fod N h e t* Thefau.Orth.Lïb.i/.
Dei &
■ creaturæ
I diffère cia.
c i
Accidcns
&qü ali- :
jtasinDeu
rnô cadutf
{Patérep-
Jrum <juæ
fant tau-
îfa Filius
lîïpicucia:
il-piricüs ■
[visa & po
;t caria.
D
] Verbum
:inè'ntis,iâ
• k-U Parris,:
J'&*vitæ,id;
v il, Spiri-
l’cus liui&i
particcps.
,/erbi.ïîr i
;fnifica- ;
3 /oacii 4?
* D.Mitximi, Depatre & Filio;& Spirïtufancto, Diftinttafimul
i ■■&conïmct(i Diuinitatis ratio. [Patris,&Etlij,&
Spiritus eandctn fubJldntiam,potentiam,
& attionemtffeC] *
l »
C A P V T XI.
DEus vnüsefti qxiiaDiuinkasvna» priUcipijexpers,
fimpleXjilipeifubftahtialiSj'impartibilis & indiuifi-
bilis.Eadem vnitas &Trinitas readem totaÿnitas,& cota
Trinitâs. 'Eàdèm totaynitas fi eflèntiæ , eadëm to ta Tri-
nitas a fipef fonarümratio habeatut.;;Pater&Filius6c
Spiritus landlus, Diuinitas eadem.Quæque Patri & Frlio:
8c S pirituifandtodiümkasineft,eademtôtain P atreto-
to,âtqueviciilîrneideiritotiPatertotlusinefi.Eademtôta
in to to Fiîiôjàtque totusineadem fotaFiiius.Ëadem tota
in to to Spiritu fànâro, atque totùs iri eademtotaSpiritus
fimdtus. Neque éxparce tbta in Pâtre diuinitas eft,vel ex-
jparte Pater Deùs eft. neque éx parte Diuinitas Filioineft,
velexparteFiliusDeus eft.ncq; ex parce inreft Spiritui fan-
dfco DiuinitaSjVelex parte Spiritus'fiurdfcjis Deu&eft. Nec
enimpartitionidiuinitasobnoxia éfi. Neque P ater aüt
Filiüs,aucSpiricusïàndtus Deus eftimperfeêtus.Sed tota
cadem perfedtaperfedtè Patn p erfeâo rto tap erfed ap er-
fedèFiïioperfe^taitotadenique perfedta perfedtè,& ea-
dem,Spiritui landfco perfedfco ineft. T otusenim toci Filio
& SpirituilanÊtqpérfeiftè Patelineft. Item totus toti Pâ-
tri &Spiritui ianCtoperreétè Filiùsineft. Totùs déntqüe
to ti Patri &Filio pWfc6tê$pifirus i&nârps ineft.Vnaenim
ikeadem Patris & Filij & S piritus fandti effentia » poten-
tià,&âdtiôeft;_ Neceôrùm quilquam abfqire alrero cflè
autinteliïgi pôteft.
2 Eiüfdem,Illa vniuerfi opiféx (an dtæ T rinitatiseflen-
tiafolafimplex,vniformis,nulla re égens, & immutabilis
e ft. O mnis au tern creatura compofita eft.quç nimirum ex
fubftantia 8c accidenté b’ônftet,Diumæ prpuidenti çauxi-
liô femper egeat, haüdq'uaquamm,utationis expers. Pro-
indeneç-accidèns DeoYnee qualitas attribuenda. Hæc-e-
nim rébus compol'icis & mütationi obnoxijs attribuiforent;
Qkæcunque autem Deo infunt,riatura infunt, non
taaquam a'cqùifîta& aduentitia.
5 Eiu(dem-,Nehabitus & aptitudinesin fimplici & i nfi-
nitalànbfcæTrimtatiseflentia quæfiuëris nefortè com-
ppfitamillamprofitearis,&rébus creatisaccenlèâs.
4 Eiufilerà,Ex ijs qüæ funt,eorum quaefunt cauiara di-
gnpfchnus^nimirum P atremJ Ex eorü autem qu« fiint
difterentia}ülaÉny_ppftatayhpceft,per(ê confiftens, eius
quod eil fàpientia,neinpeFiiiüs, npbis innotefeit. Ex na- ,
turali déni que eorum qbaîïunt motù, enypoft-atam quo-
qùefeuperleco'nuftenceméôrumquæ iuntvitam|&vi-
üifieaineQrumqüÇ fun t potentiani,nempé Spiriram làn-
ftumintelligimus.
5 Eiuidem,Si verbum eotum quç funtgenerationi prç
eft,nüllumv'nquam hoc vérbp verbum antiquius fuit,fururunive
eft. Verb uni autem nec mentis exors, neeviræ
eftjfed mentis & vitæ partieeps. Generantem enim meni^
mhabet,quæquefuieflêntiaeôfiftat,nimirumPafrèm:
Habetdc vitàm lu i efiencia eonfiftétem, fcilrcèt Spiritum
landumv ^ •
'* Damafceni.ex orattone De Patre &Filio & Spiritu
fancto, Djuuitafimul& comuhctx Di-
uinitatis ratio.
. .x : A P V T X IE
« Eus & Pâtetfeft, quiïèmper ingeûitus eft. Quippe
qui à nullo genicus cpaeternü Filium genuerit.Déus
& Filius eft,qui cum Pâtre femper eft,ab illoque fine cem-
pore,fempicernè,fine fluxujimperturbatè, & fineieiun-
d ip n e abipfo, genirus. Dcus.deniqueSpiritusfandus,
virtus fanttificans,quçperleitibfiftitjd Pâtre & Filio prb-
e e d j t ^ i n Frliqçohqùiéfi:it,eiufdem,cum Pâtre Filio.que
fubftantiæ. Vérb.itm eft,qiiqdfübftantialiter Patri' férn-
peradeft. Verbum item eft,naturalis motus, quo ànimus !
Spirits
cioncsi
ipfcmoueturjintelligit,8c co g itat, quianimirumipfius
qüafi lux & iplendör cxiftic. Verbum pra:terea éffi,inter-
num qub'qïieiiludjquodin corde Ioquimur.Adliec,Verbum
eft,animinuntius. Verbumigitur Deiiseirentiafua
8c hypoftafi propria confiftic.Citeratriaverbjt facilitates
,a'nimiiunt,qucE pröpria in hypoftafi haudquaquam con'
fiderantur. Qubrumprimumanimi nattirjilegerfhen eft,
quodfemper ab ipfc naturaliter profluit. Secundumve-
rè inte rhum quoquédicitur.Tertium deniqueprqfertur.
Spiritus etia multiplex eft acceptio. Nam & Spiritus lan-
d ü s eft. Et Spiritualesfapultates Spirituum nominodefi-
griantur. Spiticusinfuper pro Angelo b o h o , item & pro
dasmonc capitur.Spiricus item animaéft. Aliquandp et-
iam intelledus^ ventus,aè’r,&c a t. id genus Spititiisap-
pellancur.
.= *Eadm$ereJix varijs Eatrïbus. [pfrfeftain frimtate
perfonajrife vicifimJingulaJ] -
C A P V T X I I I . *
I TC Xduabus perfedishyppftafibns ,feu perfonis,c6-
iL/pofitió fieri non poteft. Pr pin dé Ipcciem nequa-
qua ex peiloms,fedin perfpjnis diciriius.Exquo fit.Vtpér-
redasqüideni (andain Tnnitace pèrfonas dicamus , ne
cpmpofittq in illis vlla cogitetur.Hasautemin Ce viciflim |
fingulas, pfoptermutiuuncarumhabitum in te rfe atqüe I
reiationemailèi imus. Quiaeciamnèc circtinferibfi nec
iocbcpntineii poflunc, quiadeniqué vua eorum ^apem-
que diuinitas eft. -
•2 Inomnibusrebus efearis, perfonkmmdiuilioreibla
deprehcnditur.Nam re ipfa Michael a Gabriele,&Petrus
a Pautb feidndus eft,&exteraebdem m o d bi'Quod Verb
commune in bis& vnuin eftl id cpgitaripne dignofcitur.
SolaeuimcogitacioneAngelicatem’.yeibfgracia,' &hii-
rmanitiftem,. hoceft, commuhém AngeJorum & h bm i-;
numnotionem cognolcimus.Acin diuinaTrinitatefecus i
fe res habet.Qupdenim ïnea commune&vnum eftjid re
ipla peripicitur. Nam re ipfa tres vnmii Dcüm, vnain &
eandem i n crib us |aturanT&adionem,y nam denique &
eandemvplumarem eUc certb kimiis.; Pcrforiarüm'au-
tem diuilio fimplici 8c nuda cpgitatipné incelligitur. Nec
enim earn circunferiptioriem , quaperlbnaicirounfcnbi
folenc,nëque incerualltim^ qüp4oeiwdloco difiungiturj
neealiam vllam exijsproprietatibiis, quibiisfingulSfiiis
qu,afi finibus continentttr,hicihteliigere autcpgitare au-
d em u s.'■ P ra te r paternitatem, fillatibnein,- & proceflïb-
neln, feu notiones eas,quibus pater genkor, Filius geni-
tus.&Spii-itusprocedens incellijl'tur. Atqj haècqbidem
h uiulcemodi rarion e fi unc ,; -qufe natüram & efleiitiam
quancunque laclle fiiperat.Proinde Deum vnüm eós.cftè
d id mus,cu m fieri n on poflir,vt p erfedè atqüe ié ipfaeo-1
rumperfenasdiuidamuS,qu*fihediuifionqdiuiduntur<
& finecbniundionè cbniunguntur,propter dinifipnis &:
coniundionis eorum rationem}quae ea eft,ycnatuiaqua-
cunque &ellèntfa longèpraftantior fit.;
3 Diftingiiunturhypoftafes,non eflentiae ratibne, fed ,
charaderifticamm proprietatum. hbceft notarum, q u | S ï
perfonis infunt.Exquo fit,vt ex rejkms creatis, l u i fitP^ftindiö
tik ,& Filij & Spiritus la n d i' j leu própriarum notai um> I
differentia re(cifcamus,naturaruiiiYerbnoniréni. ,
'cbaracleïisfroprietatis, & indtuidui
InivtufttK.
^ C A P V T X IV .
4 " C Sfetijia, Natarafgtïïlis? Ipccitei, '&'f0ia»,vb idê
idem figmöcantjVtS.Patritiis placet.
P.emhypoftaiis, prolpponlmce'tperióu.t,char.ifter&it
n'ora3proprieras,&indiuiduumpioebdëmfumütur. At^
q u e e ffe n t ia q u id e n i& n a r n r a d e om n ib u s ex sequo fub -
ie d i s en ü t ian rür.
r^que fint. Hypoftafisautem perfona, êc indiuidtiuin,id
' ,K Wêê eft,
•’iHypofti
ï'Vniueff*
B
|siDgulaç
SubflacUi
I Hndiuiduuin.
d ^ q ü à d proprie per feque fubfiftit,nec.diuifionemcitra
fubiedi cortuptionem admittere poteft.
c Species &fomiain fan da Xrinitate pro eodem capiuncyr,&
ambæ dénotant efl'enciâ. Ait eiiim,
videt& Patrem; quoinloco Vfusprafeientia& cognitioneintelligitur.
■k Eflcntia quidjjn perfpnarum Cohiungendarum vim
habet.Hypoftafes autem vi charaderifticaru m proprieta-
tum , feu notarum fùarum efleritiam diftinguunt. ^
7 Eflèntia quidem nunquam de rébus dicitur, quæ nô
exiftant, atnatura fæpiflimè, Hæc eft enim , inquitille,
mendacij natura.Item,Dudus aquæ,inquit,fo nté pltcn-
ditfùu: lermonis auténaturâcorjàqubproceflic.indicat.
8i: Si qüæ communiai vniuerfa-fiinr, eatora& ititegra
de finguHs fibifubièdis enuntiantür, certè diuinitacis
quoque natüra totà&integra de'fingularibus fuisperfo-
nisenuntiatur. Siquidem commune quid & vniüerfüfn,
natura&effentiaeftjfingülareautem hypoftafis &perfo-
na: fingülarc.inquam, non quod natùræpartem habeat;
wwWË
SD/p. A rtù.
Wio.Altx:
ÿngenitu.
EH'cntia..
IP ro hypo^
Sla.
D 1
Mtachrè
.Fcoruin
.Conditio.
prillm,
rypofll
feo effen-
ftSii 1
De Deo, Angcliï&hominibus.
quidem 8chypbftafeon, concurfum fadüm elle. Cæte-
rumfibiditrérfem quoqj natùræ & h y poftafeos figni fica-
tioném nonincognitam fuiffe, iâemipfe infecundaad
Neftoriumepiftolahisverbisatteftàtur.EuangelicasSer-
uatoris noftri voces, neque dliabus hypoftafibus,neque
certè perfonis àdf'cribimus. It-lu in epiftola ad Orienca-
lesjEuangelicarum.iaquit, & Apoftolicarum de Domino
vocum.nbnnullas à Theologis viris ita communitet
ae.cipinoiiimus ,’ tanquamdevna perfona prolaiæfint:
nbhnullas'item diüidi, tanquàmde duabus naturis pro-
nuntiatæ fyetint. Idemalibi fie ait. Duplex non eft vnus
&folusGliriftns.quibusvei'bisv{useftvni'ushypoftafeos
ratione." Nam fi naturarum ratio habeatur, duplex quo-
qnedici pôteft.
Certè cùm fimpliciter & cifra differentiam procédit
oratio,nô fblùm patres,fed diuinam quoquefcripturàm,
libéré vocabülis & fimplicitervtideprebcndimus.Beatus
enim Apoftolus intetiora liominis,hominem : ciufdem*
que exteriora, homiriemrurfus appellat : partibus nimi-
: rum totiusappellationemtribuensi'Prophetæauïem cô-
To tum ^5
pro patte.
partem vero non habeat,fed quiaindiuiduurn fir.
9 4 Atqiic eflentia quidem cpmune quid eft,quia de plu- tra, nunccarniS j nunc animi nomine hominem intelli-
g u n t: partiuih appellationem tptitribuentes. Gumyeró
tempus i,dpoftulat,p‘toprijs Ytuntarappèllationibus. Eo
verb fenlii quern pradixi Tbeologus ille quoque Ioan-
neszk.Etverbum carofadum e/?,projhbmo fabtunleft. N ihil
on .mrto riii**Tnd in iH iinm a u rem fiium la re .o u ia n i- mi n r : n a rfium anneHaiinnerh to t i ribus enuntiatür: Indiüiduum autem fingulare, quia ni* t r ih n e n te s . C u m v erb
mirum de vno folp prædicatur.
N attira&hypojlafeosdifjirentia.exÇyriUo,DionyJiû
Areopag.& AlexandrinoQracor.Naz■. .
J ftTheodoreto,
C A P Y T XVi
io X T A tura&hypoftafîs,exEcclefiæ definidone &le-
1A | ge,non idem fignificant. quo enim nlodocojnu-
tarnen hac de re digladiamur. Hocenim,vt magnus ille
teftatürDionyfius,eorum eftproprium, n o n q u iad d i-
uinarum recüm cognitioném alpirant, fed qui fonos fim-
plices aucppantur,impenfiufquegaudent elementis,fyl-
lapis,& dibtionibus incognkis, qua: ad animi uti partem
cui vis intéiligéhdiineft, haüdquaquam penetrant V fed
eitvinfecus fummis eorum labris & fummis auribus in -
hserentj&rdrcunftrepunt. Hypoftafis duplex eft. Alias e-
: nim dicitur hypoftafis,id qubd fimpliciter eftin efféntia,
ne àpropriojViïiuerfum à fingulo, infini tum-deniqii de-
finitoieodem quoque natura ab hypoftafi differt. Oeatum p |
tamen Cyrillum & alios patres vtroque nomine ad dim- } qdia.nimiruni lubfiftitSc eft : quod quidem citra chara-
nam illam carnisaffumptionem fignificandani, citra vllfi | âerifticas propriecates,feu notas,cqnfideratür.
difcriméjvfosîhaudquaquamambigimus. Abüfiuè enim A liés perfona. quæ per fe,vel cum prædi&is proprieta-1
alias hypoftafinpfb eflentia,alias item eflèneiam pro hy- tibiis fubfifti t. Qüæ enim indiuidua Peripatëtiçi vocare
poftafi vliirparunt : non quôd idem eas effe exiftimarenc, folét,in quæ generis 8c fpeciei diuifip delink, vt quæ graveront
quia nonfcripturætantùnt-facræ > fed Eçclefiafti- tereà diitidi non pbffint |nam hbminis in animam &çor-'
corüetiam Dobtorummos hiciam oliminoleuit, vt mul- ! pusdiuifiointeritumadferrefolet/J-ea Doétpribus Eccle-
tisinrelkiseitradifcrimen quibufdam dibtionibus vtan- j fiafticisperfonas&hypoftafesappeliareplacüic. Hypi
riir*rtna<i'aknfinpa'lmii3n n n w iirnanr.fe ip n r(»s v e rb a ni nil nr»rro A i fîin r!; nitia in iis o,pnpra & fnecies i a-li
tur :quas ab üfiuè aliquan do vlurpant,fcientes verba nihil
adfetre incommodi (vc Cyrilli verbis vtar) cùmresaliter
fe habeant. Hiérophantes quoque, feulacracum return
demóftraj:or,Dionyfiusautoreft,Rationidiffentaneum
hoe eflè,atque adebpræpofteriiudicij argumcntü,fi quis
ftafes porto didæ funti quia inijsgenera 8c fpecies, quæ
communia nec circiinfcriptalunt, qualipedem figunt 8c
cïrcunfcribuntür. Quamuisenim animali 8c homini eC-
fentiæ ratio propriâ fit,qüoruiliud!gçhuSjhicXpecïèséftï'
nihiio minùs tarnen in atomis,pptaPetro &Paulp,hypovi&
fcopo rerum poftpofitis, a verborum fignificatione ftafih habent,'feu fubfiftunt,citraqubs fiibjiftere no pof-
dependcat.Dionylmsquoq; AlexandrinusilleRhetor in funt.Sed de hypoftafi quidem hactenus.1
fcholijs.qux in libi cognommem Areopagiten edidit,ait, Viciflim quoque hviro&tnii,feu id quod vi luafubfiftit,
Ingenitum apud extevnos (eu ptofmos philofophos om- duplex eft: ligmficat enim id quod fimpliciter eft,quo fi-
nemnaturam fignificare,quxlubafpebtumno cadit.Ad- gnificatunon folum effentiam.quam iviuimprtvSiC&vduiro-
hxc effentiasqiioqj aptid eofdem pro hypoftafibus vfur- hoc eft per fe viquelua fubfiftentem , tetum huiulpari:
6cinfra.Huiufmodi cette voces apud Areopagitam, modi periti dicunt, nos quoque bu;r<>W«:' dicimus, quia
Nazian.quoqÜè abufiuè vfurpatas deprehendamus.Grej
eprius etiam Theplpgusira feribit. Neqj verb qui de verbis
digladiatur, id vitip npbis vertant, quafi pietatem np-
niinibus,at npn rebusadferibamus. Item, Veritas npbis
npn npminibus,at rebus inelîe videtur. Prpinde quæ ab-
ufiüè dicuntur, ea neque propriè id funt, quod dicun tur,
quia nimirum nepropriè quidem id dicuntur quod fiint:
neque èdiue rfotaliaintelliguntur, qualiavoxiplà defi-
gnat. ; v k É . — ■ F w
Iam verb cum Cyrillus hypoftafeon, coniunbtionis,
differcntiæ,&proprietatis mentionem facit, tunc hypoftafeon
nomen pro eflèntijs vlurpaf.Hac voce coniundtas
naturasper fefiibfifteredemonftrans, atque docens eiul-
modi côiündtionem haudquaqüam fimilitudinum qua-
rundamformaromque perfe.ïninimè confiftenrium-fieri,
fed earum rërum qüæ fubfiftunciQupd vt ita fe habere
co n fte t, idemipfeinprimaApologiapiimianathemati-
fmiadûerfusTheodoretireprehenfiones, ficait. Difcat
verb o b ite r, qubdfifolæperfeipfasabhypoftafibusfe-
iundfcæformæ cêconomica illa carnis àflUmptæ coniun-
drione inter fe coierint,certè rerum quoqueiplarum , fi
Bibitotb.Vet.Patr.Tom.il.
nimirum fimpliciter fit&fubliftat, fedaccidentia etiam
ïfvirôjzem, h o ce ft. vi fuafubfi ftentia denominamiis,quiain
alio,nimirum i n eflentia,non autem in feipfis, fint & fiib-
fiftant:quæ tarnen redliùsmçeiVlswTO.hoc eftin aliofiibfi-
ftentianuncupatur.Significat etiam id quod per feipfum
eft, & iSi»<rv7 irh* perfeproprièconfiftifi q u o in fignincitu
indiuidua quoque twrisu-m dicirrius,quçpropriè liy pofta-
fes potiùsôc funt 8c dignofcutur. Sed de Enypöftatö quidem
hæc fufficiant.
No n abfimilirationeAnypoftatum quoq; duplex eft.
Necenim anypoftatü düntaxat id dicitur,quod nullo vf-
quâ modo fit,fed id etiam quod alio fubfiftit, qualià funt
acciden tia:quæ iplà per fe fiibfiftere non polfimt.
Q u i fubtiliùs hæçrimari voluerk, plçraque alia hypo-
ftafeos fignificatadeprehendet.N am prçter ea, quæ fu prà
didlafitnt :hypoftafis etiam pro onére càpitur: vt in Den-
teronomio. -Quomodo poteroego folut Onus veflrumfujlitterei
HebraicèeninrMalàchcm,hoceft onus.dicitut.Item pro
cibojfiüeannonarvtinlibroludicum deludæis : quo-
niàmMadianitædiripuerunt frü â u s t e r r a , 8c fubftan-
tiam eorom. Hcbraicè enim eft Macheia, quo nbmine
ci bus
Anypofta
to duplex
VU a.