Pjalrti. 2 fi.
! Ôuid. Et
pi H.PeneL
fHicHai
Cluniacc.
: eft Epifci
Trecenfis a
T fui. 104.
Marc. iiJ
&Luc. il.
c
*InM-S.
cöpöfuic'.
P faim.7 o.
Ù48
poflfuricillum extingüëre : quia fo b s ëft qufdifficültatum
inftatitiamfalcü fuæ fubcilitacis ludificarë prænouit, diffi-
eile Si ànguftum,leue facir-&: latum oj^ïobriumgloriam
in di cât,defpc<ftionem qxaltatmhem cfle èbritendir; Q g
acculaßoptiihum'airtqfiemiuftiörem innoftraijuerela.
Si verum cüpioconfiteôPego fain qui peccauiyegb inique
egi.Qüidtntm tu feëiftiTmvplex 8c manfaetiflimepuer,&
inipfisarcanis v«recuhdiæ, recUifîone mirabili cûnfigna-
rdswix audes oculos leüâre ad téfpkere circü-,
fkntes î'&egoWdorehi àlriwmioinalti'oriol>Iiuione«CQi.
hi d i. Fa dus fum tibi liait vrfus >&leo, & fuperbientisoculidedignatïônejtenerftüdinemtuæmeritkinfregh
Idefteo
me&fumrepreliefido, transfer peccacumhoc à me.
Sedhâ&enusfi garruli& fftbuerfores fubuertunt te , am-
plius nön fubuertant: Në fëdeas cum confilio $anftatis&
cqm homïnibus virulentöS rermonesafflannbosnonco-
mifeearis S memqntoqüiähemoirraito audicori aliquid
libencer narrât. Sed quia mortui apices non poffuntap-
pliearequod/entio:
y. \ p i Nilmihi refer ibasiatta?nenip je vent.
Cbnfpçdusètiim;&cbnuerfaçio habentaliquidviuaevd-
hiptadsiquaiâ litterarum elemencanontapiant.
Ad * AttonemTrecenfem Epifeopum mltum mom-
tnendatiua & laudatiua.
E P I S T Ö L A . IV .
MAgnofacetdoti &fuo ffeàaliter Pa tri Frater Nicolausfuri-
apparerenonpoffêt. Vidiiniqiiosiniqueagere,&delin-
quetesexaltare cornu qubs ad vnüverbüEpifcöpaftsau-
doricàs poftèt fubruëçe,fim eosirrüereplactiifl'eti Sédex-
pedabarispaüiifperi&d é to n a n temalighom prPCellafe-
tiirius ridebatis,doheç.aut colliderëntur adinuicem, autà
ftiperioribus poteftatibus arcerenttir. Singukris virtusin
homihe ad illorü impatientiani i pàtientiâexhibereqiios|
habet in potgftarepuhire cum voluërit.Crtrrebac ftylus&
affedummeum quibüfcunqy litteris indicabat, donee re-
irofpexi ôeintellexi iongitudinem fèrmonisEpiftolç limid
teraexceiliftei Finemigiturfaeio > & rogp vt inreipoGtis I
fcüris aliquid referibatis &puerum vcftrütn riobilis illius
eloquentiæconlolationibusreleuetis. -
AdUagipum * Arcbui'ucomm tnultum ncommendattua.
gi facer dotio itttonß/ettuDei. Forfftan ftreuerentiæ à©-
guar qai canræreuerenuæfcribere non formido. Qu id e -
nimfëruus àd Do,mintim, difcipulusad Magifttu-m, ad E~
pifcopdmirfonachüs? Nihiltnihi&illi : cumillumfum-
madignitasymevilitâsaltacomponat. Taceboigitür,ne
loquens notam loquacitatisincurram: hnmopræfumam
loqui ad Dominum meum : jj ioeundumfiteieloquiutü
méüm. Dat fiduciam ftÿlo fermo communis, antiquus àmor,
indiüifàfaihiIiâritaS.Lâudatur*fefiangeliciinuliery
quia quod Habuif y& fecit ; ira & ego facio i quod habeoy
littetas Ijabeo , Ôditterasmitco. Feliqes litteræquænori
trahuntadinianiamiedadmôdeftiamjfcélijtlCientiajquæ
confciëntiç'poîIideEpuri täte m.Confummatusfenfus,qui
fie ferjfefttem exerftvc columbam non déférât : &ficco-
lumbamtëmperat, Vtferpens rtofi tepefcat.Sublimis eloJ
quentiaqù*nëcpræcipitatur nec^præcipitàt : quædocet
ordine m r* com ponit mores, patiêntiâm induit, loquitur
honëftatem. Erüdifalingua q u g nouic, quaiîdo debeat
profetrë fermoném, quæ tacet iMempörejm^Imq»*»^
profett totumfpiritum fuuni firnul., led referuat iu pofte-
rum, P edus prouidum 8c plénum confilij f vbireueten
tiafedet, régnâtdifctetiOjExiqdeftiaddmiriatur. Ç u id e -
ntm (ênfus valeti/fi fenfatanon facirpùs ? Quid fapientia
eft ; fî de fâpientiæ èccàfiône defîpimus É Quidii.tterae ft
litterarùm effedum hefeim.usï G^ id eloquentia, n io q u f
82 Èacere riort nouimus ? Qui feiïfatus.eft’vt drifentiat, îa-
piensyt defipiat.littèratqs vqcomoucat tefram.eloquens
y t linguofus appâreat, non habet partem in regno Ghri-,
fti & Dei. Iullus qui non cogncfuit litterätiiram, ijirroibit
in potentks Domifti.:^ MoÿfejS impèditioris & tardions
lîtrg'uæ, * præficitut lexcentismillibus armâtoru rti -, eligü-
turpiicatoreS & in d ö d i, Vtfapientes & PHilofophi cqn-
fundantur : & . . . . fibivèftdicat glöriatn de muneribus
creat'oris j perfedus animus & p e r f è ^ copöfitipnis pär*
tibus inßgnitUsquem fenibs mätu'dö^f fer trio diferetior,
t habittis reuerentrofhoneftauit, hanc vobis fprniam dul-
■ çtlltmè pâterimpreffit altiffimus, & invirtututnaltitudi-
[ ffèm vitaVeftrafôrtêxft. Qùisenim redius fentif*venu-
I ftius loquicurymoderantius yiuiDSed rie^ideäs ite rj adu-*
Llatörio fermpne,rer.upbnubilärefplendpre,ömit'täm cae-
(fera* Qüae vetoprae cæteris yi'rtutib. ih p edore veftto fibi
delegifprinferpatü, eä,nifi fallor,patientiaefti Vidiégo o-
! cnlata'frde popuio^ftemenies obftrepere,circnn}atrare,
plarimös dericorum turbari,terraante freiem veftram &
E P I S T O L . À V.
PRäscordtaliamico&reUerentißimo Magißro G. Ahhidiitcow, I
Frater Nicolaus tnborto minifierio bonumgradum acquirere.
Tibi lpli audeo fcribeie cui feribere multapræfumptio eft;
paupeitas enim ferilus &ftyli nuditäs fapientiam tuam re-
formidatj.&eloquehtiam reùerètun Virumquptibi cumula
ta felicitate CQnceßutp çft'j & fentire fapiétery,& pro»
ferre vtilicen Éc quia cogitate de fapientia fenfus^eft eon-
fummarus, ftellahtium audocitas fccip tu rarumfede m in-
uenitin te, mariecapud t e , de tefacitarmarium/ Eloqué-
tiae vero præconfidecatadiferetio in fubiimi lernionis cla-
ricate reluccs tanta varietate fe temperatj vt & d obtis.pr o-
fit i'dt nô defitfndodis erudituskrmô>lIh|ua pQ'litalyvul-
tus hilarior & rhetotiças fpiritus, amiçis placenSc-hec dilplicensinimicisjinfeliceminuidianifeUciari'gloriafuperâuit;
TibideÿtdupwlentâMlentqrum^Pmnium ftiftri-1
butprdc profuGori-fpiritu. Spiritüm duplicem infudû tib i1
fprfi^usintelligentiæfubtiiis &difcrèto«.E?^|atabhPJi'i-'
lofdphoSj&Giaramaticôslàudentt&nefcienpeslpquijlpquaci
diriüatione circuhfpnentrtu folus fuffiGis roihi, que
& (enfiis prudentior & fermo veniiftior con(ummât| pèrfedione
perficiunt.VidtégôGalliarüm Magifttos , qpos
famofi riôminis iifiago protulerat, ah te’tuam el p quçtia m
palpitare,& çomprellb murmure vrium.cxir.çpoftaftum,
tibi glonam,fibi verécundiamreportantes ; {êd/pjcfudi-
ciüjin quo eilet abyifus multa, no caligaiteiurit oculi mi :
fed v ^ociori ingenio ptasuolantes fUrtiuam feflEentia di-
* fnotis obfèpricafibusinuenexunt,. Accedjt a d h o j iqcun-
diortuæ mprtälitatisinfirmitas, quaeJeuerirateJajcitiani
eondienSihatuæmeritisineenditarcanû.vtno.epritrârius,
fed diffimîlis cæteris videafisy cp n ü cd d sh p n éftip rj^ au -
: reæ mediocriratis^ titulis ioftgnitus auaritiam6^ ambitiqriem
miio moderàmine pto'pulfauit. Caftigatafanulia,6i
dpmi Kabens vnde difeeret ,• J|'jion fecit pi'oxifnp.fupma-
Ium.Sc'opprobriûmnonacçepit adueriiisproximp§|fup§.
Sic fàpientie,«loqUé'ciæ & difciplinæ dotibus approl^1^ 5*
de eus Ecclètiæ ftngua ciuitätisypp'pUlorum exemplutn fa-
d u s es.Félix elles Trecis ciuttas,li cognouiffes & tu : fi ca-
mului^iuufdiæ,rnadtnirâtioniis glppa trapftuliflesy npm
quid dieâm,nëc obûbratotid fêruiOTë retu’ yçritate velare
cpnrendoyfeä defefo Qominis,& amicis par co, impu-
dicafrpndofitàseftillufugere & fugarè quêfèqui d,odri-
na.conlbqui veto liimma lapiécia eft, hitipla pellis inùidia
?&ipfum çordis roburexedeos , qU£EiVtramc]y- fup(lantiain
■moleftiori debilitacionepemubat.O fi mi hi datû effet ue-
fuper'adhærere tibi.audire' te , t u o cp nfo trio nôré m pu en •
Sed prbmifTa Habilitas 8c difctçtioris legis præiuratæpro-
feffîo fubmouent auditor]u, ôcviuenci c o n,ft it unfit leptAturâ.
Dumlmgu.Ç)tuæ;volubilitas^urepfermo.pe11^iftiii|di^
turyTulliü,au»Quihtilianü yel aftque ex ilfts y.çteribps of-
ficinis perpr^re cpnfitePr.'&liçét ïn multa (a^ientia mü|ta
fît indigriatioîfubïimitatc tattfë tuam 'fiumilftâs tanta cô-
ponit,-vcvideaturirnpletumin te.qupddiçituti^iw^n^'
tetua hutfiiliafitmei Excedifateoc,&mehftenuitarisobli-
tuSjlongum nudumque^,lümtuisoculispriEfentaui:Exeufet
ergo duleilïiine m agi (ter orationis defedum atfem
I hot foal i
'Jolitar'uI
fignikn
I Geiuini
I
f? &H
clum i
'W îi I
'3J v ilij
pelUiur fi f
Pfabn. îfil
frontofij I
volf ntia îndeteftandum clamdré emergèrp ; voste- I dus integer y &tegat anucitia quod imperia
Gdereqüietû,&êomdnitüvdllor,quoihfrëndensftukiciâ | uir. Sitinbeneplacitocutedignatioriis yc diguens mifij
minien"
KfcrW;
liM1
Wtoßde»
s» «A
h/vociiU
iuper.Re
B exittujmaitchi
ïïd p»r*bo
m n e x a -
mitiere fermbnem ilium quern fuperillam ialuatonsfcnrentiarodkereroIeiMs.
StfiliusV6 s4iberamt,vet®iibetieritis
vtliberetainqEtcpeccati. quifolustiu:IntermoctuosliberlefusCfeftusiporifilfEcsIerialfiliusDei.
A i*M r tim Twjinfiip 4>V"-
M c & d t l td u m .
I- P I S 1'. VI.
D EcaMfuo&vereftiofrAterXUoUiti.a Domino*[uperde-
(ewco»/;ma«iM^TibialiKrfcrib.endumeft,qwa
tibitne totadile6fioaec(5iTimi«Oivnus,Siqucm affettus
meusvcndlcat fibi's cocumquete coto ft trahere glotia-
tur. Exduobuseuim vnumfacimus&exclutimusbina-
f ium alter nicatis p rincipemtnedn nobis poffidedocum
dualitas,quosvnitas.commendataniniotum. SpBitualis
virtus eft vpitas 8c iilius vnitatis^ Vnitatntfaftigtum ; in
qua quicquid e ltvnumcft, banc tantam inter me & te f t
nitacero multiplex innexuitcau&tumpluralitas.&iftam
V"“ fimplicitatem compofitio multiformis efFecit.Dulee colr
“”’; loquium.bonafamiliaritaSjCo.nui^usafliduus.rcriptura^
* rumamorivenuftasconuetfatio'nis.morum gratia,Iuuen-
[ tutis!aequalitas, dulcedo naturie» difeiplinar rfiodeftia. &
("quodhis maius eft^ idem veils atque idemnollein vui
latrones-. Hac v ic e | fuftinète modicum quid inftpientiæ
meæ,fed & fup'porrate me : ômnem efiim mihi fiduciam
fuggerit&humilirâs veftrà&neceflîtas noftra i ôc illud
certiurfijin quorfiihi fpern dediftis, noftræpfinllitatis fu-
fceptio.'Sufcepimus Deus hiifericordiam tuam, cum füP Pf*l-\ 7-
cepimus focictâtémillam fbci‘lfa6ti' fupernarùmvilrtu“
tum quæ in Careuallis locis cumulatius ymnirtuntiir
propter eos qui hæredi tartan capipirt faldcis.,. 'Jsloa efter^>
.go vanitatisîbecafio, fedaffedio veftrafis; quia non ilia
quæinflatyfed quæ ædificatyin eaufàeft.Hocexcéflu libe-
•raeft ^nima mea licet arauiôribus fe Adftridam diffiteri
non poifit. (^auferamquidem meirrfr'amemetipram ,v t
non effet ferrno in linguâ'm eajfbdâffedui meoampliuS
knperare non potui,quin hoc faltem remedio cor meum
veftriscor^ibus corn rail nicaüem. Inrpa tiens animus meus
8c le verbis indi care gdftiensj & fo q u i apdeat 8c veretuf
»æftuat vtfeapefiativëretur.riedçfpliceat :làxotamen ba-
benaSjSdargiori voluntate totiïs in vocem fer or. Fairii-
liareerit fapientibus'tplerarè nëfcientem. Difqeflfàvobis
in gaudib s fednolite crëd’ere'quod gaudium meum plc-
num fitfivQùaleënimgaudium mihi e rit, qui in tenebris
fedeo,quilumeticceii,"lumen Clareiiallis rion video?O
lumen dcfeenden| à pâtre lnminum, ybi liment lumina-
riainfirmamehtocçlijvndeafrumptumeftvidelicet^Eu- ¥ hint
geniusPapa,!uminaremaius quodilluminetterram.Ô felatëm
fimplicitatis duos animós confuderiint. Super h$q; ( lix-tègioyvbi>vidi filioi Ifraef per prdines 8c turmasince- ^ usdcfcJ
omniä fpiritus tuu$bonus,&dulciori fupeffufus eloquio j dere y ©mites npgociofos1, 'ocipfufn nüllifm, omnes gla^ eaqt ad
mitigauit afperi tatpm meam,& quicquid enorme fu e cat,1 dios tenentes 8c ad Bella dótftilfimos ih fpiritü forticudif Clareval
in i^nfufamredegit. Noninuenic inme cultioris inge- ! nisterrampromiffionisintrareyibividiiponfamChrifti, p°J. *n|Jg
nij fiibtili tatcm , nee cloquentite glorfantis infignia, fè,d qu ^ fe re vbique rugara eft,fine ruga & macula: lllam qu?
iocuddiorigratia pneuenit isamicum fuum prjêuentum vcrè vulnerauir corfponfi ftiHillam, qdae in vno capillulo|
coluit, 8c cölcrc nön defifiit. Grata fafiê c o n fe e d e ra tio ,& o ^ llu li fcintillationë follicitètcdelorarnrègehi, An-
iu am a d u k tio non extorfit, quam nefciuirperfonacafe- gelorumDominum,FiliumDei Patris,&dixi:*CdftraDei 'Genefiii
Trcitdsynëcfortunëblandientisinalteraprofperitasfimu- funt h u * Üoneß hUaltudnifidomus Dei,&porta cceli, quam
lauft. Vbi enim inaequalïtasemifietperfonarum,non tam circumuölat 8c circundat legionum eoeleftium ffidltltü- jn-
amorqüainfaiior dicendusefty.& raro amicitis m agnk d‘oin lecurftatem&abfconfionemd turbine8c d pluuiä. |aadcm;..
tfido dëfortunaimpari pares animos facit. Nihil horum,; Harcvidëitis, leuauimefuperme, &in mentisexceffü ra- Clareval
obftitic nobis,quos qec pecunia, neefortuna, nee famofi ptatus,iuram&-ftatuipaup.erèm GhriftumCumpafiperi-j G
hominis diuulgata celebritas, fed m^grius amor felieiori. bus fequi, vt paupertatis prxmiuminuenirërh.necpotui
glonaëolligauft. Erubefcantf5.hilofophi, 8c Academic©- nee volui-diutiusipiritumaccenfum'extih|;uere :lè d in
rumlin^ujE cóuertafitur retrorfum: quie fimplëxSc com- breui, mulca, & multipliciaffeëfuummultitudine fübft-
pofitüm confundentesnihilfimplexëx’compofitis para- p u fta , veniad vos ficut de mari ad p o rtu in , de prpmiflo
bus elucêfcere crediderunt. Ecceduo redigütur in vnum ad praemium , de lahore ad requiem, adfpem defctefpera-
& Arlftotélicx lübtilftatis eneruatur inftantia, q u x 'v ë r-; tio n e : veni adJocum quem elegie Dominus ex omnibus
borum multiplicitaté confidens , indiiiifibilis vnicatis loCis,vubinqnalibifedereadpedesDóminimei>do.nec
ignoratareänum: Nee praeiudicat exterioris -habitusfe-v| audireincriminiimremitfioneminpacej,locus ille locus
paratadiuifiö: quianó colorveftihm,fedamopWrdium, faniftuseft , vallisnemorofa, yailisabundans,paradifus
amïcititefabricat maieftatem. Gaudeo fuper te, 8c vtram- .deiiciarum,graparum hortqs,in quo fi noh fucro &vixe-
quefortunam teviuente dérideo : dumaüt profperatibi po möïiar.Frauftaths grauitera delideriomeo,corämDeo
.communicata fit k t i o r , 8c aduerfa te compaciénce fit Ie- j loquor,quiafi éónferrëntur in me omnia regnamundi&
nior.' Si fortuna fuperbiens-iucidipris iniliigrati* cur- glpriaeoium,nihilefïet, fivobifcum&imlocoiilo non
fümabrupit, confolatio abfcondita eftab oculistuis,nee adefle coo tin g crct: ClarevaUis in affe6lu,Clarevallis in
t&M m • « . . ante fcrenrorem vultum tüa' fra c'i• es i• n d1 u•i. tq*' u à\m-v mihi fë-
renitasredderetur. Si demiilcens &^læta gratiofibrimihi
iocundicace reduxit :ftarim mihi mens lænor , vultus hi?
larior,fermo compofitibr inundauity felici animæ^noéle
vertenintin diem:fed mihiinfelici diem verterufitin np-
6tem,qui feparaueru n t nos corporali ter , cum cotde;n^n
pbftènt. Et licet fpatiorum diucrfitasinon minuat dili*
fkifu, Clareyalhs in priefentia , Clarevallis in memoria,
Glareyaliis in ore, Ckrevallis in corde e ft, & teneram a-
nimam tenerrimdrme’ditatione fuqcendic. Lib'encer quij
deni confiliunf-veftrum & fuftineo &T fuftinebo ; led fi
qua eft pie.cas, fi quis chariratis affedtus mifercihini mei,
miferemiht,& educite vintSfcum de domb earceris. : quia
careereft'vbiqueline vobis. N unquidnon impecran pogentisafFëdtum
.- cönuidtus tarnen & conuerfatip h ab e fit' terit a fratribus, immo ab;hoftibus nöftrisyt dimitcant
aliquid Viüa: voluptatis, 8t collata colloquia dulces ami- nosih loco ilio,d'önec yeniaf communis pater, cui repo-
citiasfkciuntdulciovés,EccemonaGhusfadtu%Iuminló- fitumeft,qöifpifitu oris fiiidiuidatintefdiem&-no6fera
gitudinelitterariiiti,fedftylumcutren.teminftigauiepiu-Nj vefmtëfdiemS6,diepa?’^unquidinftantocbnfiirótantil-
rimusaffëftus.Parcatafte<ft,ni,qiünouita'fFe(ftuin:&pro- i lumconfilium manëndi iifter vbs nön poterat iniwpiri?
liîTitatem depütet charitatir Foelix tu fed ego mul to feli-
cior:confocial;es animi corppream quoquejbcietatémre-
cepërantjinterirripro prçfentiafîtmemoriadonecvtriuf-
que gaudifim implçatur.
Ad1* Priorem & Seniores clareuaüis deemreceptione.
E P I S T , V I I.
DOministypatfitbrnreuerendu J?riori\R*&tonfilioJuoFra-
ter Nicolaus *fdcere mifgricordiam in tllum qui inciditin
RecordaminfPrioris-, quem ipfa fenedtus venerabilem
re d d it, 8c iuucnis quem bona voluntas & multavtili-
tasamabilcmfacit: qui non habent cohfolationem,con-
filiuihi|iftayob'i^ 8c ift-vbbis | fentio quianimisprbgce-
dior&egrediofvlrra jnodfimmese pufillitatis. Sedexcu-
let conipalfip, cpiodpratio aufa eft 8c prolixitarcm chari-
tas tegac: & quiapbft Deum oninem follioitudiiiem tpea
proiefci in vobis V“ fir in beneplacito veftr«.dignationisyt
mitcacis nobis Dohiinum * Gaueheru m quia multavobjs
*Huncpufa ejje, Gaiichcrum tfuSSyBeryEfiJi. 26J. appeddiGahetH
nuperad Clareval exClnniac. translatu & ad queleges p often Eptjldi i
Iii . habeo