
2. Cor. it..
Actor. 8.
Daniela4.
Genef. reg
2.
B
Efhef.z.
Sfai. 29.
rKiuipjfi ~ 'v ------ » ... __ __ ■ -„h ;-v!7
. 710 • I ■ r , r .ri.-„t.,v,..nraft3n-i càin.yrærciqua'Â luinmta fiuéacccni.tecipctc:''biaMem
^èncrólüiMctVui^t'cdarait-. Ip eP , . . (L f emiæ ) aliquid de iit> pknitudmo detiidcris, feu ttiiiitum„(eu
ia, qua ohm Adum^milliailrau^ S X « . ^ pltj_' roddioIin,qaatcuu5dppletut, ea^nüsaetaiJJocumvaf^
igirtm&implitudinedonauic. © cuiimæquabilirerreplciiJum fc intl-rr, pvorffisijïdeindi-
^hen miaVuui cogninonclii cru mit, r .-ima liar, ^ meufionibusvt malie in ietuiinedeeui'. S ic ilk , dcquimentàfôffrîberent.
àTiisjcIàpicntiæf , |buse(l^ r^ o ,anjroocünef iVriemhomiueslpterpteivhc
toi iï-rivMcditma-, 8£ aliamtqncii a à ® J tare ; aqtiarn pctturbarionum flaxum, in coidibus lumia-
.ihilöfo, l.iai, j É j M M É B É R 5 g ö ® S 5 rem nis,‘ nm « n ï, Huciucs affeiäus. ,-Qjjiiiura igita r de ifto
p b iiüllgnio ca^mebu ïaiete rce.I ; , V Ga. fll i ïùprtlaclH7,inas)peil,uausIpeHltudio(asàiâlones.ex-
^amirar,dàra)PauIsmiapmt.Pbihj»p - P aeuc haufèrimus,tantum v(dfflragratiæinSùxuui fecipiémasl
hauiei:imus,taiKum vicnuiugiiuiiciuuus.uiu tcctpiciHus.
Q nödiinb yintusd en uö nonpurgauerimus, non.pqte-
ritinnosgratiadeituari, quod^^x «ygumeritis-allatis fit
per{picuuni7Q^ödenim voguentum pgTttido ceeepeaeu-
lo credaturPaulus os doming rucfüti» feri^fit, alijs aliud
■ ehadrim.dcdönum a Deo contia-lle. In vnumquem-
que pro fide Sc röofibüs, cum menittta Sc rationc chauCl
inafetfunditur. Inhuncgratiai'eimonum,in alium pro-1
phetise, in alium potefias ijgnotura, in aliumgrari^ cuta-
aonum».Vnüsquid.em lpirituscli, rionautem pares gta-
t i* f uec pariadoiiä :w— „
Qbód finbpintu s denuo zaabreptum,iti Azocum a i u u u u u jw a ^ - : nonpurgaocrimus,.TOn,ppt|
lublimeinpèE à era BAylojieni poranit, &,meflbnbui
pbfteaeodem die teftitiiit. EnocIiam>>5e.ZelotunvThes
bieeo .feterata cadua. fuBueaos.&yluct«
ra. In qaibuSec natura, nee elemeptàram mÿbo, nee
aliud firaife quippiam valuit : quis énrni ld diçere audeat:
Sed V erbum, qnod omnia façit, ôiômmuiat. .
- Bafilius. N«»n u f bomo à fmmffo actifm qmiijmm ,.*Ji
• pift'iï Se' Dei donum çû , non ex öpcribus npftns, nc,qms
gl°Vdndcdifcamus, ÿ cognbftamua imperiu m & ma-
gnitudinempoteftatis eiusinomnibusi n equisA catfr-
dioci fuo,quatemeficfingisi Figulusluteavtènsiubftan-
tiaipeifiglinaffldeeafingitqtiodlqbet,aliud quidtmVas
in honorera, aliud inéoncumelkm.Verütatamcnadde-
monftrandam fabientiain, & artera omnia. ,
C hry (o ft. N epropterfabricationis raitohem ; neuepropternen/
itétm ^ m tU ^ p r o i t a i ib m m m ,& i f t rM im « V
namiatftacdiOaarbitrere.^
. Eloquatqu'odeft,mnabilius, v t araplius obftupeicas.
Venetandumininial, &piaeftantiffimum homo eft, vt
dbcuinyisfa C h i i& e n im nomen ducimus, & adregnu
coelorumvpcatt fumas. Q u in etiaindonum aliud ma-
ius accepimus. Nam fi quis pepcdtaanimo,& corpore ad-
miifa abftetfcrit, & pro có ac decéc fordesfuaseluerit, m
laboiibus; inreligibfis cxetciiationibus ,'an loehrÿmisi in
getniiibiis.iterumdiuinatumilluftraiionumdiueilormni
eJadit. Spiritus d ote romnia. Si illiterates acceptor, ia
pientesefiicit.SiPaftores,Prophetas,pfaltcsacregesredaiS.
AdpeifeaiohëmaaionU8£conteniplationiseuehit.l
Q u od [uurfum tloinincs, vtdixinpfe, inhabicant,-gra-
tiamqueacluinenXuutnijs impertiucnip ccelcftiSc dmina
ecltafi aherantur> v t fcribic Q if ia cu s , fpiritóaliurn di-
urnaramqaetetum (ijpientiffimus. Nam li cuipian» dmi
na rpitàùsgratiaquamiiincan’qüe^ratiæy vtipfa v o le t,
aipirauerit in'eo ftupénda,& opiniönem fuperanna nunt.
inquibas V c ib um ,;& réd em p tio , & liberatio patent.
S pitat etenim quibus, & qu|ndo> &vbx vult ; id quqd fc-
cundadifputatione, vt püto,petcepifti. Hinc paflrones
Qinncs quac in corde locum alienumtetnere occuparunt,
èxterminantur. .
‘v Bafilius. No» funt tacenda Dn bénéficia, Jed obea gratis.
M ó iü f tm " M l npdttatm debilim, tram m manfittmdm
£rttt,mentMta*quamâlûfuM>it,viidc&àdDmmatbi<ri
lusabit : me iamtalia ficmdim,[edjapra natura tptram.Qum
tnim Dei Verbum per purgatióntm inbabttat^ in eopuritatemconrumwat.
marttm^iidcft^^misvitiofaitandmieMu.) •
Metis autCm purgatibne eleuata.ad P eum currit. Non
ramen pumatehiiffam, & beneficia Deus omnibus per-
indb liraftur. quibus largitur.Guiqueenimprqpomone
graiiam præbet, pro menfura purgarionis, 'ê c fm au.ieu
probitateoperUm, fecdndumptes&minus, fccundum
p jr te t t r i totum, fccUqdùm captum, dcanunditiamvafis
ÔidpmUS.] . n r r
Ifidoius. manquantrnmgrattât^,nutamtnjimpliattrm-
,11,fedrnrifuram abidipifurttibrn earnaccip’it. Tamaminpit,
qadntunrfibivaifidirexbibiipMeacrtt.Sam
ncjlnm nquircrmr, toü faptrmlartt. Quia m b nlantanm
axphrat.adiaqaoquiabmdat. vtttiamdipiam mihte Paalo
dual cum vaaeWômfon, Et m almqmdurt romt,acmamt i ab
M Mc,dit: mqéfdam'ïmfus ma dmtttmr. Qaaremam
. J I- _.J.Uaym,,, AitlMili PrltM tlOtl .ld.lt) t ILOIIUT. I
Bafilius. Spiritus qutdrn vnus eßycbarifmataautem ideo pa-
ria-nonfunt, quia necreceptaculaJptHtm aqualiafunt: fed feettn •
dumproportionemfideün vnumquenique a Deo donas ad eins vtili-
tatemconferutttur, fiue in buncplura ,fiuein illumpauciora.Q^i-
Ubetfiquidem tuxtaproportibuemfidet in ipfo apparentis operation
ttant &ejficientiamJpiritusfortitur. Qupctrca vnufquiffygratis,
fua dijpenfator eji, quandoin wfoajfettio, qua ad bon^fujctpienda
requiritur^eü pofita: necbnquam prudens ahquis proximo, qb id
infigm & jpectato inutdebit. 3 - Ml ‘
— -fed-mmorafic maiora. Nam fi forte receptacnla affue-.1
tint instrqualiajquomodp diuina muneva paria & «qualia
efle pocetunt i Ad menffiratn igitür fidei, & prslernm ad I
; vtilitatcm, etiam fpiritus e£ficicfitia manifc§acur,'& bona
fnppeditat, Sc mala remouet.quantumqdevult, fiape
iis lequielcit, fupra.naturae leges,Sc omnes elementorum
orales» Q u i enim per.opera ex virtute profc«5la purgat
nondum iunt, hisad meliora prö deieriorumdefiuxu in
lercndaelementaria tempefacio non fuftbcerit. Atque
n * c , vtcxiftimo, t;ibi quantumfatiseft dcclarauimus
Nobis autem ab initi,o diuina ratione prxdicisq etiam il-
iudagnatura* Sc natura datum eft, dominos^fle eörun)
quae inadfcionc verfäntur, vtliberavQluntatC'pra;ditis,in-|
telkgentiaque Sc faeuitate aÄionis pulgh,crrime ornaiis.
Quodfiimprobiliinus, etiam hoc nolfce voluntacis bu. |
Nam Sc voluntate Sc conlilio,non d.natura, quod abfit'
vitium procedit; caue fecus Cogites, N o n e lt Icelerum
quafi lena, Sc caiiila natura: fed ea aife<äio,öcbabitus vo-
iUntatis pariunk Habitus autem doccri p o te lf, naturae
neutiquaminfitus.
Ifidorus. SinamquepoJfumusmala&vitia d feere, vtique etiam
dedifcerepojfumus, cum voluerimus; quandoquidem baud na-
turalia, fed voluhtariafunt. Natura quippebumana net vitia &
peccata nonfufeipit, neceaex fecontinet: verum Ubere illaadmit-
tens, bonis, quibus fr uipoterat, feftpnuat
Gregorius Theologus. Vtrtutumalta naturales funt, alia
morales, altaqua doceripoffunt. Naturales, vtiUa ,quaextempe-
ratione,fiue crafinobü tnfunt. Verbigratia, miles cumfitconftttu-
ttone calidus, per earn inpugba viriliter Jegtrit \ forfitanautem li-
bidniofusidem & lafciuus eji- Control, conjlitutionejrigidus, temper
ans & cafius efl, in acieauteimbellis & inaudax reperitur. Morales
virtUtes funt, cum. dominus qutjpiam mancipium ad vitam
tempera^tia & tuftitiadeditam ajfuefecerit, non ita,vt eidoärma
quar.dam temper antia, aut iuftitia tradat yfedfi ttafimplicitervi-
uereilluddocuent. Ipfa autem naturales ac morales virtutes non
JolenteJfefimjul, funtetiim dißinüa intet fe. Quadoceri pojfunt,
quoniam cum ratione eas exercetnus, femper iunfia repenuntur.
Sunt praterea virtutes vyifitTHtu), qtiando quisnon jf>onte& vitro,
Jedmalo toaäusadbonum fe appltcat, ficut Paulus, &latro, &
Manajfes. Virtutum igitur quadam funt naturales,quadarn mora-
les,qu<edamfub doännam cadunt, quadam ad cafuspertinent. 3
diCcedif in Qtiofdam prörfus non demittitur. Quareetiam iIud m maatnmiteeufiuumm c euft c exx i ipjs qquu*x dixfirms,& dicemus.flabi
ami W “ ™ tftmqualis, idemque in omnibus; fedal.us
« » .^ „ „ « l i r b q i b i p l r m im ^ r ^ i ç e . n ™ ^
O ^ a d a o d u ,«luim vteraqmi.aurvas iuuitoad fum- .omnibus lunr commun.», ea æqualuer boroinibus.ad-
ro,r gioemtepleru:n.,uoUpoteitquippiämexiriAfe- fimr- Cunifnnusigirurvoluntarellberi
pötes,ädqu2&timurScinclinamUrJ:ilafunthabitushS-
Iter, fiue opera lucis,fiue renebracttm lint leu cum yeri-
tatë nobis commercium eft* feu a im mendacioj feiiçum
f41acia, feu prudentes, feuftulti j Sc moribusprotecui fi-*|
mus. Quare fi quis præftantiu^deterîori praetulecit, De us
adoptione,Sc filius Domini fief .bfiqpeflimum èlcgeEit,filiusdiâboli.
Teftislocupleshorum MariaÆgyptia, qu *
cumSatanæ do miciïium prius e ilet, poftrerrio Dei habi-
tacalum i id t i eft. Audiuietiam Pelagiarn, vitam Mariæ
magna'cum fiia gloria imitatam eflè^ En bmni ex parte
gratiævim quomodo operetur,0cluceat docuimus. Qüæ
poenitentiam adhibentibus prauas àffeétiones exfçindit;
nâtura Iicca eft, rftpâ bilis le.u melâcholia^ A b igneHaiiafbl^
lisjjfi Ue c bol e ravq uæcu ril aefta te au get u r. PH leg m a h udfi -
d{E aquarum lu bltap tiaè partus eft. His etiâm q uatûbr 1]^-
tyiipis aerates afljimilatitur ,pri ii dpi u m‘,progr|(rus, vigorSc
languor ; • pueiróru ia,v idelicet, iuuenum ^ vîrorü m, (kf.b -
fcentium,ôcdecrep1tcu'um:qii^gradusetianvquauiôf,an |
ni temporibus refpqndent. Sed li placet ..ifta c^Vnsper-l
tra<ftepa,us. Phliçgmâ ‘ex aqua oritur, cum quoVîçmentô
fl|| focietasçft. Atra bilisëx ficca terraprou.euit, Flaua ex I
igne-» cum ipfa qpoque ad ignis naturaiii accetiat. Per
phlegmahybernam tempeftaTetnintellige, quæliumidà
0 « . . . . . - . , . , - i , » , . ■ . ^ & fr ig ida , ôcinftâr iuiüfdamfeÇ!ijclt. Sanguisîpfum'vër
Sc contra diuinarum rerum pulcherrimasalijs inferir. Au - 1 refect; Eft eninrhqmi^qs,, & calidqs, quemadinö4utn
& dis porro verba Verbi djeentis;, mala arbor non.potcSt fibnos j puero^ra'bona^^temperies. yFlaiia ^ tiedm jp a ra iu r . • iÇ -
* fruUusfacere. Bonoyautem facier, fi fuerit in bonam infer- j ftacem quippe calidam Sc fiecam experimüt j licuti viro-
ta. Rurfum Paulus ad Corinthios feribit, animalis homo rüm ætas eft robiiftàV Atra bibs audumripm imiratur':
nob percipit ea qua funtJpiritus D è i Sin^ autem mores touta- | eftenim ille ficcus Scfrigidus, quomodo ita s iuüenilis.
ucrit, Scpercipiet,Scarnabit. N o n èniindixie, nonpeyci- j f^munieetigkmfaéguü.cmfiauabiiéMeahKea Vidua klis
pietifed fiotms,nonperêipit: hoc enim præfentis eft tempo- 1 curb atrainfiedtate. Atra bilù tuin.pbî^.ate^^dre. Phleg-
ris,illud futuriv Quemadmodum fi quisferrumignitum ma cumfimguinem humore. Rurfus , vhufquifq3bumdrpropriam
intuens, affirmauerit,hoc non eft frigidumjfiet autem,ftc- fuam qualiidtem habet,funguùcàlorem, bilis vtraquejjccitatem\
ut natura eft,Irigidumf. Hasc mibi , Sc dç qujbus dixi con- J plegma.Jrigus.'}
fidera ; gratia enim faepe in malis qiiqque apparet i Sc fà- | rSpacia autera cuiüfque ætatië, ynïüefiasqiié çujùsiibêt
cultacem prophetandi etiam-hisinlërit, di^>en&ns vide- j prbpriefates Sc diferimina; luperuapaneurii putôpercën-
licet, prout conducerenouit. Nam Sc S a u lin te rP ro p h e ÿ / e ie .D ic en d um taraen adhuede iplîs,i|î wdeèup; Ac i n
tas,& Balaam, ÔcGaiphàs. velimiitireftimonium ferunt, j primis quidem Sc ante ömnia omnium artifex Verbum
Sc N àbuchodo no for, tametfierant homines profani nul- diuinum,thefaurqs fcientiæ,Sc abylfiis fapietitiæ Cogitàn-
liulque pretij. ' j daeft. Inde ad çaulîas mileriarum , dequib’us lupra, ve-
Num&SaulinterProphetasî vfquehodiëprouerbio circum~ \ niendum. Generaturinfàris:prinçipiümeiusgeneratio-
jtrtur;quàndoiratus regiamftdlam abiecit, & manibus planden s nis mihi cpnfidera. N o q v t è judta gÿmnâftica, fifdore
i faltauit, ac D'auidi quoqueregnum eitvaticmatus. * S ! vndique manans : fpdsin vtero ôc iti ventre,.non hùme-
Prophetta B4/<M?B.OriètiïrftellaexIacob,<3cexfurgetho“ â u s , fed humor. Lebesab in itio aquarn ftigidàm capiçns,
modellrael. ; 5 - % : ! continete am ,quamdiufrigidafuerit. Cuit) autem^e'tj
Caiphas» Expedit, v t vnus homo moriatur pro populo, buerit, Sc ob ignem adiàcentèm bulherit, turn mihiduor
Scnontotagens-pereat. ^ ; rum contrariorum quafi certamen,&vi<ftoriam infiguCibï
Nabuçhodonofor vidit lapidem abfciftum.de monte | ex certamine impèrium v id e , quomodo deteriu$ me>
j fine manibus,qui perçu (lit ftatuam quam erexerat, Sçco- j liorifenfimcedens, quanquamy olens, fine, tuba reida t
j minuit dam. $,ratautemlapishtCquemvidit,Cbriftusipfe,<iuem- j fonitugi: ftcepitumbulhripnisyidelicet, qui.hiiicyiétö-
admodumDanielcenfet,&tnterpretaturi}.- -r V’ . \ j» j riæprotubaeft. Semenaqûâefto,lebctemputa‘matèrni
i Sed habet caufam eonfentaneam fpiritus, quomodo vterifinus, çopulatipnem caloremque corpOrum,ignem
! operetur.Ôc virtutei^ triBuataliquandoetiaraiftis.vf per- interjiretare. Lebetis igitur exemplo in&ntiùmgiqdum
joltendimus. Inde ad virilem tranfeamus, Sc in hâc no-
uatn mutationem videamus ; mptationem, de qiïq, tàntpl
ante magnus Dauid, qùæeft planè dexteræ'exçelfi. Memor
fu i, iriquitf, operum Domini. C ^ id igitqf huic propxiüm r
qupd eius temperamentum | primùm eft calorqutdam,
deinde liccitas. Acçipit enim initiuni ex puéroruffi ætare,
cuicognatio a im verèeft, qùæ terminus eft hÿemis, cùius
finis eft humidus, yt principium bigidhm; Verum.ego
ifta quoqùe paradigm ate quodam declarabo. Quatuor
tempeftates eflë dicimus^ôc totidem eJeménta j ætates
quatuor, totidem videlicet commUnióiie quadam illis
telpondentia. Sed quaternio éft alius in parte patsjs. V-
numquodque enim tefifpus^æftas^ucftunmiis, vcr,hyems
omnino pars eft anm. Gühi igirurtem^braifta parteà fint
anni j v tdiximus, an non tibi pats partis videtur tempus
diciatq; nodtis horarum zqî, Dapliciter enimtempüs di-
citur, Sein parte, Sc in toto; Nodtcm aütem, etiam æfta-
tisjhyemem puta. T o tà enim humicU *Sc frigidâ eft nâtura
fua,propterexfpirationemno(ftutnam,& tprerfi ma-
tutinum,- cuius imagipem-gerit feneflus. Vbi igitur (pl
exorienscapUtprotulerit,mediùinc[ueorbéminferiorehi
luftrare coeperit v t Ipofifus è thâlâmo, incomparabili Ipe-
cie, Sc vt infafts ex vteromaterno prplpexéi^tf §c ridenti-
bus oculis terram delpexcrit j per omnia radios 1 ucifluos
diffundenSs repente expiratiöhurnidaroi'e^niahentejyél-
. far. Rp ri porto admixtus eft 8dçâlor.^Aii\hon hæcàper-
tè iuuenum ætas? Poftquam i h m ê dig m cm 1 u m, tanq u à m
in prytaneum ve n i t, î n al t o,ia rq-coUpcàMis,- hom i iiem lâ^
•bóriölum, Sc durum repræfentat, & vt proceri côrjroris
gigas aliqilis laborare non ceflàt ÿ née admirabiliter iiiüe-
hi dtfioit : fed indefëflo continehtique cùrfu vôîàicùf.'
Ros quidem per caiofem abïatus çft. Et hipceftasjac vifequantur
dxmpnas, Sc Ipiritus ne quam t corporib us ex-
peliaiic."*' . ’ s .’
, : C A P V T V I I .
Pecenfentur varia corporis burnant incommoda &mtferia. Origo;
ex conflitutione inquiritur,propter quam de quatuor hu-
moribus,deprincipiogenerationis,‘dequatuor
atattbus, & temporibusanni copiofe : •
- Y '.v-n-:1 •. , prius dijputatur. * '
A N im a . Probore^)onfum: fatismeoqüidemani-
x X m o abs te diéïum fuper his, qu# hpc loco ipfa äd di-
fputationem propofuifti. Quorium autem, 8cvnde fym-
ptomata, Scalfedlus amencibus i Aut enim hiecfpiritibus
eorumadferibemus; autaprouidenti'a pendent^ aut po-
tiusab elementis. Scripturam cettè dicentem audio, abf-
que Deo nihil velfaétum, vel futurum efle. Ad hoc mihi
refpondeas velim,ficüt'iäd cetera refpondifti.
G a r o . Percipe igitur quomodo le res ifta habeat,&
Pfalrii.
difee veritatem, quam Deus nobis fuppedicauit, 8c quo-
modo alius fit ftolidiis, alius m inimè: alius fubaridus, a-
liusfluidus, auc membris diflblutus. Ec'quomodo alius
ebriöfiis, alius natura fobeius. Hicquidéncriienriy'Coin-
pos.hic impos nafeitur. Äliusindeamaioribus eseeuseft,
alius perfpicax, alius ineüruus, aliiis gibbofuss alius clau-i
dus»- Huius generis permulta, & yäria ihominibus eue-
niunt. Annum igitur feito quadripartitam commutation
nem habere ; ver, Scsftitem concurrentes j fimilitetque
autiimnum, 8c hyemem. Ver humidum Sc Calidam eft;'
humidum quidem ab hyemè , cui pvoximè fuccedit: hye-
misquippeextremum, (eu fitiis eft: calidum abreftare^cui
ptopinquat. Horum copulationempe.rpende,öCeÖe(äo- rilisstaSrfnfinuatur. Rurfus, qüafido deuexu^‘ad oéèi- |
remadmirare. Ab aereillico exiftitfanguis. A.tcrra,quje | dentem cendit,catpTem relinquens>8cricc.itaceipr.gfi^