HoHorij Atlgußodttnctifts Presbyter i,
I cationis'vocerti Sunamitis ad regèra eft regrefla , 8c ab
eoingratiameftreceptä:qu± ra öx inftituitin laudem eius
choros canetitium, & caftra contra hoftes pugnantium.
I Conuerfa namq*, (ynagoga protinus in om n ilo coC h tj-
! ftumlaudabit,vbique contra vftiapugna bit. Vhderexdi-
cit ad reginam S u nami tem in tuentem eius ornatum&mi-
t lantern.
C A P. VII.
QVidvidetis in Sunamitenifi choros cafiróruml Ghoros ca-
ftrorura dixit propter choros cantorum. Cho rica-
ftrorum funt agraina militantium, pro vi&oria cantan-
tium : Sc intelliguntur turmæ credentium, contra vicia
pugnantiura, Sc pro viâoriaex.ultantium. E ftautem chorus
aequiuocura: Chorus eftmenfüra 3o.modiörum,de
qua in PnahgeHo dicitur centum cboróstritici. Chorus et-
iameft ventus. Chorus quodtift mufièùminftrumentum.
duo teftamcntà, quæ Ecclefiam exemplisSanâorum ,yc
monilia'ornant, 8c (éntentijscontra hæreticosmjiniunt.
compofita iùnt àDeo Pâtre omnium artifice, per Filium^
quieftraanus eius, per quern fecit omnia, in quo opéré
ignis eratSpiritus fanbtus : itaiunétura.id eft,corda illorû
ornât (ynagogam , Sc munit contra (jeuitiamantichrifti.
Qnaiunèturafaétaettmanuartificis, id eft, coniunétio illo-
rum populorumordinSta,eft confilio Chrifti, qui (bins
n o u it, cur v(qj ad illud tempus'Iudæos excitauerir.
Tertius ordo funt delicati 8c molles, qui vmbilicum
no tant, de quibus fubditur: vmbilicus tutu crater tornatilis,
ttunquam indigent poculis. Vmbilicus eft molle membrum,
Sc eft media pars hominis, qui habet fupra fex partes jquæ
fun t, caput, o culi, nafus, os, coll um, petftus, (eptimuseft
vmbilicus. Inferius habet Tex : qtiæ fun t , p e s, tib ia , crus,
Q)xa,fcemur, venter, feptimus eft vmbilicus : q u ifignifi-
cat illo s , qui per feptem opera milèricordiæ alpirat ad fe-
Chorus nihilominus eft locus pfallentium. Chorus item j ptenarium requiei, quaê dabitur per fepté dona Spiritus S.
| eft multitudo cane n uum.Quali dicat : b Ecclefia nil aliud
| videbis in (ynagoga ad me conuerfà.nifi choros mihi lau-
j dem canentium, & caftra pro veritate pugnantium. Eric
enim tunc tale tempus,quale non fuit ab ini tio mundi.fc.
I perfecutionis, tribulatismis, &crroris. Surgent quippe
tunc pfeudoprophètæ ,& facient tanta figna & prodigia,
vein errorenvquiq; etiam dobttflGmiducantur. Infuper
dux & caput omnium malorum a n t ith r i f t^ homopec-
; cacijfilius perditionis^qui extollitur fupexomne quoddi-
J c itu rDeu s ,au t quodeolitur,oftendec fe in omnibus ft-
Hi funt, vt crater tornatilis, nunqmm indigent poculis.i. fern,
per plenus poculis,qui funt caritate tornati, exercitio vir-
tutum plätati,poculis doârinæ (emper plen i, vnde fi tien-
tes iuftitiam polfint abunde inebriari. H o c ideo dicitur.
v e fim o lle s ,id e ft, imperfé&i, in (ynagoga tales erunt:
quales p erfeâi in ea credendi funt ?
Quartus ordo funt vxorati, vel h i , qui vtuntur hoc
mundo,tanquam non vtantur; qui per ventrem demon-
ftrantur, de quibS protin9 (ubinfertur: Venter tutuficut acer-
uustriticivattatusliliis. Per ventrem fpiritualis generatio
gnis,&prodigijs mendacibus,id eft,ad nullam vrijearem per aceruum trilici, eleemofynarum largitio exprimitur
valentious, tanquam hr Deu s , quibusek£tostent<J>jc> triticum proomni frumentopofuir, fcilicet (pecicm pro
& non confentientes omnibus pceniscruciabit. Deniq, | genere. Venter fynagogae eft ficut aceruus trttici,q u ia q u s in
vt Daniel 8c Apocalypfis ceftantur, cum decern regibus v*pofte(Toresmunai habent, fpiritualcs partus per elee-
Ecclefialn impugnabit, contraquemhaecSunamitisbel- j riiofjnarumlargjtionemedunt, & dum bona operacu-
: plum fufeipiens, decern ordines iuftorum, quafi decern le-
giones in caftrisordinabit, quib9 fpiritualib9 armis inftru-
&i$, belium cum eoinibit; Q uos ordines rex enumerar,
dum decern membra SunamitislaUdat,quia operaielau-
dantium, & pro iuftitia pugnantium approbat,dicens.
QVam pulcbri funt grejfttt tut in calciamentis filia principes.
Subaudis Dauid,cuius filiaerat (ynagoga. Princeps
Ecclefiæ eft Chriftus,cuius filia eft Sunaraitis »per fidem
& regenerationem, huius gredus funt bohæ afteâ ion es,
quibus graditur de virtute, in v irtutem, qui funtpulchri
bona operatione, Sc hoc in calciamentis.i.inApoftolo-
rumexemplis.
Calciamenta quippe fiunt de pellibus mortuorum
animalium,&funt exemplaiuftotum in Chrifto mortuo-
ru m. Ecclefia eft corpus Chrifti, cuius membra funt ordi-
1 nes iuftorum. 'Similitudines verb rerum virtutes corum.
I Pergreflus ergo,fcilicet perpedes conuerfç fynagogç.no-
I tatur primus ordo iuftorum, in eo funt agricultores, qui
qua(i pedes corpus po rtant, dum rebus neceftarijs Ec-
clefiam (uftentant. Hi in calGtamentls incedunt, dum fe-
1 cun dum exemplaiuftotum v iuunt,&hi in prima acie anti
chrifto refiftunt, dum eo contempto, ji tam cum rebus
pro Ghriftoamittunr.
I Secundusordaiuftorum,in eo(untconiugati,quiper
iundlurâ feemorum defignantur, vnde(ubdirur : Iunctura
: feemorum tuorumfunt monilia, qua fabric at afunt manu artificis.
i Fcemur feemoris eft virorum, foemenfoeminiseftmulie-
riinfï Periumfturamfceminumfoecunditasprolisaccipi-
cur : per monilia ornatus ÔTmunimen^ per manum artifi-
; cis excell en tia operis. Dignius eft ènim. opus ipfiusartifi-
j cis,quam difeipuli difeenris. Iunclura feeminum (ynago.
! gæ funt ficut monilia; quia coniugati in ea perfoemora
coniun&i ; ipft*8c filij, quos générant, Ecclefiam fide &
operatione ornant, vt manus artificis fe c k , id eft, vt ope-
( ratio Cbrifti docuit.,rVelm nâu rafoemin um , eft concor-
J diaduorum popu-lorum, fcilicet Iudaici & gentilis in vna
j fide C hrifti, quos facramen ta Chriftiana coniungunt, 8c
I filios (piritalesgignunt.Quçiun(5Éurafefty&«f monilia,qaia
concordiaillorumitaconuenic, ficucduorumteftamen-
torum congruic .* quod vtrumq; iftam côninhâionem
prrédixic. Q u e moniliafabrkatafunt mam artificis ,• 'quia vt
mulant,quafi triticum in vnum cumulant <fiue coacéc-
uant : qui at^ruus eft, vaüatus liliis, id e ft, mu ni tus virtuti-
bus; Vallidicuaturfudes, quitus aceruus vallatusftatne
cadat. Aceru9 ergotritici lilijs vallatur, dum largitio elee-
mofynarum candore virtutum circundatur, quæ facile
vento humanæ laudis diflîpatur, nifi alijs virtutibus fui-
ciatur.
Nota quod fuperius pofuit poculum, hîc verô triticu;
quia illi fitientes iiyfticiam inebriant, ifti efurientes iuftitiam
fatiant, dura triticum verbi Dei alijs difpenlànt ;Sed
hi benè faciunt, qui Vtrunqj, fcilicet cibum Sc potum in-
digentibus corporaliter imperciunt.
Etnotandum, quod aceruus in imo eft latior, in (um-
mo anguftior,quia multi funt,qui eleemofynas tribuunt,
pauci, qui pofièftiones relinquunt.
Quintus ordo eft doétorum, qui per vbera notàntur,
de quibus dicitur, duo vbera ttfa,ficutduohinntiligsmellica-
prea, quafi dicac, h i , qui la&ati funt la â e vberum tuorû,
v d q u i in ftruâi(ùntdodrinivtriufqueiegisdoiftorum,
flHjficut d uopopuli, ex Iudæis & gentibus, fu t Apofto-
lkxonuerfi ,qui fueru n t hin n u li, quia ad ftudia religionis
afeendentes ; Gemelli, quia in gemina dileiftione feruen-
tes,, filij capreæ bonas herbas ànoxijseligentes, id eft,Ec-
clefiæmalos à bonis difeernen tes. Caprcaàcanibusinfe-
cuta.de rupelepræcipitat, & præmittit cornua, ne corpus
lædatur: Ita (ynagoga conuerfa, à periecutorib us infècu-
ta.terrenacontemnit,corpus ad lupplicium dabir,ne anima
lædatur. . > ;
Huius filij per vbera eiuslaâatierunt hinnuli . fcilicet
in Chriftorenati, in fid e& caritate gemelli,æftumvitio-
rum fugientes, & ad martyrium pto Chrifto currentcs.
Vexrus ordo eft religioforum, qui per collum expri-
muntur ,d c quibus fubditur: Collumtuumficutturrisebur-
nea, hi funt (pirituales', qui Sunamitem Chrifto verbis Sc
cxemplis coniungunt : 8c quia vc collum, caput & corpus
coniungunt, funt ficut turris eburnea, id eft.^icut ele-
phas, inexpugnables in virtutibus. Soient elephantes
turres portare,de quibus pugnatur,vtinHbtoM:accabæo-
rumlegiturrrta (pirituales viri facram (crjpturam,quafi
firmâ turrim portant, ex quacontrahoftesregniDcipu-
gnant. Sed &pcreburcaftitasillorum intelligitur, ficut
illud animal caftæ naturæefie perhibetur.
InCantica Canticortim , dap. VU.
W È .
S- r ci.mivorHô.llora.i.tH .-,,1, prælatf d icon tu r .^m , c i u i l . i c c i J o n o . i d l i i - . c i u c s . iW l l ^ T ^ f c , l iTT.
perotitlôSntlHficanturidcê|uo.hIcreqUirtlr:.Q(#ftnii>«f ’ quieamornant«cmij.niunt. Q u iiu n t& cm t t in u fin™ ’-
« p W multittiitm. H'cfef | quia cxcmplö päiHonis^GHriftKnioMm monrium mô
Knnifcdiuifaa.Æ m .t.d fd ir i.h u b en sB o tt.m .in n u .^ fl G h dftofund untiVtv e ftilChrilïiitè i* fi3I1r l x puJ „ r i
cltmnäa « B t t h l Iq u ia paffio C h t i li fixa eft in iflorura
cordibusperaffluentiaaifandliSpilricüa: vel m n lh uitu -
» W hoc eft j|lpfica iuxca dona lan<fti Spiritus.
Ideà ffionfus fingula membtifpoufi laudat ; qüii
Ghriftus fingulos ordines conuerfæ fyqagogæ in fide &
opéré ad reimtoerandum approbat. ^
Et notandum, q^od laus (ponfi i c iô ite eoepic |& vf-
que ad çrura defeepdit; laus verb fpdufæ^pedibuscce-
pit, & vfque ^d comas capitis afeendit * quia Chriftus de-
orfpm ad terras defeendir : EccléiU verb à tetris ad cce-
Iti m afeen furaerit;, > .
Sed&hocnotandum , quoditifuperiora&digniora
membra laudantur : hîc verb inferiora & debiliora, quia
quique perfediper Chrifti exempla ad alta virtuaini
confurguntinfirmi verb Sc impprfeifti per doâirinam
Ecclcfiæ in bonis proficiunt> 'jmËjM
, Præterea notandum ,quod ficut Ëçcjefia deceni orçii-
nes iuftorum, quafi cotidem acies coqcra.Amana, id eft,
diabolum principem perlecutorum ptoducit i itàlyna-
goga decern ordines.iuftorum, quafitôtiderri acies con-
tra Antichriftum principem malorum producer \ quia
vtraqueatmis Decalogi pugnat pro denario pr’æmij.
Pcrdeuarium quippe notantutdecemftatusEccléfîæi
quorum quinqueerant ante aduentum Chrifti ,.quinqué
pofteiusaduentum.
Primus ftatus fuit fub data non feriptalege in Paradi-
fô,quæ dixic.non eomedas ne moriaris, quam fi feruaflèt^
nunquam légj morrisfiiçciibuiflèt îifed præuaricâtrix hrt-
ius legis fa6ta eft mortaljs;
Secandus ftâtus eiqs prat fub naturaü lege, quæ dixit *
quod tibi non vis fieri, alceri ne feceris, hic ftatus erirab
Adam vfquéad Abraham :in quo ftatu voa lingua, &yno
diuino cultu vtebatur> ... tkà
Tertius erat fubcircuncifione,ab Abraham vfque ad
Moylèu: in quo ftatu orta eft diuerfitashnguafum, Si
culturai^olorum=i,&£àb hocerudiebaturadireligionefiguris Pacriarcharumi. m
Quartus erac fub fcripta lege , a Moyfé vfque ad Dauid
yelSalomonem : fub quo ftatu tabernaculo, & myfticjs
(àcrificijs ad futura jnftkuebatur.
C^iinrus; erat fub (criptis Prophetarum, à Dauid .vfque
âd lohànnem Baptiftam : in quo lex & Prqphetæ
eeflabant : fub quo ftatuprophericado&rina admelio-
rainformabatur.
Sextus erat fub Euangelio, fub quo ab ipfo (ponlb
Chrifto ScparanymphisApoftolprum,ad nuptiasagnifn-
uitabarur,& per donumSpiritusfan<fti,fcicntiaomaium
linguarum fi uebatur.
Septimus erat fub^martyribus, fub quolperlecutori-
bus impugnabacur, Sc pro patientia cotidie coronaba-
tur.
Ocfauus erat fub confe(Toribus, fub qûo ab hæreticis
Sc fchifinaticis multtmodis vexabatur, fedfcriptisfapien-
tium ad reâ:am fidem imbuebatur.
Npnus nunc eft fub religiofis, (ub quo à falfisfratri-
bus Sc hypoeriris deterius moleftatur, quàm à publicjs *
b oftibusQPaganis yel Iudæis : fed multitudine clauftra-
liumqudtfi maxime adornatur.
Decimus erit fiib antichrifto, fub quo exterius çrücia-
tu Corporis, interius fallacia fignorum tentabitur^ fub
quo etiam ftatu Sunamkis 8c Mandragora ad reginara
Auftrieonueniuntÿ &t fimul aduenientem fponfum e<r
eipiunti ;
Hæc de Synagogj quafi htftoricè diifta (unt ?. nunc
de E c. iC 1 e s t.A funt âllpgoricé dicenda : Cui dicit
fponfus.
W\t,fcendi in hortum nucurn. Quad d ica t, quod tu es
. Mj^Sipulc hr a vt Luna ytUftave Sol, n o n eft px te, (èdex me s
quia ego Sol iuftitiæ, qui illuûro diem æternum Ange-
lorum»de(cendi ad ce Lunam,&illuminaui te , v t tu illu-
E e e e e x minâtes ^
bon iîsftéiuftas> vftvaîm*taiitûm habens porta m »in quaeft
fons vniis; qui pft/cit miiitaspifcinas,'in quibus egi?edien-
tes vrbPm âblmmTfP, 8C quæàbluehda'fijntpis, 8c nemo
poteftingrpdi çiukatem,'ni(ï;p’ereas. Hefebondicitur cin-
guliu^ihoetoriSjdcinrelligiturE^clefiàjquæad fe veriien-»,
tes cingit'incérorepoenitentiæ: qui etiâ non poflhnt intra-
re per eain, nifi per portam fidei, 8c ptr fontem baptifma-
tis, qui liPet multi'loc&’replpat, tameri vnus baprifmus
eft. Octtièffnagogæ ixmtficutpifcirta in HefebonM eft.prouii
fores;fiius presbyceri funt ficut prælati E c e le f i^ iju i font
pleniduenris docttinæ: 8c qui infidèles pfcPdicândodu-
cunc per portam fidei, & per fontem baprifmatisiriHc-
clefiàm, in qua eft moer^r pçcnitenriæ, &po tan t eos aqua
fapien ciæ. Qua piCci næfunt m portafiliorum multitudinis, id
eft, in i nti oit u fynagogæad Chiiitu, quæ eft filia mulritu-
dthisgentium : quia mulciplicitasgentiumgeherabit (ÿ-
nagôgam per Euangelrain quafifiliam, &pifcinæ(àcræ
intelligenrià perfundet earn.
Ôiftauus ordo eft diferetorum, qui pernafuminnui-
t ü r , de quo hîc fct:ibitur; Nafm tuus ficut turris Ltbani, qua
rejpicitcontra Ddmafcum. R e x fipienriffim’u sSalomon fecit
in Libano dele.Cbacionis gratia turrim altiftîmam ,d e
qua profpiceret contra Damafcum, quæ eft metropolis
Syriæ, cuius habitacores impugn a banc hanc turrim. Ibi
etiam, v tfertur, eft Abel occifns-, & ideo dicitur (ângui-
nem bibens vel (ïciens, quia ibi imprimis terraaperuitos.
(uum , & bibir humamim fanguinem. Liban iis dicitur
candidatio, & fignificarChriftum', qui in fe credentes
facitcandidos | in* bapriTmarfe, fiuein virtutibas. Turris
inhoc rponce pofica, eft Ecclefia,doéloribus &'fcripruris
m imita': 'hxccdptra Damafcum, td eft,.contra^^Diaboluip;
human u m (angninem (hiencem n^icif , vc eius infidias
'præuidéat, & fiios ciues^er cauteiam ràuniaci Nafus fy- j
nagogæeh ficut turris Ébaniÿ.Âi fereti, in ea funt ficut fiipi-
encesin Ecclefia Chrifti , qui ficut nafus odores& fcecores
difeernit.-ira véros à fallis Chriftianis (êcetnurit,ÔC qui funt
firmi & muniti contra infidias Diaboli, & vigilanti cordis
intuitu contra Dâmafcum, id eft; contra Eiiabolrimre-
fpiciunc, vt hoftes, abe^iramiftbs, id 'eft, vitia déclinent.
Nonusordo eft fummortim Pontificum, qui per caput
figuratur, de quo (ubditur : Caputtuant vtCarmelus. Gar-
melus eft nions , in quo habitauit HeJÜæus, in quo vidit
igneos currus, & équités, fcilieec angelicum exerciturhfj
fibi in adiutprium miflum;' Sc dicitur feientia circunci-
fionis , vel fitiens circuncifionem : r8c fignificat altaro
contemplatiuam vitam in .Ecclefia, in quahàbitaryerus
Helifæüs Ghriftus, qupd dicinif Don^ini falus : in qua
funcangeliclexefCitiis,.,>ytferan^eiauxiliumconrraho-
ftes fuos,Bc quç habet ffcien,tiam fpiritualis crrcuncifionis^
Vtcircuncidat (éà vieijs, & fititdrcuncifivtnem peccato-: I
rum, refppens circuncifiohem Itidæorum. Caput ergb
fyna&°gx e f t , VtCarmelus, id e ft, Ppntifices eius funt. v t
'PonrificesEcclefiæ, qhi habent feientiam circuncifionis,,
vt.vitia refecetit, non carnem v tlùdæi d em in c en r.'
Decimus ordo eft principum eu m defendentium, qui
per comas capitis notàntur ; de quibus mo t fequirur. Cs-
ma capitis tuificut purpura regis, iunéta canalibus. Po puli T y ri
&Sydonis.lanam, vnde debent facere purpuram ,;id eft,
regiam veftem, jigantin canalibus, & fiuperfunduptfan-
güinem ebnehyliorum, & intingiint earn. Conchleæ
qaippe maris ferro circunoifie lacrymasipurpurei cruoris
emittunc, quibus, collebtis tintftura purpurei .colitis
cfficitur; vnde lasna imihgicur, vt indumentum regiseffi-
ciatur;
Comæ caput ornant & muniunt : purpura aütem eft
indumentum regum. Comæ in hoc lo c o 'fignificanc
principes in Ecclefia , qui facerdotiurn quafi caput- otr
nant', &muniunt i^ftitia vt armis. >
Purpura, quæ fit de (ânguine pi(cis, eftpafiio Chrifti ,.
vtpifcisin;igne cruciSaffijin (àlo feculi hamo noftræ mortis
capti. Canal is eftaffluentiaSpirituslantSiiv.Yelcorvef
confeientia, Comaergb capitis (ynagogæ, id e ft, principes