vtrf.j.
ver/.'i 6.(
v erft.
"verft.
1-2*4 ________ I , ~
dicationis irifundimys., qaum verbafacxæfcripcàræ ah-
nunciamus.Inplateisaquas diuidimtis, quum populis præ-
dicamus. Plate* namquedibta'eft à latitüdine, ,elt enim
græcuslèrmb. Inplateis ergo àquas diüidiraus,quando
in multitudine auditörum verba fcientiæ dilàcamus, &:
iuxta vniufcaiufque qualitatem diuina elöquia diffipa-
mus. Si inplateisaqüas diuidere debemus, qiiomodo
'ergo eas folihaberedebemus, qiias inplateis diuidimus ?
Qu an d o a lijsvèrbadiuinaprædicâmus, & tameri Toll a-
quas habemus, qüiade ipla pradicationehumanaslau-
des non quærimus.
• Ï N C À P V T V I L *
Q Vid eft quod Sa jbmondicit de lege fn a , Liga earn
in digitis tuis^ fcribe illam in tabulis cordis, ttii ? Q u js e-
nimlegem in digitis ligarepoteft.?autfifecerit,quæ erit
vtilitas?
In ^ iri^h oce ftjinab tibus. Legem in digitisligat.qui-
cunque eâm bonispperibusiraplct Sc 6rnat: in tabulis cordis,
hoc eft, in latitüdine cogitationis. Scribit ergo legem
in tabiilis cordis fui,qui earn çum gaudio fufcipit,& rac-
moriæcommendat.
I N C A P V t V I I I .
QV id eft quod iàpientia d icit: Deleäabar per fingtllos
diesludens corameo (id e ft, coram pâtre omnipotente
)omni tempore,ludens in orbe terrarnm ? Nunquid lapien-
tia,id eft,Dei Filius puçjiliterludebat coram pâtre?
Abfit.Sed quid eft quod dicit,ludens ? id eft ,gaudens?
Ludebatenim per fingtllos dies, id e ft, gaudebat le vnum d ie ,
hoc eft, vniuslubftantiæ cum pâtre à principio ex diebus
ætermtatis.
Q u om od o ludebat omni tempore in orbe terrarum?
Q u ia cum tempore orbis SÇ creatursc elle coepilïent,
ip ft filius gaudebat, quia quod erat Temper in parte ma-
nebat.
I N C A P V T I X .
QV id eft quod ait,Sapientia adificauitfibi domum'î
Q u ia in domo ædificaui t fîbi Tapie n tiam. Sapien-
tia, id e ft, D ei Filius Dominus le f ts C hriftus, ædificaui t
fibidomum,quiaipft creauit hommemin vtero v i i a w ,
quem in vnitatem fiiæperfonæ aftumpfic.
Q u om od o excidit columnasfeptem ? t
. Septem columnas e xcidit, quia per feptiform em gratiam
Tpiritus Tamfti erexit ecclefias per orbem terrarum^ quæ
fieu t columnæ Triften tando continent memoriam nomi-
niseius,id eft,myftcriumeius incarnationis.Poteft & aliter
intelligi: Sapientiædomus, EcdeCizChrifii eft : co lumnæ
autemdomushuius, fanbti dobtores. Quæ co lumnæ
bene Teptem efte dicuntUr, quia fanbti dobtores
repleti Tunt ftptiformi gratia fiinbti Tpiritus. Quombdo
ergo excidit Tapientia has columnas? Excidit coftmnas,
d’üia mentes prædicatorum ab amore præftntis Tæculi
Teparàuit, ôçeréxit eos ad portandam eiuTdemEcclefiæ
fabrîcàm..
De qùibus ancillis dicit Salomon, Mifit ancillas fuas vt
rocarent hd arcem, & ad motnia ciuïtatisl
AnciUas vocat* fandtos Apôftolcfc. Qdare vocat eos
dnciüasi propter infipientiam , infirmitatem , & pau-
pertatém : quia idiotas, infirmos, Sc pauperes Sc de-'
îpebtos elegit Apoftolos , quos ad prædicàndum mifit
in mundurri , v t fidèles populos vocarent ad arcem æ-
ternæ beatitudinis y ôc ad moenia HieruTalem coelc-
•ftis.
î N C %A P V t X .
QVis eft Filitis fitpiens qui lætificat patremîaut qui s eft
filiusftultus qui moeftitia’eft matrix fuæ ?
11 Ille qui accepta fidftiac baptifinatis myftcria bene fer-
j uat , Si opéré impfet, filius. fapjens>eft : itte proculdubio
lætificat D eum patrèm. Q u i vero accepta fidei ac ba-
ptifinâtis myfteria, malis operibus vel hæreticaprauita-
te ebrrutnpit i filius fiultus eft : hic nimirum meeftitia
eft matris f tæ , Tanbtæ videlicet Eccléfiæ , quia çohtri-
ftat eàm. : ; ; ^ *
Q u id eft qùod dicit Salomon,Stultuslabijsyerberabttur}
quomodo poteft hpmoftultus labijs verberari?
Verberatïo m h o c Ibcodamnationemfignificat. Stul-
\ tus ergo labijs verberabitur, qüia propter verba in i qua Sc
mala quæ locutus eft,condemnabitur. Vnde Sc alibi di-
citur: Mors & vita in mambuslingaa: quoniam vnttfquifque
autex verbis fuis iuftificabitur, aut ex verbis fuis condemnabitur.
CUr lingua dicinir habere mantis, ciim märtüs habere non
polfit ? Metaphorice ditftum e f t , h o c e ft, ftcunduni
tranfiationem, quemadmodum venti dicuntur habere
pennas,- M anus etenim lingifte, ip ft -verba.ftnt, qui-
bus aut bene loquendo meretur vitam , aut male lo-
quendo meretur mortem. A li t e r .. Per manus iæpe in
Scripturis Tacris opera defignantur , yt illud : Lab ores
maimum tuarum quia manducabis. In manibus linguæ
d ic it, hoc e ft, in operibus. Opera etenim linguæ,lunt
colloquia bona v e f mala, ex quibus mors naTcitur, aut
■ vita/' ■' ' ' 'V '
Q u is eft ifte piger de quo dicit Salomon : Sicut deetum
dentibus, & fumus oculis, jicpiger his qui miferunt ilium ?
Piger eft,male viuens Catholicus, ,qüi non la b o r s ne-
que operatur, v t adæternam beatitudinem peruenire
mereatur. Per deetum &fumum, hæreticorum defignatur
perfidia : per oculos Sc dentes, prædicatorcs TanCtæ Ec-
defiæ. Q u i bene oculi dicuritur, quià rejfta itinera præ-
uidenr : pulchrè etiam dentes, quoniam Tpiritalia alimenta
fidelibus miniftrare Tolent. Ergo ficut acetum
dentibus, & fumas oculis, id eft, fiCut perfidia hæreticorum
contraria eft bonis dobtoribus ,. quia contriftac e o s , &
moleftiam gignit Sclachrymas: ücpïgerjà. eft, malus catholicus
, grauis eft eilHem bonis dodtoribus, qui mile-
runt eum, hoc e ft, quiiufferunt v t fidem Tuam operi-
bus impleret. ideo grauis e f t , quia fidem prauis operibus
deftrùit.
î N C A P V T x i .
QV id eft quoda it, Manus in mum, non erit innocensmalus
? Q u o modo malus homo manus in manu, Sc
ideo non erit innocens ? .
Q u i manumiungitad manuni j nihil operatur. Mali
brgo quamdiu manus in manu fuerinç , non erit innocens
: quia fi ad tempus Tubtrahit manus ab opere ma-
l o , tamed, quamdiu malus* innocèritiàm cordis habere
non poteft. vnde,iam dictum : Abominabile efidomino cor
prauum■.
Quomodo intelligendumeft q iio d a it, Circulus aureus
in nA1tye£fti$, muher pule hr a &faiua ?
H o cW jfi circulum aureum in naribusporci infixeris,
ille dum pergit terrain vertere aC fodere h a lo , imther-
g it circulum aureum in volutabrum lu t i , Sc tunc perd
it eirculus aureus' decorem qtiem habuit. Similiter ergo
mulierfatua , fi habet pulchritudinem vultu s , vcl fi
acciprat ornamenta inaurium, mo^ilium fimul &c vefti-
meutorum,. Tordidat pulchritudinem vultus, 8c amittit
decorem, fi le çoeholibidinïs coihquinare dilig it, & ad-
ulteri ja cqrcumpit.
f Spiritualiter autem quomodo intelligenda eft hæc
lententia? Quicunque ftcras Scripturas,in tente medita-
tu rj& iugiterperlcrutatur diuina eloquiajaccipit brna-
mentum Tcientiæ: quod fi male viüendo corruqipit, &
deftruit quod intelligit, circulum aureum habet in nari-
bus, Ted more luis terram fodiendocoinquinat, & luto
immergit : quia ornatum per quein nofitiam ScripcUra-
rum açCepitjimmurida àbtione Tordidauit. Talisinima,
plilchra mulier & fatuä eft : pule hr a quidçm per Tcieri-
tiam,Ted,débita carnalibus delebtationibus.,/4f«<* eft per
abtionem.
Qu id
»erJ.zO.
| Q u id eft quod ait, Anima qua benedicit,impinguabitur: &
* qua tnebriat, * ipfaquoque inehriabiturl
Plures namqueTunt qiiiinebriantalios, led ipfi non
inebriantur: non dicit h o cde corporaliebri’etate,Ted de
Ipiritali. Anima ergo qua benedicit,impinguabitur: quia quicunque
exterius praedicando benedicit,Tpiritalem pin-
guedinemaccipit, id eft,Tpiritali gratia angetur Sc creTcit.
Similiter qui lacro eloquio ftiente? Tubditörum ftudet
inebriare, inebriabitur ScipTe,quia fanbti Spiritus gratia
repictur.
Quare hon dixit, homo, fed, Anima qua benedicit,impin-
guabitufi |
In Scriphiris diuinis fiepius poni Tolet pars pro totö,
id eft, •animapto toto homine. Totum vero ponitur etiam
pro parte > Vt illud Tulerunt Dominum meum •: Dominum-
dixit,pro corpore Domini.
Qu is eft ilTe de quo dibit t.Qui dbfeondit jrumenta, male-
diceturinpopulislNnniimd proptereamaledicchdus eft a -
liquis,quodnonomnibusTrumentaTuamaniTcftat?
Prumenta, fanbtae pra:dicationis Tunt vorba. Ergo quicunque
ab Tcondit hie frümehta, ‘id eftjianbtae ppaedica-
tionis verba apudTeretinbc,'&hoh vult alijs annuncrare
diuina eloquia , ifte maledicitur in populis , qu ia pro
culpa fijentij condemnabitur, qhia multis prodefie po-
tuit: led quiano luit, ideopro multorumpcena iufte p u -
nietur. .
Q u i Tunt illi qui vbnduntfrumenta, ‘d e quibus mox
Tubdi burl Benediäio autemfuper caputvendenimmi
Illi venduntjrumenta, v e r b a vit£e,&Tanbts prsdica -
tionisTuis anntinciant. Q u o d preciumaccipiuntab eis ?
preciumjfidei & lanbtae confemOnis. Q u om od o veniet
verf.4. '
I N C A P V T X I I I .
QV id e ftqu o d a it, Vultpiger & honvult ? Si ergo Vult,
quomodo hoh vult?
Perpig;rum illurn defighatur, qüi Cehbh Vult exercerè
Shbohisopéribüs. Vu lte% op ig ér r"eghare, i8t non vult
laborare p ro D e o : Vult peruenire ad bea'titüdinem , Sc
hón vult Ghriftipr*ceptaimplcré,Vtbèatitüdihem me-
‘reatpr oböhere. D e h'óc enim Iacöbusdicitc Vir duplex
animo, ‘ihconfidhs ëfi in omnibus vijs füis.
■ Quis efthhrtciusimpij de quö dicit, Nuntius impijcadit verft7.
inmklüm\
, Nuntius itnpij,id eft,angelusdiaboli, Arrius fa it<8c Sa-
belliüs,;cxteriqüe haèrètici: vel etiam'Tufiirrones,angeli
vtique fatanaè:, ifti himirümcecidereih m alum, id eft,in
«tephigehennjè'tórmeintum.
Qü js ergó eft legatüs fidelis de quo lèquitur : Legatus
aütëmfidelü fdnitas\
Legatus fidelis, eft vnüfqüifque catholicüs praedicator
&doblör,quifibiTu’isque,auditoribuslahitatcm &Talu-
tem acquiric x ternam.
I N ' C A P V T X IV .
Q Vare d icit flacebuntmalianteborios, &impij ante portas
iuftorum: cumin hac vitamagis Toleant boni jacere
ante malos, & iufti ante portasimpioTum? '
'In nöuifiïmo iudicio ’cordnatis -iuftis, mali Sc impij
j 'condémnabuntur , qui eos in præferiti Vita aftligebant.
'Sc 'idcircö dicit ï Iacebunt mali ante bonos, ‘ér-impij ante
•verfit). '
yum
iuftorum. -A teuÄ n d n advicinita' rn« e lr J Jriminns I Tutte it>rni’hn»p *tnno <„tv* i,. ■■ i . ffi .... , j „
rus eft Dominus : Edge fertiebone fidelis, dtque, intra in
gaudi'um.
Qmd eftquod ait, Qiuxoritufbat domurn fuam, pofiidebit
vent os} quomodo poteft aliquispbffidere'ventos ?
Domurn in hoclö c ö tnçhtem appellàt,'id cft,'qua vnuT
quiTqub yeluti in domöfiabitatperCogitatibhes. Venfos,
immundoijpiritus vocat. Q u i 'ergödomüm, id eft-,'men-
tem, malis & nbxijs cögitatiönibiis pèrturbàrè non timet,
ifte nimirum poffidebit ventos, qûiàpermalas cogi-
tàtiones viam<facitdæmbnibùs,y t iqgrediaritur& inhabitée
in iplo.
I N C A P V T X I I .
MVomod o mulier diligensefi corona viro fuo ; çjr putredo
in ofiibus eius.quaconfufione resdignasgerit ?
M ulier b ona & cafta, honorem præbet viroTuo in '0-
mnibus : Sc quia d iligit eum , & bene regit^eum & do-
mum'eiuis,Corona eft illi/quia eius vircutibus addit gra-n
tiam, Ynde coroneturaDomirio. Adultéra verb mulier
quamuis videatur Tpeciofa, 'putredo ramen in oiïib'us
cius eft, quia intusioetore iuxuriæ membra Tua coinqui-
t . ,.‘ i ' . ' S
'Quomodo intelligendum eft quod dicitiMeliorefipau-
per &fujficiensfibi,quamgloriofus &indigcns pane?
Vere;w«/ier eft jid io ta ^ fimplex qui operatur bona
qüæ houit,ynde vitam'æternain’meretur habere in cælis,
quàmgloribfus,'id c ft ,ClarasdobkrinaÔç erudidbn'eTeri-
pturärum^vel bpertusDobtbris officio , ‘q u i indiget pajoe
dileblionis, quianecDcum'diligit,necprbximUm : vel
Certè idbbpahe in dige t, quia hon op^raturquodinfelli- ;
gitautdoce't.
Q u is homo verfutus qui celâtfeientiam}
) ‘•Verfutus, in hoc lo co in ‘bona fignificatiorib ponitur,.
id çftylàpiens &prudens. V ire rgo verTutüs,id eft, lapiens
& pruden's, äliquando dcinduftriaCelat Icientiam , dua- 1
bus fcilicetde caùfis': y na, fquia infirmas äudi todbas noij ■
poteftloquiquafi Ipiritalxbus, ïè d q u a fi carnalibus, id
eft, mägna Tcripturärüm lànélârum myfteria quæ nouit,
nonaudetillis manifeftare,ne Torte fcandalizentur : alte-
ra , quianonvult fanbtum dare cauibus, xyque mittere ;
niargaritas ante porcos.
tem lQCorum.pertmet, 'quoniamhöin >Sc mali non li-
:bi eriuit tune v id n i •, Ted pèrtinet äd vifiónem bono-
rumj quoriiam boni Temper Vidbbunt töfmenta malo,-
rum , vc Deolibera tori lu o maiores fine fine referant
rgrates.
I N ' C A P V T X V I .
HVid eft quod ah,Pondus &Hateraiudiaa funtDomini} |
Q u ia ficut iple volu it., Vnicuique men für am Sc
,‘gratiamdedi tfidei.
Q u o s appellat,^lapides¥faculii
luftOs & fortes in fide. Ow«i?rCrgo lapides faculi, id
Cft , fanbti•& elebti D e i, ‘operaTuncDomini; quia ne
!mo Tua virtuce, ’neino Tuo merito elebbus eft a Dbmi-
no ,v c cxlefti adificationi aptus elTet, Ted Tola miTcricor-
*dia ipfiüs.
I N C A P V T X V I I .
/ T V id e f t quod dicic,Corona fenumfiltjfiliorum, & gloria verf.. 6.
filiorum,Patreseorum} Si maliTuncfilTj filiorum, quo-
modo'glonaTuht Patrum Tuotam.? & fi Patres mali fue-
rint, qiiomodo Tunrglona filiorum ?
: Senes in hoc loco Patriarchas appellat & Prophe-
tàs, quorum filij Tunt A p o f to li, & Filij filiorum, Tuc-j
cefibres Apoftolorum ,, videlicet fanbti prædicarores,
-ornnçs ift i-corona fenum Tunt, id e f t , Patriarcharum Sc
Prophetarum, quia digna laude celebrant , per quo rum
exempla & vaticinia ad eognirionem gratiæ per-
uencrunt. Q u om o d o Patres funt gloria filiorum. magna
quippe gloria eft prædicacoribus noui Teftamen-
ti, quia filij v e te rum ,id e ft, Patriarcharum eflè naerue-
■ runt.
Q u id eft quod dicit, Qui dimittit aquam,caput eft iurgio- <verf.i^.
rum ? Nunquid ille qu i daufam aquam decurrere di-
mittit,iyrgia concitac? aut nunquid non ma gis vinum
quàm aqua iurgiaconcitare Tolet ?\
Figuraciue h o c dibtum eft. nam per Aquam defignata
eft lingua le u is& fln x a& immoderata, quæ ihftabilis eft Lingua
ficut aqua, ^ i e r g o dimittit aquam ftxoceft, immoderate^ ifluxa. S
relaxat linguam Cnzm ,capureft iurgiorum : quia qui liguam l
Biblioth.Vet. Patr.Tom. 12. A a a a a Tuam *