
lorum fiiorum prell! ad tcncbcas trahuntur. Pulcbra
W luna , maiorem luccm in luna notamus, per folem
vero perfedam. Luna autem a lole lumen.rccipits fic:
Ecclefia a Chrifto. Et ficut luna nodem illu ftra t,
fic Ecclefia nodem mundi.
Quemadmodum(bl (olus lu ce t,& omnes tcnebras
fü^arific&ccclefia fidelium fblalucecinmundo.&omnesh^
rcticorum fugat tcnebras,qiikfuiconditorisimaginemin
omniiuftitia 6c landipatcportat.
Terribilis vt caßrorum acies ordinate. Quamuis Iponfa
tain pulchrä fit, aereis tarnen poreftatibus terribilis in v-
, nitate,& caritate,fi^ei 6c fpei. Defiendi in bortum tiucutn.
Chriftus fuaque Ecclefia Iudaris quse in terruperat verba
, repctit.Äc fi dicat,quia talis eft fpönfa.quod memo lau-
dabunt earnreginJe 6c concubina: & R\ix:Defcendi,id eft.
per effedüm v id elice t, peomiracuk mc faciam yideri
defcendilfe » ad hortum fuum , id e f t , perfediores.
E tfi Chriftus in omnibus membris fuis fit / perfedius
tarnen in P e tto , quam in Cornelio:in Marino, quam in
Bridio. Jn nuce tria*iotamur,amarum exterius in cortice
, infra quam t e f t a ...................... ........................ • •
. . . . . . . carpis exanima conditoris dulcofeft virtutum.
VtvideremMeft,permaioresvirtutes miraculo-
rum oftendam,vt faciam pomaviden, id e ft, frudus illo-
rum.quifuntcon ua lle s,idSft, humilesabvtroqucte-
ftamentoirrigari.Ef injpicerem, id eft, vt faciam infpici, f i
floruijfentfide&fi iamhaberentinitiavirtutum, quifunt
£utativinea,idc&,pct£c£ii,&germinajfent, id e ft , fiiam
haberentinitia virtutum emittere, qui funt futuri mala
punica,id eft,martyres. Nefciuiianima mea conturbauit me.
Synagogavideos Chriftum infponlam fuam defeendif-
fcjdolet fe tantum tarda fie , & fic r e d d i t caufam.quare
priusad fidemnonveniflet. Ncjfmdqnafandi Spiritus
hpmmibusdari,nequefiliumDeiincarnatum; quia<*»i-
«m,id e f t , prauusintellcdus, quem in lege mea habe-
b&m,conturbauit me, id e ft , non finebat ad agnitionem
veritasis conuerti. Reuertere, reuertere Sunamitis,reuertere,
reuerterevtintueamurte. ,
N o li turbata eile , fed reuertere ad agnitionem tui re-
demptorjs , qui tibi potius in lege &prophetispromjf-
fuseft- Reuertere pumzte fidei Scoperum perfedione. O
Sunamitis, id eft,captiuaiam vinculo infidelitatis.Rwwfe-
re ad tuumrcdemptorem,vt falueris. jfg
C A P V T V I I .
QVid videbis in Sunamite nifi Choros caftrorum. T u doles
lynagogam obduratam,prope eft tempus quo ch o rus
J>ellantium aduerfus malign os fpiritus &daudan-
ti’um Deum videbis in ea. Quam pule hr ifuntgrejfus tui in
calciamentisfilia principe.
NunclaudesEcclcfiseab ipfo fponlo proferuntur, &
primo operurii conftantiam & mortificatio voluptatum
laudantur in ea: quam & filiam principis, id e ft, Chrifti
ob gratiam baptifmàtis & uobilitatcm virtutiimnomina
t .luncturafeminum tuorurn ficut monilia,qua fabricate funt
mdnudrtificis, quorum cOncordia populorum fpirituali
prole fecundantium in iuntturàfoeminum defignatur.quje
fiçut moniliàfabricatefunt manu artijicis , id e ft , ineffabili
lai^itate conditofis noftrifirmata.In mpnilibus bona o-
pfcracxprimuntup
Vmbelicus tuusfid e ft ,fragil i tas infir mi tat is rioftrs crater
fittorndtilis, ciim confcientiâ mortalitatis atque infirmfi
tatis noftræ admoniti calicem verbi falutaris prompta
mente proximis propmare latagimus. Ventet iuusficut
aceruustritici vdllatus lilijs.
Àcerqustritfcivâllatuslilîjs j eftâbündantia b onio-
'peris,quæ fóla pérpetuaelucisçplligitur in ventre memo-
ria. In tritico multiplicatio boni ©peris ; in lilijs'ca-
ftitas exprimirur. Duo vbera tua. D e hoc verfu fu-
perius d idum eft , duo vbera tua , dodores funt v-
triufque po pu lf, hinnuligemelli propter vnam concor-
diam. CoUum m m ficut turris. Item in collo do
dores, defignati fimt , qui turri eburneæ propter
firmitatem & pulchritudinem comparantur, qui ci-
uitati Dei ,& robur & decus prajftant. Oculi tu i, id
e f t , prouiforestui, ficut pifeinain Hefebon , id e ft, abundantes
in (àpientia. Hefebon ciuitas-eft,quædiçiturcingulum
maeroris. Sicut pifeinxadaquant totamciuita-
tem:itaprædicatoresadaquant mentes fidelium,qui mæ-
rore c in d i funt,id eft, iefünio & oeteris laboribus , qua
fuut in porta fe ib cet in imeoizu filiamultitudinis, ideft,fi-
deliumrendentiumadmujtum,ideft, ad Deum. Item
oculiEccléfiædodores , proprerprouidentiam.,. ficut
collum proprernutrimentum. Et redepifeinæ compa-
rantur , quia dodrinæ fluentafuisauditonbus prçbcre
non ce(£a.nt.J$afustuus ficut turris libayu '
Item in nafo verbiDci difpenfatores caula diferetio-
nisdefignantur.Turrisquiaeminentiilimum locum ob-
tinetin ficdefi&,:quarelpicitcontrfDawafcumtid e f t , ian-
guinarios &:impios ,. quia Damafcusfanguinem bibens
iinterpretatur. Caput tuumvt carmelus, & coma capitis tui
ficut purpitra regis iunüa canaübtts. In capitc mens défi;
natur,in comis cogitationes:& ficut ca pire m embra, ira
mentecogitationesreguntur , v tin carmclo , id e f t ,in
lublimibus deinpaifioneChrifti, quænomine purpuiæ
exprimitur, verfentur. Canales funt præcordiafanôto-
rum, in quibus talcs cogitationcs vcrlantur. Quampul-
djnfw.ideft.fpiritualibusvirtutibus. Staturatua, id eft,
reditudo operationis bonæ femperad vidoriam tendit:
vberibus dodores propter lac primæ eruditionis comparantur
, & bonis æquantur propter myftcria dulcffil-
mææternitatis, Dixiafcendamin palmam. Aperteenim
vidoriofiifima crux palmæ comparatur, in quam Çhti»
ftus afeendens,apprehenditfruâum,id eft,dona ,quæ largi-
tus eft fandæEcclefiæ.Igiturexillo tempore botrus vi-
neægerminauit,ideft,iàndidodores, quæmaiori feien-
tia de gratia poft crucem & refurredionem laluatoris a-
bundabant.E t odor oris tui ficut malor um :• gutter titumficut
vinumoptimum.Ingatture vox praefentis d o d r inæ , in o-;
dore famaabfentisdefignatur,ideft , Apoftolis prædi-
catoribufque maximis dedit ad rned’^andum, &.n o n a l-;
tericui totam curam feiuitutis & diledionisimpendit. j
Ego dileäo meo fu b dira Cum,&ad me conuerfio eius, me fö km
diligit & adiuuat ne deficiam in via. Veni dileäe mi, egre-
diamurinagrum, commoremurin wÄif,quia nullatenus Ecclefia
ad bonumoperandumegrediendo procedere: vel
in exercitiojaonum operandi perfiftendo commoraa :
vel faltem ad propofitum bene agendi aflurgere.-vel ani-
mos auditorum luorum quantum profeccnnt,difcernc-
refufHcit,nifigratia,De'/, quidixit:Etree^o vobifeum[um,
&c.Iteip in agrisChriftianiîin villis pagani: in vineis Ec~
clefiæiinfloribusfidesiinfrudibus.virtutes: in malis pu-
nids Martyres dcfignantuiy Ibi dabo tibi vbera mea, ideft,
paruulorum meorum pædagogos, quia in his omnibus.
proficiUnt dodores fan d i. Mandragora dederuntodorem in
portis nofiris. Mandragora propter multimoda medica-
minum genera fin do rum i vircutibus comparantur.
Porra Ecclefia; dodores funt fandi.. In huiufeemodi
portis mandragora: dan t odorem , cum principales qui-
que exfe virtutum palmam emittunt. Omniapomanoua,
& vetera, dileäe mi, feruaui tibi.V^ man oüa éc veter
a , præcepta fi uc promifla funt noui 6c.
veteristeftamenti,qu2 omnia ■
ad eius gratiam refert
Ecclefia.
«s)(sc»
Ï .
C A P V T
Super CanttcaCanttcorum.
C S P V T V I I I .
Qtiiimtiiji det te fratrem meum. V o x ifta fâhdorum
a nti q uor u m optan tiu mea du en t u m C h r i s t i in
CAtae.’. Sugentem vbera matris mea , id e ft, in fynagbga
nafci ac nutriri , iuxta humant conditionis naturam.
Vttnuemam te foris. Intus erat d iléd ü s , dum in principle
er at verbum, foris , dumcaro faflum eft. ' Et o feuler
cum y id e f t , facie ad faciem videbo , & ore ad os lo-
quar.'
Ef iam nemo defjftciatme. Ante aduentum Chrifti in-
tra anguftiasludæae tantum fuit Ecclefia, poft afcenfio-
nem-in to to m undo. Apprehendam te , & ducam in do- i
mum matris mea , & in.deüotiohe venientem excipiamj ■
&peradacacnis difpenfatione redeuntem in domum
matris meae i vhi eft Coeleftis Ierufalem mater no-
ftra.
ibimedocebis. Facies me poriorafperare, quatn in lege
habuifiémV Etdabotibipoculumexvinocondiio, id e ft, fer-
uentem amorem varijs virtutumpigmentis ornatum. Et
muftutngranatoYummeorum, id e ft , gloriolorummarty-
rum,fandorum triumphum,qui per ferrum fiammafque
adtetranfirc non dubitanr. Lauaeius fubcapite meo , &
dcxteraidiusamplexabiturme-. , Læua incarnationis dona
dclignat,8c dextera gaudia futura fandorum cum Çhri-
ftoexp uimir.
Adutrovosfilta lerufalem.Quaeftifta quaafeendit de de fir to,
affluentdelitijs'i V ox fynagogæ mi ran tis, quomodo Eccle-
fiaift defir.to gentilitatis in fponfi amplexus afeendifiet,1
deheijsaffluent, id e ft , omnium donorum pulchritudine.
Innixa fuper diledtum fuum,id eft,omnia quæ habet ad gra-
riam d iled i referens , in cum, quem mihi foliimitando
propofui. 1
Sub arbore malo fufeiteui te<. Rcfpbndet pro fponfa
iynagogæ ipfe fpopfus. Sub arbore crucis à perpétua
morte rcuocaui te. lbi corrupte eft mater tua, ijftviola-
ta eftgemtrtxtua, id e d , maior pars plebis Chriftum ne-
gando , 6c Barraban^eligendo, ad crucem reprobata-
eft.
Pone me vt fignaculum fuper cor tuum, vtfignaculumfuper
brachium tuum , Signa brachia vel digito ob memoriam
cuiuslibetreiligamus:percor cogitatib ,& per brachium
defignatiiroperatio. Quikfortü'eftvtmorsdilettio, dura ficut
infer nut amulatio.£ottis eft vfque ad mortem mea diled
i o in t e , fi lynagoga : fed tuaæmulacio durain me fuit
ficut ihfernus,led verte æmulatiofte® in diled ionem,&
erismihifponfa&fo ror&amica. Lampadeseius, tafhpadts
ignis atqaeflammartim, diledionis lampàclês corda funt fidelium.
Ignis propter feruorem cordis , flammàtum
propter efficaciamopêrârionis. Aquamulta non pot net unt
extinguerecaritetem,nejgflumina obruentillaai. Aquas nibl-
tas Sc flumina, tentattonum dicicincürfusi^idrdmt homo
omnem fitkftantiam domusfitapro dtlecltone,quafi nihil dejpiciet
earn.
S an d i vero totam fubftantiam pro d iledionis ma-
gnitudine,quafi nihil delpicicbant. Soror hoftra paruula
& vbera non habet. Qiudfaaemmfotori nofir afin die quArtdo al-
loquendaeft}Vnmu nafeen tis Ecelefiæ de gentibus tempera
defignat,quandoadhuc 6c parUa fu it,& minusidonea
prædicare verbum. Q u a fi Iponfus fynagogæ dixiflet de \
éa-.Quidfaciemusfororinojira.tn diequando alloquendaeft ? Ac
fi aptite’d ic a t , parua quidem numéro eftEcçtefia^ n - '
tmm,& rîecdum verbimyfteriüfnfticitfùbire»5iw**rw«/î,r
üidificemus fuper emnpropugnacula argentta. A c fi diceret : SI
ali qu os in fe fortes habet,vel ck ro s in genio , «vel philo-,
fbphiaittftrudos, addemus illispropugtiacula argented, id
cftjfcientiam dminarum 1er iptùrarum.
Si oft mm eft,compingamus tllud tab tilts cedrinis. . Si flint
ihnpiicés, tarofcn ftudiô dócendi inhiame* , propona^
mas rllis exempla.pribfnm iuftorùm. Cedri vimiiés1
fandorum , 6c tabulas laricudiném câritatis defignanf.
AdhæciplaRefpbndct. s - , *
Ego muras. Ego .dè yiüis. Compada. fum lapidibus,
Vbera mea ficut turris, ex quet faila fum coram ipfo 'quafi tn
pace., id eft , dodores habens fortiffimos lêu turrié,
6c qui patuulos nutrire Iciant; Vïnea fuitpMifico in e ‘a,
quu habet populos, i Vinea , id eft, Càtholica Ecclefia
frudu abundaris fidei fuit pacifieo , id eft , Chrifto -, qui omriia paeificauit.
-Tràdidit eain cuflodibüs Prophetis, vel Apoftolis, Vel angelicîs digniratibus. Vir affirt pro fruit,u eius mille argent
tfWjideftjinretribùrione æterna huius vineæaffert mille
argcntcos, id eft , pro atquifitione regni ctelcftis
cunda quæ mundi funt relinquit.
Vinea mea coram me eft. Vox Iponfî. Vcrum etiî
te alijs commendem cuftodibuài tamen te femperha-*
beo in mea præfentia, videns & remunerans laboris
tui dtiiotionem in omnibus. Mille tut pacifia. Mille,
fübauditur argentei ; quafi dixiffet, qui pro amore
meo cunda fua dimittuht in pace habeaht referuatà ;
fignans fimpliciores iri Eccleha , qui omhèrm fuaiti
fubftantiam millenario numéro.defignatam,ptb cantate
Dé i amittarit.
Et ducenti his -, qui euftodiunt fruüus eius , id eft , àr-
gentei his, qui fcuftbdiunt Frudüs eius , qui funt do*
dpres fândi, qùi omhia mundi dirhitrunt, & in Vcr^
bo prædicationis laborare non ceifant, in duplici re-
muneràtionfe , qüi centenario nutntib defignarur ,
donantur;
Qüja locùtiô nbftta fiafenda eft ,.hbc vltimüm vale
a me aùditt. Sèmptr in hottis habita virtutuih , &
feito quod amici, id eft, angelici Ipirims, & ariimæ
fandoriim fémpfcr tfc confiderant, & tuo gaüdttitprb-
fcdii;
Tac maudire voceih tuant, id eft, vbx prædicariohis
quantum valés fempet audiatur à mfe. Ad hæc fpori-
fa rcfpbridet; Tuge dilede m i, & afiimilare caprea, hin-
nuloque ceruorum fuper montes àràmatum. Ac fi .aperte
dicat , quoniam in carneapparens, præcepta ac dona
vitæ mihi,HeferS; nünc his peradis reuferttrfe in finura
patris.
O ini dileüe afiimilare caprea hinnuloque ceruorum fuper
montes aromatum.Ei hoc mihi fit folat^.m, quje
tbntinüa vifione néquco te Cerncrc,lal-
tem crebta vifitatione me con-
^ /olari mémento;
E X P L I C I T E X P O S I T I O I N
Caiicica Canticorum.
Huhc cecthii Satbmon miro dulcedine Itbirum,
Qui m e t ègregtds jflonfi Jponftfe Camànas:
Et tbalami memorat focios fonafy fideles.
Has rógó mente tua tuuenis mandate memento:
Hóe tibi ver'a canunt vita praceptd perennis,
Quibus ilk tuis malefriubla falfâ fonabit.
Ecclefia (fi Chrifti laudes bine inde çanentèsi
canned funt * minuifalfi bat hteliórd M'anmisl
« f e r ? ; * i