B
C
Id è glo-
ibjis terra:
(facile ho
,'dîcmaui
feftum.
Dp
u
Dchabitatoribus eins.
G À P V T I I I .
PArsigiturzonx habi^atjilis, iti t^ifà fi^rrius, in duo di-
uiditur. Cura enim tëmpcriès aëris ex omtii parte
■fiç terrx , ' quxdam 'pars tempçtatà cft <? &-%abitâbi-
lis. Sed quortiam. refliixionèS Ôcëàni latëpà terra: iu-
ita qualitatèm Horizontis cingit ? iri dùô illam dini-
diint. Guius fupèribrëm partem hiibitamüs : Àntipo-
dcsyçib noftriinferiorem. Nullus ramen noftrum ad il-
ïosmequeillorum ad nos peruenire potëft.Èx parte enira
Sèptentrionisj^igus&reflùxiônêsjtranfitiimpr'ohibeht.
Ex parte vërqOrièntis& Occideiitis, fol & refluxiones.
Similiter alia habitabilis in duo diuidicur: Superius,quorum
àviioi noftri obtinent , &infërjus illq*
rum. Sunt ergo in duàbus hahitàbilibüs qûatuor babi
tacqres , alij cùm ali js in qiiibufdam temporibUs con-
üènrant , in <mibùfdam différant. Nos ergo & no-
ftriAntipodes fimülhàb.emus xftatem, & hÿemeraj &
alià anni tenipora. Sêd quando habemus dieni * iUi not
e r a , ecôpuerfo. Si enira ex prôpinquitace folis eft Æ-
ftas , & ex rc.mptiôné Hyems , ex mediocri diftantia
Ver Sc Aururanus : lignavero nobis & illis xquaji ter difterie.
quippe terrain ferqantiaj Sc fuum naturàlem locum
obeuntia,in qùocunque figno lie. f o l, xqualiter è-
rit nobis& illis , & idem efficiet. Mexico igitur habe-
rausfimiles diüeffitates, non tànien fimul diem Se iïb-
6fcem. Cùm enini ex fplendore. fit dies ex vmbra terrx
fitnox.. Ymbràverp fèmper «ftiri parte oppofita fplèn-
! dofi fplis, curb in fuperiori parte terrx eft fglendor diei,
inïnferiorieft ymbraho&is,^e.corraërfo. Nulla éft ergo
h o ra , in quà in aliqua parte non lit d i e s & in ali—
qua non fit nox. Sed quxritur : Si nos, & illi, fimjil ha-
beamus xftatem,ScHyemem, Sed quando nos diem,il-
li n o à em . In xftate vefonobisTuac longiflimi diés, bte,-
uesautcmnódës ; Habebunt.ergojpli in x fta tè fiia dies
breûç$,&no£tç$;Ibngas,> q u o d n p n eft naturalé xfte-
cis ? Contra hoc dicimus Etli quando nos diem, illi no^
£fcém , tameninquodam tempore dies nobis & illis eft
communis, fcdakeriin vefpere, alteriin mane. Cùm ë-
bim fol eft nobis in o rtu , a'dhuc eft illis in occafu * Üâbe-
mufque mane, illi velperc: v;t circa horamprimamnori-
dumfiteisnox. Similiter in Öcè’afii, ex quo loi incipit
«pefeendere, incipit illis apgarere^ Sç tunc eft illis mane,
nobis vefpere. Inde eft ergo, quod habemus nos & illi
diqsxquales&.no£es, etli non fimul. SirailiterHyems.
C ^ ^ lite rh o c fit, ingenijslegentium dilcutiendum per-
nnstamus,. Nps verb & «.raw fimUem habemus diem &
n o^eni,fed quando nos ae^tatem, illi hyémem, & .eeon-
ueçfo. Cum enini in eodem Hemifpherio fimul nos & illi
habemus_ip!@n.dörero,&fimul vmbram : fed quia qqa-
do nobis eft lol propinqUus,illiseftrëmOtus: quando ha-
bemüis{efta.temjlli hyera.em. Sed hie oritur quæftio, fi-
piiiis'priori-, ad quam fiquis prioribusinftrudtus accef-,
feritiillïûifplutionem facilèinueniet.Nos véro, & Antipodes
«»wöv,neque fimul aeftatem, neque fimul hye-
mèm,heq ue diem,neque npâretrt h a b e m u s . v e to
&fuijAntipodesficfe habept^ yt pips & noftri Ante-
pei & npftri Antipodes-, vt nos:& fuif: Antippdes noftri
& lui vc nos Sc Anteeci. Et quoniam de habitationibuS
tribus &earum habiratonbus latis docuimus ., de. no-,
ftradicere ,inçi piamps^ Npftraigitur hàbitacio ab,O rienté
iri iÓ.cddenteiTi,iMéridiea.dSeptchtripnem extçndi-
cur, qux quamuis tempera ta dicatiu-, non æquali ter tarnen
in omnibus luis partibus temperata eft. Pars enirn
t ö t r i ^ zónaè prOpinquior^y teftliibÿà, Æçhiopia^ cali?
djicll^£ lie,ca. yidnafrigidxjfrigida Sc humida.
- ;OccideptaUS?ragida&ficcaiPriehtaiiscaU-.
da Sc humida. Æqualitçr. verb diftans,
æqùal j ter elbtem-.
.peratâi
5 De terminit Afut, Africa & Europa.
C A P V T 11II.
Hyiùsiténitrès partes ftmt principales, Jßa, Africa &
Europa : Scdneipit Afia ab Oriente , & extendi-
tu t lateranter à Septentriohe, vfque a d torridam zo-
nam ,ternainaturque Tanai & Ni/o, mèdiam parte habita-
bilis con tinens.Europa ve-
ro& Africa duas alias ob-
tinet. Sunt verb termini
African Niltts, ex parte O-
-rientis : à meridie torrida
zona, à Septentrione me-
diterraneum mare, ab Oc-
cidente refluxio mediter-
ranei. Termini verb Euro
p a fuhr ab Oriente Ta-
n a is , ad Mediterraneum
marc,ab Occidéhte rêfluxio, à Septentrione frigida zo-
na,hocmodoi
Vnde in quibufdam montibus perpetuafintniues.
C A P V T V. .
IN hac itetn fiint montes , in quorum fummitati-
bus fiint perpetuæ nines, cum in conuallibus maxi-
miisfitcalor. S edquxritur,cum ealorfit cxfole , & ex
fuperioribus , montes verb fint propinquiores ^Loli.
quàm lux conualles^quareinfiiperibribus illorüin fint
hiues Sdnconiiallibus non ? Contra hocdiciffftis, quod
&in fuperioribus breui tertetigimus : Qmpd quamuis ex
foie fit calor r quiidem eft calid$ naturae ÿ. dbnec tarnen
humidû,quodin lui naturam tranfmutet,lecommifceat,
nihilcalefacerepoteft.vndeinpraediéfeism ontibus, quia i
aërfubtiliséftexnimiaremotioneà terra, à föl,e n on po-
teftaccendijlèdexfualeuitateimpulfus, h u ç&.illuc,fri-
gidusefficitur. Inico.nuallibus verb,quiaaereft fpilfus, Sc
inde fecè immobilis cito incenditur Sc calefit, quod per
hoefimile poteft probari. Q u ia fia ë reft immobilis’,ac-
cenditur.&eft calidus.fedfiyentusveniat,qui ilium mo-
uear,frigus fentitur.Hic oritur quæftioaliatSiaërinfüpe-
riorib us prædi dtorum montium ita eft lubtilisivndcérgo
fpilfaturin nubes&niues ? Nos verb dicimus q u o d ille
aer nonIpilïatur, fed fumus humidus qui cxconualUbus
afeendi t,ex fr igidicate luperiorum in nûbes Sc niues,co n-
ftringitur.’
Quas qualitates contrahat terraex diuerfis vent is.
c à p v T v i v :
HÆc eadem habitabilis diuerfis ventisexpofita.di-
uerfas contrahit quai irates.S i enim aliquaparseiuf-
dem montibus oppofitis oriériti, Sëptentrioni claula fit,
Sc Occidenti.expolîta verbmëridiei eft calida & ficca, &
Hyemehabitationi b o n a , inÆftate pelfima. Si verb ex
contrario,! n Hÿeme malâ,in:Æftate bo'na.Pars verb’p r i-
enti expofi ta,ali js itidem claufa eft,& calida Sc humida,&:
Vcnbona, ecôntrariofrigida ßcficca^ In autumn©mala
• , fed in Vere b o n a .. Idem verb de par,tibus terra:di-
ximus,probari poteft per feneftras dom us: Au ftri nx nan -
que in xftatë funt malx,in hyemebonx. Septentrionales
;econtrario. Inde erat quod An tiqui triclinia Auftralia Sc
Borealia facicbant,vc iii Auftrali hyeme,iii Borcali xftare
difeumberent.
De inferilsarboribus.
C A P V T V I I.
ET quôniam de hqceleihentö,&aepärtibus éiusvlàtis
difièruimus, de terrx fruiftibus Sc âtboobus eortfe-
qués eft vt dicamüs.Sed quia Macer & Diofcorides omne
iliu d ”
De Philofopbia Mundi, Ltb. IV.
'Qua fit caufa fterilitatis.
C A P V T X I.
illudaperte docent, de illis taceamus. Vnam folam eius 1
auxftibnem cuni eius folutione ponentes, qux talis eft:
Cum alterius fit n a tu r x tru n cU s,al terms fu r cu lu s , q u ? ht
caufa c r c fc e n d i? C a u fa cre fce rid i e ft fum u s qm v c fn td e
fobta“ ri«‘ t o h r t i j igicurftcriiitaciseftnimiaficcitas , mmiahuransradices
, allqu fm ailla- fe en d ico n -i V-/raidita s'iniimuscalor s mmlnmfngus. C umemm
Canine e^co^ilnicnsjcontjnecjnacuiralique calor'e lUud quid fiat fimile', requirit. Ahquanaomm.ap.nguedocft
inm ^ u llam ,& rrucum,.&corciccm tuanfmu- caufaquarehihilconcipiaturj Exeaemmosfplliculiob-
f a f O u o dV«6ad&rcalumarccnaic,futculusfimilitct) ftmimiMicfemenimratepotfit. Vndc Virgil-inGeormc.
q a cM ^S 'ic o n u c n itfu in a tu ram d iiig ic . QUum nobis dicic, E q U a s i n t e m p o r e M H H M c x r a n u a o ^ .
hacqu*ftionc& fplmionc p tid ia o rum aiuorutn i Calls De indcfubiungltl hyficam:
fuperque diftiim vidcatur: reftat vt de terren o animali a- pinguior vfus fulcos oblimet inertes.
liquid loquamur.Quod cum omne fitmortale^iioddam ] freqU?Ua'coitus huius rei caufaeft,delinitur enim
tamen rationale , fed quiairrationabiliamfinitafunt,le- j matfixmeusadm
r a t i o n a l e -------------f jluaaixuuuSdUluo d um m a rm 6 risv n a i, Sc nihil poteft
.« i -i r_l_____ nanlfiim n*rrin<Mirta . den-atUtlS • _.i:„ , < » : .....k:
d io n i Philofophorum aaultum p ertin e n tia, de natuns j re^ nei:*e. $i verbiii niuliere nulla fit caiifafterilitatis > ve-
lorum, Sc vnde quxdam ruminent,quxdam non \ dice- > jat^ e fperma g'eniturx conueniens in m atricem, clau-
: poftponamus,vtde rationali&'mortalidd ed,dcbotui- [ dicurftatim ita i Vt ait H y p o c rite s, quod riecacus polfit
we, quod dignius eft,dilferamus, quod quiaexdiiobus, | immerghfadta^ cbnceptioeft. Ideoqj cbnueniftisgenri
feilicet *ex a n ima& co rp o re co n fta t, priusdehumano turiEdiximuSjqUiafinimisfitcalidumvclficcum,noneft
corpore , quod noftrx cognitipni o c c u rrit, deindede quou u u iu n w g - “ .»-—----- -— »™ i, aapDtmumm gpeenniittuurrxx:
Animxvittutibus doceamus. Sedquoniamdecompo-
fitioneprimihominis.tammafculiquamfoeminx,quali- siaiiquanoienspotefreoncipere.
te r& q u om o d o c x lim o h om o fa ftu sfit, inprimovoluminedocuimus,
d e cotidianahominiscreatione,forma- C A P V T X I I .
tione,natiuitate,xtatibus,membris>deofficijs,&ytilitatibus
membrorum dicamus.
Aliter in s
Vir.clt ni-
mione
laxuobtu
Cor vfus
Cfgsi
liaruo, Sc
fùîco's ob-
liniet in-
ert’eis.
F
f. virile
emen.
Quid fit Jperma.
C A P V T V I II.
Ç Ed quxritur, Si folum virile fernen fine muliebri fper-
mate geniturx lufficiat ? Dicuhc^uidamillud lolum
fùfficere.Cuiusrcihxcéftprobàtio : Q ü o d fxpealiqùis
homo turn aliquanolehte,ëaquèfiehte,fcöhcubüit&ali-
qquuuaniiduubg gigigimn -i t,, yvbuii unuüullwu*m“ f--è-m---ë-n- -m--u--li-e-r-i-S-- -e-l-f-e— poteft:
non eft enim fine voluptate feminis emiffio?Nos dicimus
Vnrigiturex fpermateconceptio hominis f ia t , de et{ammuljebr c femeri.eireinconc6ptiöne:qaiaperinfir-
1 ipfo aliquiddicamus. Sperma ergo eft * v tile fernen, i^ijatenl jquäm piier feontrahit in fimili meiribro, a iriatre
jra fubftantia omnium membrorum compohtum. poteft probari. Q ü o d verb dicit,aliquanolente,pueram
Q u od verb exihbftantia omnium membrorum illu d f it ^oncipi. Dicimus quia, etfiinprincipibdifplicet,in fine
compofitum,exhocapparec, quod omnia membrainde tamcn e x fragilicacecarnisconcupifcehtialisplacet. Sed
— .creantur, naturaliterque e f t , vtfimiliaconfimilibusnaf- . qUja fa£ta conceptione Menftruüm fbletceuare1, vnde
canrur. Aliud item ad hoc eft argumentum , qu o dfipa - toncingaEj& q u aretüricCefret,ediiferamus;
ter in ajiquo membro aliquam incurabilera infirmirarem
habeadjfilius in eodem membro eandemobtinebit, De fuperfiuitatibus.
Quare inpueritia coitus non contingat.
I C À P V T IX .
A Quartodecimo anno tempus coitus incipit. Sed
J l jL quxriçur : Cùm calore Sc humore fperma caufani
c o n tra h a t, pueriria veto calida & humida fit,quareinea'
coitusnoncontingat ? Cui dicimus , qubd in illa x ta te
ftrióti funt meatus,huic ad hoc deferuientes y vnde fperma
exire non poteft. Inalijsveroapetti funt, & apricoi-
tui. In feneôtute v erbôt fenio propter frigiditatem cci-
__ tusvixcontingit. Poft comeftionem ante fomnummomoxpoft
leftumhocqpus , minuitur enim naturaliscalbr quici-
fumpeam bum debet digerere. Poft fomnum verb quia cibusdige-
utihs!iD"1 ftus cft &verfusin fanguinem,tempus illius eft. Qùæye-
' rb complexio huic open conucniat, ex fecunda parcicula
quxratur.
C A P V T X.
MAtrix veto eft ifta feminis fufceptrix j intusvilld*
fa, v t melius feniert fiifcipiat^ feptem obtineriseéllulas,
humaiia figura vt moneta impreffas. Inde eft, p o d
feptem, nec vnquàm^plüresbülierynoledo poteft
parère. Et quia ex matrice eaüfa ftèrilitatiscontingitaiiquando,
aliquid
' )\ . indë dicamus.
m m
C A P V T X I I I .
CVm mùlieronihis natüralitér frigidàfit, Calidiffimâ
quippe i frigidiflimb viro frigidior éft , cibumnon
poteft bènedigèrëre, remariëtqüe füpèrfliiitas , qux per
ifingulbs merifes pnrgàtur,menftrüiimqüê vocatur. Con-
! Èeptibnè vërb fa<fta gèminatur calor éx foe tu , vndeme-
‘ liüscibus digeritur, nectantxfupërfliiitatesoriunturvc
! priusdtein quia ex faîiguiné mâtrieis nutritur foetus, non
ihdigètpurgatibhëi
'Quare homo cum nàtits eft non graditur.
G a p v t ;X i v .
INde é f t, quod cæteràanimaiia, éx qtio nata funt, grâ-
diiintur: homo lion g ra d itu r, quiaèxfâhguinémen-
ftrüato homo iri vtero niitritùr. Sed vnde mulierespoft
tonCèptioriem féràèhtibrés furit libidine,brutavero ani-
mâliaomnirio ab êàCëlîâht ? Inde cum tnülieres frigidio-
rësfintviris $ lüxtiribfaé mâgis funt illis. Vnde pofteoi-
türii iéprofi millier nonlædacürjaccèdens verb vir.lepro-
füSéfficiatiir diceré pbftpbriâmtis j ne corda religiofo-
tlirh j fi forcé hoc opus noftrum iii manibusaccepe-
rint, diuloquendo de talire of-
fendamus.
Biblioth.Vet.Pat.Tont.li.