I Eckberti Presbyters \
di#iftèm,conticiiic: 8ç n e que i n creduji ta te m qù a ni jK |
re.daigucbam,negaUit:neque veritariqua cçhuiâiis crar,
conÇçnut. Et hurtcde {jadeta^cripturà allbqùor &^os
aduerfwiÔSjiiebs. Si non eft itavt credimus.qdôd façerdotes
auidem aliquo modo fier!, vt Dominus ante paflîonem
iuam dàret difcipulis corpus luum ad mahducandUm , &
(anguiiiem fuum ad bibeçiclum in fui commempr a t io
he in , id eft, vt poftèa fui memorcs eflènt^ fédnullomo- >
do fierîpotuft pcfft* paflionem & re.fiirte&ipnèm (uam, y t
per,ali.quanv benediâionem habere poflènc corpusfius
admanducandtun, fiüefanguinem ejusad bibendiim.
A dq u o d p r i niujii. d i cô.| quod fi illam cbtatbemoratior.
nem icaexponiris nolire6leintelligitisfcnpturam; Qùo-
raoloemih incelligenda fie, ex verbis Apoftoli patet, vbi
il lad verbum com memoiationis. Conmhijs exponenS)
ait : Quotiefcnptqueenim manducapitis panent hune , crcalicem
btbetù,mortem ûannul 'ànnuntïabïtisdoneeveniat. Exqüibus
verbis in telligiuir,quod manducatio ilia corporis Domini
,quaeeftfijLb(Ipeeiçpanis,& bibitiqcalicis, id eft* (àn-
guinis DoWni :anriuhtiâriOjid eft teftififcfUio morti^Do-
mini eft, quam in cruce fuftînuir. In eo àutem quod ad-
didi r, donee ventât : (ubincelligendu m eft jjipômii^is ad|ù-_
diçiumi&in'hpc figpifieauit,quodhæc aununciatiomor--
tisGhrifti per eommunicatiönern coloris $>c fimguinis;
"êius non décrit in Efçlcfiayfque ad diém iudieij. Ratet i-
raque exyerbls Àpoftpli>quod-enam pöftpa||tönemÖo-
minieam fidelesChbfti manducare ^ tu ^ û t corpus Do-
mini , &Tauguinern éiusbibeÈe. Manifeftum eftetiam ex.
verbisPaul! ,quodfanâi Àpoftpli, 8c eotüm(ëquaces
be n e di tfti qhesïe oer un t fuperfecrificjdftl Domini ad im-,
plendum lermonem Domini quem eis niandaucrat de
corpore&Janguine luo confident^,fifmendq^nmëmo-
riame^us. Dieitenim iri epi^olaad Corint^iio^fic : Catix
benedictionis eut btnedichiius,'} lionne commûntcaiià.fanguiriis
Ècclefiæcoh(ecrentcorpus &.fanguinem Domini :
& fi non poteft fieriyfab aliquo homine fumatnr, nun-
quid poteftisdicereiiobis,quisfitillepanisaurcaiix Domini,
iuquofibi indicium mand u car & bible qui indigne
iïlud manducat & bibit, & ex quo multos ptianvCon,rin-
git corpotalitetinfirmari|&mbri dum indigne communicant
? Quod eftill^d:forpus Domini quod diiüdiçan-
dùm pffe Apoftolus demonftrat, & quid eftdiiùdiéarc
corpusDomini? Ômnja cette hæ^fii perdue & vane di-
cunturVfi ipfum veriim corpus Chf iftfcommunicabile
hominibusnpncft. EgqvobiS fenfiim feriptufæ, de qua
nunofermo eft, explanabo^ liçet ifidignos yds çflèveo-
gnofeam fed magis hoc facio propter noftrôs fimplices
populds. Panem oç cajiçem Domini àppellat Apoftolus
corpus & fangu^em Domini j quia lub fpeqiè panis &
vinfifta/untin altari: ôcquamuisibi non fitverafqbftan-1
tia pains&r|ini, poftquatn\onfecratio fa£ta eft Stamen
eftibffapqt& color, & forma panis & yinii Et quidem
finonejrçtin illblàcrificio alia fijbftantia tjifi iplepanis&
vinum, noniniliocibo aliquis manducaretiudidùrq, id
eft damnatipnem fuam^magis quam in aliquo alio.cibo :
nequeproptêrillammanducatidnemcôtingeretaliquosi
infirmariautmonVcumnbpEtpericulofiiscibus , fim-
plex panis & v^nùm fotfitan,quià paniseft benedict,us&
vinum eftlîenedMum: ideo qui indigne manducat pa-
ù m ill uui,, S^yihii mi llud bib i t , iudicium.fibi manducat
& b ibitf^forteinftfmaturautmornnr , quiabOne-
dèSionemilandlam non benè-h^norauir. Si hoc dieitisl Cbrifii eïl l & panis quern frdngiinus nonne partteipatto corporis
'CÏÎriftïeït hd eft .oonnfecorôus Çhrift,ieft, qûb paj^cipa-
mur ïlneoüurem quod dixit,^htnimmm ..oonTplum®:] interrpg^^uarèdix.t: Rei«m ÿorforii& lM im^ om m
gnificâuiciè&alibl Àpoftolos haberepoteftatem facien-1
di behédibtionësfupër facrificium altatis, fed,& Corin- ibi p«nis benedi(ftus , & limplexvinum bethiorumpresbyieros
quibusdaiibebat, &qmbus multa! ned id um ,réélu sd ix i% ,feu s^
mandabafdefacrarùentCKCorpbris& fanguinis Domini,1 nediéiiyimindigrieaccepti ifedd^it : Reuserit corporu&
quomodo digne illud tra$are déSerênt.Hoôyerd fiipërflue
eis màridafiet, fimulîofaodo fieripoïïef ,.vt mandu- 1 dammodoperditi, quantum îttipfo eft, Anïmâduerme
caretur corpus Donfîni aùt biberetur fanguis-emsïmEc-,
clefia. Fuit mihiconcertatio de hlVrebus quad^m v î^ in ! niini. quide patie ilio domimeo indigne edit auc de cah-
domoffièaBunnae,cümquôd^m.viroqui fufpe&us c fà rj cèbibit.Siquisptiue& fordidëviuir,& “ n e ^ ^ p ^ P ec'
nobis qnodeirecdefëà:a€athàEorum:&dbhtigitvtinci-f.catorunîfuOrumaudadefàcceditad communicandOin
deremüsâd loquendum defacerdotibus mafis, & dice- i; corpbri &fahguiti Domini,qu>fi fitalius abUS , hicîm-
batita deèis : Qupmodo poteft fieri , vt qUi tam irratio-' dighcdomm1inicat, &niê n o ^ id eft> nOn dilnabilitér
viuunt, diftribuant in Ecclefia corpus Domini ? ; cernitcorpüs U om i n i ab |lij s çi b i sj^er timoré m Ô^reüe-
&dixi ei: Nonne Iègimus quod Pilatus qui/aluatorem ; renturn Dei. Item & fi fi^hombcàfte ^fobrie viuèns. &
crucifixit, & infidelis erat, inpoteftate habuit dare cor-,, tamennon ciedat vereefle corpus Dornfm iljuq quod a
puseius cuivellêr , & dédit hoc lofeph viro iufto ? In ea- façerdori^Ecaefia|fh altari c o ^
dem patiefitia Dominuseftetiam nune4:&tolerât‘maloS &bènedi^miiem'. Hîc fipropteraliqiîam fimulatforiem
facerdoce?,&finitéospoteftaîëm habere in Ecdefia.Ôc /acceditad^auàam commtmionem, edidhjgne|qrpus
diftiibuerë corpiis & fanguiriem fuum tam bonis quam Domini?^ non'difcernit illuda per lîdemvÇamalis:
& c°ntinubillefubiecitdicensPoftillüdtempuS tholrcam, & manclucataebibitfibiiudiciurnyîdeft,da-
paffionisfuæ ipfê non veniciri manuseorum. Exhis ver-' mnarionem. tdocju infelix Cathârefaci^ j qui iii occqlto
bis fatis intellcxi incredulitatem eius , quam füipjcatus Unegàs vërùriicorpus Chrifti eflè in altari ; &^qmnia quæ
fueram de eo, videlicet quod non credebat a B a 1 i qu o'b o - | a 1 a cër d o t ib ush o ftr i s in Eccjefi^agupÉur, ifi textrinatua
minepoflétràtftari, àutfumiinEcclefiâcbrpus&‘(ângu^fârrides,&nihilomiiffisaduenieqtepâfchalidie icum,po-
J . ... : J:_____nem Domini. Dixiquëfei çümiridiignadoriner :r tnQprCavavt hhaarthef’ lm rpiièrpnrprrrtrnnlanuhc
temahifeft^conuincam :de reuolui epiftolas Pauli,<
quas præfctftes habebam,& demonftraùi ei locum ilium
vbi ad Gopnthios (cribens d i ci t : Quïc unqtt e manducauerit
panem velbiberïtcalicem pomini indigne} reuserit corporis & fan-
gûinif Domini : probet aùiemfetpfum bpmo, &fic de pané Uloedaty
& de calice bibdt. Quiconque enim manducat & bibit indigné,
indiciumfibi manducat &ybibit fnon diiudicans coïpus Domini-
Hæc verbacuoi illi expofuiflèm , comprehéridieiini (êr-
Thpnë hoc r Siîca eftinquam, vt dicis, videlicet quöd ex
ecAem^Ore qjuo Dotninus tranfijt ex hoc mundo , non
venir corpus eius inmanus eüiufquam ÿ confequeps eft,
quod exillo tempore heque digneneque indigne pôtuit
aliquis roàndücare corpus eius , aut fanguinem eiiispo-
|tafë:& finonpotcftalyaliquolumHridigne4nemop'oteft
! inèofumere fibiiudiciurn. Ftuftraer go fer m o u e nïillù m,
I d-sxic Apoftolus, quod qui indigne fdmit corpus 8c fan-
I j>t'iuernDomihidudiciumfitfimandücat& bmtt.Hxçcû
puloadEcclefiam'pröperasjbarbamreuérenrercömpIal
nas , éc multo humilius caeteris genua tua adaltare incu-
rüas, arque hiaptiös b u c eamap er is ad a çci pie n d am fan-l
dam commühionem , videlicettuamæterfiam Aân?na-
tiojtiem , quàtinus videärishöminibus bene Catholicusl
ràètëîigiofps, & vt fii quospcrpecuniam cohducitisadl
tuendum vbs dicere golfint in defenfione veftrâ. f Quid
reqüirimüs ab hornihibfis iftis ïBoni& iüfti fünf j & omnia
agutit quae pertinent ad ChriftiaflosS vtinam hbs tales
fimus.- ^ f _:'h ]
Abvnoyiroqùi d!e angulisveftrisexierat,vnamtalem I
ïapiéntiam vërtram aùdiui. CorpusvèftrumDomjnieft|
&corpusDominifàcitis quandopanem veftrumbenedij
citis, arque ex eo corpus vëftrum refifitis^ Huncfermol
nem dolofe fignificatis, quando inqüiritur â vbbis,vt]rum
'vqre fidem hâbeatis de corpore Dbmini, & reftmndëris I
inquirentibus , bonam vos de corpore Domini fidem
habere. Siergohaeçitafehabënt, &fihoceftvërbun^|
'■ , . . 'bccült*
i ^ f d u e r f a C a t h a r o s , S e r m o X 1 .
B
1 .6.
occult* (apientis vcftr®, feitote quia non eft haec (api- | mea vere efl cibus, & fanguis meusvereellpotus: aliaq; fimilia
entia a Domino Deo,fed adinueniteam princeps vefter j his. Quidam dilcipuloru Chriftiquitaliaipfum dicente
Diabplus,vtper talem fermonem daret infidelitativeftr«j
aliquem colorem, in quo fimilis eflet fidei Catholicae,
quo minus abhorrereteapopulus ftultus,quern trahitis
poft vos.Nolite mileragensfallcre vofinetiplos inanibus
verbis.Ycrum quidem efle fatemur,quodonine corpus,
omnis caro Domini eft, cuius eft terra & plenirudo eius,
&iuftorum hominu non lolumanim*, led & corpora,
membra Chrifti dicun cur,vt apud Paulum,qui dicic: An
nefeitisquia corpora veftra membra Chriftifuntl Nufquam ta-
men hie modus loquendiin Icripturis inuenituir,vt corpus
alicuius hominis,quantulibetland:l,vocetur,corpus
Domini,yel alicuius caro vocetur caro Chrifti, prseter illud
vnicum corpus quod vnitum eft diuinitad in Domino
laluatore.Hoc fingu lari tor vocatur corpus Domini,&
caroChriftiin feripturis, &vbicunq; loquitur feriptura
aliquid huiufmodi, q» corpus Domini manducandum fit
d fidelibus,ita hoc dicic, vt non poflltfermo ille in telligi
de aliquo alio, nifide illofingularicorpore plbnae Chrifti.
VidetcquodDominus iuEuangelioficait:Niyiw4»d«-
cattentis carnem filiihominis,&biberitis eius fanguinem,nonha-
bebitis vitamin ve&if.Nunquidputatis quod hoe de aliquo
hominis filiopoffitveracicer intelligi, ptaeter ilium vnicu
audierant,murmurabant dicen tes: Quomodo poteft hic nob U
carnemfuam dare admanducandumîDurus eft hicfer mo,quis po*
teft eum audire î Etconuerfiretro difeefferuntab eo,& vitra non
ambulaueruntcum ipfo .Æftimaban t.n.q, d iccrec eis fe man- j
ducandum ab eis in ea fpecie qua apparebat intereos, ira '
vtp frufta concideretur}& dentib.eorumdilaniâretur:&c1
vt fangutseiusiafpeciefenguinis haürirerurab eis. Ipfe
veronon hunemodum manducandi eis fignificabatj lèd
ilium mâducacionis modum, quo vere quidc caro Chri*
tti manducatur, ita tamen vt manducanti videaturnôie
manducare carnem, fedpaftemr&vtbiberftifanguiné e-
ius VideatUrnon feiànguînem pocare,fed vinü. Hoc vere
idçireoitafieriordinauit Deus,vttanto maiusfitmérita
eius qui cam tali fide verumq; iumit,vt credat pocentiam
Dei tan ta elle, vt hocfacere poiîît : 8c bonita te tiii^ tan ta
e(Te,vt hoc digneturfacere pro hominis dile<ftiohe; Item
&propterhoc voluit Dômïnus carnem fuâ mandücati}
8cfanguinem fiiü potariin alia Ipecie quam eft,ne nimiû
expauefeeret quifquam maducarecaroem illâ 8c langui-
nçm ilium potare’Jfi viderec vtrunq; in propria fpecie: &
yt tanto minorem occafionehaberenr Iudæi fiuepagani
pt*ter;illum vnicu irridendi ChriftiahoS,ae dicendi q, manducarentDomi-
filium hominis, Chnftum virginis filiuni? Nunquid pu- j num fuu,& biberent ianguinem hGminSoccifi. Virqui-
tatis q> madtandus fitaliqiiishomo,& coquendusautaf- dänoftritemporisquiinfamatus eratj a>de Catharia ve-
fandus,&ficihahdücalidus,vtyita*tertia habeatUr?Nö | ftraguftafler,cuinterrogareturinextremis fuis arivellet
hoc certeprsccpit Deus in lege fua,qüi dixki Nonoictdesi | dari fibi corpus Domini,dixilTe memQratür Si efTetillud
etiam fi fine peccato occidipöffithomo&manducari.no corpus Domini rant* qu an titativ e 6ft^petra Erenberti Ißa eft i \
habet tarnt? rarttam vim humanacaro, vc fuo guftupoffit lämdudum effet confumptum , ex quo brimuth cabit rfegionej.
alicui praeftare vitam actelföam.Ex hoc ergo feitöte,quod mahdiieari. Yerbum irrifionis erat h o / & ex infide^ jConflu5-
Dominus ßngularirer de fuo corpore,quod diu iniran cs litatepröceffit.inqua.Vtdiciit.&voseftisib&rpti.vnde
ratvultum, loquebarur eum d.cebat;Ni£mW««»mps &vosdceodeihverboconuenio.Nunquidcreditis Verfi ä I 5 £ <
tarncmfilijbot)unu>&btba'ttiteMfanguinem,8cc.Filmhomi*^ eße<g Doiriiqus Jcfus Chriftusdeduinq: panib quind' Äa.
msfc&lcbatappi:Uarefaluator,necvfquaminEuauge-|miliabomiuumfatiauit,&q,faturafisfuperfuemntduoli
« hac appellacione ligmficarus eft aims aliquis praeter decim cophinifrag«entdram>Ncgai'e hoCnou fiöteftis*
■pmm. Hinc fomus quomä teboc loco vbi dixit de car- nifiEuangeliis cötradicetp Veiitis.fn quib.ma«ißfte hoc
nenhj hominis,iefingulariter hgnificauit.Vtaüt.certms legirarrEtnUnquidnoncreditisquin&peandS virtnre G
fieret.de quo film hominis hicloqueretur.&qualem vi- { quahoc miraculum fecit, potuiffet & alios plnres illis
tam promitteret his qm manducarcnt carnemipfius ,& qninq; milib. fatiare ex eifdem panibus! Dubium no eft
ianguinem biberent,poftea & alio loco air: manducat1 quinpomilTer. Plns.n.paniserat i« duodecim bophinis
mamcmem.&bibitmeumfmgumm^b^etvitamMemm. fragmenrorum,qn?fuperanerantmanducantibus,qudm
Veraquidem caroeftcaro Ghrifti ,ledin mulcis ab omni
alia carnes Angularis eft ,& tali modo manducatur, quo
nullus alius cibus manducatur, ficut$e fupra oftenlum
eft. Vnitaeft diuinitad,& ex ea hanc habet virtuté, vc qui
cam digne manducat,vitä æternam in ea manducet,quia
fanötiheatur p virtutem Deifici fpiritus, qui carni adiun-
dfcseft:Qiuvero indigne manducat, huicipfa caro non
prodeftaliquid,ficut Ôciple Dominus teftacus eftdicèns:
Spiritus,eft qui viuificat,caro nonprodeftquicquam.'Hon folum,
aûtnonprodeft caro ilia indigne manducati, fed & nocet,
quiaiudiciüm fibi manducatinea: Difperditenimil-
lum Deusinhabitans carnem fanötam, & vlcifçicuriniu-
riam habicaculi fui.Sicutaüt fîngulariseft ilia caro abo-
mnialia carne,ita &de pa ordinauit Deus,vtfingulariter
mai)dueetur>& aliter quam aliquis alius cibus.Namfub
Ipetle panis irt altari nobisvirtutediuinaprsfcntatur, &
videturôc tägitür:Iö faporepnis guftatur &maducatur,
fiçuc & languis DominicuS in Ipecievini nobis prælènta-
tur,& infapore vini guftatür & hauriturrFràâio ibiyide-
tur, fedeâin facraraento eft tantum, id èft in forma vifi-
bilis panis. Çommunio partiurpin manducado fentitur,
fed item in folo facraraento eftupfa autem fubftantia do-
minici corporis, quæin làeramcnto later, integra manet
&ïncorrupta.Manducaturhiccibus, fed non côfumitur
vt alius cibus,ad animam tranfît,anima confortât &illu-
minat,eàmq} conducitad vita æternam. Singujaritas ifta
inilla^nâta carne eft, quam de virginis yrerofiliusDei
alTumpfit,fibicij eafegregauit ex omni carfPc quç fub coefuilïèt
primo in illis quinq; panib.a"ntequaeôs diftribuc-
re coepiflet in turbas.Nam rorte in vnô duodecim cophi-
noru auc duqbus pocuiflent fuifte contend panes illi qui
ab vno puero illicbaiulabantur.Idcircoaücplus fiipefle
‘voluit Dominus,quädiftriburü fuiflet, vcincelligererur
nondumitacoartatam fuifle pocentiam eius,quin adhuc
ex eifdem panib. multo plura milia fatiaffe potuiffet. Id-
û> fiim auc miraculum q> fecit de quinq; panib9, pocerat
fine dubio feciffe de vno, & non folum de vno integro I
pane, fed 8c de buccella panis hoc facere potuit. Omni
dubitatione remota credere poflumus, q> eadem virility j |
qua potuit de nihilo facere omnia, poflèt & micam pafiis
itamultiplicare,vtinde iâtiafetinfinita milia horainum.
Qua ergo racionediffidere poflumus, q> eadem virtute
po (fit hoc miraculum facere de corpor&fiio, vc quotidie
in facramen to manducetur à mulds in Ecclefia fiia, & tarnen
nunquamanducandoconfumaturîCertclIcut olim
Chriftus in coena fua incofiimpto & integro corpore co-
ram oiicipulisfèdcbat ea bora,qua manducabanc corpus
eius,ipfo dicenre : Àçcipité & manducate, hoc eft cûrpus meuttt
cppro voè«fr4 (/er«y.Sie&nurtceifdeml»odseifdem^; mo- •
meritiS, quib.pêr diuerfiisfinesmundiinEcclçfiismâdu-
cacur corpus çius,(èdecinconfumpto corpoi'êâd, dcxcerâ
patds in cçelo.Non ex hoc noftro humano (enfu hanc fidem
habemus,fed ex fcripturi^eritariSjquæfuntàSpiri-
tu fan<fto,& in quib.todus Cathoiicæ fidei fundamentû
vniuerfa Ghrifti Ecëlefîa habet. u véro o Cathare hanc
lApft L t ° • . r . , ‘ „ T c m as^i’^ronn<|aitics stuqisiurriadems qtuuatii frtumlritaia mmaaggnnaamm..
P h abl la°Plf.rej u n n » « * fal“tfe eieaora Infclix, quomodo audesftulptiædeputâre hoc,®fadt
cialï^rd f “ n0 j V^ blS d r m! ' ' ‘<ieat?r credere fPc- faP "n « a D=‘îAn impoffibilc eft,an nôljcet Cilrifto, qui
c i r c ■ * £“P,raf x-EuaS=- m m «rais&Dei üpienJ^de corpore fuofacere quod
K ^iA«oculmtu«smquam eft,quUipfebonusc f t iV e t c b o n m l
bibermcmf4ngu,mm,«mhaUmmamv,bii:Scina i:C m eft,quiaeleäorüfuomcaufa mulrafecir, & adhuc fetir 1