
decorem domusfu^pofuit Dominusin SacerdotibusEc-
élefise, qui diuinorum my fteriorum celebration c ornant
domumDei in tr in f c c u s& vitara plëbium aedificant per
vocé praedicationis extrinfceus. $ed pulchritudo domus
Domini, neeadeo deformfitaeft, vr iamillud impleatur
quod rcriptumeftjEtèrit,ficutpopulus,fic facerdos. Vn-
de luceclarius p a te t, quöd facerdotes mali ruina fint po-
puli. Qupdnimirum^qudm verö fic,hin c datur intélligi,
quia in illis Ecclefijs vbi rales ad intercèdendü pro populo
facerdotes eligüntur,qui per vitamindignam oftendüt
Deum,ibiprocnldübio maxima faepè pericijlaproueniut.
Proinde apudnös quotidiévidemus Ecclefiam rueniëm,
8c riullamac pene nullammanum erigentem >'&brodo-
mqlfrael murum ponentem. NoneftquiïraeDei refiftat,
non eft qui confurgat& tene atDeum, non eftquiinhoc
tempore iracundia: fiat reconciliatip.Qupmodo namque
facerdotes inter Deum ac populum mediatbres3 reconci-
liare populum DCO_poflimt,quem ipfi propitiumnonha-
bent ? Nam licet amdüè iterent Verbum pafcis in populo,
dicentes, Pax vobifcum, tarnen pacem darè non póflunt,
qüam ipfiintus cumDeo nonhabent.Nos veto pacéam-
pleótimur earn quam mundus dare non poteft, qqamun-
di amatores nefciunt, qua: fiiper hanc folam domüin qua
filij pacisfunt,requiefcit. Pacis namq; fignum cótinet ti-
tulus in ingréffu domus huius pofitus, quem fapictiaDei
dicfcauit', qué prxdicatio Apoftolica promulgaui t in hac
vcrhajPax huicdomui.Hsecdofnusin mundo pofita, pacem
cum mundo haberenon poteft. Pax enim müdicum
domo Dei perpetuum geritbell.um. Ergo pax mundi no-
ftrum helium eft. PaxautemdomusDeieftordiriataim-
perandi 8c obediendi concordia cohabitantium. Bene
autemdfira&isPatribus fecredorqufedamdomus triona- j
P accmmeam do vobis,pacemrëlinquo vobis. Mifïis et-
iam in mundum prædicatoribus præcepit : In quamcum-
que intraueris domum,primum dicite ; Pax biiic domui.
Q u o d fiibi fuèrit filius pacis jfèquiefcettuper illa pax y e-
ftra.Qui ergo filij funt pacis, hi profeétó pereandemgra-
tiampacishabitantinv*um,quiav'nadomusfunt. Hæc
domus,dum adhucéonfiftitin corpore quod corrüpitur,
& terrenahabitatione deprimi tur ,ab inimicispacis&có-
cordiæ foris 5c intusimpugnatur.Sicu t enim in habitacu-
lo corporis noftri duo funt,carovidelicet&fpiritus, quæ
fibiinuicem aduerfantur. Sic& in exteriore domo, quæ
interiorem’domum mentisimaginatur, Filius ancillæ CU
filio liberæ cótendit. Perfëquitàr namq; is qui fecundum
carné natus eft,eum qui fecundum fpiritum. Proinde tuu
eft, o paftor Apoftölice, quem fpecülatorem deditDeus
domus fuæ,fpirituigratiæannuere , id fuggerenti, vt eij-
cias de domo Dóraïniancillam & filium eius. Semper’e-
nimvultluderefiliusancillæ , qui in fife'js Dei gratiam li-
bcttàtisperfequitur. Charitas,pax,gaudium ,non erit in
dorâo D e i, quamdiiiinea filius ancillæ ludere permitti-
tur. Vfq; adnüc an cilia ccruicem contra dominam erlgit.
5c in yria domo filius ançillæ cum filio liberæ ri^atur,atq;
vtrarumquepartiumdifparftudium , molcftum exerci-
tium,dum pacem domus pertùrbare non cefiat, ab inti-
ma quietc habitatores domus re£el)it. Multi enim funt
qui in hac domo Dei quietém fpiritus non fedtantur, fed
libertatem fpiritusperfequuntuf, in his qui hæreditatem
Dei confequuntür.Non îliter vero filij pacis, qui funt filij
liberæ,pacemdc concordiam in domo Dei habere pof-
funtjiiifiminifteria domus,luo iure contenta fint,niuan-
cilla cum fili.js fuis humiliratem códitionis fuæ cuftodiat,
nifi carnaliafjuritualibusfubiedtafint. N amciim fenfua-
lisrationiferuit,cum terrenumregnumcceleftiregno mi-, fticæ comierfationis , quam nos inhabitamus,ordinata,
litat,cumlegibusdiuinis,iurahumanainnullo contradi- infuodecore pcrfeftaerat. Domus hæc tranquillifiima
cuntjdifciplina domus beneïegitur.At vbi hçc fingula fi- pace fruitur , quæ in mentibus illorum quorum-cornier-
biinuicem aduerfari cqsperintjiam inter filium ancillæ & fatio in cçlis eft,conftruitur, domus huius fundamentum
jfilium liberærixaorituf, ludus agitur , immo perfècutio : fides ponit,fpes pariete erigit, teôtücharitas confùmmat.
commouetur.QupcirCa Dominum domus fôlicitudo ad- j S ubhoc teéto proteguntur, qui à vanitare feculi conuer-
monet, v t indifciplinâtos mores difciplinæ fèueritate co- tu n tu r. Et beati plan è, qui in àbfcodito domus huius ab -
. ërceat,& eos quicorrigi nolunt » tanquam ancillam & fi- j feonduntura conturbatione hominum. Beati, inquam,
liqm d u s de domo eijciat. Sub hacquippe difcjplina in - qui fub ho c teéto in uen iü tu r, quia nimir um remifiæ funt
üiolatapax euftoditur * vt decèriter ornàta & bene corn- J iniquitates eorum,& teéta fun t peccata eorum. Charitas
pofita domus Dei in fuo ftaturóboretur.Ó quàm bonum j namq; operit multitudinem peccatorû. Hæc itaq; domus
& iocUndumefTet,fi nihil interius aut exterius pacem do- j licet ex tribus integralibus partibus confte t , non tame in
musDominiperturbaret. Sedecce, noftris, proh dolor, parte,fèdin to to confiitit. Nam & in vno quoq;materia-
temporibus, peccatis exigentibus, neeinteriora dom u s, li ædificio tresiftç partesfunt,fcil.difpofitio,confiruétio,
quieta , necexteriorafuntpacata. Exteriora domus bel- 1 venu fias. Difpofitioeftareæjvelfôlivel fundamétorüde-
lorum tem peltate quatiu ntur, & interiora optatæ quietis fcriptio.Conftruâio eft lapidum vel lignorü compofitio.
rolatiodeftituuntur.Nosfumusquiininteriorib.domus. Venuftaseftquicquidadornatum domùspertiner.Bdna
fpiritalibusftudijsvacaredebemus, quiiri àbfcodito do-1 eft difpofitio,meliQreonftruétio,optima.venuftas,in qua
musDei obfcondi cupimusà conturbatione hominum. | totiusoperisornatusapparet. Bonum eft namqivirt.utis
Cæterùm,quotiensforis pugnæ perftrepunt, totiensin- \ initium,mcliorprofeétus, optimaprofeétio. Hanc.eigo
tus timorés&folicitudinesnosinqqietant.In his pericu- domum fàpientia Deiædificauit,feptiformis fpiritusgra-
lofis temporibus huiufmodi præcipuè incôm oda vigent, j tia in Âpoltolis exornauit, cuius intima illi penetrant qui
quandobrta inter principes difcordia,furgentebellorum , cüm Apoftolis huic mundo perfeétèabrenunciantV;vt in
procella, ftatum quietis fuæ domus Dei amittit.Qupcir^ j femetipfis domus eiufdem ornatum feruando v-hitatem
ca feditionem àç difeordiam rem ytiq; perni ciofifiimam fpiritus in vinculo pacis perficiât. Vfq; in finem feculi do-
in dies excrefcerevidemus. Hinc eft quod n o n folùm ex- musifta proficere in fuo decorenon ceflàt,duin ea domi-
terioradomusDeiin fecularibus contUrbata& commô- [ nç charitatisimperium ancillæ feruitio femper prçfertur.
ta fun t , verumetiam illi quiininterioribusdomusfub fi- Domus bæc in primitiua Ecclcfîa ædificari ccepit, quæ ab
lentio &quiete vitam ducunt,& fpiritalibus vacant ex e r-, Apoftolis fpiritui fanéto diétanie inftituta eft. Nam in pri
cidjs,adeo ftatum mentisimmutarunt, vt pene omnis fa- mitiua Ecclefiaformam habemus, quemadmôdûincôr-
pientiaeorumdeuqratafit. V ndeaurumfàpictiæ,quofa- dibusnoftrisdomumDominoconftruamus.Domushçc
cies.Ecclefiæomatur,obfcuiratum eft, & fàcræ religionis ab imis ad fummaproficit,quæàfundamétisincipit, fun-
color optimus,quopiétura domus Dei deporabatur, mu- damentaeiusinmontibusfanétis.Montesfunt Apoftoli,
tatus eft.Ipfi etiam lapides fanétuarij difperfi funt , in ca- ! m ontes excçlfi,ccelo proximi.In his montibus,hoc eft,in
pite omnium platearum,quianimirum Ëçclefiafticæ per- r fide Apoftolica conftitutis dicitur nobis quod & Moy-
i'onæ quæ minifterio domus Dei funguntur, Fufi funtex- j fi; Infpice, &facfecundum exemplar quod tibi in monte
te,yius ,&pcçlatamhuiua mundiviara terrenisdeditiob- fmpnftratum eft. Infpiciamusergoexemplar coeleftium,
I* r. ^ * ff- in Apoflolicatvita nobis oftenfum, & fëcühdum.formain
præmonftratam fabricant domus fpiritalis ædificemus.
Domus ifta quæ nobisin exemplari cçleftiüm often fa eft,
ro ta pulchracftindifpofitione,in coftruétionc ,invenu-
ftate toca perfeéta eft.Primô igitur,quanter dortius huius
difpofitionem in nobis ipfisordinamus,.faétis diétifque
leétamentis difperguntur. C^ujd ergo mirum,fi exteriora
domus huius in fetularibus perfonis afèinuicem difcot'-
dentjCÜ Sihiquiinrus funt per difcordiam fc diuidant,&
pacem cum Deo non habeant?Spiritalibus namq; fêcula-
ria fulciuntur J &ab interioribus domus exteriora regun-
tur. Omnis eni m gloria eius ab in tus.Glóriam fis magnum
p—füdocemOr. 0 mi^ s ædificatip n.oftra quæ ex D eo e ft, „ amac.Fides namq-, p e r d ile é tio n e o p e ra tu r.E rg o çognitio
in difpofitionecofdisfundatur. Nam'ïeguum'Dci intra | diùmuatisqiiæexnde d a t u f ^ fruétus boq^ Operadonis
nos per fidé initiatin',vc tota ftru ^u ra hoftra vità ^ m o ri-i quæ cft probario ac ddë$tfbnfs infeparabififcr c
busproficicscrefCat in templum fanétum in Dbrriino. Ac J fiftit,quictipir infëmetipfdinuenife.locü Domino, t.
röinde, afeefidnesin co rd édifppnimus,yt conftfuétio- J naçulùm Deolà cpb, fide fiqihd|matqucoperatidhedo- i
nè atq‘ v en u ftà tc fpir itâH s ædificij in Dcüm prbficiàmus, | mus'I^mini-ft^udl^rarinnol^'jpr^f^i'dLabqrà^îÔnisin
cuiuspromifïloeft,quo d d bmum n ö nmahufa'étanietef- conftruétipnedomusfèntitur,|edinconfummation'eo-^
nani in cçlis habeàmus^pôftquain^fuptibile carriis hu-
iùs habitaéu'lumdèpofuenmus.Efhergo conftruèndç domus
noftræ difpofitiodifpofitain
ccft'utemporis,progrefru bbn^conücrfationispróficifei-
.murdemundojvcpèiueniàmusinlocumtabeniacûliad--
mirabilis, vfque ad doin u mD ëi-A cqvhan c pCTmam'ædi-
fi cirpartem per fide m, q ujee ft fundamé n t ü ftruétu rç fp iricalisincordisdifpofitibnééÓpohiiT>
Us.Iamdèindepöft:
defigiiatumin c^rde difpofitionis lbcum , èôdïehamfpif
péris requiesinueniçui'. Laborainjjs quippc dum benè 6 -
pérando domum ho (tram conft.ruimus, fedperfeâa do-
mo per conccmplacibnis pcium requiefeimus in domo.
■Beatus, qui poft fatigationem operatiönis confequiture-
haolumcntumlabbrisitvgaudip intimæquietis. Deoçib
intiniæ fpeculaubnis prôficifçitiir èxterjor eXercitatio
hbnæ âét^n is,q u ç confiiininâ^urih réquie mentis J n his
cf|oèoôfiftitædifiçatio dpnnis fpititalis \ quæhabetin
fid'eih'chba,tionem,in fpe direéïiohëindn char i täte perfê
fait ædificio éllgamus cohftri^îônis-ni^'èrià^S\Neqôë i éfiónemijh fide b.oni Ôpêris ftfiûaüra initiàcur ^ infpe ad
veio aliud quid, ftifi quod durîbile , qubd ftabile^ q uod | pei'feétüducitur,iri chântate c6fummacur Hæc’tria funt !
pieciofumeft , fuperfundamentumnoftrædifpofîcioni^ f indiuidua,fcilicer,fides,fpes,charitas,quæihomhiviitu-1
ædifieandùm.Nbn.h.ÿiliaquæq;qüæligno,fcenô,a'cfti- j tîsa étio n éin nobisè x e r c c n t u r i n ædincanonèdomus
pulæ compàrànturjfed aiirurn,âfgentüj&-lapidés precip- j fj>i r ft al isitîo bi?cpbperâtur,pcr qu'as omnis^ifiéariqcre-
fosfüperçdifiëàredebeihusi'Sapieh'tis virï ëtt fcirè,vbi dî- J fcicinfemplumfanétumin D omino.Sumæ funf iffiæ trës
fcofitionis fiiæ fundamentum pbnat; Sapiens quip pear- I virtutès, qhàrum próreétö magna funtopéta exqiiifitain
chTfeétiïsf^rimürn^^^irrdàçiendofundamentum induftriam I omnèm dêcôrem8c vulitateindbmusDei,'quæ conftiui-
fuam exerçet, dei^a fuperædificat,fbdirergoinaltüm,&: ttîrih ribbis.<^æverôfir,quæpereasagitùrinnoJais,db-
in berra mftitiæè, ihfidëi firniirate ftabilé’ôc inconcufïuin | mus fpiritalis ædifiçacio, earundem yircutum déclarât di-
defigitahimum.Impenfiusfodïendqlaborat,vtinoccul- j finitiçcSicnamq; fides définitur,Fideseftyb.luntanabér-
tisfapiëtiæ thëfaurum, inucniat. Trahiturënim de occul-1 titudo abfemium,fupia opinioncm,&intA fcièniiâ.con- ^
tiÿfàpien^tia-, qtiaè eft fpndamcntum iuftitiæ. In alto fi qui- j- ftiaita. Vóluntaria, quian o n c0^itur:abfëntium/enlibus ‘
déhvfapictiâ later, quæ primo omnium per timorém, qui j corpôtéis non fubiacentium.-lupra opinionem, quia pluis r
eft initiuTiîfapiemiæ,à malônos rerrahens,agnkioné vo- > elt credere quam opinâriunfrafcientiam , quià minus eft
luntatis Dei nobis infpirat, & fruétum bonæ opëranônis credereqùàm fcire.Ideà enim ctedihiüs.'Ÿt aliquâdÔ’féias]
infidc,quçp'ér4 ilèétiÔn5 opefàtur,confummat.Inhisfi- mus.Ho'cfundaménfûmfideiinôpefedbmhsnbftrçpri^ j
quidem&tranquilhtaseOnfçientiæ,acfecuritasinnbcc- m o lo co ponimr,vcconfequencërreliquçparres ftruétd-
tiæ.cohfiftic-,quæ béatâ in nobis vitam ædificanr. Etd e his | ut fqperædifxçentur.Poft fuhdameni;ü.quipp'e pâriés fpei
qiiidem apnd philotophos diuerfa opinio erat,quoiü alij J ïauatunSpés eft quæ fie diffinicur.Spes èftfidufcia f^turq'-
in non doléndojvicam beatâpofuerunt, v t Hieronymus, J rum bonoriim ex graria,& éx bonà côftientia.In fpe pro-
alij in ferum fcictia,vt Berillus,alij in voïuptate corporis, * ficit virtutis çdificium cum mensad füipm.a èrigitur. Spés
vt Epicurus. Hotùm onmium fiilfæcômmenta^anasàf- autem vèraeft certicudo veniéns ex præcedentibus meri-
fertiones,diiiinæferipturæaùthomascbnfutatjquæverè tiSj&ideôfihemeritisaliquidfpcrarc, nonfpes;fedpræ-
beatamvitam,quæeftvitaæcerhainco^iirionediü'inità-. fumptiqâebe td id , & fînécnariraje nûllumiberitum.
tis,&: fruétübonçoperationi? CÔnftitmr. Animus quippe Charjcasverómerito'&ordinémaiOreft , & m ædificio
incoghitione diuinitatis pertimorem Dëi fundatur, 'atq; fpincalffiimmüin tenens locum,teélitm cónfummat.Ipfa
inde fpiritalis in Uobis domus ftruétura profioif, cùm in eft 'quçÜd petfeétu addücit omniajipfa eft qüçillos,quo-
operibus mUndatoru m Dei eiercèniutlTiiiïor namq; bei rum femifiæ funt iniquitates,^q u o rum teéla fuiit petca-
thëfaurus cbrdiis eft;fcientiæ ac fapietiçopibus impletuS.! fa,in dotnu æterhitatis inducit, v û d ç ^m a e ijd rü r?;qnia
TimereDeum,eftfapientia,&reced'êreamalo,intclligé- fineveftenupciali nemoibi inuenitur. Hæctna- i;fides,
j tia.Hoc fundamentum in cprde hominis pbnitur,qui de- ; {pcs,&cKkri^as,tempofe fëin .w c em ;n o n p îfc |d ^ ,q u iæ
' clinati malo 8c incipit focere bonü. Vnde bonus homo,' j fimul in nobis briuntur 8c cohiundmVopei^h^ ' ^ ^ e"
Jficacio-- de bono thefauro cordisprofeLt bonum.Non enim aliud • nim perdilëâiphem operafcur, qinbus.fpês ihdiuidua'co^
ftëndit, quàm qüodintus in difpofi- mes iùngitur. Verhm nört tempd^e,tair.en taufa præcëdit
fides fpem 8c chari tatem,quia nimitu mvn d è t redi-
mus,iride fperâ'mus Sc a'mamus. Fides'ftaqüe,fpes&ëha-
ricas inuifibiliteï nobis infime | vmbte'aftcâiOnesqüæ-
dath'quæ circa aniniam verfàntur, fed^ifihili éfteétu ap5-
parent id opere dpmus Dei »‘^uæ exdiuërfis firtutibusin
nóbisconftruifur.Sicenim exinuifibilibus fuisDeuS bm-
____ I nià vifibilia pröduXic f fi c'ratiohabi lisrmiinade h i^qd^
in.fide:, quæ per dileétionem bperatur. Duo hæc ptopo- ihtüsrcohcipit,qùæ dé innifibilibus ëredft, fpemf,dnigit;
iiuntur nobis,cognitibfcil.diuihitatisj& früétugbonçôyj fô'nsexhibitiqneoperisqftendic. Stint namq; triàiriuill-
Quid fit
fides.
Quidfpes
G
in fuperficiedpërisafiendii.x I .
tionc cordis,ruudatum habet. Etenira vera bonte voluntatis
origo;qu£e in difpofitione cordis fundacur,ex aihore
Dei'generatur, amor Dei cxcognicione diuinitatis'nafci-
tur.cbgnitio diuinicatiseXfide qritur,fidés ex auditu p'ér-
crpitUr/auditusperVerbumDeiin nobis initiatlir. Hae'c
circafundamentum domus fpiritalis quam conftruimus,
verfan-tur, qu*,virtütumin nobisaidificiuconfummant
perationis,quibusin fundamenci difpbfitione, in domus
ccnftrudtione,in ipfa etiam perfe&a domus exornatione
tanquam neceflarijsfumptibus vtidebemus.
Sine'iftiufmodiimpenfisnullum ardificium fpiritale tu-
tiim,nttllum fiemum,nullum integrum conftruitur.Hxc
enim funt quae vere bcatam vitamin nobis xdificant,qu^
«fernae v ita baadtudinem nobis praeparant.H^c eft enirti
vicaxteina,ficut ad Patrem Chriftus lo q u itu r: Si cogho-
;Fffint ire folurh verum Deum., 8c quem mififti Iefuin Ghri-
ftura. EchocquidenueftimoniumhabemusveHtatisde
cognitione diuinicaris, q u ip rim o ianuamfideiaperiens
nobis cceleftisdomuspandicftitEoitum.Sedquia fides no
eft ociofa, neq; folitaria, in diuid ua com es ei iungicur bo-
nKoperatidnis inftantia.; Nam eumper-fidem quifq;cobilianoftra,
fcil.fide3,fpes,&oharicastSi'cui'funtcriainui-:
fibilia Dei,hoc ?ft,potentia ?;fapienna',' benigni tas qui-
bus omniaprocediintjiivquibus omnia fub(mut,per
cunfta regunqir. Pater eft potenda,filius fapienda,fpiri-
tus fandus benigniras. Potenda c.reac,lapiedfi ^iibernat^
benignitascorffetuar. Potenriapefbehigniratemtapien-
tercreadSapienfiapwpotendambcnigncgub'eVnat. Be-
nighitas perfapientiam pocentcr chnferuat. SitTad htnilr-
tudinemiinuifibihum Dei qua; in rebus yifibiiibus intel^
le<ftaconfpiciutur,inuifibdianbftrg,qu^untfiQe5,fpes,
& charicas efticaeiam vimnis lux in opere viiibib dea.o-
ftiarit,cumdomuni D.eiqu^vira&morihusGonftantjper
a^iuEevit^laboriofamoCcupatibiiem, 8c intinia: qhietis
contemplationciniedificant. S icurimagoin:næqpcrationismitantia.;. iNameumpcr-naem quuq; co**- contçrnpianojicm xuiumui. p’eculbcer- ,
gnitaincipitamare,CQfcquenterpxercetoperandoquod’ n itur,ficinradoneaniniçdnatürahuïdaùd'ddëïur;quôa.
I . ------ I É S -