io66 |_mimus, dura in Pafchali hebdomada vnura alleluia cani-
mus, 6c adhuc Graduale non omittimus. Expie to autem
feptuagefimo anno Darius vel Afliierus perfcdie captiui-
tatem laxauit, omnifq; populus cum mulieribus & pue-
risjlifdra duce (quod nomen adiutor dicitur, velNeemia,
De Stellis quid defignent Santtos.
C A P V T X X X V .
videntunmmutaDuc5,oaii«-tu»iiwu-, q u o d d i c i t u r ) repatriat,&turn duplexgaudium
C Telia quoque,qux
O g n an t.q u i nunc cum Chrifto immutabiliter regnant,
& ideoannuatim illorum nacaliria cclebrantur. Et quia
ftellftpræ aliisfont clariores, ideo quafdam feftiuitates
præalijs agimus celebriores.Et quia adiuerfis horisltellæ
in nodeoriunrur, ideo diuerfis tcmporibus lanaorum
folemnia in anno aguntur.
De Lunaqüod Ecclefiam deftgnet.
C A P V T X X X V I .
LVnay quae iugiter crefcere vel decrefcere cernitur,prǓ
fentem Ecclefiam figurât,quç adhuc in defedu huius
vitæexulat;Hæ,c ecclefia tres feftiuitates fecundumLu-
naecurfumfiguralitercélébrât, quibusfe ad futurafefta
inftigat, videlicet Septuagefimam,inquarecolitfuam in
hoc mundo pefegrinationem, Quadtagefimam, in qua
commémorât faam reuerfionem, Pafcha feu quinquage-
, (imam, in qua ad mcmoriareuocat patriae receptionem.
De Septuagefima.
C A P V T X X X V I I .
C Eptuagefima itaq; à fèptuaginta denominatur, quia ab
>3 hac dominica vfq; in fabbatum pafchalis hebdomadç,
1 (èptuaginta dies numerantur. Per hos autem fèptuaginta
diesfeptuagintaannos exprimimus,quib’ populü Deim
Babylone captiuu cognouimus, per quas feptuagies centenos
annos,id e ft,fe ptem milium annos córnemoramus,
quibus nos in huius mundi exilio captiuos deploramus.
De Hifioria Nabuchodonofor.
C A P V T X X X V I I I .
NAbuchodonofor cft diabolusjBabylon hic mundus
vel infernus, Hierulalem paradifus. Q u i Nabucho-
donoforpopulüad Hierufalemcaptiuumin Babylonero
duixit : Dum diabolus humanü genus de paradifo in hunc
muttdü feduxit. Populus lxx. annis in Babylonia dura fer-
uituteopprimebatur,& humanum genus feptuagies centum
annis in mundo vel in inferno affligebatur. Populus
muficas artes vel cantum læcitix intermifèrat, mcerore 6c
ieiunijs fe afficiebat -,6c genus humanû gaudium ôdætitia
amiferac,triftiuâ& mifeiiaminciderat. Etquiahocnunc
recolimus, ideö'gloria in excel/is, 6c alleluia, qui eft cantus
lxtitiæintermittimus. Et quia ipfilugubri vette vtebâtur,
ideo nos Dalmaticis&fubdiaconalibus,qu® funtfolen-
nes veftes,non vtimur. Per cantiim Traftus gemitum dur®
(èruitutis exprimimus. Etnotandum quod duo,Tradus
triftitiam, tertiusvero fonatlæritiam, quianimirumfub
duobus temporibusante'legem & fùb lege in triftitia
fuimus. In tertio tempore Chrifto adueniente in lxtitia.
Deprofundis, 6c Commouïfii tribulationem. Iubilate vero fo-
natgaudijiubilationem. Item qui habitat, 6c Adteleuaui,
moerorèm. Quiconfiduntpræfèrtlætitiæcanorem. Similiter
Sape expugnauerunt, & Deus Deus meus triftitiam, Laudate
vero hymnizat lætitiam, quia fi hic os confeffione & poe-
nitentia affligimus, in refurredionegâudium cum fandis
hàbèbimus. Poft fexaginta annos Cyru s ,qui rex rcgnauit
Babylomæ, regnu fibi fubiugauit,populum à captiuitate
laxaiiic; 6c Chriftus fextaxtatein mundoxeghauit,infer-,
num fùperauit, mundü fibi fubiugauit, captiuos de infer-
no laxauit. Pars Cum Zorobabel, feu cum Iefii facerdote
ad patriam redijc, parfq; in captiuitate remanfit,quia pars
fidelium cum rege & facerdote vero Iefuadcæleftem pa-
triamredijr.parshicinlaboreremanfit; PopulusadHie-
rufalem reuerfus læcitiani habuit;(ê-itamen piovxoribusj
& filijs & foçijs (olljcitudinc pon caruit. Hb c nos exprihabebat.
Q u od nos defignamus,dum duo alleluia,Icilicct
Hacefidies, Et laud/ste, cantamus. Itaquoque fidelis anima
cum de hoc exilio migrât , in anima tamen cum Chrifto
exultât, quod vnum alleluia in pàfcha infinuat, quafi veto
fidelis anima adhuc Graduale non omittit,dum follicitu-
dinem pro corpore 6c operibusgerit.ii//t/MM autem in vno
fabbatoinchoatur, 6c inalio fàbbatü geminatur, & fabba-
tum requies appellatur, quià nuncanimç tahtüinrequie
gloriantur,inrefurredione vero illarum gloria duplicator.
Finitis namq; (èptem miWibus annorum captiuitas
humani generisperfedeabfoluetur,& totus fidelium populus
cum Chrifto vero.protedore & vero confolatore id
eft,Spiritufando ad patriamfeuertetur>& corpora atque
opera velut vxores & filij adianimas redibunt,& tune du-
plici gaudjio in æternum exultabunt. Ho c nos ad memo-
riam reuocamus, dum relidto graduali in quinquagefima
4//t/MMfrequcntamus.Notandum autem,quod Septuage-
lima à dominica incipit,& in iabbatofinitur, quianoltra
captiuitas à manfione paradifi inchoauit, ÔC ita ad futurâ
i equiem perdurabit. H x c enim per deeem hebdomadas
extenditur,quia per decalogumlegis ad fempiternam lætitiam
pertingitur. Igitur quia in (èptuagefima noftram
captiuitatemrecolimus, ideo Genefim tUnc legimus, in
qua humani generis expulfio a paradifo legitur, 6c in re-
fponforijscanitur, ficutibi, Infudore yultustui vefceris pane
tuo. A d Laudes ideo, MifereremeiDeus, 6c Confitemini cani-
mus,quorum alter de pçnitentia,alter de laude feribitur,
quia per poenitenriam ad lætitiam peruenitur. In Anti-
phonâ Miferere met Deus, & in Miflà Circumdederunt me ge-
mitus mortis, humanum genus itfgemifcit, quod gaudi uni
& lætitiam amifit, tnbulâtionem & doJorem inuenit.
De Sexagejima.
C A P V T X X X IX .
ÇExage fimain tra fèptuagefimam currerc, & àfexagefi-
^ m a denominari cognofcitur, & defignat tempus vi-
duitatis Ecclefiæ, quo à fponfo fuohîcin mundo peregri-
natur. H x c& in fe r ia quarta pàfchalis hebdomad® ter-
minatur. Sexagefimaper fexies deeemextenditùr,& fex
opera euàngelij decemque légis prxcepta exprimuntur.
Sunt hxc opera euàngelij Efuriui, & dedifiis mihi manducare,
Sitiui, & dedifiis mtbi bibere, Nudus, & operuifiis me, Hojpes, &
colïegifiisme, Infirmas, & in car cere, & vtfitafiis me, Præcepta
autem legis funt hçc:No« adorabis deosaltenosiHonpetiurabis. I
Sanftifica diemfabbati, quod nos fàcimus die dominica i g* Pr*
Honorapatiem & Matrem. Nonoccides. Nonmoechaberü. Non ccptJ-_
fur turn faciès. îîonfalfum te jim onium dices. Non concupifces rem
proximi tui. Non vxoremjir omnia qua illius funt. Q u ia hx c
feruus auditurus erit : Venite benedicti mit. Ideo in fèria
quarta,quæeftfinis Sexagefîmæ, hocofficium cantatur:
Venite benedict i. Inno âu rnali officio Sein miflà, Exurge,
quareobdormis, ecclefia fuum exilium déplorât, êc pro li»
beratione fua Dominum exorat.
De Quinquagefima.
C A P V T X L
QVinquagefimaquoqj feptuagefimçinferitur,quæin
Pafchali die finitur,per nancpenitentia exprimitur.
Vnde 6c quinquagefimus Pfalmusin pçnitentiaponitur.
Ideo 6c hac die de diluuio legitur,& cani tur, quod per ter
quinquaginta dies extendi tur,quia per fidé T ri ni ta t is pç-
nitétia, pro verbis, pro fa it is, pro Cogitationib. accipitur.
Et notandû,quod in primis de diluuio,deinde de Abrahç
obediétia camtur ; 6c fie de cxco illu minato fubiungitur,
quia qui fe penitential fordibuspeccatorumabluerir, ac
deinde mâdatis Dei obedicrit, 6c Chrifto. illuminarigau-
dcbit. Quinquiesautemd ecéquinquaginta,fiuqt,quia
opera quinquefè^fuum,perdacalogum legtspænicendp
diluunt.adr.efur-redionem Chrifti pertinguqt,quadielç<-
ti canunt; Refurrexi,&adhuc tecumfilm. In hac die ant'ipho-
na, Secundum multitudincj & in Miflà, Efiomihiin Deum,
ecclefia diuinum auxiliumintiocat, & a b cxilio liberari
poftuiat. In (èptuagefima , ineuangclioyiheamexcôlî-
mus. In SeXagefima, terrain. In Tradtu commoutfii, fein-
diniüs. ln Euangelio, fernen verbi fpargirhus. In quinquagefima
m
fruiftumlucis,cxco illuminato, colligimus;
■i Decapiteleiunij.
• C A P V T X L i .
V i à captiuitate réuerfi funt, templum Dpmino con-
^ftruxerunt.Et nos qui ^ diabolica captiuitate libera-*
ti (umus, hofmetipfos-templum Dei iftis diebus xdificare
debemus. Huius fundamentfi ideo quarta feriaiacimus,
quiaSalomon quarta xtate templu Deo çdificaflè legitur.
Templum autem corporis Chriftiquadraginta & fex annis
xdificatur, per quem numeru ecclefia Chrifto incor-
poratur.M^m quippe diiodecim annorum extitit, dum
Çhriftum genuit} Ghtiftus vero triginta 6c quätnör ânno-
rü fuit, diitp mbrte fölutuscorruit. Q u i anni'fimul iunâ i
quadragintà6c fex fiuht, tojq; dies à. capite ieiunij vfq; in
pafchacxiftunt.quadie Chriftus corporis fui templum re-
ftituit, qqodprius impulfioludxorum foluit. Vté rgo ec-
çièfiain templum corporis èius coædificetur, quadra-
l n g gipta & fex diebus iejnnijs & orationibus vaeare cognô-
Icbus feitur, quotdicbiisinfansinvtero fptmaridicituri
[talifc B m Ê
De Nomine Adartj;
C A P V T X L IV .
NOmenquoq; Adam ex quatuor lirèris conjungitbr,
ex quibus.idem numerus conficirur. Qnæli?eræex
quàtuor climatibuicolliguntur, quæ Grxce Anatoledyfis
ariïos Mefeyibriadicuntur. ïn nümeroaucem Grxcoruinà
ynum, d quatuor; iterum a vnum, ib vero quadraginta
fignificat, quæ fimul iuncia quadraginta féx fiunt.
Adam ergo per genus fuum dmiditur, 6c in quatuor
partes mundi.qüafi fernen fpargitur ; fed per Çhriftum
in v n u me o 1 ligi tu r ,du nfideo rp oi eC h ri fti a b Adam fum-
pto ectlefia coadunatur. igitur quia ecclefia à quatuor
euatîgelijs in Chriftom eóngfegatur., Ideö quatuor
dies antcquadragefimâieiunafe comprobatur.îdeofe èt-
iam quatuor diebusaflhgit,qniaEuangeliü quod in initio
quadragefimxlegitur,qhatuorordines in iudicip futures
prxdicit :fcilicet vnum iudicantiß*vt funt p e r fe c t alium
per iudjciû fàhiandorü,vt coniugatifterrjum dämriandp-
rum,vtinfideles bonis operibus vaeùi : Quartum fine iu-
dicio pereuntifi,vt funtincreduli. Ideo etia quatuor dies
ab fti n er, quia quatuorcaufasldget, videlicet quodpró-
pter efcam fe de parädifö eiedâ moerer, & q, in hoeexilio
fe cibp beftiali indigere d o lét ,& qu od poft hanc vitam fe
ad tartara duel timer, vèlquod in regno cxlefti eu eledtis
nô gaudtt. Ideo nihilofninus quamor diebus fe macérât
P^qnituor,fdlicetprudemtamforiitudinê,iuftitiam,tem-
peranttam, qnnR qüatuôrcblumnisfequens ieiunium ful-
ciat,qùatinus anima quattuormortibus, fcilicet cogita-
ribnis.locutionis, ôperationis,impænitudinis,feaddixe-
rat, per euftodiam quattuor Euangeliorum refurgar.
Deferia quarta in capite lüunij.
C A P V T
P Er dieni, qüo cinerem capiti imponimus, d ieihèxpul-
fionis noftræ de paradifo ad memoriâ redücimus, quo
diéhimeft: Puluises, & in puluerem reuen erts. vt ergo redire
poffimuspôenkentiam incinéré & cilicio agimus. E tquia
repatriate contendimùs,& hottes nobis mitinere ob fittere
nouimps,idea.arma noftra, quod eft humiliatie,- oratio,
'li^Wjfhftollïtuus, vt contra fe'iritualia nequitiæpugnà-
re poffimus, Cum ergohac die próceflïbndïn facimus,
quafihoftibusarmafi adpugnafn obui^mimus. ideo au-
temiciuniuro fcria quartaihchöamus.
Dé Quadragefima.
C A P V T X L IV .
QVadragefimaà quadraginta denominatur,quia àb illâ
Dominica vfq; in cçnanf domini quadraginta dies
cómpurantur. Per hos quadraginta dies quadragin ta an
nos exprimimus, quibus populü Dei ab Ægyptoad patriam
rediflè cognouimus, fed noftram reuerfionie reco-
liinus, qua de hoc mundo ad fupetnam patriâ tendimus.
Filij quippe Ifiaçl longo temporein Ægypto fub Pharao-
ne feruierunt, fed per Moyfèn liberati quadraginta anhis,
eremutranfierunt. paftüdecælo, potum de terra habùe-
runt, & fie ad terra la â e 6c melle ma nan té perucherunt.
Ita & nos longo tempore fub diabolo in hoe mundo fer-
Uiuimus, fèd per Çhriftum liberati fumus, & ideo pèr decern
prxcepta Legis, & quatuor Euangéliaf quæ multi-
plicata quadragehariüm nurirerurti conficiunt) ad para-
difumreuertidebemus,vtcorpote Cbritti pafti, & fanJ
guine eius potati ad terrain lac 6c mel fluentc, fcilicet re<
gionem viubrû perueniamus. Ipfi poft quadragintaduas
mânliones terra repromiflam intrauerunt,&mo& Pafcha
celcbraueruntj&nospoft quadraginta duos dies Pàfcha
c*Iebrabimus,&de noftra ereptione exnlrabimus,^tàu-
tem omnesChriftiani quadragefimam ieiunemus,au6to-
riratem ex Euangelio & ex lege habemus : vt mox dfcara.
De Ieiunio Domini ér cur nos non ieiuhamus eo tempore,
quo Dominus ieiünauit:
C A p y T X L V .
Euangelio, qiiia ipfe dominlis qua,dragintà diebuS
J-<abfq; omni eibo ieiunauit ; ex Lege, quia Moyfes bis
quadraginta diebus ab omni cibo abftmuit,SimilitètHe*
lias quadraginta dicbusieiunus pcrmanfù. Daniel quoq;
, tres feptimanas abfq; cibo fuit. Sed quxritur,cum Dopu-
ùtijs poftEpiphaniæ vtputa mox baptizatus ieiunauit, cur
ecclefia ante Pafcha inftitueritieiunium. Sed hppob très
caufas fecit. Primo, quia ante Pafcha Chfiftipafliocele-
bratur,yt eiper affliâioné carnisrçqmpatiatur,quatinus ei
côregnare înereacur : Secundo,vtq'üia eufifta verno terhpore
naturalimotu inlibidiné concitantur; per ieiunia ab
impetu luxurix reprimantur.- T ertiô , quiaillo tempore
filij Ifrael terra repromiflïonisintrauéröc,vel illi deBaby- '
lonia reuerfi funt, cUm vterq; mox pafclia celebrauerunt, '
vt nos quoq; peraélo labore Pafcha ,célébrantes eu Chrifto
refurgamus, & poft hahe vitamin æternum cüm èo re-
gnemus.Igitur per Tra,«ftus cantationé figriificaruusitinè-
risfacigationem. V t âuténos fubpôçcinti iîianudbmini
humiliemuSjideoF/rö/iwj«^««,*, dicimus. Et <juia præ-
ceptum habemus, vt pro regibus, & proomnibus, qui in
fublimitatefunc & pro oranibus^quiin prefliirafunt, oremus,
idcitco hisdiçbus Preçes dicimus. Quia Ÿero linguas
angelorum Sc hominu legimus, per Hçbræam angplorü
linguâexprimirtuis, per Latinam hopiinu linguam innqéefcimus.
Ergo quiainter A ngelôs.dômiau no laudamus,
idcircohebræum/i//e/«Mquafi voceih àngclorû hoii can-
tanius. Q u ia vero cü hominibuslaboramusinterraiideo
Latinum Laus tibi domine fex aternaglbria, quafi vocem hor
minifm refonamus. Iftis diebus diaconus çafulam fuper
fcapulas plicatarfi'portât,quia in præfehti tempère quifq;
prædicator proximotû onerageftàt. His diebus etia ora-
Vio fuper populum dicitur,quia qùifquis hic bonisadibus
benedicitur, poft hæc xrermæ benedidioni aftribetu.^
His diebus. Deinijft efi non dicitur, quia licèt ômni tempère,
tàmeiimaxime hoc tempère, quenqùam Cliriftia--
num in Dci feruitio occupari debere, innuicur.
De veld quod fufiehditUr iti Quadragefima.
C A P V T X L V I .
QVo d nis dièbus velûrrf fufpendimùs, à lege accé- 1
pimus , cuius, piæcèpco vélum miïo opéré & '
Matth. 4'
Exod. 34'.
vPulchra