Clodoyeuti
G 1
Carol tu
$ Magnus»
' Leo Taf a
in Ec de fia Mogunrinenfi j ôcipfeih'omnibus Ecelefijséi
fub4 iris 'vfquenuné;tenetur & pnedicatur. Ecclefi® Mc-
tcn(isprimas e pi fco pus fait fandlus.patlens , difcipulus
l'andïi Ioannis Euangdiftæ , -& ipfe ifrea fidem nbftram ,
docnit ö£ fi r m a a i t,& pe r m a u e t in ea vfque in praefentem
die m. S an cfusClernehs fuèceïïqr Apoltpli Petri, beatum
Dionyfium virum ciari(îi'mæ lànëUtati^, qui prædica.tio-
ne Apoftôïi Pauii Arhenis' conuerfusfüêrat ,in Galliatn
militpra-dicaie verb uni Dei, & cum eo très illuftres vires
, Màrcellani, 8c Saturhinîü, 6c Lncianum, qui cum ad
poitum Arclati perueniflcnc, beacus Dionÿlius fanétum
Mavcell’mnin Hifpaniam diiexit ,'fandtum Saturninum
i nAq u i tan i a tu! S> v cro X u ci a n uni a d Belhacenfem ciui-
tatern, quorum fingùji règipnês Ôc ciuicates fibi deftina-
ras repleUemntdpCTdnis fidéi ,,quæ vfq; in præfens tenir
pus tbidemtenetuf'& prædiçatur. Ipfe vero Sanélus Dio-
nÿfiuseumduôbitsfodijSjRuflicp&Eieucherio Parifios
beatum Paùlqm didicerat
p raè d i caüi c ,&pe rto ta m F r a n’ci am d i fpe r fi t,& pro eadém
fide riiartÿriurripetçulit,fimulq;’Todj eius,Rufticus8cE-
leurhënfis cutn ço. MartÿpiinYverb rpfius fingul|^i-& in-
audiro niiraeulo Deus hpnorauit^nepqiipdpoftdecol*
latiorrem (üàmipfe prôprijs manibus caput fuurn à loeo
martyrij pefïpatium miliarij vfq;adlocüinquohumatü
eftcoEpuseiuSjdepprtauir.Teftimoniumhocgrandeerat
per tçâilîimapfanélitaris eius & reëtæ fidei,ac îjanél® reli-
giphisyquarri'ibi docûératatqjfûndauerat. Ipfam fidem
qua il) beajus Dibnyfius fn Gallia reliquitfan&us Hilarius
Pibtauienfis epifcopus egregius doâôr* Ôc nobilifli-
ma lucërna Ecclèfiæ Dei, tenuit & docuit vetbis & fcri-
ptis 5 ç exemplis.lplam fidem tenuit & docuit, 8c otnnib.
tnodjsproffiouitbèatus^artinus Turorienfis^pilcopusj
cuius lanéfciras per opines fines mundi vfq; in præfei&em
diem elariffime Iplender,8c in fumma veneratione habe*
tur.Cuius fidei ôc’db&rinæ teftiffionium perhibuit diui-
fra virtùs* in crîùm mortuorura fofcitariiqfte,aliôrumjqu&
.valdcniirabiKum b^èrum exhibitione. Èandem quoque
;,fidëm b.eatus Rëtoigius Rcmenfis ci ui tat is A-®cKiepiicÔr
pusténuit&docuitôç infîgnibus miraeulis confirtnàuit*
Hic Çiodbueum inclytutn regem Francise, 8c cum eo co-
pibfàminuïtituditïemgèntis Francorum conuertit ad fi-
dcmChrifti| & bapHzauft in Reuienfibiuitàt'ë, mifïb?éi
chrifmâte dt'cadb.Ex illo ergo teropwe'regçs;Francorü,
Ôc pri ncipes Galliæ coeperùnt éflè;G h rifiiani ,8^ coepiç^o.-
muniterper rotarn Frâciarn publice coli religio Chriftia-
na , Sc peComnes.ciuitatès in veneratione irafigri fides
Chriftïana,eaderaq;vfq; in pra^fèntem'àipm infota Gàl-
licana Écçlèfià prædïcatuf. E)e genere.Clodoueiprotemt
Carol us M rfgn us, qui i n ter Fra n coru m reges fum musat'
que glbfiofiffinius erat.Hicin eadem fide baptizatuseft,
quartf à bea c oRe m igfo ré x .G 1 o d qü eus accepprat, &fcjù^
] caêteri reges te^nuerü'nt.qui à ÇlodouebprpceflèrUnc.Hic
1 àbearo'Lepne Papa’Roinam vocatus.eft', &,coflfècratüs
fn Irriperatorem, dcfii’^us éft ad po ca r usRo ma naee'ccle -
; fiæ, 5 c fiaeliflîrtius dérenfor cptitis Chriftia:ni p.Qpuli^ &
i vehementer pereum aabla religioG h ri (lia n a , 5 c dilatata
efiatqfc'bnfortata,& peripfids diligentiàm fides Româ-
! n* eCclefiæper rh u 1 tas t e rras,qi& ignorabantDominum,
i diiperfàeft.i’lpfam fidprn quam prpfcfluseft Carolus Im-
I peratp.r Romanfis, tehuerufitdcbonfefli funt onlnës im-
i peratores,fiuë reges Romani, ôc om nés reges Fran Cor ü, 1 qui fuerujii p o ^ um , ^principes eorü ,yfquein prséfèns-
renSpus FredèrïpiIm|)efâtoris Romani 5 c-Lodouici regis
Francorum. Ip(âni Prgofidem , quamprirno be.âtusP.e-
truîRpmæ planraliir,& quam tènueruntfucceflbres eius
j in Rpmana.vrbë, 5Cqüàm docoerunt in ôîrinibùs rerris
\ S.Ëpifcopi alijquè fanâi patrès qui poèdiehtçs étant Ro-
}ibanæEccleJfîceT5 cquam^aEillisa&ëperunt Imperàtores,
1 5 c regës 5 c pfinçipës texrarum,cum pbpulisfibi fubiebtis,
tepbmùà'btqdëb0/ifiiemqr,b6s-Videliâ^cIërici*&M'p>'
j nacfii5ôc laici, qui inEcclefiaChn^ibâptfzatifumuSjôc
in Ëcclefij^Deo (âcratis conuenimusàdorandum & lau-
i dàndum Deum jôCadçomniunicandurà corppriÔcfarr-
giiiniDonvrtîinoftrilefu Chrifticiim fide'non ÊiSa , ôc
(peïalutis animarum noilrarum. In eo autem ceni fumus
nos habere êandem.fidem | qdam habuerunt-TauéU patres
anten os, quoniam eadem euangèliaChrilli eadem
fcripcura'Apolioliea^ qu.am ^cilli babuërunt, 6c publice
in Ecclefia aoeuerunt^habeniH^ öcnoscrediraus efë.lpfo-
rum quoque fanblafcripra habemus, in qu'ibiis;declara-
ueruntquali's,eflet fidesedfum , &£qualemjnteljeófcuin
haberentin libris veteris legis;6c Prophetarum, Sc in E-
uangelijsSci nApoftolicis fcriptis,6cin eadem intelligen-
tiafequimureos. Manifefturaeft itaque ex his-qusediöu
fun t , qu oniam fi dei n o ft rx fü n dam e n t ü e (f d o d r i n a Pe-
ftri, qui fuit Chrrfti,’qui fuit Deiyiniö & Deus. Wftri
autem errorisfundamentumdoblrina Manifchaei, qui oó
fuit Dei . fedi'diaboli, non Ghrifti, fed Antichrifti: & hoe
fcireporeftquifquefetifatu,s,obediehdum.eflën;oftfaECa-
tholiea: fidéi, potius quam veftr® abfcondQcaeinfidelitati,
qu^cum fuo fündamento a cunblis qüi amantyeritatem,
maledicatur, 5 c fqb aterna.claufura d^mnetur.
De eo quod feriptum eft : Fides fine operibus mor-
' 3 r tuaeft. , ’ - ■ . :
N& E- R M Q
FOrtaffis ôfanâi Cat'hari,quipecCare non poteftisim-1
properatis nobis peccata noftra ÔC dicitis ficut liegi-1
mus : F ides fine op tribus mortua efts V os autem opera ad fidem
pertirientia non habetis. Et idcirc’o fides veftramor- j
tua eft,&quoniam ndes veftra mortua eft, nullaeft.Etid-
circoTacramcntaveftranullumefFecSlum habént, 5 c non
poteftis baptizare, ÔC corpus.Domini confêcràre, necali-
quid'huiufmodtin ecclefia fecere ,. quod^pbis aut alij's
profit» Haec eft obiebtip veftra aduerfum nos. 'Iteprimum
ôc intêrroga,ntes diicite, qua dé caufa Deus interfecit O-
zam, qui extendi^manum {ùamÆt.fqftctaretarcam Dei,
quando nutabatitavtcafura putaretur,in temporeillo,
quoeamreducem volebatDauiddeBeth(amesinierufa-l
lem.Et çum h^cdidiceritjs, ftruire reprehenfipnes veftras
aduerfum Ecclefiam Dei,Non oportejiat nos i-ejfppndere
VQhisàduerfusea,quænoBis'pbijciysdefidenoftra,quo-l
niam extra fidem Càtholicam èftis, ficut Domih'bvolen-
te compryol>abimus. NGn o'portet nos refpopdere vobis
deopferibqsnoftris tnalis qu® pbijcitis nobis\ quoniam
.peio|a 5 c fceleraiiorafunt opera ve ftra, fe d ali user.it Iqcus
dicendijdéeis.' Refpondebimus tatneV vpbis ho'e lbco M
ne pçppïcr ignorâtiam dim i ttere vi dea ihu rrfate rp ur qui-rl
de m ,.quo,d pecca tores funius,quoniamrvtaitiaçpbiis A-
pdlfolus:: Inmultiidetinqümüsomises. Veruntanierieftdif-
fcrentiâ’interdeliqquentes. Mu|;i quidem^n mitipribus
ppccatis venialiter quotidie^elmquunt,0cquoti.diana fà-
î tisfaâiqne Çppiinùm plaçant,& agunt ppera laùdâbilia,
quje pertineritad fidem,quam profitemur. De talibus vt
fpçro non pofeftis aliquid rationabjli ciiufa dicere, quod
fides eorum mortua fif, & quodlàcramenrataliumpreS-
'byjerorqminaniafînt, ôctalespergratiamDei,necfunti
in Ecclèfià, nec viiquamd principio in ea efl£ defieriint. |
Suntverb'qupdingemifcimus nonnulli,qui inmàibribus
pecéacis, qu® capi taJia vocantur delmquunr, Scfiipër his
_np^on.digiïâ poeniientia fatisfaciuntDep.De talibusfa-
temurÿquwd fides quam habënf, mortua ëft, quia firieo-
peribusiuftificationfseftapudipfos.Mortua inquameft|
non itaquod i4qup;de^e^unf ânn'fidatum fit pfoptér i-
*pfps,"aut nulîfuis ytilitati's fit, fed ipfis fides eorum mortua
éft, ôc pis nGtfiJpCpdeftad falutenf, nifî refipifeairitab ope-
ribus malis quæin ipfis mortificant fidem. Quod autem
diçitïsdeprësbycçris noftris, quitam' malæcpnuedacio-
nis fqgt^vt fides eorum mbrtuàdici poflît,quod facratnë-
ta eorum nülliusvtilitatis(üht,huicomninocontradicj-
, mus,quod pdanefalfum eft .-Tides eorum, dicitis;mortua
eft,ôc ideb nec ipfis prodefife poteft, nec alijs,, Talfumeft
hoc, quiaàlijs prodeft: Fides quam ipfi.manifefte prpfitc-
tur,péri p for u in minifterium alijs prodefiè pptert/ÔCeffc-
ëtunr bonum in alijs haberepbréft, qùamuii: non in ipfis;
.perfirailitUdinem h®cvpbisdenionftro.': Co.ntibgititli’
quoties, quod medicusfapiens in infirmicatemgrauilfi-
' mam
D
~ Àditcrfiis Catharos, Sermo V .
mam cadir,Sc habet fapienciam, quia i'cit curare (èipfu
habecm.edicinam,qu® valet contra morbiiiii fuum, fed i-
ta eftdeiicaius,quod non ppteftguftare de ahtidotisfuis,
5c prsbeteaalij eandem infirmitatem habenti, 5 cfilecu-
ratur.Ipfe autem in fua infiemitate perinanet vfq; ad mor-
tem..Vcre de tali medico dicere ppftumus.qupd ipfi m.or.
tuaeft fapientiafua, alijautcviuit.Ita dico yobis de pcef
At non hoc dixit, fed comprobauit potiusdiiiinäa.u-
thoritateftabiliuseftedeberc vinculum focietatis, quod
eft per legem Dei inter virum 5 c cbmugem fuam, quam
illud quodahaturaeft,interviriim &rparentcsfuos. Vos
auteni abiquicem feparandos efle vi^um5 c rnulierem dicitis,
6calirereosnoii poffe falnari.^t ipfe contra air»Quod
Deusconiunxit;homononfeparet. Virum 6c rnulierem conbyteris
Ecclefije,qui male yiuunt,cteduntquidem;fed eis iunxit Deus ; quifecuriduminftitutiones diuinarum le-
crederenonprodeftadfalutem, fi permâferintin iniquir gum co>am Ecclefia ineuiitfoedusconiugale; ôc tales per
tatibus fa is.Nam & damnes credunt, & contremifcunt,vt.<\iT
cit fetiptura : Credcbantnimirum d®mones,qui vt ait E;
uangelifta , dicebantDomino Iefu: Quidttbi&nobiifill
Deii venifti ante tempus torquere nos. Credunt inquàmôc fi
îipminém fepatandi noti funt. Fit quidem nohminquam
vt talcs migrent pariter ad monafticamyiram , Ôc fèpara-
tasabinùicem manfibncs.eligant, quare'nus Deolibëiiui
iêruireppftjnc, fed talcm feparationcm Deusoperathr j
demhabenr presbyteri enormes, fed ficutdixj de fapienÿ non hom&yôcquidem talés non omninoabinuicertî dif-
tiaægriraedici, fibiipfis mortua eft eorum fides, aljjsau- cedunt^neque rumpitiirÿintereos vinculum conjugale,
tëm viuitjdumin nomine Chriftibaptizant^ôcalia fàcra- quia induiifaineismanet vnitas mentium. Nam quanto
mentaexequuntur, fecüdum quod’dfimâispatribusfta- ! fiberiusdiuinædfieaibni Vacant, tahtopuriusatquefir-
tutum eft. Taliserat ille;de quo Lucas Euangelifti refett j mips fé inuicem diligere poflunt.Nos veto buiulmodi fe-
dicens :ReJpondensautemloannesdixit. Magtftervidimus quen- | parationem, nùlhs vtvt^facitiscbhiugibûs füademus éa
damtnnommeiuoeiicientemdamonia &prohtbuimuseum, quia ratione, quod non pomntfaluari fimul permanentes in
non fequitur nos. Etait ad ilium lefus:Noliteprohibere eum : Ne- * fécule^, ôc i n vita connigali. V nam au té feparatiohis eau- !
moeft,quifaciatvirtutes innomine meOi&poßit cito male lôqui fam, qua p.oçeft vir i fi vult ab vxorè difeédèré, & rumpe-
de vie : Qui enttn non eft aduerfum vos ,pro,vobis efi. Ccrce quif- rew'inculum conjugale, quoalligatuseft, cidetermina-
quiseratillé,mQrt,uamquidem fibiipfi fidem hàbebat,cu uit Dominus , quando poll relponfipnem fupra metrtö-
nonlèqüereturlefùm, lèdalij^viuebat fideseiiis.dquibi ratam^, ira.fiibi^hxit diçens: Dieodutem vobis, "qbiàqiïuuh-
eijciebatdæmonia in nomine Iefu.. Quod quidem né- qu efim if^ y ty re/n fu am y n ifio b^ u a tionm ^& a liam d u x e-
quaquam facerepotuiflèt, fi nuilam omnino fidem ip rit ^mcechatür.ybi ergo admnxit,nifiobfarnicattonein, de-
nomineeius'habuilîèt,» Itaproculdubio-eciam. presbyteri dit incelljgi, quoniam fola fornicationiscaufa diuortium
malid£emoniainnominé Chrifti eijciunt,quan4 pinnQ- fieri poteft. QuodfinonreâenosintellexilTè.yerbaDo-
mineipfius, id eft, fecundum hpc quod. ipfe inftituitba- ; mini qu® pr«diéla font atbitramini, audite Appftolutn
ptizànt,ôc prodeft baptizatis fidéy,quam vetbis quidem, Paulum ,quomodp concordat nobilciimy iù intelligep-
fid nonopetibus.profitentùr. Sedalioloco latiusdehac naeorundem verborum .vbiad Cprinthios loquitur dire
diflerendumeftj 8c mine ad loquendum de veftra ab- 1 cens: Hisiamqutmatrmomoiunftifmtpracipio,nonego, fed
feonditafide, 5 c 4 e angulofa doCltina veftra ferraonepi \ Donums, vxorem aviro nondifeedere, quodfidifcejferit, manere
conuerto. innuptam, aut viro reconcïliari. Et vir vxorem rion dimittat. Et
j fubiungens autoritäre propria, ait : Namcaterisegodicojion
Circa primant îUrefim de coniugio. ! Daininus: Siquisfîater vxorem habet infidelem * & hoc confierait
j habit arecum eo., non dimittat illam. Etfiquamulierhabetvirum
S E R M O V. j j infidelèm, &■ hicçonfentit habitarecum ilia i non dimittat vir uni:
/\ Sanctificatusesl enim vir infidelis permulieremfidelem: Etfimfttfi -
a Obisloquor doëloribus ÔC pr®feélis, non in fanëli- ' cataeft mulier infidelis per virum fidelem, ahoquifilii veftri im-
tate quidem, lèd in erröte, & peruecfitate.Animad- mundiefifient, nunçautem fianftifiint.Quodfiinfidélisdtficedir,dif~
uertiteôc videte quodnô homines, feddæmonesvosap- ; çidat. lntemporepnmit'iii®Ecclei|®fre.quenrerhoc ac-
pellat Apoltolusineoteftimonio quodin principî^ let- ! cidiç, vt vireffet fidelis, Ôc mulier infidelis: Sc e contra vt
mohié:induxi;IM»o«i/Jiiwif,inquit , temporibusdifcedentqui- ; yirëflèt infidelis , 5 c mulier fidelis. Et fuadebat Apofto-
dam àfide attendent esfpiritibus er rot it, & doärinu damoimrum, | lus vt ôc taies abinuicem non difcedecenr,quod vtiq; non
loquentiumin hypocrifimend4cium,prohibentiu nubere,8c cetera, j fecilfôt, fi Iciret vtrofque firnul in tali coniugio perituros.
Voseftis4 ®mpniah®c, de quibus loquitur, 5 c qui vobis J Multum ergo adoiftrina fua doftrina veftra diflèntit,qu®
attendunr,à fide reä adifeedunt : Nam doélrina veftra eqs qui vtrique-legibiisdiuinislubditifuDcdelcedere ab-
prohibet nubere,in eo qupd dicitis, neminem pbfle fàl- inùicem cogit ,dum eo s laluari non polie prçdicatis fi per-
uari, qui cum coniuge fua permaneat vlque in finem. O
Matth.j'-
d®mones vnde vobis iftadoblrina? Ex Euangelijs Ghrifti
non eft,ex fcriptis Apoftolorum non eft, led plane exfpi-
ritibuserroriseft.intuemiriiEuangelium Matth®i Apo-
ftoli, quod per vniuerlum orbem inTcclefijs legitur, 8c fi
nbncre4 itisGr«cis.8 c Latinis codicibus, ite adinimicos
Veftros lud®os, 8c inlpicite H®braicä feripturam, in qua
Euangelium Matthäei feriptum habeiit, 5 c inueniecis in
p J H eo feriptum hoc modo : Acceffcruntadlefum Pharifiätentan-
tes eum, &dtcentes. Si licet homini duniteere vxorem, quacun ■
queex caufa ? Qui rejpondens ait eis: Non legiftis, quia qui fea t ab
initiq, maficulum & feeminamfecit eos}..Propter hoc reltnqüet homo
patrem&mattemt&adha rebitvxm fitu , & ertint duo in
tarne vna. Itaque iam nonfiunt duo ,fied MMmrOi DicunteiiQuii
ergo, Moyfies mandauiidari UbeUum.repudt&fr dimittere i Ait il
maneantfimul. Audite5 cPetrum Apoftolutn fimiliaad
çoniugatosloquenteminepiftolafua : Mutieret, iriquic,|
fufrditavirisfuisfint,vt(i({uinon ctedant verbo , per mu-
lierum conuerfationem fine verbo lucrifianc, confiderä-
resin timoré Dei caftam conuerfationem veftram. Item
fubiungit : Virifimiliter cohabit antesfecundum ficientiam, quafi
wfirviiori vafctdo muliebriimpertientes honorem, tanquam cohà-
redibusgratia. Dicitis forte : Pollunt quidem aliquo modo
faluari, vir 5 c mulierfimul manences, fed non aliter
niUabftineantabopere>coniügaIi. Hypocrit® , quid eil
quod vos dicitis ? Si fcieb^c Dominus faiuator, 5 c fi feie-
baptfan6liApoftöli,neqüaquam polfe faluari virurn 8c
mulierem ,qui exequerentur opus quod ad ebniugiunv
pèrtinët.-nbnrie plena perfidi®.& fallaci® erant verba eorum,
quibus tarn diligenter fuaferUnt coniugatis, vt non
ipkofif.
lis: Quoniam Moyfiesa d duritiam cordis vepipermifit vobis Jim it-J fepararenturab inuicem? Abfir autem hoc. Nota certe
tere vxoresyefiras. Ab initio autem mnfuitfic. Cèrte liquid re- j erat iliis humana fcagilitas , 5 c Iciebanc nonomnes virps
6i®intelligenti® habetis , hicanimailuertere poteftis in i 5cmulierestam ferreosefle’i.vt non polfent cohabitare,
hac tefponfione j quod nóu approbat Dominus, vt om -! fi mul 8c continentiam obferuare. Vnde non illos , fed
nes viriab vxoribus fuis difeedanc, ficut vqsdocetisefle [ vos in hacquoque parte fallaci® peflim® atguendos cflV
npueritis, Illudmihiforteobijeis o Cathare, quodA-
poftolus a it: Bonurn eft homini rnulierem non tangere. Con-
cedo quod bonum eft homini rnulierem non tangere:
Nontametiidcirconeccfïèeft meconcederc , quoniam
malum eft 8c iliicitum homini rnulierem tangere.Nam fifaciendum.
Si non poflèt faluari quifquam cah^cbniuge
fua ma'nqns ,'fuffeciffer ei breuis rèfppnfip, fta yè inteiço-
Matib.sÿ gamibusillis : S^icet homini dimittere vxorem fuani quacun-
qUe ex caufa: dixiflet, Licet, 5 c bonum e ll, 5 c aliter faluari
non polfunt.
Biblioth.Fet. Pair- Tom.iz. Ç ggg niiiter
H i