IÓ2
A
Mitron.
B
Bed*.
* à longe
JM.
C
Getuf. ij.
Remig.
D
ApOC. II.
Z a cha rU Efitfeofit Cjaryfofiolitanf
M. a:r R.,!: L. «
Et tyncplangentownes tribufterrs,
■ Tun e Tciliccr cotti::Videb'uat triumphale vexil'lümy'
pladgcn tleh i ,q o i’m tini cipattirn n o nhahe tit in’ toslis, fed
fer ip r i : iiï n t i n te rra. D i c i r- I o h a n n es Ch i y folio m us, q u e m -
j admodum ingredientc c eg e fi ciuitatëm1, exercitusante-
cedit, p Va: te ré ns. fi g n a a tcj ti g V exrlia rég alia, Sc h àbi c up r
paiationisaVmiruniKànminciaot régis inVi-oïciim : icado-
- riîinodeftendcntedecoelis , præcedêc èxérçitus angelo-
> rum 8c atchangeloï|àm, |u t fignutn pçucisvt triumphale
vexillam prærererites, diuin um régis c&’ leftis ingrcfTum.
terriStrVmcntibus iiunciahiVnv, T un e agholcent confié,
iiiiminiquicatis fuæ, qui dominum.maieftaris crucifixe-
ru n t;- EVÉun c 1 ru i lia f i te b un ru r i m piatn cæci rate m fu am,
. quando offender vliftier a fua rex gloriæ* Scquando vide^
bu n tiii qùem compvvnxerunt.
I Etvidebûnffiliambominüvenientemin ntètbtucaliycumvir-
tute multa&maießate.
Q u i priuVficutpluuiainvellusdelienditinhutnilira-
te, veniet i'n poteftatej&iglpn.a. Et quia nubës infeepit
eumeuntemincoelum.&illicdiâumëft;abangelis,qoo-
niam lîc veniet ficutàbijt > merico credendqs eftnon fo-
lum in ebdem corporc,'verùm etiam innube vent mus.
E tm ic finm w g tlo sftto s turn tuba & voce magna, & con-
gregabiint eleâoseua a quatuor ventis y à fimmis ccdornn y [que
ad terminos eoftm. g
mortuos/vox jna gn a, vt
nullus remaneaCröqn förcitatus, & v t omnes fint in iudi-
ç io . A quatuor vintis3 idéff, a J quacu or :cli mati bus m undi,
, oriente 8Côceidemc, aquilone &rauftcp.Etnequisputafubiunxir
Marcus : A fuwmo tmavfqueadfttmmumcoeliyid
‘èft, ab extremis t e t r i finibüs per directum vfque ad vl.ti-
mos terminos eius :.vbi f longe a fpe&antibus circulus
cæli terrævidetur infidere. Omnes ergô occurfentad indicium
j, 8c ele&i 8c reprobi. Matthæusdicit, a fum-
mû cslorum vfque ad terminas eorunf :^^q^od%mficfat, omnes
qui (tint Tub-eu rui täte coeli, qüafi per horizon te m. Qup-
niani cornmcntatôriseft màximein oblcurisloçis,diucr-
forumiënrentiasinoptionele&oris pônerc, légamus &
aliter: S tatïm poft tri bill at io'ne m dier il m illoru m incc-
ptatnjnonadhuc fini tarn» roliùftjtiæpbfcurabituradge-
iida corda. Siçut enimpro captu yjdentis radius mtinda- I
ui f'olis autpall i dj Or y idetura « t clarior,i tap ro deuo tio- j
ne credentis vn ictifq u e :fpiri fuale lu mehin fendit ur. Luna
non dat kirnen, fi obieétuterrç radij iolis excludantur.
ließeeGolefiamon^abitjCurnyitiacarn.isobfifte.ntjnefui- !
górem diuini luminis de Ghiifti^ad'fjs pofiit : mutuari.J
Namquë in perTecutiqhibüs lucem Dei folusplerunque
amorhuius viræ exclud i t. SteUacadent.decoda, id.eft, de ec- J.
clefia, quoriiam ppne dee.pk lenten Abraæ, eut affimjlató ■
fùnt ftellæ. Virtûtes,coehrumiïjuebu/uuriqahquiàam fïde-
lesfqrtTilimi tu rb âbuut: ur im pijs vitra modo m feuienti- |
bus. y d a n g e li ntoUebunturadiram vindiéke, quicum
tuba mitrendi funxà filiohüaiinis.ln t u baeh i mDéi défi-
çëndére hoc èft,rtornineÔéi bellum gerei-e. Nam per no- :
uifiimaro tu bam intell’igitjir extremum belfu m malign o- J-
rumfpirituuroïqui læpé vicbifunt ab àngelis, y ra it lo ba
unes âpoAóïti&'. VidtMubaél {y aûgelossmintéîp jugrtan- '
tesaduerfm draconetn. Exfi^munt bdlum luncerit, quiain |
gehe n nam mitte nt lit. T empöret ri b ula tio n is an ti chri fti i
appurebitfigmtmfilqhominùyincahiüb^dis & ndkin terra.
Efficaciacntm crucis (tunclàticabit in terr|||fed.in milli-:
bus-làndlorum mamfefttflima eft in coelis. Tunc plangent
omnes tribus r«wciid'eft,digna p lauâu facient»&q uæ plan-
<âus neçeflàrioïëqûeturi Nulltim enim nialum. impuni-
tum. in nuhïbtv
ccdii\d eft, in fanóMs, fiattettam nunc venire non cellar, |
(ccundum id quôd ait: Àmodo videbiiit filium bomtnis feden'-
teiÿ-a dextrU vjrtutK Det> & vententem ïrinitl)ßus eati^S^l idèo
x\mccumpoteßatimagna&maiejtdteyetd^t,(^n\im&ioxYip-
teftas & tnaieftasillmsapparebitlàndtis'qhibus màgnam
virtutem dabit, ne tämapeilecittrpHe vincantut. Ettnittet
angelos [vos, id eft, pr«dicatores« in tuba, id e lt?in manife-
(tajipne. In legecnim piàcïpiünturfieri tubædüéliles ex
auto, £ete,.argento, vt rnblimià do&rmatum refonent fa-
ctamenïu, &iongregabuntt[tâos eius de quatuor mufidi par-
tibhs, ideft^de tatp orbe terrarum. Haud dubie magna
eiit là n, «51 o ru m co n fia n ti a, c u m audicuinfueritqupd an-
tichriftus rpirituo.ris domini intcrfeâus fit^& omnis I t
racl conueifusad fidem.
Yejpictte & leuate capita vefiray
quoniatn appropinquat redemptïo yejlrâ.
Cumplagaî mundi crebrercunt, & t et ro t iti die i je o m-
motis virtùtibus oftenditur, leuate capita, id eft, exhilà,raté
cordaiquiadum finirurmunduseutamïei noneftis,pro-
pe eft redemptïo quant quæfiftis. I ( c r ip tu r a làera læpe
caputpromenteponfciu:quiaficutxapitcregütùr membra,
ttacogitationes mentedilponuncur.
C A P V T C X tV Î.
■ B Arboreautemficidifciteparabolam. Cum tamramus eius
tentrfttiritj & folia nata, & omnesarbores cunt proiucunt 1
km exfefrudum.fcitis quotikm prope efiafias. ita & vos eut» vi-
deritis lue omnidjien,fçuote quia propeejltn knuis.
Sicutex fruiftu arborum vicina æftas cognofcitur, ita
ex ruina mundi prope efTc cognblcitnr regnurn Dei. Ex
his yerbis oftenditur, quia fruâ;usmùjndi ruina eft. Ad
hoc enim crelcit , vt cadar. Ad hocgerminat vç quægetr
minauerit, cladibus coufinnat. Bene autem regnùmï)ei
æftati comparât, quiarnncmcefonsnubilatranfibunri &
dies viræ fulgefeet astern i Iblisclaritarc. lux ta priorem l'u-
pra diétarum lententiarûm, ita deteritTinandb ëxcipies:
Cam vider it is h Mommaj/tfi.lubaudïsque diéftt firnt de tempore
pcrfecutionis aiujchrifti,icitoteqiiiaprope eft eon-
lùirimatiofeciili, Myftiëe, perficum inteiligîtarlÿnagoga
.damnata, quando Chriftusinéanon inuenit ftuclumiu-
ftitiae quem quæfîoit. Cum autem fidei lucem reëipiec ,
Ifrael, àrb.orficidiu fterilis fruéfum redder ,.iuxta ill«d ,
béati lob : Lignant habetfpemjipractfumfuerit.rurfus enïm vire- 1
fait>&rami e;uspullulant. Q u od vbi fàétü v iderii, æftatem
verælucisèlfe in proximo non.ambigâs; ^ Priusetianiomnes
arbores; prod u cent ex fe früétum', quia popùli omnium
nationum lècundum lupradiéfcas prophétias reci-
piehteuangeUum,antequam veniaçdies extremi diferk.
rnihis.In qua vnaquæqucarbor manifêftabit, qood intus
habuerit aridnm ad contburendum, autviiide adplan-
tandum, cum iigno vitæ cuiiis fdlia eruntinfalutçm gen- !
emm, id eft, verba de quibiis diectur : Venue btnedtch patris
me).
Amendicovobüiquknonpmeribitgeneratïo bac} donee om~
: niahacfiant., Calum & terr a tran(ibunty verba vero meanon prater
ibunt.
G e n e ra tio n em au t omnqhominum genus dieit, aut
Ipeoialiter Iudæorum. Ccèikim quod tran-fibit,no.n æthe-
reutn fiue fiderium, lêd aeriunt,de quo diet mus, au es c<± -
li,intellige.rc debemûs.riequC enjm aquadiluuif quætantum
quindecim eu bit is caçumina ntontiom tfàplhfendit, !
v 11 ta a e ris ær h et is que confinia peruemlTe credenda eft.'I‘
Q u o cun queau te m. pern enire poruit,eo ignis iudicij per-,
uëniet. Itaq; coelum & tetra per eam quam nune hàbeiVV
imaginera, tranfibunt:--& per elïencianrfine fine mane-
bunt. Vnde ^ccle&yfics:Generatiop'rM'erit, <jrgetieratio qd~
uenit, terr a vero in sternum fiait-, Veibaîdomini nunquâpfæ-
ténbunt,id eft,v eritasqüâJçxprirn un t,manet inaeternum.
' - L. X
■ Attendue autemvobis> nefortegrammar corda vefira in crapu-
- la &ebrtetate3 & curis htiius vita, & fup frueniat in vos repenti-
na dies ilia.Tanquam laquiUs emm fuperueniet in omnesquï fedeni
fuperfdciembmnts terra. ; •
; a«' vobis»; .at-tendite nequisde illius
herbæ luecp auidus fomac, quia m ox morietur, nonne
mortem vitarecisî Nnncnibcclaluaidrçuftbàiâ amma-
rum & corporuin,ôfi non,cûratisv Maiorinlània non po^
teftélïeiquam m ortémanii^ç&çorpdrispônformidârç.
, o?»w; rcw;porf,- ombik vi digni hdbcatntni filgere
tfia otnnta quafuturafont, & fiare axte filitm bomitiis.
Éfifcitis
In vm m e x quatuor , Liber te r tiu s . 163
\gnfiir.
R. M. ’*•
Hefcitiiinmqitando tmpmjtt.
Qroni tettiporc opias eft Wgilia mentis into M H
ïôtpotiàvt.itvpiiifentia fummi iudlcis Senti çonfifta-;
mus. H^ctn^eritndftcabeipicudo. Non dixit,nefâ-;-
mus, ièd nefiïtii. quia homo ve! angélus nec 6Bi necalij
iat diemiimicij, fcd filins in pâtre tibifdt.l quaroliis 'àlijs
nUciaSjtdbtt.-dKtl 1
ieitius. Paietautem iolusfcite dicicar. quia {’olùs facit h- '
î s >lVlttVx«re('ltal.îque^,ftV'iatafsnMtl*î
De*. Vlfi M< Jd^èft,fdte fa cia c ,ÿ ii.'% » cum. ^Sic etgopla-
nüineft qiiod iequitur.:
m ., e : :R,
De dis autcni i!lé & bora ncinofcitt nequefilïus^neque angelim
càto, ntfifolas pater. ;
Hnic Arrius & Eunomius dixerunt, non elïè asqualés,
quinoüfir 8c quügnprâc.Sed com omnia cemporafeceric. ;
verbum Dei, quomûdo poteft ignorare partem cuius to-;
turn houerit ? Ideoautem luntOmnes thefauri fiip.tentiæ
ablconditi in liluacore quia nobis non çxpedie feirè.
Vnde ait : Nonefivefirum no fie tempera vel momenta qiu pater,
fid fuit infuapotefiate'tf. Hinc oftenditur quod ip fefeiat, fed
non expédiât apoftolisnoiTei Vt fetnper incerti detempo-
ribus tuturisj viuanc cum iimore. Auguftinus de verbo
domini in hoc çapitulo : Vtiqiie cum dixit, parer^feii: ;;
ideo hoc dixit, quia in patre Sc films hoe feit. Nefcii ta--
msn films, hocett, corpus eius in terra poll turn, quod eft
eccleha. Hinc Hieronymus in mihori breîiiario, plalmo.
138a H um a n t s filij dixit in euangelio le ignorare fiodm .
hums mundi. Gregorius inregtftco eulogio patriarchae :
Npu’it vnigeuitus De i hOràm iüdicij, led non ex natura
'humanitatis;
C A P V T C X L V I I .
I c . M. p L.107' . ,
81cut aitteinindtebus tJoa,ita erii & aduen fus filij hominis. Sic-
ut enint erantindtebusantediluutum comcdentes &bibentes3
nubentes &nuptum tradentes, vfque ad euin diem quo intro mit in
areamSoe,& non cognouerunt donee venitdtluuiumi& tülitom-
omnes, it à eut dfaduentus filij hominis.
Pott peignas 8c diÏÏèniionès,& cçtera quibiis genus va-
ftàtuchumanum , breuis pax fequëtür lècundum A p o i
ftolum, vt fides credentium comprobetur. Ait enim|
1. Thef.st f Quando dixerint, pàx, &ficurita$, tune repenftnus eis fuperueniet
intentas,Npeacçam xdificat,cum dominus'^éclëiiam d e vins
fidelibus quafîlignis leuigatis adunando conftruit.
Quamperfeéteconfummatam ingteditur, cum haacîni
die iudicij prælëntia fuæ vifionis ætërnüs habitator illu-
ftrat. Sed cum area ædificattir, iniqui luxuriantqr, cum
veiointratür, intereunt. quia quilàh£tiS'certantibus h ic
> mlultanr,eisillic c.oronatis,æternadânatione pteâèntur.
■ ' ■ : L - 1 “.3 .
J S'mifitèrficutf0 Umeftin diébus Lot, çdebant & Inhibant,
lemebant &vendebani 3 plant aba ni & 'adificabant, quadie ekijt
ËGenéfi 13, Lot à Sodomts, pltitt ignem&fdj>hur dec(ebs & omnes perdidtt.
fecundum hac ertt qua dtefiliushunnhüreuelabitür.
||| .Sola^âquælèuià vel nullaputaripQterâtcîeliéfca cOnit
memorat, vt rntelligàtur illicica quali pænaferiantiir, fi
'1 licitaôceafinequibus hæcvjta non ducitur , injmoderà
tiusa&aigneSblulfure punrantur. 'Lot in Sodomts, id eft.
InteâO eft qui excedens animo çarrialra, Ipirictialiter
viuitjndogmate,quodiabôliiàcnianôperueniurit.Nul-
latenuscrgodelcendatjprééfertimiudicioimmiriente, in
.dom u m pti fti næ cônùeriarionîs, n e répétât caq uæ re J i-
qùctat mundi oarnisve defidéria. ïpfaenim çaroqua de*
'gimps, vel : n ju lïdus ifte domus rioftra eh : de qua dicir
poftolus-: Scimtuenim quoityterrefiris domus nofirahuius ha-
bitatiohis dïflôluàtur,adififaùonemàDeo babemus. A $ !r eftcç-
clefia,in;qua qui operatur, nÔ relpiciatiëcularia. In agto
ëtiam rpiritiiaiium feripturarum lcrere debemùs non
qùaerentesquàe retcolu'nt, nequetollentes alteram tuni-
ckm, quam apoftoli habere prohibentur. • L. ji°. ■
Memores efiotevxorisLot.
Vxo r Lodignificat eos, qui in rribulatione retro rclpi-
ciunt, & àipe dimnaepromilliqnislcaucrcunr.Ecidep fa-
lis ftacua fa«3racft, vt àdmonédo homines ne hoc faciant,
tanquam condiat corda eprum ne fintfatui.
M. L.
tune duo erunt tnagro, vntts ajfumetur, & alter relinquetur.
,T«»c, feil icet in i lia; co ni u m niatiop e, vetficu cL u cas ait,
in ilia «ode filiorum tenebrarum, qui dicent, paij Sp lêcu-
rjtàs, inueniéntut duæ differentia: pra d i cator um , i n e c -
cïefiçminifterio tanquamin agroDeioperantimh.Vndë
quidam agricpladixit: DeiagrictjUuraefits. Affumetur au-
tem ille, qui non adulterans verbum D ei, in Çhrifto lo-
.cütusfuérit.R.elinqueturveroà Deo, qui Chriftum an-
nuiitiauerit non.cafté, led ex occafione.
Dus molentes in vnum.vna ajfumetur, & altera relinquetur.
In duabus intelligeterpolïùmus hærefes & ecclelîam ,
quodfimul videantur molerein lege & euangelio, & de
eilHem feripturis farinam terere pra:ceptotum,Dei. Et
cum vnum nôminis Chriftiani propolitum hàbeant,uon
earidem mprcedem recipient. Lek autem velut infèriotis
molælàxum tarda Sc grauis apud Iplós ïüdæps iàcerer,n,i-
fi volubilitas euangelij tanquam'fuperions mo is (uper-
pOlîtafuiflèt. Ho c enim lex operabatur fine euangelio,
quod yhö laxoxfieri poteft. Cbhfringere poterat,nonpro-
delïè, iîcut ai t Apoftolus : Lex iram operatur. gratia m veto
nonpiaftatvEuangelium vero fiiperpoiitumvytrunque
condecorac, aetanta o péris yelôcirate circumfcrtur, yt
volubilitatefiiafeculumomne circueat, hoc eft, inferna
vifitetÿCæleftiapenetret, terrena côlluftret. Hoc Paülus
in telli^ns, ait : Vt fermo Deiçurrat &clarificetttr iuvobu.
Euangelium tanquam fuperior mpla, o nines.aduenien-
[ves iülcip it.S cve lutipÿ quafdani cauernulasprïeceproiû
ad interiora cranfinirtit , vt ibi hinc indeduorum refta-
mentorum làlutacib^s mandaris gentilitatis alpewrate
mollira, prodneat omne quôdpiuum eft.-Hài tun opera-
tionemolaruniècclefiapecArorum excutitâ^eriiotem,
ex inrimis coëitaüqnibiis meduilam mundi .cordis eliçit,.;
velur fimilagmem Deo offerens, lïcut ait Dauid ; Sacrifi-
çiuin DeoJpirittts-contribulatus. Hanc're fia m e n coi n m: 11 m i 11- ,
Vudinem aibitror lezëcîlieleiTvperfttinxilIè , cum dixk
rotam in niedio roræ elle conn exam. Aüccr : Mol en res
àppelkc eps,qui in plebibusconllicutijveguntur à do<ft:pT-
..ribüs feculariaagences. Qwos & foeminaium nomine fi-
gnificauit, quiàconlilijs pericóriim régi eosexpedh ; Sc
molentes d ix it, piopter ie c ula ri uni n ego ci o ru m circui-
tum; lnvmrn molentes dixit, i n qùantünvci'e fius negocijs
. pràbent vfibus ecelefiae. Ex fe quafi farinam proijciunt,
quia in qoiëto corde minuciflnnasçogitation'es gignunt.
Æ
.eleâorumpopulùs, interreprobosvt aduena mûratur, I De quibus ilia pars alïumetur, quæ connubia propter
i u xca i n te r pr.e.cà tio ne m n o m i n'is Lot, éoruin 'flagiûa de- l amorcm tantum gencris exerciiem, rerrcnamque inb-
clinàns. Exeuiite Lot, Sodoma përibir, quia m confum- ! ftaotiam ob aequuenda cæleftia dilpenlàucrit. Sc ilia re-
maciohelèculimalimitténtuçincaminum ignis.illeignis;' linquétur, quæxôniiigij.s c>b illecebras carnis ferui.erif
qui de coelo cadet, non ent eorum perpétua poena, lèd terrena vero ÿ fi qua epclefiæyel paupei ibus obtqlerit,
lohge acriorR. « L.
Time qui in teâo efi3 non defeendat tollere ali quid dfdômofua :
& qui)n agrOy non reuertatur tollere vefiimentum fuum* |
ideofaciet, tt quafi lèruiens dominoaniplius àbund^t«.
Duo ihleâô vno, vnMafiitmetur> & altet relinquetur. ,
Perdues in lecio. fignificac i^os qui ocium Se quietem
diliguht, neque negocijs lëcularibus, neque negocijs cc-
clefiafticis occupad. Notadc dnobus hoininibus d iâum
É eft,
;"E
Rttnig.
2 .Cor.j-
B a il. 9
F '
Maxim,
G
Borna. 4.
%;, Thsff.
H
Uzeù . u
Beda.
o 4