Çredebat Nicodemu s, quia fi eum vellçnt patienter , cant,&ideoai#oganseis videtur. Omnis homoquando
audite, iimiles fièrent illis , qui miflîfunt cutn tcriere 8c
crcdidcrunt.
Rejponderunt & dixerunt ti : Nunquid&tu Galilaus es ? •
Id ettjà-Ga'hlæo iêdu6>ns'.Domin«s,GaUlæus, drçeba-
tur,quoniam d eNa zatcth ^uitate Galilaeae erantparen,-
te seius. ■ -.."i v ■ .'y ’
Scrutarefcripturas & vide, quiapropbeta à Galilaa non fur- j
llPfl ;
pv, Dominas prophetarum inde furrexic, quein lcriptura
Nazatæum vocat. '
C À P V T C X X X .
M. w R.’î+ L .2+5
GOngregatis atitëm pbarifais ,interrogauit eosïsfus, dicens:
Quid vobis videtur de Chriftoicmus filius tftlDtcitntei-.Da-
uïd.Ait illis :Quomodoergo Dauid in libro pfalmorum vocat eum
Dominum,dicens: Dixit Dominus domino meofede à dextris meis,
donccponam inimcostuosfiabellumpedum tuoriim ?
I Iftuddicere D ominiDoroinoicftæqualemfibi filium
generate.Domino meo dicit Dauid, non fecundum quad
de eo fi at us eft,fed fecu,ndum quod de pâtrefemper fuit.
Q u p d autem à pâtre lubiiciuntur l'nimici, fiueyolences
fiue nolentes , non infirmitatemfilij,fed vnitatëm nature,
qu a in altero alter operacur »fignificat. Nam 8c filius
inimicos fubiicitp atri,qu ia patrem clarificat fuperter-
ram. S ic in terroga te Iefu nobis proficiccontra Iudæos.
Iudæi autem fnuola multa confingunt, afferentes cente-
fimumnonum pfahnura fcriptum in perfona' E liezerfili)
vernaculi A b r a i , reuerfentis de cædequinq-, regum,&
introducunt ita eum eflc locurum:Dixif Dominus Deus Domino
meo, Ab raatn poftcædem quinq-, return,fede addexte-
ram meam. Sedfequenciaplalminon a d jio c concordant.
R é d e itaq-, Iudæis opponitur, non quia Chriftum quein
confitencur elfe venturum,Dauid filium dicunufed quia
fimpliciter hominem, & non D e i filium credunc.
ÂHguflin.
M. T R. L.
Si ergo Dauid in fpiritu vocat eum Dominum, qtiomodo filiiis
eius éft ? Et nemo poterat ei verbum nfpondere, nctfc aufus fuit
quifquam ex illa die eum amplius interrogare.
Q u ja in fetmonibüs confutantur, vltranoninterro-
gant,fed aperte comprehenfumRomante traduntpote-
ftati.Vnde patet venenainuidi* fuperari pófiè,feddiffi-
cile quiefecre.
C A P V T C X X X I .
vult de feperbibere teftimonium laudabilc, arrogans &
feperbus videtur. Ideo Icriptum eft: Nonlaudet te os tuum,
fed osproxinii t«».'Sed hoe Komini d id um e lt ,q u i mentir-t
potcft.Lux autem m entiri nonpoteft.
' Vosfecundum carnem iudicatis, ego non ludico quenquam.
Subaudis, fecundum carnem vt vós. V e i modo non
iudico. Vndc alibi : Ego non venivt iudieem mundum,fed vt
nón iudicium denegando,feddifferendo. Prjus
enim eratmifericordia piseiqganda, & poftexercéndum
iudicium,vtâicPfalmifta : Mifericordiam& iudicium canta-
botibiDomine. Jj
Etfiiudico ego,iudicium meum verum eft, quia folusnon fum,
fed ego & qui mißt me,pater.
Senfes ë ïhldeo verüm eft iudicium meum, quia verusDei
filius fern. Erubcfce Sabelliane, audis filium, audispatrem.
Diftingue perfonas intelligentia,nonperfidia,ne
quafifugienscharybdim,inScyIlam incurra^. Charyb-
diste vocat, fi dicis ipfum elle patrem qui c il filius, in
Scyllaeis fcopulis naufragatis,fi filium minorem patrele-,
cundum diuinitatem dicis. N o li ergo d icere, paterau-
rum eftjfiliusargentum.nam yna febftantia eft,vna diui-
nitas, vna coæternitas, perfeólaa:qualiras. Audi filium:
Ego & pater vnum fumus.V trunqj audi, & vnmn,& fumus,
Scàçharybdi Ôî à Scylla liberaberis. In eo quod,dixit, v-
num, liberatte ab Arrio | in eo quod dixit,fumus, libérât te
aSabelho.Cum dicis,alius eft pater,alius filius, r ed e di-
icis:fi autem dicasaliud, erras. -
Et in lege veßra fcftptum efi, quia duorum bomïnim teflimo-
niumverumefi. Ego fum quitefihnoniumperhil^p demeipfo, &
teftimonium per hibet de me qui mißt me,pater.
Nuncetfi differ© iudicium, non differo teftimonium.
Probatab autoritatelegis,quodverumfic teftimonium
fuum & patriSjvbi eft ftabilis veritas. Expofeit cis legem,
fi ingrati non effent.Magna qiyeflio e f l ,& valde mihi
videtur in mytlcrio res conftituca, vbi Deus d ic it, in ore
duorum veltrium teftiumflatomneverbum. Humani generis
con fuctudofiefehabet yfèd duobusfalfis teftibus vrge-
batur Sufanna,6ç vniuerfes populus mentitus e flco n -
traChriftüm.Ergoper myllerium trinitascommöndata -Matth.27.
eft. Vis habere bonam caufam |Habeto duos;vel tres te- G
fle s, patrem Sc filium Sc Spiritum Sandûm.Quæcrini- |
tas fuffragabatur Su'fànnæ in confciencia, excitans vnum
teftem Danielera, Sc duos conuincens.Eligarnus & n o s
liobisDeumteflem.Nónenimdedignatur teftisefïe,qui
iudex e fl.Te flis eft, quia non quæritalium vndecognor-
fcat quis fis , iudex, quiahabctpoteflatcm viuificandi &
mortificandi,dkmhandi &abfbluendi,ingehennaspræ-
cipitandi Sc in cælos leu an di,Diabo lo coniungëndi Sc
cum angelis coronandi. Q u ód a it, in lege veßra: fie d id nm
eft,tanquam d icere t,in lege quæ vobis dataefl a Deo:
ficut d idum eft,panem nofirum quotidianum:Sc tarnen dici-
mus, da nobis hodie,
Dicebant ergo ei:Vbi eß pater tuusî
A. ®,7; M. n\ L.
Refpondit Iefus:Ne^ me fcitis, n%patrem meum.Si mefcire-
t is,for fit an & patrem meum fetret is.
Me hominem tantum putatis,ideopatrem meum hominem
quæricis* Ille qui omnia feit,quando dicit fbrfi-
tan ,non d ub ita tffed in crépat. O. homo, cumin corde
tuo eft verbum, aliud eft quam fbnus , fe d v t t ran feat
a dm e , fonurh quafi vehiculumquaïrit, affumit fonum,
imponit fc quodammodo in vehiculum , tranfeurrirae-
xem,venit ad me, non recedita te. Sonus autem vt veni-
ret ad me, recefiita t c , necperftitic apud 'me. Verbum
ergo quoderar in cprde tuo ,nunqu?d fonoprsecereunte
prxterijt ? Sonus mediiis trailfiiolauit , Verbum vero
quod affumpfiefonum, eft apud me, & non recdTitàtc.
Ho c attende, quifquis es examinator fonorum. Verbum
Dei conrcmnis , qui verbum hominis non côm
prehendis ? Seit Deus omnia. Q u i etiam dixit difei-
pulis’ talem iehtentiam quaiem modo Iudaus, quart-
A.* 8*
T Terum ergo loeutus efieis leftis, dicens: Ego fum lux mundi.Out
1 fequitur ms,non ambulat in tenebris,fed babebit lumen vita.
1 Lux imindià patre progeediens, nube carnis tegitur,
& fiq contcmperata, toleranda hominibus efficicur,vt
per hominem vcniàtùr ad diuinitatem. Illa ergo luce i f
luminanceilluminamur modo Collyrio f id e i,q u id eA -
dam caeci nati fumus:8c fequimur tarn verbis quam ex-
emplis o b ed ien d o ,v t eXclufis ignorantiæ vel peccato-
turn tenebris, in futurum manifefta vifione deitatis illu-
minemur".
Dixerunt ergo ci pba/ifti : Tu de teipfo tefimoniumperhibts.
tefiimonium Hum non efi verum.
Ilfi infirmos oculos habebant qui hoc dicebant,quia
lucem ferre non poter-ant. Piitant non credeftdnm ci,
quafi folusde feceftctur,öbliti pcæmidarum prophétisé
lucernarum, 6c ipfitts Iohartnis Bapnftæ, quieuidenter
de eo oftendit.,-
^Rsjbondit leftts & dixiteis : Et fit ego tefiimonium perbibeode
meipfo, verumefi teftimonium meum, quia feiovnde veni, & quo
I fado.Vosaföemnefcitisvndevsnio,auiquóvad<i. | ^ t m _________ JB_
; ?atEémdatinfêüigi,à q u o ^ftimonium fuumcônfir-| d o Philippus poftul.auit eum , diçéns : Domine oftçndc
I matur. Q jtpdquia illi neCcitrnc, fecundum carnemiudi- nobis patrem. Philippe , qui videt me , videt & patrem.
. fis t 8 H [il • 1 ; S - 5 - 7V H ic^
I Augjm
Walrn.u
*foemina.
D
H8M
1*1
minus fit i-
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ lnsynum ex Quatuor,Liber ter tues.
Hic non fu it, forfitan vider 8c patrem, verbum G*~A dubirationis.quianonincrcpabacDominusincredulita-f c mm ÉMl fciîicec necminni-W t 1 IP pfapietare*PleC^Tre »•— r— ;-------
nnlrh!ggl»p ramusipfapulchntudme,®^îu ,sP^shomo fed docebat. N e mireris ergo de verbo D e i, fiue di- i fticai
caftus ca-
îtiu te. JNam h pieras qu x eft apudDeum, cuiuseft particeps
pia anima, recedac'abipfa anima pia,fiue pulchntutem,
cat^forfitan, fiue alio rao do loquatur,quandoquidem ple
nenoncomprchcndisverbum hominis.
A.
do,fiuëcaftitas:nontamen crefcit in D eo vefminuitur,
89
ficutoculus tuusnecclaufift minuit lucem, nee apertus
aiiffprlii/VMvi __r .___n r Ego vado,& quaretisme, & inpeccato veftro moriemin 'u
Non defiderio quæretis m e ,fe d odio.Poftquam ab-
fceffit Dominus,qu£efiemiic ilium.& q'ui oderunt,&qui
^amaueruntfilli peffèquendo,ifti habere cupiendo.
; ;. Quo ego yado,vos non po te fits venire.
Hoc Sc difcipulis alibi dixit', non auferendo fpem vt
iftis,féd prædicando dilationem..
Dicebant ergo ludarNmquid inter fieletfemetipfum, quia dicit,
quó ego vado,vos non potefiisvenire ? •
Stulta v erba,quafi ipfi immortales effent, 8c venire
nonpoflent quo illeirec, fi feincerfeciffet. Dominus autem
dicebat non de m o r te ,fed de gloriaadquam ibat
poft mortem. Q u od i l l i , omnia carnaliter fapiencès, non
intellexerunt.
Et dicebat eis:Vosdedeorfum eft is, ego defuper nis fum.
Ideo terrain fapitis, quia ficut ferpentes terrain man-
ducatis.Quid eft,terrain manducatis? Terrenis pafeimi-
ni,terrenis deledaminijterrenis inhiatjs.cor furlum non
habetis. De fupernis fum,id eft,à patre,cum eo excedens o-
mnia.
Vos de mundo hoc eftis, ego non fum de hoc mundo. Dixi ergo
auget lucein.Hac fiinilicudine fi verax eft anima, veritas
eftapud Dcu, cuius ipfa efi parriceps: & fi eius non fue-
rit particeps,rünc.omnis homomendax,quia nullus homo
de fuo eft verax. Igicur Deus pater verax e ft, non par-
ticipandpjfèd vericatem generando.
Dixit ergo eis Iefus: Cum exaltaueritisfilium bominis,tuncco-
gnofcetis quia ego fum, & a meipfo facio nihil ,fedficut doemt me
pater, hac loquor: Et qui mifit me, mecum eft, &non reliquit me
folum,quia ego quaplactta funt ei,facio femper.
■ P rïd icic quofdam de eis poft paffionem fuam cögni-
turos quisefier, & credituros in ilium. Exalratiohem di-
c ithicpa flionis,non glorificationis:crucis,nón cajlu A j
meipfo nihilfacio,ide&,umeipldnon(\im,hoe dixit contra
Patripaflianos, dicentes: qui’eftpater, ipfe eftfilius.Duo
fent nomina, fed res vna. D ocuit me pater,hoc eft,fcien-
tem me genuit pater. Ante dixerat fe ïniflum, fed rem
magiiam fiepe comm.emoiar, cum ambo fimul fmr,vnus
mill üs eft, alter mifit,quoniammiffioincarnatio eft, qu<e
tantum eftfilij.non ëtiam patris. In nulla enim fpecie le-
gitur pater apparüiflc. Patris enim potent^a , quae ex
mundi creatione fpecialiter manifefta eft,per nullam fin-
gularem creaturam declaratur expreffe, veluTieiusfapi-
entia in' humanitate C h r ifti, veluti multiformis gratia
vobis,quiamorieminiinpeccatis veftris. j __B H f lH
Exponicqjiid fit efle de mundo,id eft,effe peccatores, j bonitaris eius in diuifionelinguarum,fme in columba.
infidèles,terrena famentes. N o n eft ergo de hoc mundo, j ,Sicut ergo in folis radio calor & fplendor ab inuicem neper
quein mundus faótus èft:quia oinnes de m undo, poft j queunt feparari, fed calor ficcat,fplendorilluminat: Sc
ïnundum faóti iunt.Doininus autem eft ante mundum, fieucratio in anima eft, fed anima viuimus,ratione intel-
qulainpnncipioerat verbum. ! ligiinUs : f iC& filiusfolu sfefcepitcarnem,u ee fediuifità
St enm non crediderttis quia ego fum, monemmi mpeccato patre. Er quia cælum & terrain implet parer, implet Sc
Augufi.
veftro.
Econtrario dat fj>em credituris,vt de mundo leuentur
adeum qui mundum fecit. Q u pd n ihiladdidit, dicens:
SpiritusSanÓtus,in diuinitatis vnitate implcnt Chrifti
carnem maieftacc , non fufeeptione.
— . - Hac Ulo loquente, multi crediderunt in eum. Dicebat ergo lefus
q u i a multa febinrelligid ed it, feil. ego fum verbü j adeosquicredideruntei,Iudaos:Sivosmanfentisinfermonemeo,
patris,conditor mudi, hominis formator Sc reformator, vere difcipulimei eritis ,&cognofcetisvertiatem, & veritas libe-
Q u p d qui non credit, moritur in peccatis. Moyfi etiam rabit vos.
d\xi,ego fum qui fum, hoe eft, verum elle habeo, quia non
fum mutabihs., fed femper idem. In omni motu rcrum
inuenio preteritum & fu tu rum ,in veritate Dei folum
prefens. >
Dicebant ergo ei:Tu quit es} Dixit eis Iefus: Principium, qui &
loquor vobis.
Principium e f t , cui diótum eft: Tuautemidem ipfe es, &
anni tui non deficient. Sciebat ibi eflequofdam .credicuros,
Sc ideo dixilfe ,Tu quis es} v t fciren t quid ilium effe crede-
rent. Refpondit e rg o , principium,non tanquamdiceret,
principium fern, fed tanquam diceret, principium me
crédité. Q u pd in fermone greco euidenter apparer, vbi
principium eft fosminini generis,ficut lex malculini.Sed
confuetudo locutionis iaeo per diuerfasjinguas variât
genera vocabulorum, quia in ipfis rebus non inuenis fe-
xum.Non enim fàpientiavereeft^foemininajCum Chri-
ftus fit Dei fapientia,. Cum ergo v ideaturadid quod d iótum
eft, Tu quis M, refpondere debuifle,ego fum veritas:
refpondit, tanquam diceret, principium me credfte, Et
addidit,qui & loquor vobis,id eft', qui h umilis prop eer vos
faólus,ad ifta verba defcendi.Principium eft pater,principium
eft filius,tarnen non funt duo puincipia, ficut nee
duo dij. Nam fi âccedentesad Deum multæ animæper
charitatem, vna anima eft: Sc, multa corda^cor vnum:
nonne niagis trinicasipfèfons charitatis, vnusDeus eft?
Multa habeo de vobis loqui & iudicare, fed qui mifit me, verax
eft. Et ego quaaudiutJtb eo,hac loquor in mundo.Et non cogmue-
rUnt quia patrem eius dicebat DeUm.
Habeo multa loqui docehd o , f f credideri tis : arguendo,
finoncredideritis, Sc habeo.iudicare in fucuro viuos Sc
Simanftritis in fermone meo,id e(k, fi per feuetauentisv fen AuSufi’
in fineminfid e,qu aîin Vobis eoepic eflèper fermonem, j
mncdifcipulimei eritis, vteognofeatisventatem quam modo
creditis : quæ modo carne te é la , loquitur vobis ôélatet |
vos.Nondum apparuit quiderimus,Ced tandem videbimus eum l>lohan.
ficutieft, cum fignaueritnoslumine vultus fui. Moneta
' Dei fumus,numrni eius. A thefauro eius errauimus,erro-
redecritum e ft, quod in nobis fuerar impreffum. Venit
qui nos formauerat, vtreformaret,quærir Sc ip Ce num-
mum fuum, ficut & Cæfar fuum. Vnde air : Redditeergo Matth..
quafunt Gafaris, Cafari:&quaint Dei, Deo. Liberabic,hoc
verbum reculit Dominus adlibertacem. N amquomodo
fe lu a t, nihil aliud eft quàm lâluum fecit: ficliberat, nihil
aliud eft proprie, qu fm liberum fecit. Q u od in græco
planius eft. Nam Latine pierunq; liberate d icimus, non
ad lib,crtatem,fed adfelutem: vbi aliquis improprie dici-
tur liberari ab infirmitate.
Refponderunt ei : Semen Abrda fumus , & neminiferuiuimus
vnquam. Oupmodo tu dicis, libericritis i ‘ . |
Gredentes non refponderunt, fedincreduliiadant fc
effe fernen Abraæ.O pellisiuflata. Non in telligebas nifi
libertärem temporalem , fecundum quam mentiris etiam,
dicens :Nenimferuiuimusvnquam.Nounc Iofcpheft
venundatus; Nonne fen<Sfef prophetæ capcmaci? Nonne !
feruiebant parentés tu f in Ægypto , lacérés faciendo?
Nonne.vofipfi foluebatis tribuca Romanis 1
Rt'jpondebit eis lefus: Amen amen dicovobis, quia omnis qui fa-
cit peççatum, fruits eftpeccati.
Q u i examore peccar, non ex languore naturæ, nec ex
ignorantialeui ,feruuseftpeccati.Alia enim funtpecci*-
A uguji.
m o rm o s .fcd h o c to tum e f tip a tr e .iq u o audio veriucé! cainfiimitaris,aliaimperitiæ,alia ma!iriæ.Infimiitas&
quamloquot. Idclfieft, filium à paire iuidirc, quod e f t , 1 iiïipcritia^contraria func virtuti & fapicntiæi malitia
eile ab ço. Senfus e rgoeft : Idçô yerû îudlco.quia-veKtas c il contraria bonitati. Quifquis igitur nouit quid fit b ,
ium,fait us vcracia. Hæc veritas non cil major verace iflo , piétiaDei.pdteit cxiltimarcqug finr pcccata vcnialia:&