À
Exod j.
fi
-fc/i.3.
c
jÈf*.4S.
■ Klaria de
S B
jfancto ^
i cdncepit.
i l s
xfis. 66.
fterius, nifi ficut eis landhisrcuelatfpiritus. Quare lie ,
font verbahcec cotinedtenda. Butyrum & mel coinedct ,r t f
fit at reprobkrenialum,&eligcrebonttm ,<faia. ante fiibauditur
•quamcomedat,fciet reprobate inalum 8c eligercboniim?
Ha\cenimeft H ebraicaveritas.&hicdcirmmfinitur ilia ,
qujEprbpterincredulica^jm Achaz { ad dorriüm Dauid
di&aeftpropheria.Nam q u o d ftatimfequitür,r<m« Acre-
j /jH(/Kcr«^& carrera,propter aliud dicitür,ficut & alibi iq -
! uenimus: Legitur enim in E xodo : Dixit Möyfes adDomi-
I mini : Quisego .film vt vadam ad Pharaoncm, & cducamfilios
Jfraelde Aegyptoi gut dixit ci:Ego ero tecum,& hoc habebitfi-
I gnum, quod miferim te. Cum eduxerispopulum meum de Aegy-
j ptoflmmoiabis Deofuper montem iftum. Cum eduxeris populuhi
I '»««Wj&c.fignum’elfe videturilliusquodait,9«orf^miferim
I f J I I non eft.Editdfco enim popultfde d£gyp’toY8cMoy?j
I fie fuper montem ilium immolante,. iam epgnofoebant
j omtres Moyfen,& prophetam,8Ca Domino miflimielTe.
I Aliud igirur more prophets empit ibi Moyfes dicere,qua
q u o d p riu sÜixiflec. Q u o d ii concradicas,Si quo d: lignum
illud merit qusraSjfcias efle lignUrnillud quod a i t : Ego
ero tecuny. Mo . Si ita ell,quid eft qubdih^e<jüeötibus le-
g itc r ,antequamfeint puer vocare patremfuum ,:&matremfifd-'i
auferetiirfortitudoDa mafci,& JpoliaSatnaris cbramregeAjfy-
i rior«ff;?Ndnne enim de eoderqpuerodidfca fanc'harc o -
1 mnia, illo Iciliccc qui de'ante deftru&tohem natus fa it ?
'Pe. N o n omnia {ano de Chrifto intelligimus didfea d ie . I
Potuerantiftai'Eaquedioir, non de eo ledde puerb illö
, 'qui eo tempore natus fu i t , de quo Dominus ad prophe-
•tam, Voca fihcpxii,nomen eins AcetleraJpoliadetrabe'te,fejhna
prsdari,vc\ de alio aliquO. Mo . Ilium certe puerum qui
Pmmanuelert vacat,oftendamegotibi,quia;illrd iit t e n l*
t I T V L VS
OC T A V VS, QVO.
M O D O I N C O R P O R E C H R I S T I
.... IN C ARN AT.VM EST. VE RB V M
Dci,8efuit Chriftias homo,
fim u l& D eü s . 1
M Ö Y S È S.
A T i s hucufque per auftoritatem egi-1
fti,de pueri generatione>&ratfispatitur
ratio lie fieri potulife, fed'omn i oils eft
mirabilius qualiter human o'"; eorpori |
qu04 eft cbmpolitum j deitals 'q iis lim-
pla efiad iungip otu erit& vh iri. Precor
e rgo yt prbibifi'ftr€differe,quaid fieri pothitratfone^ Pe.
Nullacertdfieridebuitqece^ria^^ratiofteiot^. (qlo Dei
nutu fa&umfuir atqj bohitate. Nifi enihripfe voluiflet, 1
hunians fe riaturs non vniret. yeruntamen nullaratib- §sfj||
pcperliibeturfieridebuifleVSicutenimanimaqu'enmpla^^yj
eft,adiungiturcorp'oricompofiro| ScfiuntduofllMvnus TitM
hdmo,8ihoc abfqueradbniseontradietb,Na nulla quo-
queob fta'n tq-jration e, poilii t Deus' homini fe v hi re .' Moy. i]
AHud qnoqj abs-te. li pl/icet Yolo atidirer Cum emm pa- |
trem & filiuni St ApirituniTlan'dlum .dixeris de'eretfes efle
vniim| dicas veliin ^uOnarh rnodo.filjum-1'olanfl ciredas 1 'j
incarnatuhij&nonpaEremveripirituniran^tum. P-e. Ti-
^ j 'biputocerce mirurmeft-&irfipqflibile , quod'nos mirum
pore natus. Cum eitimloqiieretur propheta de: aducntti non credimus-efle. Licet enim. p llendi nequeat hoc in
regis Aifuriuper terram Iuda,ait de eo: Eteritextenjtoala- | Deicare,quiafubtile quidem& fpiricuale, in rebus camen
| runitiutjmplenslatitudinem terrattuoEmmanuelAA\cnamq*, j corpOreisfimilepolliupusinuenire , per quod,, & illud
|j i j pqfesagnbfcere , ficutihdghequi eft:(ubftantia, fem
iheftclatitas GUitlcalote. Neque enimignis fub'ftahtiam
abfqueelarirate6ecalore,nee'fineighisfubftantia';clari-
tatem fimul inuenies.eum calore. Venitautem ad nos a-
,liquandocalorfiueclaritace,aliquahd6etiamelantasfi- q!
ne'ealore. Mo . VeruineftbertequodaJlqudhdo venit ad A
nos claritas fine calore. Nam;hoc poflirinus'ex candela 1
percipere,cuiusvidemusclaritatem,& nonrentiiTiusca-
1 orerhi Sed non video de^alore q ualiter ad nos Veniat (fine
elaritate.Pe. H ocfaciliimepoflum.oflendere:Sienim • mf®
de metailis aliquod aeceperis; &rrllud fie calefeceristyt i
inde aiiud corpus calefacere po flis , fi eidem td adhibue-
f i s , ealorem quidem fenties | St claritatem nonvidebis.
Mo.Iamex verbiscuis vidcriscredere»' quodficdt^iian- |
d'oqiie clancas abfque calore/ dt c^ o r prbilenit ablque
claritate, & tamen non ieparahrur ab igne , ita & fi lms Vja J
fonVi
pterhoctamcnabeisreceflit.Pe.Vtiqiie'fic credo cgo,i8c diujnis^
tu bene intellexffti, fi ercderes/ Dixit enirn veritas ipfil:
'oftendk,temporeaduehtuseiusiamefieEmmanüèl. Pi
j 'Non fane per hoc cOnuinces, Emmanuel tunc temporis
natum foTe.Neqae enim fuit hoceiiis nomen lecUndum
! corpus fed fecundum Deitatem,1eeundum quam & ineo
i tempore,Seance Sc poft confiât Emmanuel elle. Mo. lam I ex lus tuis verbis ihrelligo tale quid, quod àntea non di-
xifti,’videris enim in t iu e r e u e ru n i de quo lOiqueris, Deü
&; hominem fore. Pe. Ita proculdubiO efedo ego,quod
Sc in meæ fidei explanatione nptaui,>.6r tfbi oftendam fi
quandoilludqurelieris^Mo. D e h o c non qüæroadpræ-
lens e go , imo prins yolo refpcmdëas, fi qu am ad hue aii-
dtoritacemhabeasdepropheta.quodpuerille.filiusMa-
hÊiæjde matrefic-natus line carnali pacre. Pe. Habeo vti-
que. Ait enim; Rotate cceli deftiper & nubespluant iujlum, ape-
! riatur terra &ger‘minet Saluatorem, & iuftitia bnatuf fm u f
■ ego Donimus creauicum. Per hoc namque quodair: Rotate
J xoeli defaper3&nubetpluantiuftuin,notzuii0pmtmri&n8:iivn
' deçoeioforedefeenïurum,perhocautem quôdfeqüirüfi
àpenatur ter ranger minet Saluatoreni ,'dorpus;virginis acci-
pimus, qiuE luperuenience fpiritu lândto SC copceptura
&Saluatoremfueracparini’ra. Sed Sc per hoc quod eft I
egobomirm cream ^aw,innuitur^ quodabi’quepacris car-
nalis auxilio,Poininuseüra progénuic. Vnde Sc contra
Ego fuminputre,&paterinrite eß,&iterum: Ego & pater vnu
fumus. Mo.Goncedo latis quod pocuic homini Deltas fe nec fp«W
vn ir e v e rum tam e n chin licfieri neceffénbn-fuerit, cur tusfan- J|
credere debemus fa&umelfe? Pe. Nbsfene qui plOphej
ibps q td h o cao n credunt intulitin fequenti: V& qtfi con-1 tas menticosfeire non eredimusycumipfi Cfiriftiim Dfeum.
! traditttfiftorifm t ejld dé Sam ijs terra, & nunquid dieet lutum j& h om in em futurum ïbreprxdfxérinr ,^véraciter eös & *
'■ 'figt'-l0 fiio_qiiidfacis\ & opus tv.um abfjue mambus ejt,- & va qtd hocdixilï’e eredeiedebemus.Mo. V eilem m odb mihi o- .•
dicit patri,quid gèner/fs, & matrï quid par turjs ? Sic enim in- I ftendères | quó loep hoe p ro p h e ts peritibeaiït dè'iUo.
liehiturin illos, qui de lio c dubitant , & quxrun t quo- Nam ego. certe liiper om nia illud abs ce au dire dèfidéro. !
rnodöDeuseumgenuerit» &beatam caulanturMariam* ' Pe. LcgimusfaneinGeneii Dominum dixillé. Eacumva .G®1,
quod abfque vin commixtione peperit. Iterum contra | hominemadimagmem& fimilitudinèmnoJlruAi,& a lib i,'frw- ÉljÉjj
i ucrcdulosioquens^propbeta,ait: Nunquid ego qui alios pa-
rerefacipiipfè nonpariam dixit Dominus i^ Si ego quigeneriïïo-
nemalijstnbuoflmlis croyaitDomtmisDeustuusi Sic namque
oftenditur,quod Deus eum fi ne carnali pacre geh uenr.
H æ cun e intelligentibus credo fümcere,quo d
de raâtre fine carhaiipatre natus
fuerit puer illev . . . ..
. (•••) .
' I 1 m i s% m ■ i
uit Deus bominem ad maginem & fmüitudmem fuam.' Üic
nunc mihiquaefo.qüièëft Dei imago ifta verfimilitudo.5 Dej | j
In qu o e nim epnfimilcs funt imago De i & imago homi- homiȃ
nisiMo.Bonümeft certe veritaiem agnöfeère ,& ego vdAq“* ^
raciterdieoin nul|bülafconfimile'sefle. Nam ds iupö-
rins tum rarione , 'tum atóftoritace óftenfum- eft Sc^tiói
co neefli mus Deu mrei li mHi tudinem hab ere nuUiusPi*
Mentitur ergo rctipcuraqu^ dicic,quod admaginem Gen.t
militudinemfuam Deushominem creauit ?.Mo. Neqüaqiiam.
Pe.Gui igirfirduorum illbrum eredendum ëft pröpiieta-
ruraïAn xlli qui d ixicDcum reinullitishabere lnnilïtUdi-
Titulus V i l / .
lïémTan illi qui ait: Creauit Deus hominèm^Sc cetera ? V eer
eorum veracitereftlocutus? Mo . Neutrum fene eorüm
dièëndmn eft efle merttitum. Pe. Et duo contraria quo-
modopofluntin codem eflë , Deumlcilicet Sc habere i-
maginem & bon baberë ? M è . Hoe certe vólöe go mihi
cdilferâs,quonâ modb eaipfeintelligàs. Pe. Et hbepro-
fètto vërum cftDeum fciiiccc vc prædixiihus rei fimrlitu-
(Üném habere nullius , & M byfen veraciterdixilTenoui-
m us, quo d ad imaginpn & jhnthtudinemfuam creauerit homi-, '
mm Deus. Veridicus enim fuit ipfe in omnibus. Sed per i-'
maginem Dei de qua M oylës eftlocutus'; imagmem illa,
id eft , fórmam humanam neccflë eftintelligamus,quam
aflumpfit Dei filius incarnatus.MoiEt quomodohoefta-
ré poterie,cum eó tempore quó Êiéfc'us eft A d am, nódum
imaginëm illam,qiiam ÏDeum creditis alfumpfilTe ipfeaf-
fiimpferit?Pe.Etfiimago*illa nondtimeracin opere, in e-
ius tarnen prouidentiaiam fnerat atque vbluntate. C um
autem Yoluntas:eiuSnon mu;tetHr, quantum ad ipfum nil
obfta t, quin imago fiia femper fuifle credatur. Et hoe
quippealibi inuenimusin p rophetis, quod de futura re
quan preterita fintloeuti,flcut Efaias fub perfona Domini
ait. Dies vltionisin corde mco, annus retributionis mes. venit.
Dies profedo vçl annus non venerat,quæ tarnen quiain
corde fiioiamerat,iam venifle dicebat.Mo.Habes adhuc
|fu- aliquam aliam auttoritatem , per quarn apertius pollis
often dere,puerum ilium elïeDëum d çbu ifle& homiuéî
^ j Pe.HabebiytiqUe'multas. Ait ënim de eoECaup Paruulus
enim natus eft npbisy &.filius dam eft nobis, érvocabitur nomen
dus a d m i t f e c u h +prin-r
ceps pacis. Hæcenim nomina omnia, non nifi Dei rati con--
ueniunt.Mo.Tu male feripturam in telligis. N eque enirn
ita legendum eft,quod dicatur plier ille admirabilis vel
confiliarius,&c. imo ita : Ille’quieftadmirabilis,qui eft
confiliarius,qui eft Deus fprtisVqui eft pater futviri feculi,
ille inquarn Vocabit eum principem pacis. Sin aurehi,de
quo igicur diëtum eft vocabit.'Pe.Hoc mihi fane nullum I
after c i n commod um, quiaDe hsfic appellauit feiplum .Et
hoçlingùa bené patiturHebralcai ficut in libro Numcri
inuenitur; Iftaeftlex confecrationis. Cum dies quosex voto
decreueratcomplebuniur,adduceteum adoftium tabernaculi foederis.
De eodem namque diclum eft, Sc adducet, Sc eum. l
Sed & quod in eodem loco a ir propheta : Multiplieabitur
dus imperium,&pacisnon eut finis,fuper folium Dauid,& fuper
regnumeius, & v t confirm et illud &corroboret iniudicio & iu-
ftitiaa'tttodo,&vfqueinfempitérnum,Kocin<iu.a.nrzotum o- 1
ftendit puerum ilium Detim & hominem dçbüiflc eflë
futurum. Q uicqilid enim hominiseftjfinemeft habicu-
rum, Deus au tem SC quod eins. e ft, n anet in ætérnum.
Prætér hæc etiàm omhiainiufteiniiïi cohtradiçis de'no.-
minibusfupradidris, veftri namque döëiores, & C b r fe
ftum feptem nominahabiturum eflèdrxeftmt,&; hæc ea-
uerp pofueruht.Hoc autemin dilputationis exordio pa-
«um non firmatas, vtihiufte aliquid cohcradicas. Mo y.
A^kGr^0r&VerU1T1 noftros dixifte dottorès. PeC l
Adhuc &aliamdabo.fi vis auëtof icâtem, puerum ilium»
Deum eftefittutumjSc hominem. A it enim de eo idem
propheta ; Egrediet tir vu gade radiée îeffe, & flos de radiée dus
ajeendet, j
y &meUecitu,ftimmconfi^&‘fortitudmis, ftiritusfeientts J
& pie iati-s, & rep! eh it eumjpiritu tïmoris Domiui.Noufecundum J
vtfionem oculorum iudïcabtt, necjeeundunt auditant auritini ar- |
8,Ueti fed iudicabitin iuftitiapauperes & arguet in squitatcpro
manfuetis terra &percutiet terram virga orisfui, &Jpiritu la-
^HmjHommwterflcïetunptum. Q u pd en im a it, nonfecun-
■ t j g g i f oculorum tuâicabit, Sc cætera quæ; feduuhtur,
proculdubio nulliconùeniunt,hifi foliDeo.Homo enim
nmqaodvidericvdandierit, iufte aliquidiüdicarenon
Pars làne huius^uam tibi in auxilium âd-
ou^ttuuaroritatis^d hbc obftat oftendendum quod tu
M â l | oonrendis. Legitur nimqueibi: Et requiejcetfupèr
fit# y c irUS ^ ^ ^ ’JP^^^P^^i&'intelteâMfftiritusCon-
¥ttmoruDàmm. Si enim ©eus eflèt fu tu a is , daturus
^ u o effet hzec & non accepturus. Pe. Nih il eft quod
_££QQ^pixi namque tibi in primis in meaé exipfenal
l i E .Chriftus
eft cor-
Ghrirti
digDÜß.
Efa. 41.
Mundus
per defer:
tu iutelli-
gitur.'
ïyi.2j.
Pens
undo
none credùlitatis, tres iprum efle ffib'ftantias Chriftum»
Corpus feilicet,animara,& D eum. Et fecundum Dcita
tern feprem illafibi funt attfibiita vocabula , fecundum
animam veto feptem munerâporuit fijfdperefupra4i<5ta.
Hire qüippe anima pràner qü<ÿ ’erat Dei tari adiuii&a,
perfe quoque Omnium fiiitanimitrum dtgniflîma. Moy.
Ç»m itaque fecundumDeitâremfteptcm vocabula,& fecundum
animam feprèm ilia fiifeepérit munera^ veliin
mihicertcaperias , quid fecundum corpuseiâttribuas.
Pe.Licetridicuîofe hoc proféras.;tarnen n vis dfeam quid
fecundum carnémei attrîbuà'm. Dicir quippe idé Elàias;
D'abo in folitudinecedriim,&fethini,&myrtum, & lignum oli-
us,&ponam indefefto abietem,pinum,&buxumfimul. Per has
lane arbores feptem, corpus t hrifti defigharur. D é ali-
quo namque hoc deferto cùr diccrct, Cum femper in de-
ferto hüiufmodi arbores comm oren tut'? Per defertum
ergoinrelligfturmundus, qui tempore Chrifti aduentüs
°mni bono vatuus cratScdefertus.Mo. C um igiturcorpus
eius per arbores defignauit -, eut arborés qùælb fru-
â ifera s & preciofiofes in eius défignàfione non pofuit ?
Pe.Magno latis intuitu St ratione hoc fëcit. Sicut narrn-
que fempetvirent arbores illæ , nec aliquando fua vi-
duantür fronde,fie Sc corpus Chrifti femper viuum, fem-
p'ërtotum mariétSd inregrum. H a b eoau tem& aliud au-
«ftoritacisarguinentüm,adfcómpröbandum vniri potuif-
fe hominemdcDeuim Dicit namqué Elaias : Et dicent in
j die illa: Ècce Dominushofier ifle. Expeäaumus earn, & faluabit
I nos. Huhc cerce verium aliter non cùramus explànare,
j quàm dotftores veftri ilium dudu'm éxpofuere. Per eum
namque vénturumdocuerurtt foire, tempus,quo &Deum
mundus eilet Vifurus , ócdigirp fibi ad inuicem populus
J ofteftfurus. Hoc vero fieri poiTetnuriatènuSinilrcorpus .
j fieret quis & Deus.Hoc etiam quod ait prophetâ,^Vox fie- L uoma.
culatorumtuorûm',Êeuaueriintvocem,fimullaudabu7it,quia 0- do vifibis
j eulo adoculum vtdcbunt cttth corniertértt Dominus Sion. Hune |Hs appa-
rinquam verfilm dodlores veftri eodem modo quo dixi- !ruit-
j m us,expofueriinr,propter illud': Oculo ad oculttm vulcbunt.
i S ed & al1 u d p o fuir p replie ta [ per quod non minus’cbm-
probari pollunr lupradidta. Ait enim:£f reuelabirurglôria \Èfa.40.
Domini, & videb it ornais caro pari ter, quod os Domini loc uturn j G
eß. Poteft quippe rei vox fpiritualis audiri, ficut filij Ilrae lj
I vocemDomini audiérght'in m onteSynài. Loquèntem \Exod.2o.
veto non videbis,nifi fueri t rescarnalis; Item aliud quod
ait Zacharias i In die illaproteget Dominus habitatores Hieru- Zac^‘ 12,
j falem,&erit qaioffenderit in die ilia qUafiDauid, &domus Da-
uidquafiDei,&dngelusDd incoHjpeäueorum.EcrhQcna.mq-,
qüôd ait, & domus Dauid quqfiDd, vólu'it vtique intelligi
quod dedonio Dauid eflet nafcitUrus , qui ab omnibus
haberetur Deus. Q u od eriam zii,quafiDei,Sc non poluic
fimpliciterDëüs,iftlinuatqu6d is qui de domoDauid ë -
rat oriturusiin aliqùo minor effet,quàni Deus. Q u p d &
Dauid in Pfalmo teftatur cum diçit : Minuiflieum pauh-
minus * a Deo. Item Michæas: Er r« , in qu it, Bethlehem fa.
Effrataparuulus esinmilibus luda. Ex te inihi egredicpür qut fit [gelis.
Dominator in lfracl,&egteffus eiüs-àb initio a diebus sternitatis. Miches
Ho c quippe quod eft, fcc te mihi egredieiur quifit Dominator
in I/î'rfrij Iccundum corpus d i&um e ftj fecundum quod
princeps ille adirenturus erat in tempore« Q u pd autem
lequitiir, ér egreflus eiusabimdo àdiebus sternitatis, perpè-
tùitatem infinuat Deita:tis. H ö c enim D eitati attrïbuit
quod homini putó nonconuenit. Item Dauid in, Plàlmo
cum âicitifides tua Deus iriftettfutti feculi, virga dire ftiànis virga
regni tui & dilexifii iuftitiain & odifti iniquitatem, propterea
vnxit te DeUs,Deus tutis oieo Istitispràèonfortibus tuis,cum hoc
inquadicit,eum adqüerri loquitur Deiim efle Sc hominem
óftendit. Aiens'enim :£èdéy tua Deus irifecùlum feculi,
virgatlireâionis virga regni ttlt: nunquid non eum manife-
fte app ellà t DëürA ? Deiride cum dmt,dilexifii iuftitiam, &
odifti iniquitatem,propterea vttxit teD'eus,Deus tuus oleolstttia
prs confqrtibus tais , ad höminem eum loqui percipimus.
Nequé enim v èf Deum,Vel cônfof tes habet Deus. Item
pauidälibi.iri Plàlmoï Deus iudiciutn tuuni regt d a ,& itiftitia
tuamfilio regfls, Sc quçcunque alia funt in Plklmo:Dic nunc
quis eftiftc regis filidS?Saiqmon an ChriftuSj qrti de ipio
Dauid erat vencurus, dé filius eii.% nui.cupandus ? Moy,'
mm*.
'ffal. 71.
Chrjftus
Dauid