v tfquemeikitdrqui incerrogarus ', eumrelpondefit ini-
molarfiS i enimS ic i'amep ta quandafi militadinciti carrum
, rcram,quarut*Sa6 amenra rijarjnon h.ibcrenc: omnino
; Safcramcnpanon effient.Exhacaurenifimiikudine , plc-
! riimq-, etiam ipfaiuni reigyn omiaaaecipiunrl Sicutcnim
1 fe cdn dfi m qife n danimbdu m-S acra men tucorpor is. C hrifti,
Cotpus'Chrifti eft y Sacramcntum fei)gu>U>siGKrifti,
fanguis Chrifti eftdtaSacramentum fidci fidcs eft. *
Iiiquo notandunicft,iniiiiolationenv quam. non rei ve-
ritate'dixit fieri;,, Iolafirn:ilitudinc Sacranxcnti veram im-.
molatio.nem^ClKiftireprxrencancis^-tidite^pafiionem,
crifidfixibnem, ipfomy fterfo fignificancedebeEC in tell i-
gi: fijcqueb ap riftna ,qüödcft Sacramenrum fidci, lion' in
re ivericät'c/cd foialimilitudine fidcnfdici. Q u o d verb
verairi camera dixit vocari,
cuhi reuci'aruiipfius^Sacrarnenrura'hrinoiiita intel-
hgenduiiieft,quafinoq>vere d ic a tu ic o rp u sC h r ift ijicd
fuo mod,o,id cft.fibi fingulanteiproprio:quia cum orniie
corpus fifvilibile acqvpalpäbile, fo;lu Corpus C hriftipoft
relurreftipnem murata n aturanon ftibfta ntia > no eft cor-
pofaIe,redrpiiicuale,&inutfibi|e,vtdi6luraeft fuperius.
Q u o d vcro d ixicadBpnifaciu m. Sicut SaCrfCmen tu corporis
Chriftifccundum quendarniiibdu corpus Chrifti'
eftjitaSacramentiinyfidcifides, eft.- intelligendum eft de
Quo|Sacramfcntf
Jn hae ergo mortal* yitaimmortali cibp vita; nos paioc,
nein^tevi\umraoriamur,NecrQl4umlp'aexfe fimilieudi’
ne cibx & potus nomine dcipecie, fignifjearife voluitvita
xternamdededanfexpanis&viniinnilitudineftgnifica-
rivolufta liudprpusiuu.ideftjEecicfiLVndeAug.inre^
de Sacrameheis fidelium FcriaXecundaParchx.Q^iapal'-
fus eft pro'nobis^om'endauit nobisiniftoSacrameto'cor-
p u s^ Anguinem fuura,q upd.e riam Fccit riofipfo^ JSfam
& nos corpusipfius fadh fumus^ & mifeejeordia ipfius
quod accepimus,*ipll fiimus.Et p^ft pauca : Ad aqixara I
Yfniftis,con fperfi eftis,panisDqmi nicus fiufti&ftrs||^up-l
ldodq vn u ra vid etisiefle q .uodh eftu m eft; fie ynum eftote
itaq-, cib um & p o ttu ii, ? focie^ate.myult inteni’gi corporis
^cmcmbrqru nyfuoiwni;qqodeft EcclefiaVEt poftoauca:
HuiusreivSacranictmn,id eft,yn;tatiscorporis &. langui-
nis Ghriftj-,de menfii Dominicafuiijitur :? quibu/d.'it'h adl
v itam , q u ib u fd am A d e^
xqefctuin eft,oxi\nihbminiad vitam,nulfiadexitiuim^ui-j
cunque cips paiyiceps ftierir.
appetanrhom.ines'v^noneluriantneqyfitiancthoc.vcra-l
citer non prseftat riifiiftecibus & pottfSy qtii eosdquibus
fiimitur,jpunpitales^acit,id-eft,ipfafoewtas fan&orum.
vbipaxprit&v-nitas plena atqvperfe^a. Proptereaquipförma
panis &fvini,cjuae non v eref fedfigarate & fiuncu- peDominus c o rp u s& k n g ifinemfuam in eisrebps com
patiuediciturcorpusChrifti. Qujalgit^rÄuguftinusad mendäuic , quajad vnumaliquidtediguntur exmultis.
compt-qbandunT,quodSäcratnentüfiderfides diceretur, j Naraq^aliud in vnum ex nmltisgranisconficitür i aliud
duasfirmlitudinesdqdit.vnäadlialisSacramenri, immo- j in vnum ex multisae|nis confluit. Ecclefiaftic.am roeieta--
lationisfi:ilicetimaginari£e,akeräverbi^älis?forni^lcili-^ tem,cibum ö rpocumacpanem Dpminicumwdi^it: jgöm
cecpänis&rvinirvt imrao'latioimaginaria figurate y o c a - ) quiaverelatietin xterna beatitudine , tumquiamultps
turmors,&cruci&tioGhrifti,&:,ficut forma p an is& v in i j inynumredigifjVeraeharitate:quam,fpcictafeinqüi:y,eie
figurarc yocatur corpus ChriftiificSacramentu fide f,fci-1 acceperit, nonporeft priuavi jeterna ialu te. Quia prffo
licet baptifma,figuratevocetuc.fidcs.Nptandum qu odin j Sacramentumcorppr.isChrifti ipidm Cbriftumyyeleius
alteraharum fimilitudinücpeleftera pane, quivere C h r i- , E cclefiamfuaex lefimilitudinefignat:videamus fi fimili-
fticaro eft,noncommuni,;ledfuo, & quafi proprio m odo tudincalieuiusexterioris adbiopis circafe idem faeiariÄu-
corpusChrifti vocari dixit:quia fcilicer Corpus illud non : guftin. in hbr. fententiarum ProfperiJ: 'D um frangitm
corporale,fedfpirituale & diuinüprx omnib.corporibus hoftia', düm ianguis.de calieeib praftdelium;fundirur:!
fingularirer ^yidit.Irt altera äutc^cramenturn corporis j quid äliudquam D oöi in ici^eorpor isi-n pru ccinl ra plati o,
Chrifti,ideft,Formä pamsabfolute fecundu^qjienda mo-1 eiufqi iänguinis de larere effufio defignatur?. Ideo etiam
dumcorpüsGhriftidixicqüiaconiunifigura nori exiltcr (ipiecorpu^fuum fregit6ctradidit:vthgn'aiet,quo’d(pon-
tium qu ödd icuntu r, illud diei corpustChrifti notauic. j te fiiain pgflionem fe frangcie^&traderet prö nob^, qui
QmdaütinnifibdecorpusChriftiSacramentumyifibilis -foluspotcftatemhabebatponendianimamfiiam; quod
corporis Chrifti dix'itiintelli^ibilitcr tantum per ex teri o-
rç aliquam aââonem,& non fenfualiter aecipiendum eft.
Quomodoenim morecçcerorum Sàcràtnen coru vifibi-
lium,id quod videri nó p'oteft,rei vifibilïsefle po teritfigr
nummifi per exterioris alicui us adlionis circa fe imagine ?
C A P V X X I X ..
I V k ita q u c de tcftiOiCorpore Chrifti,quod ett Ecc-le-
Serg Fm
etiam ift alcari vice fua imitäntur kcerdptes,vtide reoræfentèntjjdeft,
corpus Chrifti Sgcramenrum^Chrifti & Ecclefiæ
per exteriörem a(ftioncm>Aÿc Sergiu§Papa: Trilot,-
me eft corpus Domini,.Pars oblata in calicem mtfta?eor-
pus Chrifti quod iam rëfurrexir mo n ftra t: pars çoinefta
arabulans adhuefuper terram:p%rs>inalrari vfqjadfiuem
Miir^temanens,corpuiiäeensinfepulchio:quiivfqiad
finem fieculi corporaiânûorum in lepulchris erunt.
Item lulius Papa iti decretis, Epiicop's per Ægÿptum
miffis: CalixDominicusiuxtacanoimmpræce^turn
tio &aquapermixtusdebet Offertüqiiia videmns in aqua
ftiobis er
WmÊ
B.vk u ^r ... . ^ _. . .______ _________________ P M .
ba,fuperius fiitisdiGtum e ft, quia (bilicet cohkcra- | populuniinrdfigi, in Vino oftendi faiTgiiinem Chrifti. E;
duob mol m entaliseft capitifuo.Chrifto,ÓCvccapuc-^Sc membra v-.l go cum in calice vno aqua mifeetur , Chriftö populus
dis fignifij num corpus cumiplb ^eftper gratia,aliud,tarnen per fub- j adanatur:&credentiunvpltbs ei,iu queEn crediriCopula-
cat: vel ftantiam.-qüot modisSacramentifuis rebus fimilentur,& | tur &iungitur.Quae copulatie & coniun (ftio aqu^& . vi-:
fi nFtad'Ï ^ eas fignifieent in triplici corporç Chrifti videamus. ni fiç.mifcerurin calice Do,mini : vt mixtio illa^ïon pbflic
n^vdaliiiDü^hsettimmodisiidfircerevidejntunfi:;ilicet velfiia éx^ftpa^ri. Nam-fivinura-qu^tantumniodb offerac, lan-
fefimilitqdinë , velalicuius exterioris aüionis circaUc. guisChriftiincipiteflc finenobis,: fi,verpaquam fo*lam,
Suaexfefimilitudinefacramentuthfignïficat, ficiftcum plebsincipitelTefineChriftp.Sciéndu(ntarnen quiali-
DöminusAiciv.caro meaverèeftcibus, &fanguis meus yerèejl\ eet priusmyftice vinum Sc aqua mifceatur, poft coïife-
^ jï^j:quia ficut cibus craripnem tarnen non nifi languis.bibitur ; quia priiis per
& potus temporalem vitara, ficiplèdât aeternam. V n d e . aquam baptiimatis reuaci , poftinodum non folum con-
ait;Si quis manducaueritexhoC pane, viuet in açternum. corporarles,fed $c confaùgiunei Ç h rifto ,fpiriruàliter e|fi-
Etmerito. Sienira tanta'viseft in ciboqu i nçn v iuitjnec
manet,vtlaberttemvjtamhuiustemporisfouear&reti- nandù^ipôpu|nm.à^inirMÇur;qàia*ctfiy ^ tp 'd e iq d a
neatquamdiiiDeo plàcuerir : quanto magis Chriftusek dignius tamen pervirem:& Chriftus de carne noftra pet
busyiuensiimniortaliteT;vitamæternam cönferre ctedç- Mariâgencraturidcfjotencius adrêficiendum & inebwâ-
diïs eft,quibus fibi placü'erit ? Magis enimcredendus eft j dura
vitara cönferre,qui vitamin fehabet,&vitaeft;quam qui praclaryseftidam fui ambris feruore mens debriara pmM^
lïo n h a b et .C um en iin fitv ia ,& veritas,&vita;corpuseius nium terreporumobliuifcitur, Vnde etiaiu inufitato &?
n obisyiaticumeft,ne moriaiflur & deficiamus in ^ia, fed ftupendo miraculö poftqiiam fpiritum èmifir, de laterï'ioAn 19
perducamurad vitam; Veritas eft,ne eitfs promiffionibus Cbrijlifangiw & aqua contra nat.iram manauit: v t regënè- °
fallamur^ Vka eftyvceain pcruemignefeliciterfruamur. ' rationis & redempcionis vnum noftræ falutis ooppuuss eeflè |
myfticè
myfticeftgnaretjdurn hocduplici fitcramento vnumcoi- . lis,vna fit ore, altera fir corde. Quarùm corporalis cbm-
pus Ghnfti ScEccIefi£epcrfpiçir5'.fan<ftum confoiinarcu?^mpniseftbonis.& malis,his'adfalurenijilli^ ad judicium,
Vnde&tn* funt, qua Cbftjio tejhtnontum ddnt tnterratjpmm, fpiri t n alis a ût tan tu m bonis. Et corporali quide ore cor-
acjua,&fangllts : quia & minim fuit mdrtaies de coelo fc-- pojalitei manducamus d.bibnmts, cinoties dc alxan do-
cun dura prbmiifidnem 'Chrifti, IpiricumSanctum acci-. m i n i co 1 p : u m Do m i ni c ufi ) co rp 1^ fd-fi fta n ci aliter per
peie.&jmortuummote viuenrisnoilfamera, led langui- nû lacerdows in Sacramcnco;panis 6'<: vim aecipimus cor-'-
ti^vimmo fiipra iViorem viuorum Scmortuorumjcuiwianr de,vel-o fipmturflicereonyed 1 nius&c bibiiipus , -quqties^vC
gpinc aquamde viilnere lateris-funderei quod time ficut ait beams Augiifti-nii.s , hoc quod pro falute noftra films
niîraculüm,ficconftat fuilTe,& myfteüü.,,.Sed>quid;ÇÛiia. Dei in cru.ee pependit in noemonia re con d im u s: & no folü:
p c r fin g 1 A'l-a ? Qn i c q u i d fit in officio Milfa?, Sacramcnfum 'ad huius.rçi co m c niora ti o n cm ,led ctiatn ad lmxtatronem
elt Chrifti & Ecclelnc.Vnde& Aug.'inlibr.de T rm. Qma j crueiligendo carnc noirram cü vitijs & concupifcemijs,
corpora
(is, altera
.'ipiritualis
& bout
.guidem
jläuab. coiiicftionij.
busluniut
ihorte Domini hbetati fumus, hums rei memores inede -
do&bibendocaruem &:fanguinem3qua: pro nobis oblata
fun tli»nificamus.Quodenimtoi‘pus Chrifti in Sacrd-
mento lnanibus fide hum tenetur,hangitur, dentlbus at-
teritur,&; ipfisincorporatur :>figmficat e’um inpaflione'
iiian lb Lisi in pi of tinv tantura, & vi~q.11 c. ad morrent fradtu,
-^pfopiTef no'fträ&clef^-acEMtulnVEycfefia^veröcötpfts
fuum (rilicer,Indus iü? paffionis imitatiOjiie fibfiricorpb-
tatam & confounaram.Qycidfipfi Chnftoiam immbitali
Sdncpnuptibilifadto nqllus putet efie indignum,fi'fide-
fiuin deuotio hpcfibnn Sacramento rcpLadentet, a d d o -
mibrex p aflio ^ im ita n o n em ,q u b d lpleDominus pMu-
ius fieri prxeepkad fuam commemoutionemi.vrranta;
rei-memork excirata | praerentliEqi diuin«auxilip,§Cqxe-
pLo rpbqra.ta,velit'&.pblfit per ipfius' gratiam-quod n u|-
1 acenuspra:(umit p.er.lure rragilitatisnaturä. Quodenim
in Chrifti corpore pcmufiijm eft malis ad'fuä'damuatio-
nemiueclgifominiofiim vj funic ft D e o ;p a tfl, p^op t e r n.o-
ftr.amfaluteinnilto nwgisjpli-plackuSigloriolpmeft, vt
fidelium fiiorum rnanibus deueneui Sacramento franga-
tur,dentib- atteratu.r,fi cut ipfe pra;cepit;in fuam cpmme-
inorationemnon vr.in veritarc quidem paflionis, eruci-
fi x oidsjrn o 1; ti's j v t fn pradd'Äum eftyfed fighi'fieate'miy fte-
iio,vtipfequidem fradtus& attritus integer,permaneat,
& redc.mptionis- iinc gratia oirinib. diuila proficiat.Quod
v-tcerti us i nnoretcar fidpfibus :• Bereu garij Andegauc nils;
haaericreonfcfi 1 o quam dehniusrei carholica fide len-
plir,&: Roma; pra:fente'Nicolao.Pap’ajCoram yij. Epilqo-
p i s i u re i u rand o fi rra a in t, a d m cel 1 u m cl e f e r a t ur. /
;b^^BfStg)[igäriüs ibdigu us E c ^ e ft^ 'l^ ^ - i/^ a u ri ti j A n -
degauenhs DlaconusjCognofcens vcracatholicam, &A-
paftQlrcambfidemanatli,ematizo'Q!rm.em fiarefi'ni-iprxeck
pueeäjde qua'lladtcrms infitmatus film q u je aftru ere co -
liaturpancrn ^yinumquajin.aLtaiip.onuatuj:»p,oftIcpu-
i c era ti o n e in fo i u m 111 o d o S acra m c nt u m & non verii; corpus
Sd ifenguiti e m Dq mi n 1 npftrilei ü C hri fti .efl ein e c pql-
ieieufiiajiter mfi insSacramentofolo,mamb. facerdotqpi
tradlati,yeLfrangi.yclfidelium dentibus atteri. C oientio
ante ftindla- R oman s ficclcfiae & Apoftolica* iedi, & ore
& cor-de proRteprdeSaeramentis,pominic^_iiienfte c a -,
dem me lidem renere,qnam Dominus & venerabilis Pa-
p a ^ ;icq.laus, & hiecdandta'Syripdus atffhqEitateEuangCs
lica&Apoftolica.tenendam ty.adidit,mihiqjfirmamf:lcic
: cracionem nonfoluni S^qramqntum 9fed etiani veruc.ory
I pus,&.v.CLUin.{anguineMn;Dpiiiininoftri Ielu Chrifti eftc,
j &fenfuah’tepron iblunidnSaeramentyifedora iveritate^
‘ maiiibusSrtecndqiuni traikarijfra.ngybcfideimm dehtib,,
attea:.-luran^-^f lafijft^tiypmpulio'nXnnitatem ,
hac lacrolatidtaC h riftiEuanaelia,^c. , , ,
C A P. y, X... X X .
tÿficiqi
ûollpdosjaccsiidimus; Dè.corporaii comeftionc iple D o 4
nnnusaic, AcctfiU: & comcditejioc e(! corpus meum, quodpro
vobüitradetùr,Bi^ue>bjû,eÿ-fangûts meuf,e]utpr^o vobis‘effundetur.
Ité Apoftolns: Quimmduefli & btbif indignejudiciÜftbïwany,
d «d r^ i ï if ir .D e lp ir !tu a l iv ë ro eom 'e f t io n e a it Aug.m'fer.
2.0..fùpêrIoftnn'em:Pai^.cæleftcûnv{piritualiterniandueaT,:
te,innoceucia ad alrare appoftgre. E tp o f t pauca?vtramq*,
ctia'cbmfeftione difcernensXubiéci^ H îç eft p an i ïd e e x I o
defccdens,vt fi cjuis exeö miducaudfiCjnómóriarur. $ed
q uodp er tinet ad virruté Sacra m en t i, non quod pertinet
àd vifibilc Saeramcntü:.qui m and u c a t in tü s n ó fo r i s., qui
mandneat corde,non qui premitdente. Item id em in fir-
brode verbis D om in iiT u n e a i item vita ent vnicuiq; corpus
& fanguis D om in ijf i :quod in Sacramehtb vi^bilice'c
:f tinj itur, inip kveEitatefpiritualitcirniaduc,ecur,fpiritua-
litcrbibatui-.ïtemGregonusin H omiJiaPalchaliiSahguis’.
agni iiiper yuum q ; poftem ponitür : quandp non fol.iun
In ytfoqfenim
pofte agni languis eft po(itus,quando Sacrameimrm
paffionis illius cum qre ad’ïedemptipne.m fum it iir , adi-
raitationemiquaq-,intenta merite cbgitatur.
C A P V ,X X X L
Yam uisigUur Ipiritualis corn è ftioÆb rporis Çhri fti
prior & digmorfir quam corporalis qu iai lia ran t ö
bonisjhaec autem córaunjs eftSdSonis & malisicum v traque
tarnen fit ^dlalutem neceftkria, ,&.quantum ad-fubr
ftantian^dominiôcorporis5VérJa.-yiacEurq,uçrendumcur
B.Aug.dixpriYquia tune e n t vnicuiq;.yjta.cqrpiis Chxifti,
ftinipkyentatbffiirîtualftèrmanau6étvffq'ua^noj}ïpiâ
veri tare ebrpöralitfer fumarur | :8c mali qui córpüs jChrffti
Saeramen tore n us ta nt u tnfu m u n t, nonVèrmii illüd fu,-
m an t,q u u n o n (pirituahter iUifd,capiunt. Vnde etiääli-
qui erran resChriftua Sacram e tl tb fuq. iepar^ri aqtumant,
ira vt ïnafêspurum Sacramêiïtum &no'n Corpus Chrïftf
fumëEe:aftruah t : &1p fii m- Iudaiqk-prodj.corfem^quibufdam
laniftoruiiiaurhoritatibusiconrendantinecëna Domini
co mm ii nion inprp o ris C h rifti n on i fite r fui fie, q u f fi feor-
pus Chrifti non point niiic j u i i n coi po ra t ur C h ri fto v e 1 c
iiiinere.Propotnis icaqi h is^ u ib . fuumconcipere viden-
turcrrorc,nosl^o^olenfefubfeqiicnterliberius aftrue-
n\uSiplamyeritatérquia fijilieecbonosyerè pmjmno cre--
dâmus,corpus Çluifti fumereanalps auteniverè’qui'deni^
quan tu ad lub.ftan tiam,&non veré quantum a d e lté du s
gratiara . Ai t A'uguft.tnl^rnï. 2*7 . fuper fÔannçm: Carnem
Chnfti languyiem .q on c d r^m us ta nr mnf üpaëranien-
ro,quod ëo mu ici malided viqj àd participaticnemIpiri-
t.uSjVtin corpore Domini tanquam membra .rnaneainùs-
vt eins fpi ri t u vegetem uï.I teni idem m libro. fentpiriatu
PrdfperirEfram viiæ acc-ipir,. rccernitaris poailum.bibit;
qui in Qhrifto ra an çc ,^ fâras..h ab ftg ^-d ft^ tij^g |-. « 1 ,
quidifeordac à Cbrifto,néc earn c m C h ri fti ,ni aduca c, n cc
fah.gdüieinb.i.ljjLetkm^tantÆreiSaçramentuniadiudi^
i * q uop'die, i ndifferentçracci^at.
in:iio, ucc
t e  ï ,
•bonô -Sa-
ccrdocc
confccia-
nuvciicas
ni agi s a
•quolibet
bono fu-:
r.icuiquâ
901 M j
fubllauçiuiufq^
prxfumptioi™ quo g yiaigituraffiertione Bercgarij baereticiin fan<ftaSy^(Bj
nodo panis ëc yinutn po ftco n le crario nén o n loluhi E ç c e ni a 1 b s;c a r n e m Cnrifti tantum in Sacramento q iu lr
S a c r m i e n t u. m, fc d e c i ä in verum corpus & languis -Dorai- 1 nô verc,fcd tantu figura ce fu raere.itemqj cos etiam li Sa-:
^(^iï-od.eaam Augüftinusmodxsoranibiisapprobare - c fâ x n e n ^ a t^ iu a n flc ^ é iC iv ifti mô -mandilçare., ^ftx\ier.
9Pfi^b4ft>f?crificiülyil|cccEcciêfia: duob.confieiydua~ ; re vider,ur:quod came non diète quaii tü ad fû b ft a titiâle fii.
j i ^ i;e ?.yi i b J li. èl.eiiïc n t o rùm Ipecie, &,in iiirib i i i c ô rp o ri s Ç hr lit i ver ira te ni , quam.licc.t indigniad iudir
( S Chrifti carne; & ià u gu 1 n e ,S a eiam e n 10 Ici licet ëc.rqSacra- 1 ci il ni fu 11 m, v.e r è: ta in en lu mu n c : fed quantumad. giatia:
!co. . ‘^^qddecunduiîi hæc duo -, fiiiir etiam du*, co.meftibn.es Saeramen ti vi reu tem quàm n eglïgnhc.S edi te ru m ß‘. Hi-
|io; a. ^ fpp^SChrifti jji.Eccleiia v q a c o ip(^afjs,altera fpintuar. ianum P id auieqftm'i^p^qqctqne lup'.qr Mà'ttli. q unfi,
L ' ' * • ^ ‘ : - t é f t c r f t '
Hilarius.
Ä ;