fit gum,& c. Q uæfive rèfiant,holocauftainterpretor: cùm
GhriftbjVniuerfum corpus Chrifti caput fcilicetcü mem- autemfcientiamDeireliquerint,fi:uftracapirefideitrun-
bris non cobficir: qui cum extra Eoclefiam fit,feipfum cato.cætera membra fe habere ia&ant. Patetigiturquiafi
Chrifto & Ecclefiæ in vtriufque Sacramento non vnit. in folennibus verbis vel reticendo veladmifcendohære-
j Cum enim aitarisfacrificium,figdabdoipfius Ecclefiæ Sc fin inducunr,Sacramentum eorum vel verirate vel vcilira-
| Chrifti vnitatem , vniuejrfi corporis Chrifti fit Sacramen- te mutilatnr,tefte Ambrbfio, in libro de initiandis rudi-
1 turn : non conficitur ibi Chriftns, vb i non conficitur vni- bus. Quia fccundum Apoftolum>quicquidexfide noheft,pec-
uerfiis. Et ideo non fit ibi Euchariftia, vbi vniratis totius catumefi,ôcipRs qui faciunt, Sc quibus faciunt, non (ôlùm
Augufith. Dominici corporis non adminiftratur gratia. Vnde Au- nonprodeft,fed&adiudiciumeft.
guftinus : Hæretici quærunt diuifioncm, cùm panisifte j Si autenvvel incuria,vel negligentia,vel ignorantiaali-
( indicet vnitatem. Et alibi : Qui accipit myfterium vnita- 1 qua erroris verbainferuntur, non ideoSacramentum mi-
! tis, ôçnon tenetyintulum pacis.-non tpyfteriumaccipit inusficricredendumeft: quiavtfupradi6lumeft,Deusin-
prbfe.fèd teftrmonium ccmtrafe. Nec Chriftusigitur,nec terrogat veræfideiradicem.nonlocutionis florem. Vnde
j SPiritus iandus apud eos eft per gratiarn, qui tamenvbi- Augiiftinus de baptiftmb libro 6. Si non fan&ificaturaqua
j fl“c e ftpc re “cntiam* Vnde Hieronymus irt Amos Pro- cumaliqtta erroris verba per imperifiampeccatoreftun-
phetam: Odit Deus facrificia hæreticorum, &àfeproij- d it: multi non fblùm mali, fed etiam boni fratres inipfà
i c it: "iesin nomine eniscongregatifuerinr,detefta- i Ecclefia non fanélificantaquam. Multorum*enim preces
tur foetorem eorum, & claudit narei fuas. Q u o d dicit | emendanturquotidie, fi do&ioribus fuerint reciraræ : &
humano more loquens: non q uèd Deus/an&ifua im- j mulrain eis reperiuntur contra càtholicam fidem. Nun-
j Pr°hct,fed quod eorum propitiationem norecipiat. Hæc quid fimanifefteturaliquos efFebaptizatos, cùm illæpre-
! igitur & fiquaaliaalancftis contra Sacramenta hæretico- I ces diélæ fuîflènt iubentur denuo baptizari ? Quid ita ?
rum^feu detçftabiliter diéla reperiuntur, non ita expo- Quiaplerumque precis vicium fuperatprecantisafte<ftus-
nenda funt,vt veriratém vel fànélitatem Sacramentotum, I & quià * cun&a verba ilia euangeliea fine quibus non po-
cum omnia omnino Chrifti fintimprobent: fedinmali- I teft baptifinus confècrari, tantum valent, vt per ilia fic
tiam & damnitionem illorum, qui illicite vfurpant,re -------------- ■ • " r
dundent.
C A p v r X I I I .
cuenturquæcunque in preee vitiofa contra regulam fidei
jdicuntur, quemadmodum dæmonium Chrifti nomine
excluditur. Ita fi quispreces afferat contra regulam fidei,
I arbitrons quod bonæfint,non tarnen quod in eis peruer- I ^ m e^> non euacuat ilia quæ ibi red a funt,fed ab eis pom
QVæriturautero,cum fblennia verba,& inuocatib dï- j tius euacuatur.
c n a S c _ uimnot* in« ta n ti virtutis fint, vt omnia Ecclefia: I Item Zacharias I>apa Bonifacio Épifcopo: Detulertmt
üfolwai- ^acratnentaperhciant:fnnlpfisexinduftriavelneghgen- nuneijtui,quodfueritineademProuinciaSacerdos qui
>usver- i na proterentis all quod erroris vitium fonct, vtrumetiam Latinam linguam penitusigfiorabat.' & dum baptizaret
bis all W tunc Sacramenta rite perficiant. Vndefciendumeft,quia nefeiens Latinèeloqui,linguam infringens dixerit * Bapti-
vel ? 01 CaCe,ndo vei,™d e Proferendoquod debet in folenni- zo te in nomine Patria Sc Filia &Spiritua fan d a : Et pet
pef I
ineutia, »us verbisperfide peccanr; eorumSacramentaitadamnat hoc tua rcuerenda fratetnitas confidcrauit rebaptiz-arev
■vd harcfil Ecclelia ^ t ea vel pro nullis reputado iteretrvelpro imper-1 ,Sed fandiffime frater fi die qui baptizauit n o n errorem
in d o c ïiS ïü ï h lS B n / e» profola ign p tw ti* Romanæ Ipcutionii
infringendo h'nguamfvffpp'^ tatrlu pa s^ baptizansdmt:;
nVnpdlIamiiScónfeijdrcvtdcnuoreWj>uzentur.
• . . . c j J
fecce Auguftinusbaptizatos; pree pu^onn^fidem q»*
dis,quia precis vitium fuperatprecantis aftedus,non denuo
finit baptizari. Zacharias ipfis verbis vitiatis,hne quibus
baptifina non pöteft rité fieri, buiabaptizanshærèfin
non inducebat,prohiber rebaptizaü : quibus t am p fi hç-
refis induceretur, pro fedù rebàptizandüm fuifict, quia j
Trinitatis nomèn hon verè prolatum fuifTet. Vnde etiam
cùm vt fupra d id um eft| Nicolaus Papa adconfultaßul-
garorum baptizari in nomineTrinitatis vel tantum in nomine
Chrifti,vnum idemq; tefte etiam Ambrofio âftruài: :
è contra Pelagius Papa quia per hochærefim induci vidit,
id fieri vétat,dicensGaudentioEpifcôpo: Mulei funt qui
in nomine folummodo Chrifti j vna etiam m erhonefe af-
ferunt baptizari. Euangelicum verô præceptum ipfo D o-
minb Deo & Saluafore noftro Iefu Chrifto tradënte, nos
admonët,in nomine Trinitatis, trina ëtiam merfionefan-
dum baptifma vnicuiquc tribuere, dicenteDomjno nô-
.vkÙ ftro Iefu Chrifto difeipulis fins : Ite,baptise omntsgentesin
nomine Vatris & Filij & Spiritus fantti. Si reuera de præfatis
hæreticis qui in lo'cis tuæ ditioni vicinis commorari di-
cunrur, folummodo in nomineGhrifti baptizatos fuifie
forfitan cofitentur: fine cuiufquadiibieratis ambiguoeos
ad catholicam fidcVenientes in fândæ T rinitatis nomine
baptizabis. Q u od id eo d ic it quia forfitan ifti hæretici vt
Paulianiftæ nomen Trinitatis refutabant. Et ideo in nomine
Trinitaris eos rebaptizari prçcepit,ne in nomine Do
mini quafi vnius perfonæ tantum fe pofte baptizari cre-
danfÿîquod tarnen vbi fine periculo hærefis fieri pocuit,
Nicolaus Papa conceffir. Sed econtra Auguftinus in libro
de ynico baptifmo ait. Satis oftendimus ad baptifmum
qui verbis Euangëlièis çônlBcratur', non percineré cuiuf-
qUam dautis vël accipientis errorem:fiue de patte,fiue de ,
fîlio, fiue de Spiritu fando aliter fentiant quàm d bd iin a
coelèftis infinuac. Ecce hi hæretici quU aliter fenferunt,
annullaro priori baptifmo rebaptizari iufli finît: quia
quamuis in nomine Domini,tarnen in nomine Trinitatis
■ baptizari qon fuhr. V nd e Gregorius Quirino Epifcopoin |.
Hybernia : Hæretici qui in T ri ni ïatis nomine minimèba- i
ptizancur,ficut funt Sonofiaci & Cathafrigæ, cum ad fan- j
d am Ecclefiam veniunr,baptizantur : quia baprifma non 1
fuir i quod inerrore pofici in fândæ Trinitatis nomme nô
perceperunt. Nec poteft ipfiim baprifma dici iteratum,
quod in Trinitatis nomine non eratdatum. Vndeetiam
Innocentius Papa capitulo quinquagefimo cùm à Pauli?- •
niftisvementes rebaptizari iuberet, causa fubdiditfjQuia
Paulianiftæ, inquit, in nomme Patris & Filij & Spiritus S.
minime baptizant. Sed opponicur, quia fi baprifma Dei
nomine fineTrinitatis nomine confècratum irritum iudi-
cätur : ergo diuini nominis inuocatio annullacur,& qùod
raulris fandis aurhoritatibus eft prohibitum, pfauorum
raalitia (âcramentum Chrifti violatur. Sed econtraTcien-
dum eft,quia non eft facramentum Chrifti, quod in erro-
fëpofîti contrainftitutionem Chrifti faciunt : nec e(l vera
diuini nominis inuocatio,quiacontra Chrifti præceptum
Chriftianæ fidei periclitatur pérfedio : .nec ipfum nomen
Domini vel Dei vem eft, quod perfidia prorerentis àdul-
teràtum, verbotenus quidem Deilrn (b nar, fed fecUndum
hstefim aliud fonàt: dum fcilicetin D eb vel Douimb, fidem
Trinitatisrefugiens hærèticus, ipfùm nomen fingu-
laritati vnius petfbnæ tantum aftringit: vel fecundü quod
varia hærefi, Deiirfi fibi præpingerèpræfumit. Sicut ergo
fandi eos in nomine Saiuatorispetere non prædicant,qui
contra falutem petunt: fic illi nomen Domini noninho-j
cant, qui contra fidem mutaro Ecclefiæricuh o c f^ciunr.
Cum ergo verba Ecclefiaftica mutanfür,5f error vefhærew
fis,introducitur,vbi nec fides eft,hec fidei verba: qüomo-
do credenda eft fubfifteré veritas fâcramenti ? V nde A uguftinus
ad Eraeritum, facramenta quæ non rhutaftis , fic-
ut habetis apptobanmrànobis. Et paulo peril : ilia quæ
fehifinatici & h'æretici non. aliter ha ben t,h ëc aliter agunt
quam ycià Ecclefia : cùm ad nos veniunt non emeadâ-
Bibtioth. Veter. Patr. llÉ#jEK
mus,fed approbamus. Ir em i dead V in ce nti u m : Ex cathq-
lic? ecclefia funt brnnia facramenta Domfnica^quæ fi c ha;
becis & datis quomodo habebantur & dabanturpriufqua
inde exiretis. In quo notandùm eft, quia fi nèietic.prùm
fàcramentaabeo ritu mutantur^jucrn Ecclefia inftitqit SC i
obtinenr,non funcàcatholicisapprobanda: quia mu tara
iàm bon funtEcclefiâftica,fed hæretica,lient Inriôcehtius,
Pelagius,GregoriifSjbaptifmahçreticoi'iim quQcuncj; Dei
nomine fadûrefutàueruat: quia m uiatûab Ecclefiaftica
inftitutione, nó in nomine Trinitatis celebtatiiyide|.;u,ni^
Si auté föienniaverba nó mufantqr ,fed ritéproferiintur,
&ipfiiexeeùtiofacramenri'rifèp,ei'ficitûr,tunc hæretiçoiu
perfidia facratnenti veritacem non im'pedit : quia q.uoîi
hærericialiter non habçnt qpc agunt quàm Vera Ecclefia §
non eroendatùr à catholiciSjfèd approbatur. Vnde Augu-
flinus dè Eccièfiafticis regùlîs ; Si qui apud illbs bæiëticos
bap tizati fu n t , qui ift fândæ .Tri niratis cppfeflîon ebapti-
zanc,& veniunt ad cathplicam Ecclefiàm, reùipiantür vt
baptizari : ne fândæ T rinitatis inÙocatio vel confeffioàn-
nuiletur : in fâcramentis ergo conficiéndis& ripcetekbr
cordis,cum vèrba contra fidem,prpferuntùr in prece.quia
hôneafuperacpreçancis affedusin fide : Sc nôn noçetcù
ipfâ Verba pfoferunturnullacénùsmutatàabyfu.Eccléfiæ.
Siautëm error cordisn on eft,nô_noeet mùrarioprolatib-
:nis verbqrumivelexecurionis fkcram'dirp^dm'^'qùj^ryer-
ba etiam fi concra fidem fin.riprecanris affedus fiiperat : &
in vha fide nonnocet diuerfâ confùetudbEcclcflæ. Vnde
etiam cura Pelagius hæreticosin Chrifti nomine baptizatos
vna merfionëri'ubeat rebaptizari trina merfione : beams
ramen Gregorius vnam merfionem ficuc trinàm & ap-
probac. Sed ramen in vna fide hancEcclefiæ diuerfâm co-
fuetudinem commendat ; innuens qupd vbi fides vna eft,
diuerfaexecucio fâcramenti nó impedïat. Ait enim Lead-
dro Épifcopo : De trina merfione baptiimatis nihil re->
fppnderiveriuspoteft,quam ipfi fënfiftis ; quiain vna fide
n i lofficitEëclefiædiuerfâconfuetudb. Nosaürem quodi
! rertio mergimusi triduanæ fèpuîtiiræ facramenta' figna-
mus: vt dum infans tertio ab aquis educitur , refuriedib
triduani temporis exprimatur. Quö’d ft qUis etiam' pro
f ummæTrinitatis veneratione exiftimecfierijneque enirh1
aliquid obfiftir,bapctzandû femel in aquis mergere : quia
in tribus perfonis vnafiibftancia ëft, Repreheplibile nul-
latenus efle poceft infantem in baptifmate vel ter vél femel
mergere, quando Sc in tribus roèrfionibusperfbpa-
rum T rinitas, & in vnapoteft diuipitatis fingularitas <ie-
fignari. Cum ergo Pelagius hæreticis crinam tantrfm merfionem
indicet,iân d u s Gregorius in vnafidë tri nain Sc v-
nam æquè approbec, Nicpià’uÿip nomine Chrifti. bapri-
ftnum ratum concédât, Pelagius hærecicis irtiariiubear:
confiât quia mu ratio verborum vejéxecutiomimïàcra-
mentalium qùæ fidelibus rata cônceditur,apudh’ærericc>ÿ
irrita iufiicatur. Qujenim baptizauit in' nomine, Patïia Sç
Filia & Spiritua fa n d a , fi ita Vt louant vei ba credidiffet,
proculduhio erraftèt, 8c fieerrando nomine veritatem fa-
cramentali annullaflet? Si enim in habitatione alicùius
patriæ,!ficut Donatiftæ Africânam tantiiminofiriËcdeT
fiam credëbanteflè catholicam : Sc ludæi ludæam locum
fandificationis, Sc in fil iæ ali cuius coniugio , & in ïânjfta
aliqua crederet baptifrùi conftare fanôlit^tem & falutem :
quis'hoc hærefin eftè non iudi caret-? Quis hisjam prop ha-
nis verbis baptifmum confècrari crèderec ? Êc taijien liæc
verba contra finëm p rolata, quia fimplicïras profère n tis'
& fides excufâuit j Concèdèniè Zacharia baptifmi' veritas
rata perm an fi t. Vnde fei e n du m e fl, quia c,Ùm i n p m ni b us
facramentisorania fint fidelitër Sc attenté dicenda, M a-
genda quæ folenniter inftitutafunr, fi tarnen (quod abfic)
apud fidèles per incuriam aliter epeniat in aliquo, non irT
rira iudicanda funt, q.uja-vt didum eft ,.& precantis aiFe^'
d u s fuperat, Sc fériés Euangehcorum veiborum rite
prolatotum, cærera eriam cbnrrafidem
j admixta euacuac.’