Augußin
lib, z.
cap. ti.
Zib.j.c.7'
c
Cap. h.
al quia
Bpbef. 4.
maiori magis paceat,quod dc minori Sacramento proba-
bicur. Ait Anguftinus iuper Ioannem Homilta <£.Perhanc
poteftarem quam Chriftusfolusfibirecinuic, & in nemi-
nem mtniftrorum transfudit, quamuis per miniftros ba-
ptiizare dignacns lit, per]|ahc (lac vnicas Ecclefix, qu x fi-
gnificacur in columba, de qua di&um eft: Vna eft columba
meayvnaeftmatrifua. Si enim transferreturpoteftasa D o mino
ad miniftros: tot eflent baptifmata quod miniftri,
& non ftarctvnitasbaprifmi. Quamuis ergo baptizentfi-
uei.uftifiueiniufti: nontribuiturfanflitasbaptifmi, nili
illi fuper quem defcendit columba,de quo ditftum eft: Hie
eftquibapttzatin Spirttufanfto. Petrus baptizet, hiceftqui
b aptizat.• Paulus baptize t, hie eft qui baptizat; ludas ba-
pizet, hie eft qui baprizat;- Nam (ipro diuerfi race nierico-
rum baptifmus (andus eft:quiadinerfa flint merita.diuer-
(aerunt& baptifmata. Sedquomodocum baprizat bonus
& melior, non ideo ifte bonum accipit & ille melius,
fed vnum eft & x q u a le quod accipiunt: fic & cum baprizat
malus, quod datum eft, vnum eft, nec impar propter
imparesminiftros, fed par & xquale, propter* Hie
eft qui baptizat. Sed ne putetur di&um de his maiis, qui
velignorantur auc tolerantur in ip fa Ecclefla:ait Augufti-
nusad Crefconiu Grammaticus Si quxris quomodo ba-
pcizenrquosdamnauit Ecdefia : refpondeo, ficeos ba-
ptizare, quomodo baptizanr quosdamnauit Deus, ante-
quarode lifts quicquamiudicaret Ecclefla. Item, Si inter
bonosminiftros, cum flcaiius alio melior, non eft melior |
baptifmus, qui per meliore datur, nullo raodo eft malus
qui etiam per malum datur, quiaidem baptifmus datur :
& ideo per difpares miniftros Dei munus xquale,quia no
illorum, fed eius eft. Item idem injibro d. debaptiflno.
Etiam corde tardioresincelliguntbaptifmu Chrifti nulla
peruerfltate danris vel accipientis pofle violari. Item ide
in tf.Illud & in homine iu fto ,& in homine iniufto femper
fandum eft: quodneqjalicuius xquitate augetur, neq;
alicuius iniquitatc minuitur. Itemid em inlib roj. deba-
ptifmo : Catholica Ecclefla proptereanon debet irerare
baptifmum * qui apud hxreticos darus eft; ne iudicare vi-
deaturipforumefle quod Chrifti eft : auteosno habere,
quod incus cum acceperinr, amittere vtiq; foras exeundo
no poflunt. Vnus igitur idemq; baptifmus Chrifti eft a-
pud omnes.bonos fcilicet & malos, damnatos & non da-
mnatos,hxreticos & no hxreticos: ita vc per dffpares miniftros
munus Dei femper xquale fit, quia non illoru fed
eius e ft : nec melius neepeius quantu ad fandiracem,nec
maius nec minus quantu ad veritatem : nonadante vel
accipiente violaiu,non recedentiab Ecclefiaamiflum,n6
redeunti irerandum, vt in quo nullius momenti omnia
hominuiudicantur merita, fola Dei valere credatur gra-
tia.Sienim pro meritis fuis ab Ecclefla reccdendo poflent
amittere, permanendo obtinere: quodipfl fibi poflent
conferre vel auferre.ipforum non Dei videreturefle. Itfm
quod recedentieflccamiflum, redeunti eflet iterandum i
hereneque duo baptifmaca, quibus bis renafeeretur fpiri-
tualiter,femel natus carnalirer. Item fl quod fltapud h x reticos
non eft Sacramentum: quod cum illis rcfucatur,
ipforum non Chrifti efle iudicatur.
Item annullatur apud eos inuocatio diuini nominis ite-
randa vt valeatacatholicis: ficqvgratia Dei iam quafi per
fe impotens,quod valet hominum meritis debet,iam vbi
no vult libera no gtatuita, fed meritis hominu obnoxia,
dumapud hxreticos nihil fine meritis, apud catholicos
autem bperatur tantum pro meritis, & itagtatiaiam non
eftgratia. Vnum igitur idemque apud omnes in fua ven-
tate credendu eft efle baptifma, vc catholica eade maneat
'In-fua vnitate Ecclefia.Sicut .n. vnus Pater poftcr qui es in
ccelis, fic & fponfa eius mater noftra Ecclefla vna eft qu x
general,fic& vnu baptifma quo generat: quia licet diucr-
(x fine aquxdiufrfislocis&temporibus, non tamen con-
ficetur nifi vnum baptifma in remifttonemptccatorum:<\u\z tefte
Apoftolo vmuDominiu, vnaftdes, vnum baptifma. Similiter
& diuerfi baptiftc, femper vnum baptuma. Si enim quot
baptiftx, tot patres regenerate credcrentur, efletregene-
ratio generatione deterior. Generatio enim^carnalis ab
vho homine ccepi^; ne contra f t humana propagp erige-
& i ft diuidctctucprr fuptibiam: (i non ab vno.icd
ab ifto, & ab illo melius & pe iu s habuiflet origincm pti-
lUam. Quam multodererius regeneratio fpiritualis non
ab vno Deo, ftd ab ifto, & ab iilo melius vel pcius ficret ■
u tot patres quoebaptiftashaberer. Secundacnim gene-
ratio nihil amplius conferens quam prima, non cosleftis,
led tettena, licut 8c prima, dicecetur, filijeji Hccldixtet-
renispatribusrenati, quiaiiltjDeinoneflent, nec hmits
Do, ntc coluredes Cbrififimnt: quia in regeneratione fua
tantipatrisnobilitace Sc hrereditate orbati ellent.£cclefia
etiam diuiia tot patribus, variorum lchifmatu]n confu-
fione periclitaretur: dumrga Afollo.tgo ante Ctpht,ego duttm
fault,ab omnibus adulterinis fili js, quafi in d iuifenpm
Cfirifti petftreperetur. Etquseftitchariras vbU o n effet
vnitas. Cum igitur radix omnium bonorum fit dile&
Ecclelia line dile&ionis vnitate omnium bonorum pro
uaretur&meritoSepramio. r
C A P V T IV .
^ J E ergo Ecclefia tot patres habere videatur, quibus
vnitatemfuaradiffipet, & a nobilirate cmlcfti de-
gencrctjomnia Sacramctafolius Dei creduntur efle: qua
quamgratuitaquavtilia.qudmqt magnifiesfeccrit,ftu-
dcamusperpedere, v t cum viderimusdc quantulis rebus
quataEcclefixruxc6fcrat,fi folius Dei fine ipfa,&per ipfa
0.Pe^ ^ m^ * k l^ t b lumfiat. Omnes Sactamentalcslpe-
cies riatura vel quantitate lira ita nullius qftimationis firm
inprccio,vc adSacraroenralem dignitatem nullo fijoa!-
furgere videantur prioilegio: nifi qubd dum naturali fi-
militudine fua efft6lusSacramenralis prxcendunc vmbra
velimaginem, ad fimilem fandli Spiritusgratiam fecrci-
piendä magisacccndunt&certificant.fidem. Vcrbi gra-
tia; In quaruor (peciebus Ecelefix Sacramenra maxime
confiftunr,aquafcilicer, o leo, pane & vino. Aqua licet
omnibus fitneceflaria.nulla tamen fua vcnalitate,eftpre-
tiofaX)leum vero & vinum, in Sacramento,ita paucitate
lua eftugiunr precij quautitatem, vtnullam nifi in fpirituali
gratia fibi vendicare videantur vtilitarem; Q u od tamen
non ideo fecit Deus, v t quia Sacramenra fua fpecie-
tenus venalicari non fun t idonea,magis vilia videantur &
abie<5la,fcd magis gratuita; vtflum in eis nihil videtur va-
lere, nifi quod liium eft, omnes de eis fibi foli haberemur
grarix: qui infuis benefieijs noftram abftulit expenfam
ne gcauaremur,fuam contulic incomparabilem gratiam
vt hflariusiquaremur. Si enim in quibuslibcc prcciofiori-
bus(peciebus Sacramenra fua Deusinftftuiflet, q u x na-
tura & quantitate fua ita cflentprcciofa,vf muodus totus
nonfuflrceretad eacomparanda: non quideSacramen-
torum eflet digna comparatio, fed difficilis & oneroia
paupenbusadeafieretacceflio. Ideoq; vrgratiaDei om-
nimodo efletgratuita: inSacramentalibusfpeciebus no
quxfiuit dignitatem, fed aptitudinem. Q u ia enim aqua
extingqitjmundac, & cahdidatprxcxtcris liquoribussi
ideo etiam in baprifmare, carnisincenriua extinguit, uec-
cacorum tarn originalium quam adtualiumlabem abluic
innoceritixcandorem reducfc:&dumfic caleftis pattis
imagine^) reformat, filios adoptionis regeuerac. O ftu iiJ
veto,quia athlctis eftcoogruum,incendio& lurruni ob'
noxiumtvfcqntralpiritualcsnequiciashumanafiagiliras
fo ttmsmunH tut^lco chrifinatis& in baptifinatel& in
cohrmatronc perungitur, vt fic flatus fpititilsgeminicdi-
lca.onis.antmä fide illummct.dilcaionc inflSmmet.fpc
ccclcftimuniat&roborct. Quiav erdpanis&v in umho -
mmiincorporatum.vitaefttcmpoialjs.-idcoCHiiflusboc
Sacramento nobis tanquam caputniemfris iWtotp'ota-
tus fitvira sterna fidel,bus. H is/ribusSacrametisbaptilmusmteperficiturivyuiainTtiultatisOomiuecelebratur,
Trinitatis btianffidcm fiu o min i fterio atteftans pet
aquam D eo Patti nosjegeneretjper c ^ r is a r ik n g u in is
Chnft, cummunioueq, film Deipd «ita,n nos c o n cu r« ;
tet, petole, vnaionem Spiritus limäi vittute confitmet:
vt qui in jjitiqicgcneracioiiis tauta' Dei gratia indigni
pixuenimur, non defperemusad vitarpalmam perduci
Ü cum eadem adriiti voluerimus. , r
---;■ %? c a p v t I
,''tuSprc.
ciofaSifc l‘ cranicnia |
in Don
preciofis ^
fpeciebus
pofuitifij
tfiTent :
ilia k
abieâa,
fed g
S^iodlAi.
pp-vdl'pä
|ahp ba-”j
iitizareM
I | | l /yî.idiw;.
a p v H v.
Dei qui in .facranientorum iÜQium excel|ènria.
reftaftm afptrare oitmmp^oniödicfijtu indigna? Quis
euiinlde fi 1 ijs' djab'üp floteft • »rcgcuerarc.hlios Dp i, n 1
inter Deus ?. Quis pcccatoiê^ultiflcarc poteft ,;/nfli qui
pro peeèatis noftris inoyunseft Chrjftus ? E tcumJp in-
taaie (it quicqSidfiii flaptflhio geritur, quishoc^pqreft
neragere . niliSpiritus fandlys. ’ Fru|tra eni\n höc t%T^-
„ i t a * f i e f « , fiadaliumqpeiphbet a
poteftate tnm ilVeii | M ergo prafumat Ijqm&fibldeppf,
Vndé etiam Cbrlftns
ciyn dipeiiet JSi/r^air f l M w
^indor clemiriilViis onmmo racnic , quia de tauta.gratia;
Oibil ad eoiirtïnere vidtc,Vnde>eat'rrs! AuguitttlurfupeT
ioennemr .Srddicitir.ihr ha: ecicus : Non Irabes bapufi
mum, quia mafus erbi dcdir. Sidialus^ltinquam
(Kis & hiïliis'ttimï dAa 1 ti‘ E>e olficialrnojj ailputOv; Fue-
riii?cisfleslïbèt lloimnesrego i; Cllriftp accepi # g o * j
Iclifl&o baptizatus film egqtioui, quiadocuit niccQ-,
iuipba'qiiaro vi’dit Iotiannes | S i n, i u it i an i ni 11: i ,riv o| u n r ;
fifi autem,lecutum tucfadit magifter.niepsv.de quo dixit
fiinu isciu i, Si^uent iuitus iiijriiftcr,
coliiputo eum cum Paulo, quiglociain fuam po.n pux.cir, ■
diecus: , ApoRongmut, Dmaittem momentum
Adit. Nequequiplantiit.nequequirgat, eftaliquid, fed quiin-
wmedd»> t* t 8 8 1 Q u i fucrit. luperbus ininifter, cum
iiib u lo coitiputatiir;: fed',n.on éöntaminatur donum.
Clnifti. Spiritualisenim virtus Saciamcnti itaeft vc lu x :
&'ab llluminaudrspiua cxcipitur, 8c lipcr immundos
rtranleacvnon(inquinatur. Cum ergo tefte Apoftolp, mi-\
i mft ti udnflnta i i qu id, fe d D.eu s q U i operaun omnia in omni-
lltis: qu id ip ij cü m n i hi] fi nt i n Dei Sacnmentis operan-
.tiu-cumfoTus De us operetur omnia | V, n dcire nv A ugu-^
llinusJuperIoa:hhem ; Bap tiflnus, calis eft qualis. eft die
in cums^ non quaiis ellille. p.er cuius miT
nifterium datur.
C A P V T V I .
T 7 T erg o mipiftris auferretur meritorum, iadantia,
▼ coricédunt'ïatnfti (i nëceïTèfit laicó^ jie c abnegant
pagano'slpAptizandi g ra tiam q u ib u s fine iofificio^line
meiironon tantum qpid permitteretur, h hominum me.-
rita v^ofticia ad baptizandum neceflaria viderentur.
Vnde .Gelaflas Papa c fp .7 . Diad^ni ablque Ep'fcopo.
r.vel preshytei.0 baptizafe non audeant i iiifi pixdiél s
fo'rte 0 longius conftitui i s , fi neccflica^ cxti| ma
cómpellap quod ÖC.laicis Chriftian is face re plerum-
[qhe cbticedi^ur, Item ifidprus : Si quis per ncgligentiam
lotdinetur a ntequa tn ba privet ui-, debencabeo biptizari
Sc ipfe.vl.teiiusnon ordinetur. Romanusémm"pontifex
noivhominëm iudicat qui baptizat, fed I piritum Dei fubr.
[miniftrarê bapufmi grad'afndicgt paganus fir, qui bapti-
zatV dtem Nicolaus Papa ad cQidiilta Bulgafoium , cap-
(^>4. A quodam v^audio, nefeic^A’trii.nf^'Chtilliano an.
pagahojv'multbs in patiia veftra baptizatos ajTeritis
qhid indé fir agendunVco.ofuiftis.^Hi profedfcö, fi in q ^
fTnirf& T r fn ita c isv e l tantum in Q vriftinomine, ficijtin
aöibus Apoftolorum legrfnas ,_ -.baptizati fu n t : j r p m'
quippcidemqueeft,vcfah<^Uie^ppnit Anibioflu’slconftac
non eflxq.enuo bapUzSddoSi’\ N ? tamen exiilu|ieiui
tabs baptifmus efle impeifedtus, ait è con tra Au-
guftih. de baptiflnplibro4. Poteftdiciaims
"TUio'doiftiorjaligs aliojjnagisyel
minus baptizat us dici ~'
’ 4 M non poteft. r* . >•
O H r a i C A P ,V T , V I I .
SEdne fibi etiam attribuant officiales, laicum vel pa-
gdnum (altem, viceib (uajnëxnjlçuifle atcendarit, gra-
tiarnqi^ç Pej italiberam, vt nullis hotnj.num mcfitis vcl
officijsartiiéla, qnando vu lt, quomodo vult, cuicum-
que vult jfeiplam infundar. Cùm enim conftet fanâos
yel fup fanguinc vél fola fide baptizari ; quid hip óffleia-
Xesiuis attribiftfit meritis, vbi nullius fungunfur niihi-"
(krijs ?,^umèrgoDeüsfln%.illisbap.tizVt4;pacetquiahic
fojus eftqui baptizat, Vndc Anguftinus de baptifmo li-
sbro 4. Baptifmè vicem aliquandb implerë pallîoncrn,, de
latroneillo, c tir iip^b a p n z a to d i 6tu m eftj Hodie me-
cum erisin paràdjfo :.beatus Gy pr i an us nbAft d c : d oc u-
mentum aflumi.t ; Q u od etiam acque etiàm confide-'
fans;., inqçnio'non tancum paffionèm pip nominç.ChiJi-'l
ftt id quodex baptifmo deerar, poflè (npplerc: (ed etiam
(idem eqn u crfl on c mq ue, cordis, fl fprtèad.ceîe b ran-
dum myftcrium baptiimi inânguftijs tcmporum fuccuW
rinonpoteft; Nequeenim lacipilleptonomin c,Cjirifti
crucifixus c ft,Tfed:p.ro mei'itis facinptdm fuorum : nt-
que quia ciédidi; paflus e ft ,f|q d dum patitur credit.
Quantum itaque^aJeat etiSm;(mè Viflbili beatiffimi Sa-
çramen tp,, quod aitAppfté^us yCpfde cteditur ad iufttttam,
dre autem confeftioftt ad falutem : _ i n 1II0 lafrone deelataw ml
,éft. Sedtunc împletur iriuiflbilitéi î cùm mjftedum Jja-
ptiflni non contemptus teligionis, lcd arciculis r.cccfli-.
tatisexcliidir. Et (i cut in flip f t trône quo,d b;vp|iflfii S|-
cramcntodefueiacjcpinplcuitomnipotcntftbcnignitas,
quianon lùpeibiayel contemp.cu, fed nécellîtatc dëfue-
rat : (ic& m mfancibus qui baptizati moriuiitur, eademj
graciao.mnipotentisejplere credcnda eft s qu odiiqn e^
împia voluncate, led ex ætatis mdigentia, net.lórdeetedtre
ad tuftitiam, nec oreconfitfripoffunt adfalutcm.Ùi pcilmus qui-
dem poteft inc (Te, vbi cordis conuèrfio dcfucri t; : çonucr*
flo autem cordis ppteft quidem ineflè noijpçrcepço ba-
ptifmo, fed contempto nonpotc^..N’equevUô4nod|) di-
cendaeil conuc rfio cordis ad Deum,çùm Dei Saëramén-
tumcontemhitur. lteinin ljbro ftntentiarum Prplperi:
Verus baprifraus conftat non tam abMcione^corppris
puàmfide cordis : quemadmodum doâ rina A p p lio& a
iradit dicens ; F,ide mundanscordaecmm. £r ahbtïVÿSd/ttorpi-
at baptifma, non carnudepojitiofardtûm, fedconfiiennabpy* ïn-
terregatio. in Deutn. Ecep cùm Dominus d îc îi înEuange-
lio i Qw crididerit & baptiz.atusfuerit, falu.us ci ir , & (olà h de
fine baprifmo faluàntur honiinesj'vt la.tro : otlbiobaptil-,
maft line fide , yt puen t ied tune rantum^ùù) ngn.éôrir
tempt us religionis, ledarticulus neceflitacis alteiurtunv
excludit.
uulfalio piofitentc baprizantur, , quia adfiuç loqui v;el
credere ne (eiunt: (icutxgii, mutij vel f t r4i,quprum'v(ce
alius profite tu f, vtpro eis re fpon deatd u m b ap t iz? nfu f i .
kem Anguftinus d eh berp a rb itc^
tari houunçs foient, Sacramentum baptiflfii Chrifti,quia
p_a r uul is p iö fitï u e p aceeptppléruraque mpriuRtur1
ptiufquàm ex eo quïcqüainlcögnpkere pötuerinti Qjja
in re lacis piè ieéfeque cred 1 tu 1 prodffle paruulo corum
fidem,a quibtisconlècrandus ùfleicur. Et.hoc Eççlefl^è
jftmmend^t ialubernaia at^hOrî^s^;y f ex èp quifquc
fentiatquidfibiprpiiffides^ïü^? quah.d§ iriftliprum.qup-,.
que beric h tiu iv , quipr^riaiftnondum lftbent, poteft
aliéna comnipdaii. Om,eftdbilis Dci gràtiafqux ybi al-
•terûtru,fn,deefl vnëce(fiftris attkulo^
Sacrament ftn y (ftri p, ^c^àcramenti v i f t n vco in pies fid e 1
meiito : vtnuilislegibus tenearis^ftuda^pe quantum in
te çftftlupsxtçrb* aliquateijgs pariaftuc düpcndia. Nev
camé fit niii û quOjd. flné miniftris f>cus per fè qu od füùm
cil: ôperetur: quid in vreç^j ft gis & gratixinitip feectit v if
dcanius.jVitDpnimuS aa.iyLci^ftn: Qongriga mibifeptuagin
ta virasièrftuces eosaSïaldrpacUlunijfedei is*. & aufcrà m %efft>i-
ntu tuOy tradamquecis.N o n dixic-, auleres & trades, fedaû-
,ft rain & t rad am .;,Quo d tic forte dpcarjji impura>
fciui'jduoexhisquidt.lcnpcifuerant, ad tab^naçuluin
non venerunt: &camen M oyle nôduccnrè iiçuc.&:extéri
% Ê
Q u od fan
guinis cf-
tulione, 11
Vel folk
fidç.bà-^sj-
lin us I L
coin plea* p
iut,r J
jturußin, j
Luc.ty. ï
F
Rem. i*.
■ Cap. 24 .
Cap. 2p
G
I. PMK.J-. i
Marc-vlt.
■ ‘W Ê
c^p.234
Hum. m- >