; c ^Viipulchentneritp autem vobis dice» non pro terrenoC'ommodoifedquia
p e t t e& tu o s .E qu a g p _ . * & J nuiefeiftnis ,e(l pro amor elangueo, id e ft, intollerabjjiter diligoeum,qui
/eÆwwiïer.idcft^cientia qu o eg o & tu^meicimus^e^ ordinauitin mecavitatcm>: quacti#m inimicdsnbsraflit
fio rd* vumtAu s. Et q £ £ « P ^ " | J 2 j d ilig e te em vos coniungere niror.Ec « r t e um ta tnm
tentatjomsmtorem perdatv t d ilifo :id c o Lma tmfub. upile mto,iieü,Çimünt:ias(ab
fe » K A g « Ü .n e .T * « K ,W « f t , & b m i t , L a ,q n a t oft captn cogitatioria
cyprefstna Tigna funt fuper or par F r r lf a «, f i /ftraMir-Omninrprtvnànnsin ci'êaturisfunt
asrcpeHirujerquseprxtlicatdrcs in.tcUigtraU8,qui Eccicfiamabimbredsemoniaco
tuenmr.Per domos dmetlas,
fccundura tegeotrationra Ecdefias intelllgimus. In
quibds dmcrli fideles coadunantur.yt indomo diuerli
parictes •• paries, tcanm,fiindamenmm ndriM.imputti-
biles, ideft,indeficientes funt, quorum odor opcratio-
nes fiieat ferpentis,id eft.dsmortis.Cedrus eft arbor im-
putriblh^cuius odor fugac ferpentes. Laqueana nofira,id
cft.qui infra prsdicatores funt vc cremitæ,ficutfeqüca-
rea idefii,cslatum domus fubtignis.illa (antçyprefsina,ia
cft.imputribilia. Ac fi dicatur : Et fi inprsdicatione non;
cxpellant d smon es .fid e tamen & opere indcficientes
fu,nt. Cypreflus eft arbor imputribilis. Gui refpondet
fponfus. Bene diçis me pulchrum, idèoqi le&ulum nostrum
floridumiquiaegofum honorcampi,id eft, honor
Ecclefis.Per campum idco Ecclcfiam in telligimus, quia
quemadmodum diuèrfi in campo nafeuntur flores : licin
Eeeiefia diuerfi fideles.Vcl campus eftplanusj&apcrius:
fic fidcs fen&orura.
C A P V t i t
E Go flos campi& liliunt conuallium, id eft, honor hunli-
lium,qui irrigantur aqua prasdicationis ftillantis ab
ytroq*, m onte,ideft,veteri 8c nouo teftamento. i t fuut c-
go fura lilium inter fpinas,id e ft, tormeri tspungentia& no
amitto odorem:_/»c tu arnica meaes interfilias, id eft , diuer-
fas fe&a*, quae te pungunt vt fpinæ : tu tarnen nitorem
virtutum tenes. Vel ita: Ego flos partus,quia ficut flos une
mixtione emittitur : iicCbriftus fine (cminc,id eft , campo
jna rato , id e ft,ab intemerata virginc procreatus eft.
num.Ac fi dicatur: Omnia tefrenâ quae in ci'éaturis funt
Deidebiliora , quematfmodum finiftfa pats in homme
ad comparationem dexteræ,erunt fubrntntè mea, id eft,
mens meadefpiciet ca. Etdexterailiuis ,id e f t , cxleftiaam-
plexabitur m e ,id eftyquicquidin-hde mundo feceroad
refpedtum caeleftium erit-Ac fi dicatur : N o n tanriimego
hoc vobis fuadeosfed iple vobis dicit. Adiuro vosfilialeru-
falemM e ft,alligovos^percaprettSyCeruof^fCamporum^id e f t ,,,
per fideles in Ecdcfia conuerfatites, Ne fufeitetis, 8c né;
comm^ieatisà quiete m entis, id,pft, v t fitis obedientes
magiftm veftris. Dum autem fidelibus non#rcbellibus
praedicar,quafiinle<fto quiefeit. Vélfi ad horamrébella-
tis,non tamen euigilare faciatis,id eft, ex toto contufbe-
i tisdilettammeam.ideft^fponfam mintn,quoaduf^ipfltyelit,
fcilicet vos corrigere,id e ft, quoddiu in vobis difplicue-
r it , quod fit dignuni cOrreptione. Per hoc quod dicit:
Adiuro, notamus eos earn volen res quibus praedicarurad
fidem fan6torum conuertere. N o n enim valeretadiuratioper
Et lilium conuallium, id e ft, gloria & decus humilium pa-
rentum.Siqut enirn lilium turn in ter fpinas,id e ft,torto-
resrfictu arnica mcadebes efle inter uliaspungentes.Et
ip fa plura fi paciar,adte confugiamjcuiüsfruófcu, 8c vm-
brareficiar, & odore. Vel ita.Noneftmirum fihonorem
interfpinas retineq,quia tu me (n.dincs.Sicutmalus inter
lianafpinarumed amâbilior^/îf amicus mtusinterfilios, id eft,
iideles in Ecclcfia. In malo tria notamus: frudum,vm-
bram, & odorçm. V nde peregrini a calore folis 8c labore
itinerisfiffli, nullammagis optantarboremcuius vmbra
ab ardote reftigerentur & frudtu & odore reficiantur:
fie fideles in ardore hums totmenti Sc itinere fefli ad
Chtiftum confugiunt, & ymbra confcffionis cius refr'i'-
gerantur, eiufq, fru6tu,ideft, Euchac iftia refleiuntur, &
odorebonitatis eius ifeetor vitiorum expellitur.Etideo
quia talis eft ,defiderabam eum& /hfi, ideft,quieui, sftus
tormentorum 5c fsculaics labores deuitans.S#/» vmbra
tllius quern defiderabamfçdi,id eft,‘fruâius,id eft,Eucbariftia,
âulcugumn meo, quia ficut guttur carnalia :.ita coi;fapit
fpiritualia.Si qui autem itaremoti funt,vtiam afpe«ftus
hominum aùfugiant vt plures ere wit æ , & Euchariftia.
ponfungatur corporaliter fed fpiritualiter:tamen fide 8c
fpe vtuntuf. Introduxit me Rex in cellaria. Ac fi dicatiquia
ad cum con(ugi.Introduxit mein cellam,id eft,in bcatifudi-
nem vinariam,id eft,obliuio(am,id eft, tanta donauit me,
bcatitudinc, vt penitus praeteritorum obHiiifcerervelut
ebriui.Ordmauit in me caritatem ,-id eft jomnes ordines ca-
ritatis pofùit in me,videlicet vtproximum&: Deumdili-
gerem, 8c inimicum propter Deum ,n e dubitarem prd
ialutc filiorum moCtis fubirc patibiilum. Eulcite meflori-
busi Ac fi dicat : quia caritatem ifte fecit habere, ideö vos
diligo. Et quia vps. diligo/w/fire, id eft* impiété mein
numerùmpfcrfeôioruni^or/tKî, id eft,viitutibus. Acfi dicatur.'
Ita ab undate yirtutibus, quae vos fuftineant, yt
fittsdigniparticipesfieridonotumDei in E cclefia ,& ita
operamini vt ipia vos veftiat à frigore rniquitacis.' Hoc
lan â o s D eiadinfldeles, m a gisquodfiquis paganus
aliquem per- Iouem adiurarct.Oftha lerufaletn, tcili-
cet futime. In caprea quatuor nofantur, qu x fidelibus
quoqj conucniuitt; Acutus vifùs hèrbas eligendi falu-
bresdic hdelisdiuinasfentencias. Demonte ad montem
afeendunt: fic fideles de virtute in virtutem, Cibum corn
eft um ruminant: fidelesdiuinas fententiasintelleiSlas
ad memoram reducunt. Si qùando vulneràtur herbam
dyptamnum comedit: fic fideles fi qiiando fagitta diabolipcrcutiuntur,
adChriftuni vecurrunf'& fanantur.In
ceruis tria notantur. Serpentes cranfglutiunt , & poftea
cumint ad fbntenx; quo guftatopurgânturà veneno,8c
pilis renouantùr : fideles qUoq; veneno,guftato diaboli
ad forttemChriftum-curruntj&pilisvi riorum nudantur.
Gum fiigantur àcanibuS cornibus^fiiper tergum pofitis,
per fpinasfaciunt fibi v ia , vibi impetum eorum deuitet:
fic fideles cornibus virrutum fuper fragilitatem carnis
pofitis,deuitant minas tyrannorùra. Mutant pafcua, in
vnum congregaci quafi agmen faciunt, 8c fie præccdens
vnufquilq-, caput fequentisfiipportacne deficiant,pro-
pteronuscornuumificfidelis fi viderit proximumegefe
neceflariis fupportat eum alimenta praebensèi^vt fanâas
Nicolaus illi^qui ftvroro.filias deftjnauerat. S'i viderit eum
pcenitentia peecetorum grauari ,alleuateum partem in
fe recipiens. Fox dtlecli met. Acfi dicat : Ifta vox quam mo*
do d ix i, nan eft mez,feddileéttmei. T une enim nos adia-
,rauit,&omne genus humahum, quando pro nobis redi-
mendis dignatus eft camera (ufeipere, & mortem fubire.
Q u isenimtfcna durus^tam lapidedseft,cumfitrationa-
lisjii nouent Deum tanta pro ferais paflïim, qui non cogiter
fe monitum fuifle ad patrfem , vndc eft oriundns
reuerti. Quafi ipfe Ghriftus voce fua locutus effet-, Ecct
venietifle. Ac fi dicatur, i vere hoe modo locutus eft. Nam
ipfe venir incarnarij&aduentus cius valet. A c fi eflet lo cutus,
fi rationabilitatem habu^rins. Saliens,id eft,venit,
vt faltus fuos oftenderct, fcilicet de coelo in vterum, hinc
in ecucein,6ci'eliqua.-r» montibtts, id eft,-in Apoftolis,fcd
nos minores quafi colles tranfitiens, quia pro paruitate in-
telUgentiæ non pleniter faltus fuos nouimus, vt Apo-
ftoli quibus fecreta caeleftiapatuerunt. Similis eft diieclus
oitenfioiie , qualis venir in præcedcnti verfu oftendit,'
per quosvëteres, qui pleniter aduentumeius nouerunr,
8c plenirer teftimonmm aduenruscius perhibere po tue-.
rjJnt. Nunc enim quia fapiens , & vèïox in deftituen-
dis peccatis,&faciendis miraculis. In caprea diferetro-
nem , qui fuiffent eligendi, qui non : in hmnulo vcloci-
tatem, qui parentibns velocior eft;in ceruispatriarchas,
de quorum ptogenie A p o fto li, & ipfe C-hriftirs fecundum
carné natuseft,accipimus.Kerei/»y«e/4/vcloeior,neque
enfin limita,neqj faccrdos femiuiuum qui defeende-
rata Iérufalem in le ri é ho à vulneiibus fimatrerunc, donec
Samariranuséum in iumentum pofuit, & ftabulario^
eommifit.E» ipfe flat, A c f i dicatur: Q uandoquidem vos
adiurat ip fe , bene li^s, 8c ipfi obedire debetis ; quia ipfe
ftatpaftparietemiqniüipÇe moraturad deftruenda vitia no-
ftra.quæ funt quafi paries internos & ip fum :& hoceft
diétum ad fitnilitudinem alicuius principis , qui cum
vultalicuius ciuitatemintrare,ftac iuxca muros tamdiu,
donee interpellât eos. Rejpicienfyerfeneftram. Cuius gratia
noftri m i fe r t a e ft jerfeneïlras, i d e ft, per praefentia miracu-
la-, quia ficut feneftrç domum illuminant : fic miracula
Chtifti cordahominu, Q u p d verè dicimus praefentia no
habemus, authoritatc verbi,fed per hoc qjfequitur,notamus
præterita. Et bene refpexit, quia non tantum præ-
d icau it,fed miracula fecit: vt quinobis nollent credere,
faltem miraculis acquiefeerent. Tanta enim attentio re-
medendi nos erâtiA e o percancellos,ide&,perprxtcritos
patres,videlicet Mbyien & Aaron & cæteros nobis mul-
ta miracula promifit,q u i Ecclefiæ principium fuerunt,
velut cancelli funt templi. En dilettus meus loquiturmihi,
id eft,in iljis prædidtis vobis dicit, hoc eft m ih i, y t vos ad
fidem ducam. Surge, id eft, propera, cerrenis pofthabi tisj
properaabfq; dilatione arnica mea, columba mea,in fide,for-
mofa mea in operatione, & vtni,\d e ft, fee alios venire
quod potes bene fecere. lam enim hiems,id eft ,frigus ini-
quitatis tranfiit,imber,id eft, perfecutio tyrannidisabijt,8c
penitus recefsit:flores, id eft,initia virtutum apparuerunt,id
c ftjincipiunt bene o pera ri,quod eft fignum virtutisin
terra noftra fedfutura, quicunq; fecolunt vomere corre-
iftionis pro fpc æternæ tctribntionis.Tempusputationis,id
eft,vytamputéturprædicationefuperflua,fi quaineisma-
neant. Vox turrisaudita ettin terra noftra. A c fi dicatur : Ve-
rè tempus eft. N am audîuit prædicationcm meam.
Ghriftus fe rurturi comparât propter caftitatem & ge-
mirurri yo c ij.Eicus, id e ft , Iudæa haétenus Hctilis,protulit
grojfos fuos, id e ft , bona opera. Vinea, id eft, gentes fu tu rs
v in e s , florentes in opere , dederunt odor cm ƒ««>», id eft, fe-
mam b o n s operationis. Surge,propera arnica mea, columba
propter in terpofita ,rcpctit fuperius diQcz.lnforami-
nibus petra, id e ft , in ^ulneribus Chrifti. Q uicquid prsd i-
ces de vülneribus Chrifti,ne exeat quin de ilio loquaris,
qujfuttt tibiin hoftes,vc foramen pe tr s , co lum b s, eft in
•ferpegtes. In cauerna maceria, idxc f t , in cuftodia patrum;
quia multi prophets ad vnum ten d u n t,v t multi lapides1
ad,parietem conftruendum. attende mihi fac'temtuam,id
eft,mentem tu am, quia vt homo in facie afpicit; fic Deus
jn corde. A o f i dicatur : Ita fit mens tua pura, v t digna fit
in confpeétu meo. Sonet vox tua,id eft, prsdicatio inauri-
bustneis,id eft,tabs fit v t digna â m l ciaudiri. Vere fi p r s -
dreaueris a me exaudieris, 8c faciem cuam videbo. Nam
vox tua dulcis, & facies tua decora. Capite nobis vulpes paruu-
las,quadetnoltuntur vineas. A c fi dicat: T u quidem prsdicar
bis,fed cauendum eft ne hsresici p rsdicando tedecipi-.
,ant,& hoc eft quod dicit:Crf/>tf«,id eft,intfcrcipite fenten-
tias eorum, ne quid habeant contra mifeere. vulpes, id eft,1
h s re tico s , propter audutiamparuttlos /quia fe humiles
fingiint.'"^«;* demoliuntur, id e f t , corrodunt dente decep
tio n s vineas, id e ft, Ecclefias. Et cauendum c(t.Nampt-
nea,fcilicet futura,floruit, id e ft, iam incepit bene operari,
fit dileftusmeus loquitur mihi, &ideoilliobediam^o»rc a-
Jpiret,id eft b refrigerct nos à labore mundi dies, fcilicet iu-
f lic i j, & inclinetur, id eft , tranfeant vmbra,id e ft, ter-
rena.
Et vt obedirc tibipoflim, vt ad effeclum perueniat,Rf-
j^iref,ideft,appareactemihiinauxilioadefle. Sed <yiod
dixit reuertefe, notandum eft quafdam prsdicationes
non exaudiffe. T une enim videtur Deus abefle, quando
auditoresindurati nonacquiefcunt. Similiseftd caprea, a-
cutum yifum habens, hinnulofeceruorum velociusmiracula
feciens, & genus humanum abhofte redimens: id
eftjica venias vt cito eligas qui funt eligendi- Super montes
Bcf/je/,-ideft, nos protegas qui fumus montes D ei, id eft,
prsdicatores in domo Dei. Beth enim interpretatur
d omu s , el-Deus. Domine tu debes reuerti, vt per me
prsdicatio tua replcatur , quia- nifi quis prsdicet illis,
quia prsdicatores me inuenerunc, ifleo conuerfe fum*
Et hoc eft quod narrat.
C A P V T I I I .
INlettulo meo,id eft,cram in leétulo, id eft,in terttnis di -
uitiis in quibus dormiui i b ono in peccatis; Per nodes,
id eft ,per paganos autores ,q ui ad inferni noétem du-
ennt,quafiui. id e ft , imitando exempla eorum, volui iqn-
g iD e o , à quibus nomen Dei audiui,non viam q u s ad
eum tendit, quemdiligit fcilicet anima mea, ideftyintentio
mea. Quajiuiillum. Ac fi dicatur : fiepius pro nimia affli&i
one,c^ non inueni,id eft,non potui habere notitiam ofeir
li fui fuper illos. Et idco propofuimecum diccnstSurgam
à leétulo vitiorum,&circuibo ciuitatem,id eft, nitariwitari
di&a & faéta illorum ,qu i funtin ciuita te,ideft,in E&
clefia. Q u ia ficut oiuitas circundata eft mûris & magis
culta in vrbanitate:ficfidelcsin virtutibus coluntur,quibus
tutanrur. Per vicos & plateas,qnx circumeunt ciuitatem
, id eft, circuibo ciuitatem t vt quemdiligit anima mea
quaramperv\cos, id e ft, martyres, quiacriorem ducunt vi-
tam. Per pldteas, id e ft, con tefTores & csteros bonos, qui
latiorem viam habent, id eft, imitando cos.Quafiui ilium,
fcilicet per n o& em , &m n inueni. Repctita eft caufa fuperius
d iâ a .Id c o autem iftos im ito r,cum perauditores,
id eft,libro$gentilium non perfeci : quia inueneruntme,id
e ft, prsdicauerunt mihi vigiles, id e ft, prsdicatores, qui
vigilant ad cuftodiendam ciuitatem, quibus dixi: Nuni
quemdiligit anima mea vidifiis. A c f i dicatur:Priufquam illis
crederem ,perfcrutata fum, fi tales verbo 8c opere quod
vidiffent, id eft ,habuiflent notitiam De i viui. Paululum
cumpertranfiffem eos, quaji perferutata fum e os , didici er-
rorem meum per illos exuere,& cum paululum pertran-
fiflem ab errore meo , per e o s , id e f t , per prsdiçationem
eorum.Hocautem di&um e ft, v t fi diccrpt tranfitum feci
de loco ad locum. Inueni quern diligitanima mea, Waio-
remardorem bene operandi habitu,velmaioreuifeien-
tiam,&quia eum inueni & meo defiderio & oftenfione
v ig ilau i, tenuieum.id e f t , à memoria mpa nunquam ^oft-
ea difeeflit ,nec dimittam, donee introducam,id eft,manifeftc
eum prsdicationc mea : in domum, id e£ ,in n a tio n em
gentium, q ù s eft matf r mea carnaliter, & non folum in
gentera fcilicetintrodbeam eum, fed & mcubiculumgeni-
tricismea, id e ft, in cor quorundam de gentibus.qüi funt
gentes carnaliter. Percubile ideo cor intelligitur , quia
ficutincubili m embra: ita in corde cogicationes verfen-
rur. Adiuro vos filia lerufalem. Chriftus audiens effeârum
gentilium in côuertenda Iudsa,adiurat ipfos conuerten-
ao s ne fine rebelles. Vel ipfe in gentilitatem. ne ali-
uam vim faciat quibus prsdicar. Qua e(t ifta qua a-
endit, dc virtute in virtutemjfed haétenusper defertum,
id eft,per gentilitatem, ha&enusà lege defertam & miraculis
diuinis. Sicut virgulafumi, id eft , rc&am in vir-
tutibus : fum i,id cd , bonarum .operationum lexaromati-
bus, id eft , confefforibus 5 myrrh a , id eft , martyrum;
thuris, id e ft, confelfbrum, & vnmerfi pulueris, id e f t , o-
mnium bonorum qui conteruntur ieiunijs , perfecuti-
o n ib u s , v tp u lu is : & pigmentarij, id eft , ’Chrifti , qui
conficityirtutes vtpigmentarius Ipecies. H o c eftdjice-
re : Ipfe eft v irg u la , id e ft, reefte tendens ad a lta , q u s
reélitudo eft habens famam b o n s opprationis, & hoc
fecundum omnespartes, videlicet martyres»confeflo-
res,ôe certes b o n o s , ex quibifc omnibus cs tero s Chri-
ftus quafi aromara conficic. En leftulum, fcilicet Ecclefia
gentilis refpondet dicens: N o n eft mirum fi talis fum.
En leftulum Salomonisjideft.meijvbiyetus Salomon
putrcclinat ffexaginta, id e ft, qui cuftodiunc fex opc^a
-mifericordis ; vifitare infirmos, vefiire nudos f it tentes pot**
re,efurientes cibare, 8c estera q u s in.Euangelio leguntur,
quiq;feruant decalogum mandacorum,id eft.perfe/ti}
-& for tes, id e ft, pe rfeue rao tes,ide ft, exfortifsimis ifrabel,
. . ita font petfeuerantes/vtperfeuçrantifllmi, in omnibus
non potérünt conuerti magis quaip e go potui. Sed Deum videntes. Ambiant, id e f t , n o d e & die v ig ila n t
1 Biblioth.Vet.Patr.Tom.il.__________ ___________ G g g g g 5 > yt