A
Vt Thnetc
pjychit* '
infra lit.
4 cap. 41.
Typi bo-
noru ope-
ium poft
mortem
imprcfli
anima: '■
mancnt*
HJyjfen.
B
j.ue.16.
Agni recent
nati
Mens.
j Anima.
G
D
Mentis •
eflencia-
Iisdiuifio.
Communis.
Priuata. j
Deus ho-
miuis au-
riga.
S2Ö NicetAThefitt.OHh. Lib. / /.
corruptioni obnoxiam, vnaq; cum corporeinterirejmà-
luerunr. Alijs eai^eius,pattern,quæ rationis eft particeps,
immortalem: quæ vero rationis expers eft, morrafemefte
placuit.Noftrorum aiitem feuChriftianoru Philoföp bo-
rum exanimæ aCHonibüs alias cifra vllumcorporis obfe--
quium agerc (fiquidem mëns,,cogitatio* &phanfcafia,vel
quieto Corpore bpefantur) alias,verb corporis obfequip
eger^ diieruÀt. • S.enfus enitn abfque ijs, quæ Tub renluin.
cadunt,agerenö poteft^Sedqiiodatnmodp compatitur^
Sf ca coropri conciliât. Vnde fit vf fiepenumerb ty piqui-
dam&cnara<ftercsbbfcurieorutB'iqu£e fingulibaçin vita
"die Srexrëligionispræfçripto egerünt, anima? pofted qua
a corporefeparätaeft,impreffi, & yelut inlculptifupçr-
fint.Quia nirfiinim afteCtipnes illæ,quç fenfui lubi jd u n r
tur,cömmunes animæ Corporique funt.
Beatus quoque Nylfenus ille Gregorius eianiinæ fa-
cukati,qui rècordamuF,ligna corporis,fanquam ligillum
cerçimprefium,inhæreiepoftmQrtemauthor eft,icçxrçp
'eriamDiüesLazarücögüpfcitjöc.idquidemiuei'ifo.Nam
fi brutis'inàriimitibusytancaS natura vires fuas eile pften-
'ditjVt agnella recens näta mukös alien! laäiis fontes præ-
tefeatjdum ad matris vljera perueniat: non poteritnat-u-n
ræconditor huiusmiraculiprærogaçiiiam rationc prædi-,
tis anitpantibus cpricedere i animæque & corpori coniu-
gibushoclargirijVt coneurrant &coniungantur.
¥bevirtutibus.&earum txiplici dr dine. •
c a p V t , t x v . % ;
IA;nverb,quîavirtutesad mentem & animam referun-
tur,de ijs-paucaetiamtraOtandalunt.
Vircutum triplex eft brdo. Alise enirnhominem, hoc
eft animam cum corpore ornanç. Aliæ 4 corpore animam
purgant, & ad feipfam reuocant, qùæ quidem purgatiuæ
diciinf ur. Aliæ ànimam perfe&è purgatam in rerum quæ
intellect«! peîicipiunçur cpntemplatipne exercent, quæ
quidem côtempjatiuce afque intelledluales appellântm.
Et alla quidem D e i, alia Angeli, alia hominis vktus-eft.
Qpemadmpdum enfinvariæïunteorum eflënciæ, ka&
virtûtes variæ. Atqué anjina quidem propriè rationalis
eftjSc dicitur. Mens àutemid quod animæ præ^ft. Rationalem
porro animainarrationalisanima, ipfutuqyanimæ
idolum fubièqùitur.-Iam penomnes Angelorum ordines
virtus difFunditur,quæ «mmt Seraphim ihcipî.t.Ç>eus autemfuprayirtutem,
pmnebonum,pmhemqueperfe£Honem
lupereminet»
¥ Item devirtutibus.Etfexgradibusearum.
C A P V T LX 'V I.
H
ittutan
triple,*
otdo.';
Otnatm,
PyrgJtio,
^°mem.
P.latio. {
Anima,
Mens.
¥ De mente.Inteüigentia quomodo anima & menti infit.
C A P V T L X I I I . .
INtëlligentiæ quidem capax anima eft,intelligent!« ça-
pax ipia quoque mens.hæc quidem ex fui cfieniia , ilia
verôparticipatione. Mens enim hop.priuilegio dbnata
eftjVt & intelligentiæ.particeps,& mêns'fît. Qupd vnum.
&idemeftr Anima vero întelligentiæ capax ad mentem
‘refpicit, &quafifeCuriàâriointelïe<ftüpræditaeft, qui
menti primarius'efti atqueàdçô ex;mentis. participatione
intëllïgëhtiæ capax elle dicitur, quod beneficium ex fui
eflèntia m'ens habe't.Itaqueintelligentiç.capax eft anima,
métisparticipatLpne.Çùmenitnanimaintelligit,& mens
in nobis operatur , tune demum anima intelligentiæ capax
&particeps efficitur. Animæ autém noftræilla fingu-
laris mens præeft, quæ pars quoque noftri dicitur. cuius
nimirumnóspriuatimparticipes fumus. Continuo enim
adillam afcendimuSjciuf^ benéficio adyniuerfim mentem
conuèrtim ur,& inea tandeinperficimur.
VIrtutum gradus fex éflëperhibentur. Alia enim virtus
naturalis eft,qujg quidem in fèris quöque depre-
Sex Grÿ
dus Vinn
tum.
henditür.. A1 i am o ral is , q u ai mp e r it or u m quoque n p n -1
nulliprceditifunt. Aliaciuilis, quas ratione Öc prudentia
Rempublicam moderatur.Aliapurgatiua,qüe hominem
ab: ómni afteëtione perturbatióneve purgat. Aliarcon-
tehiplatiua,quat'mentem contemplatur. Alia deificatiua,
qu£E diuinorum animse noftrepartemexcxtat.&cumipfo
Deo coniungit ? atque diuinum furoremimmittit. Sunt
verb aliae quoque' his fuperioces. virtutes. Aline quidem
taxiquam reliquaruxavirtutüm exemplar, alüe e|$ntiam
omnem tranfcendunt.qu^ quidem non funt accidentia,
quemadmodum cteter« virtu.tes nobis accidere foient. j
fed intellebtuales,atque fupereiïentiales eflëntiae.
G
¥De virtutibus,quibushmo perfeftus euadit.
G A P V T iLXVII.
*De mente & anima.&vtriufqueformis ea-
rtimcfediffcrentijs. .
C A P V T L X IV .
FOrmas dixobus modis habemus in anima quidem
quàfifixbuolàntes, qüafique fepararas.inxuente veto
fimulomnes. _
Mens autém âliaeft participatione,quæ re<ftius%*i«4 f*
MS^,feuillüxnifiâtio intélleétualis appëllatur,41iavérb^^elr
fentialis Iam mens qftæparticipatione Conftat, eaeft quæ
animæ Cômmüriicatur.Nihil autem aliudeft,quàmhabï-
tüsad ea bqnapræftanda , quæ xnenti ex oftxcio conueniiint.
Mefls autem eirentialis duplex eft,vna quidem quç
communicari non p o teft, àlteiaquæ goteft.quæ quidem 1
pafticularfsàppellarï ïblet.
Hatc porcro mens cpmmunis & priuata npbis ineft:
^Oifrfàûnis quidem, tanquam vna>& indiuidua. priuata
verô.quatenus tpta fingulisineft,.r Atque animales qui-
’demforrnæ eftentiàm noftramcomplent. Mentales vèrb
perfeCtioUemiiobis & omadxmadferunt.quin&menta-
lesquxdem cbniùnétæ funfe, animales vero diuifio-
, nemrecipiünt.Cæfemmvieiu'snatnræ,quæ'
intelligentiæparticeps eft,Dëus.no-
bis, tanquam auciga cürtui
fuo,infidët.;. - .
n p R e s funt v irtutes, quibus Komo perfeétus euadit:
A 5 an(ftitas,:qüx ad Deum afeendere contendit.quafi
hominis vitam Deo confecrans : Altera Iuftitia,'quxe rebus
neceftarijsprouidet : Tertia prudentia , quae nobis
ip.fis vitain intelligentie participem accommodare ftu-
det.Nam (anCtitate cum v n a a tq u e cum Deo.conijungi-
1 mur:Iuftitiaverb ijsprouidemus,qu£einferi6ra/unt:Pru-
-dentiädenique fcientiam ineffabilem confequimtxr. lain
Mofalis virtus dprudentia exoritur.nec aiftione .fedloii-
go rerum yfu comparatur. Eaporro virtutis diuinitaseft,
vt omnia quae fuht in rerum natura pefïneet. Eft enim fu-
percceleftis, fupermundana & mundanavirtus. ftemin-
telleéhxalisVanixnalis, Angelica, &humana'.
Eft veto virtutibus iiius qualx fons.cuius rum dëtfiüm
. participes efficimur,cuxn particulari: ihtelligentiälögum
Walerë iufta,perfe<ftiffirhevirtutes omhës èxequiÉiiir.
Ethices,-
origó. j
Aliavitw
tisdiuilic
* De virtutibus , & earum. fintbus
- Sc dtnfy'M. .
C A P V T L X V I I I .
Eluilium quidem virtutuip/eu exteriora hominis ex-
ornantium fiiTçioircc%u,(e\i affeCtibnujnodus, finis
eft, quæ quidem ad htimanam focietatem, quæ à ftarrino
vicinisinferedo cauet,tan’quamad icopqm relpicien tes,à J
congregatione mutuaque benéuolentia ciuilesdicuntur.
Purgatiüarutnautemvirtutumfihis^W^HÄifeuimpatibi-
litas.Contemplatiuarum pórrbDeiaflimilatio. Atciyalio |
’politic*',
ru yirtutî j
\
Le %)èo j^ingeïis & Hominïbut.
quidem modotemperantia,prudentia,fortitudo,&iufti;
tïà'ixiVirtutibÙsçiÙilib.US;,alibinpurga:riuis>alio deniquè
in contempîâduis confideratur. Rcrqm enim fubietfta-
rum mbftbYirtu ^uld quoquefaçixltatès dominantur. El
<ju'i mâibr|?Ù!s.præditus eft virtutibus,idem Ôf xninoribus^
præditusèft. Qui vero minoribus carec, idem màioribus
quoque cîrët,nilx adillas prqfieiendo aleendat.
* De virtutibus .Deofiwuks vartjs modisefficmiir.
C A P V T L X IX .
N On vnaeademque numéro Deifixnilitiido eft, imp
diuèriæ funt;Illi enim fimilcs euadixxaus & ciuxlium
ben'eftcib'vircatüifed.pbfturiùs^rquetenebncbfiûsvPur-
gariii^rumquoquebeneficib/î miles,illieftxcimur,fèdex-
preflxus. Contemplaîiuæ mlupernos ci-fiinilesëfiSeiixnr,
ïedetiamclariù'S.DCifi6atiuis;deniqy\iir.tutibüsDëp'ftmi-
n !]osefficih^ür,perquasyeredexnùmpvçftantioïcDeifimi- j licadinecbnlequiinur.AnimariimenimexpiatLo,&eorü
I qiiçfun'tconréplatib, 11Ó pxnni ex parte Dêo funt fimifes.
ii-|v 111e enim expiationem omnem & eontemplationem
LT exüperat Sedfacultasllla, qpæhpmineixi deificat, mate-
ni; nçlubducirjatque ab affe<ftab,us‘italiberat,vt alterum ea- I demdeificatioiîep‘ræftarepo’flxt,iilâ,inquàmperfe(ftiflî-
j qiaDeifimilicudo ëft. Ait eniifiDeüsin Euangelijs. Qui
aut anixuâm quæfupernè^demittitut;hèCèiffixriôàd cbfpuS
applicari, âixtdiuturno'irt îdm o tu in lp irap , àutihFerixè
trahi âfpîrarive, autexâè’rèrapi ,autpe rnariu, vel coirpo-
jçis,vel etiam inCercos dlios quofdam-ftièatus, nô fecus air-
que per quafdam fores, ingrediputes. Née ilia homi nis
agitatio fimiliafimilibus aggeren^a’himas m corporade-
trudit. NecccéleftisinfluXio,ab Oriente procedéris;eaf-;
■demvrget, introvepéïlit. née enim anima tanquam ex a-i
poftemate,auffeceuu,neqÜe<iftetfitibne,nequë ft'b'äüla-
timmouendo ad corpus appellit,eiqüe coniungitur. Sed
.l'^vtremexëmplisilluftrém) quemadmodu è nihîlb pro-
greflüsadrerumnaturam‘fierifolet,itaetiamillâconfer-
tafimiil &finé mptuprpcedit.
Et quemadmpdumdSolßortucuntfta'finevllambra
iHuftrantur,&in primis aër,qiH nosambit : C^uemàdmo-
dum item ehordæinfid(busfuo löco dtfpofitæ, etiamfx
paulbJongius remo tæ fin r , vn à tainënc'üm alijs moiién-
txxr, copcentufquèpartieipesfiuht: Quemadmodum de-
niqjPhthasilleqüidicitui^/euVUlcanus,itâ igné fuccën-i-
ditur,vtintë'rmëdius aèr.npn exardëïcatricâ etiarfx corpüs
•confertim&fimulabaniinaniccéditurj&illuftratur.Ar-
-q lie' fa c ultati bus eiusrepletur,&'ijs quibus rerun! cogni-
tioneimdipifcatur,&ijs quibus fibi fimile-progeneret.
Nee veroillâ paulatim per corporis mèmbra diffundi-
tur.neque cor primùmaut hepa r, aüt cerebrum occupât,
_ indequë per cæteras partes diffluitrSédfîmulvniueriüm
! fepacat pL'ecibfum à vili,quali osmeuxn erit. Videxx’ qu p - ] ample&îtur, & conrértblumineilluftrat; Cæterùm vin-'
! mpdb deificatiuæ virtùti VerMxmam Dei firnilitudinem : çula quibus corporialligatur,hæcfunt. Harrnonicærationes,&
formarum décrémenta, quibus fit,vt & vhiuérla,
& fingularis natura,deindë iple quoque fermo enuntiati-
üus,animo concèptus,&perfeCtus,adhæcipfaformæcô-
tinuitaSjVnà cü corporis apcitudihe validioribus cedentis
facultatibiiiS; y nonparumindies imminuanexir. Inipfo
porro concurfuôperantur Angelorum præfèCturæ, quæ
ixmul'omnes animam cum corpore d ilp o n u n t, & con^
feruanc.
De animarum,pr<efertïmJariftaruto, kcàfr
poribus edrelfu. \
afcripli tiled prceclarènobilcum agatuf,fi nos ipfös yirtu-
tibus ciuilibus exornare polfimus.
* Item de anima.
C A' P V T LXX .
ANima ratipnalis eft eflentia tenuis, materia & for-
xnte expers,typus & imago Öei. Anima porróa Gr$-
cis 'faff dichm,Jix Tè$v%6iy,vni r?x oUdMf tnfreiccf&oTnteirTo
ra^.hpceft^proptereaqubdcorpxis refrigeret ,■ prbpria-
qiieaCtione yiuifi;eet.Animairrationalis elt materia con-
Itans atftio,qua,Spiritus benehcio f|iiguini v itam , calo-
rem,& motum fupped itat. Vitaautem animalis eft facul-
tasanatef ialis adiua&fenfiti ua,qua corpus conftat.Mens
kxtionalis lenfus, ilie,quo axiimatnitninortalem ■& intelli-
gegitirè parttcipërn.cqntéxnplaiiiur. Itê,Mens eft iiicorpor.
reavilio.qua citralaborem omiiiaqua funt in rerum na-
tufadilcurric.
, ^Deanimarummcofporainfinuaiione. Philefiphia
H i diffifilUivo; quaquefaciliafunt.
C A P V T ! L X X I ..
MsOdus quoanimccin corporainfinuantur, perinde
atque is; quo hinecadem a corporibus di.lxoluun-
türauf feparantur,& ambiguitatis reièrtilfimusj&cogni?
tudifficfthmuSeft.Quonaenxmxnodo.primaxllaelexxien-
torumteniperamentainnobisipltscoierintjnemo efto-
mhiixm,qu^emin,erit.Pr5tere^iilafinguiorumaniman-
tiu 111 d ill o 1 u ti o fututis,necdum faCfcis, reb us accen let ur.
Quifieri ergo poteft,vt eorü ratio a quoquam reddatur j
quorum nee ïnenxinit,nee periculum fecit i Vemmenitn-
uerp quia nihil tarn arduum eft,qaodPhilofophia impro-
j}o labprenoxx cuincat^imb verb ei ditftu facilia funr, qux
alias ineftabilia:&Gxplicatufacillima, qua: mtricatama-
xinae perplexaquc viden tur,iccircb ab ilia eorum de qui-
busaddubitas felutipxies tibimutuandas funt.
• Quatuorexemplisammarumincorporainfi-
nuauodetnqtijlratur*
\ C A ft V T L X X IL
1 T aq uglbthpc prixnb expediamusj xnfinuationem il^
Al^.am^narum in corpora cauc cprporeaxn exiftimes,
C A P V T L X X I 11,
A T q u e hie quidem m odus eft,quo animse in corpofct.
inlinuantur.Supereft,vteumquoqueadijciam,quo
tandemd cprporibUsexcedunt. Angelus itaque,vtaiunt,
cui quidem animae' cuftodia diuinitus demandata eftjdil^
folutionis occafipneaccepta, iälaxn intelleCtöali luxnirie
ineffabiliter iUuftrac,moxque defatifeexxte corpore, nec
iamil 1 iixscapace^quianimirum piiftmus ille concentus
iam .dilfolutus eft.harnionicxq-, rationesfe paulatirA fu b-
d u x eruntjin vnum conger if, &;ad fibi cognatam lu cem
retrahit. Atqueabhac cali^ine materiali ereptam prarlu-
cidamateriaimperritjignequediuinoreplet.Necverbtj-
bi nunc quaenam mea de variarixm animarutri exitu fen-
tentia fit,edifteram; led earn, quee optima videtUr, accu-
ratiusexaxiiinabo.QiicmadiTiodumeigQcbiiipreh'erifitii
& cumulate cpncurlus anima: cofporilquefit , ‘ita etiam
difiuniftio.Ita vt animam circunfcri bi non pjnnino polle,
autöxTirii.prorfus m otu carere, vix.certb alrerere aulxm,
quamuis earn impartibilem, d tp dilcederei 'hecillx, Hue
afcehdatjfiue delcendat, vlla temporis dimepfione opus
efl'e,diffitear.
De corporis in vteroformatione quid ttoßri,qtiidex*
term Pbilofophifinferint,
C A P V T LX X IV .
IAxti vtrum mauis tibi relppndeam, qusenam Samfto-
rum.qui no,lira de religione Philofophati funty fenten-
ti^fueritjativerbquidGrcecicenfuerintJ Necenim commune
vilum dogma fUpefquseftionepropofita, vel ab A-
ppftolistraditum , yelab vllis;alijs S.Patribüs accCpi-'
mus,quantum-ex ftlorum fcripcis colligere poflum.Nö-
■ftorumergo nptiriuili, quiea quef fublimioravidentur
fagacio-
Excmplû
cu □ 6ta ex
nihilo.
Exemplu
Solis ort^i
EzempluJ
Chords I
fidtum. j
Exemplü )
Plnhas. j
AnFim s | '
faculcacesj
Animz’
vincula
quibus
corpori
alligatur.
Anglli.
G
Mors e d r i
poralis. j
H
An^nimà .
Circunfcri
batur.