6 yS P r a fa t io t i c i .
Pfal 36.
Pfal. 102.
Pfal. 114.
MICHAELIS
PSELLI INDIO«
PT R AM PRÆFAT IO;
E i r v s eff, in q ü itS c rip ta ra ,modi- 1
cum iufio i fuper diuttiaspeccatoturA multas.
Melius igicur etiam vera dicerido bal-
butire , quam mentiendo Plattfnis co-
piarn, Sc grauitatem exprimere. Ne -
queeriim tuncadmirationemraeretur
oratio, cum profluens extra limites fer-
tu r: fed cum longitudine modica,fententnsabundans,
acdiucs fuerit, & inbrenitate,perfpicuitate,venuftatif-
que n eg leû u , quod neeeflariàtradendum eft, quodque
cum in ipfa do&rina, tum in moribüs fplendet > compre-
hend^ rit, atque in medium protulerit. Spirituales enim
fptritualiacomparantes,&diiudicantes, vt facrarumliterarum
. non ignari,& pto b ati, haud nitidam i figuris inuolutam,
tornatilem, Sc ab artificio profeäam compofitionem,
: verborumque ornamenta ,• ( in quibus fæpenumero exA
quifita dicendi exercitatio mcndacium occultât, quoin*
confederate legentes-j nee leéfcaexcutientes detrimentose (
irretiuntur ) verünr illuftratæ, Sc. Euangelicis oraculis |
confirmât» , & ljuanquam non finebarbarifmis» &fo-
lqecifmis -pronunciatæ veritatis oratipnem defiderant.
Quare quicunque ifta fideliter.nülla inüidia, nüll^curio-
licate, citra omnem Emulationen! frauderoquclcgcrit,
in paUeis, nec obfeuris ihterfogationibùs, præceptis ,&C
refponfionibus, quæ diuetfixæratibus à do&oribus Ec*
clcfiæ Catholic» > tanquam ciufdem luroinibus,äcfide-
til is fuper neceffariis quibufdam fidei noftrae capitibus
dilucidè quseßta & explanata fu n t, inueniet. Q u *
quidem ftudio & laböre n on midimofââiffimusfolita-
rius P h i l 1 p p v s ad aedificationem , & yriliyatcm
faluari cupientium in vnum corpus collegjt« Ne c ilU
folùm, quæabEccleûæ magiftris feripta ,-fihi conquiren-
da duxit; fed multa infuper ab fe inuenta, & exeogitata,
orthodoxorum, proborumque animis falutariaadiecit*
Itaque in hoc fcopo ac fine, cordis oculum ^ fie e te oportet.
Oratio namquç ftru ä u ra , yarietate ,feftiuitate &
elegantia quodammodo transformata , traétationi pro-
pofitæincommodât,dum latentereorum quæ leguntur
lntelligentiämfurtfpjt, &offußs ten t bris rçm ipfamper-
fpiéefe'àc pehetrarevetat; •**
Porto femetipfùtwaUoqui, Si perptofopoposiam^hoc
eft.perfonae fidionemj animam interrogate ,& rurfum
dubia, feudïfficiliafibimet'di(Ibluefe,tum iis qui fuble-
ge antiquai tmp iis qui fub gratia viuunt vixerumquefb-
lemne, & vfitatum eft. Benedic Anima meaponiino, ait
Dauid : Sc conuertereanima mea j| requiem tuam. Et de cP
qui non era* in Deum diues, narrat Dominus, ita locu-
tum, dicam anima mea : anima, babes multa bona. Et hy-
mnographus,anima,quæhîc funt,teraporanea
funt. Etabaliisaliaidgcnusfaep©
fcriptafunc.
ER /E I - 'A TK )
PHIAL I TI, SVPER
EMË N D A T IO N E D I O P T R E , QVAM
H O i T A T V B E A TI S S I M I Ö I 0 N Y,S II , M Etropolitae
Mitylenes, domo Peloponnenfii,8c
cognomento Euzoiti lufeepit.
OLVldEN hoc D IOPTRA IhfcrtptUtn, k
Pbiltppo viro fanfttfitmo compofitum ejfe,
fuadentibus , &hortantibuspannttm & obfectm
dantem, non fuopte nutu , ac nluntate id confe-
cijfe,vtperfeiam rtotum, Aon e£t hie verbofiusaf-
ferendum; Philippo, inquatii, qui temporibus magni Imperatorif
Alexij, infiar corufciluminis virtutis claritate ejfulfa. llludcjtio-
que certum eft, tpfum abundaffe, & hie etiam abundareopimit,
at falutaribw commentatiombus atque fententijs: quitspartim e
Scrtptura fanóta dtriuauit: partim ex femetdeprompfit, aedigef-
fit. Caterum quod ad didionit elegantiam , & eloeutionis lepo-
rent, concinnitatem, ac mmtvum attinet, non bene fe ret habebat;
quod tideiieet Pater iUe admirahdus hoc, vtapparit, in minimis
duceret: defola veritate, vtilitatej3 hominum laboraret, qua nihil
pulchrius, nihilfruduofius, netpfa quidem velfapietitia Platonic
, vel eloquentia Demojlhenis, vel grauitas Thucydidis. Quid
enim hac omniafunt, f i cum fententiis hifee lefiijsimis comparen-
tur iquod non ignorant, qui eas rtoruht. Sed baftetius ijlafuit
huius libit conditio,pulcritudoqj Dioptrafententiarum cater a baud,
fanipukhra v 'tdebatur--, fed'erat duro fruftra, ac temerè pronfto
Jimilis. Aut ( vt alio exemplo rem declaremus) arborifpeciofts
quidetn pOmitgrauidU & dnujla; fedfoliis nufqUam command, &
iicircoadaffeftit indecora ac inaenuJla.Porrb bonus Lesbioru Paftor
Dionyfius, cum in librumpc, vtdiximus, habentem incidiffet, ita
incorrefttim & in for mem retinquendum non putauit; nec reliqutt:
fed germ aria, & diligent i opera noflra debitas ei eniendatioriesadln-
buit. Quantum quantum tntin toto ópere falebrofum &abfo-
numerat, ceu marcidum quoddam fenium »fiuefyurn abradens
qud[inouum,acïegeiumpïapitit,fepülfaindeomtii barbar ie, &
quidqu'td in confecutione orationis vittofum erat. Contra, nitore
concinnitudine, compqfitwne, certaifc numerorum moderatione in
duHa, & vbifyluceperfptcuitatu illata. In rebus autem ipfis nihil
vel contra(tum,velablatum: fed omnia ad auctor is memoriam Integra
conferuat afunt. Quod facile cognofcet ,quinouam hanc,&
recentemDioptram cum prima & vetert ida collat am per pendent
&examinar'tt,inq3fingulisfenfum ponderar it, acreliquam oratio-
vimtxphrarit. Vel coco apparet, vt Plato ait, "
PHILIPPVS SOLITA*
R IV S , P E C C A T O R , A B IE C T V S , ET
p e re g rin u S jC a llin ic o M o n a c h o falutem.
jS«: È t it ió n i tils qudnquam inuitus,pro-
~ ptcrobedientietamen,&charitatisffua:pm
obfecutus, «Scexpleto munere , quod mi hi
impofuifti ( venerandc Pater fraterque
Callinicejomniaverfibuspoliticis.&libris
quatüor, intdrrogadi ad refpondendi forma feruata com*
plexUS futh. Anima qiiérit, Caro rëfpönder. Sunt
autem res huiufmodi, quz non ad aures tuas demulcen*
das, fed adariimamekhilatyndam valere poluint. Ho fed
libros accipe, Si fi quidparü^cónfentaneüm offenderis,
imperitiad rufticitati^ue noftrs veniam tribue: nec in verbis
ipfis inhere: neu elegantiam inelegantem confidera
(’lane enim nihil in his'^nifi vulgareineft.&agreftiinfcitia
plena funt omnia ) fed qfferentii obedientiam aepropo-
fitum amplctftere. Q^tód fi quid ïaüdabilè didu.m oc-
currerif ,ad Deum auótorem referatur ,illique, vt par eft,
laüdes dicantur, & gratis habeantur, qui etiam idiotas
Jtdemohi*
___ _____
Now eandempoenam ante, &poH initamfacerdotij dignitatem
exfoluemus, ft peccauerimus. . Qui enim ne tantum quidem honorem
temfuaiti inihfifmiiate pcrficic. Si quid viciffim imper-
feâie Sc inaniter feriptum repereris, human« imbecilli-
adepti meliores èuàferttit, multhgrduiùs, & dirtus iurepu-
tatiignofte : quæab igaoratione quadam maiotc irope-
nientur.. Honoris quippe magnitudo peccantibus fupplicij fit augment
dita : net' quæ voluit, nectjaemad1n,Qdmt. volult liccns
mandate potuit. Et quoniamfratrum iuflis mus geren-
dus eft, hæc tib i, P a te r,& fta tc r mulco cum timoré , 8c
reuerentia confcripfi : pro.que captumeo perexiguoeia- — W l . . .
tri,fcriDturisneceuaria ytiiia , tuæqucianaitaticpndu- 1 fupçbciômüitatur. Iudex amem totius o rb is . an non
cibiliora ' maeisqi opportuna deçerptalibens m iß . Pie; j ita omiies iùdicabit î Cuti vênetit ad idd.cium, crim,-
Mberis Deum pro me ailiduo, Pater imprimis venerànde, j nibusobnoxioSgtatiabaprifmatis.qùàdiilifqqrumvul-
auo tnihi deliû a roea condonentur; &coeleftiabona tiémmrotdibusinquinâmWridenudabit.acium.Reu^ru.
° /• . . ciatibus mandabunturfempiternis.
um. El qutiiidignos confier ant, earundem cum ipfispoena-
rum reifunt, tametfiquosconfiera#, non n'ouerunt. ]
— &fîmul, vt ait C an o n , omnem dignitatem ex u it, ac
pro Papa fit Apopapà,câh6nibuIque fubiectus , debito
aiidientiura t a p  s re d d it& v iitü -
confecutus, rfegnoilloperfrui qüeanû
Omiies qui in circüitu élus funt, offerent biuriera ternbili, &
eïqnt aufert fiiritum Principum. Nam apudformidabletllud,
duunumcfe tribunal iUfii aftiones, feu opefàfua tanquam dona Üeo
offerent. Àfingulis autem peccatonbusdatus illisperbaptifmum Jpi-
ntus auferetur : atq3 ita atetna illospcemt excipient.
Chryfoft. Nihil confer tbaptifmus vit am non bene reftefc îri-
fiituentibus.
Qui habet mandata mea, & firudt ea, iüe eft qui diligitme.
Qui autem diligit me, fermonesmeosferuat. Si entmego pater
fum ,vbieiï honor meus ïEt fi dominus ego fum,vbi eff timor meus i
Gloria patrum, fariftitudoßiorum : & dofntnorum honos ,fir-
uorum timor.
ty rillu s. Nihilconducitnobis, Cbriftianorumàppeüationem
tffe confient os, nip etiam opera fiquantUf. Scriptum eft entm : fi
filii Abrahæ efletis, opéra Abrahæ faceretis. Sicut enim
corpus fine anima mortuum eft:ita quoq; fidesfine operi-
b us m or tua eft. Haud enim quidquam valet fanitas fidei,fi
moresfirst corrupti. Nam &fi omnem fidem dégmatumqj verita-
tem compte ftamur, & à vita innocentispatrocinio inopesac défini
fimus,nihil‘obftabii, quitt in geh enna ignesfempïternàm qrfuriab. .
riptamur.y
Effet liquidem a ratione alieniflîmum abfurdiflîmunique
, tantum Beneficium, tan turn que donum vnà cum a-
nima ignominia affici, atque condemnari. Gratia igi-
tur priuata, tormentis deditur. Née folus Bafilius iflta,
quæ dixi, feripta reliquit ; fed alicubi etiam éloquentiffi-
musChryfoftomus, & cumhisÀmphilochlus,tres,in-
quam,htVelut Ecclefiæfidera, magiftiicj-, Ve rbi D e I
maximi àc prîéftantiffimi. AüiMÀ.Teftes tu mihi nô fper-
nendos, fidequedignifiîmos memoras. Naminoreduo-
rum,aut trikm tefttumftabit omtie verbuni. Qqodfiplures
producere potes,age,producito : licet enim teftari pluri-
bus. C aRo. Ergo aliUih teftem audi, cui crede, cui fi-
ID E M A D L E C T O R E M .,
Prudes egorudis qua poffum facultate differo,eo‘s^
proviriltmeaadmoneo,&homr,&tamfaculart-
bus,quam monafticis hominibtu munusipforumin
_ mentent reuoco, firmone prôrfus ïmperitis, vt-ego
^ fum ; neq3 ad faciendum orattonem, iffam^artem
propenfis : ' ne% rhetorum extmtorum, & fiientia mgtfirorum’
cupidis. Atque bine eft, quodfcommata,&reprehenfionem eortiiti
non horreo, qui aliorum lap fus irridere confueuerunt. Sedquod
pot tus foleo )idfapio, & loquor.
Pfal.7f
DI OPTRÆ
REI CHRISTI An
æ l,i b e r PR IM VS,
C A P VT I.
Perfficue demonßr at ur, fidem operibut defiitutam
nibilprodeffe.
A n im a , D i s c i ï v l a v C a r o , M a g i s t r a .
N im Av TéïhJ>us3ntiquuraeft,immà I _ . 0
antiquiflimum, quo nos ab omnium 'd em h a b e : verba enim feripturæ funt. ô sn am q u eC h ri-
conditore ac principe fabricatæ fumus, i fti, & maghus ille praeco Paulus, Hebræis, qujerant Ro*
vu,uHi animal h om o , ex vtroque-mutv mæ, feriberis a it, Circuncifio quidem prode ft fi legem obfirues,fi RoM-t ’
d p , inixtura ac temperamentumnobi- I autem prauaricator legis fisi circuncifio tua praputium fafta eft.
ljffimum. Ego veto v f $m hune d ien t Nam cit'cuncifiohis iri Chtifto quæ caufïà,aut quæ gratia?
nihil ex te p e rc u n â a ta , nunc primùm nec etiam praiputij, fi adfit gratia. Mandatorum obfer-
domina famulam interrogabo.Tu te érigé,&doce alacri- uatio prodeft,vr ait : neque enim auditbres, fèd euftodes,
ter,mihique defidiam præreritam ignofee, C aro. An, j.&fadtores legis, fi in eoperfeuerenri iuftificabuncpr. Sed
ego, quod imperas, d etre âa re queam ? tametfi ita erudi-.
ta non fum, vt tibi quidem videpr. An im a . A t enim nec.
egoartiumdifciplinis imbutafum. Loqüere igitur, & o-
mnipofito metu refponde ,quæficaqj meapromptedif-
folue. C a r o . Aufculta ergo,& d iâ is mets attende. Sæ-
penumero d çompluribusaudiui, homincm animantem
eximium, omniumq-, animantium pulcherrimum , nun*-
quamdeondieprefuqfuppliciis traditumiri, fi modofa-
lutari ablutus lauacro, ac fide prædicus fuerit. Ablutionis
autem, aefimul fidei expettem, iufté pcenas fubiturum.
Quos quidem.pro eo ac decuit ignorantiæcondemnaui.
Infignis namquç, Sc d o â o r maximus Bafilius ita fèntien*
tes weilè rqfelïit* optimeque docet in. haue fèntcntianu
Cum feruu$ quifpiam dominum ofFenderit,.&oftenfiö
ilia mifèratidnem penitus excluferit, vt fêçundum legerti
poena illi infligenda fi t , primum omnium dam n atu r, gloria
nudarut, fpoliatur & eijcitur ijs quæ habebat bonis;
tancleùique commerjtæpcenæaddicitur. Præterea lexy
Sc difeiplina Ecclefiaftica feruatur, & d im qurs facerdo-
tumdeliqueritj.fîuéinférions gradusfuerit, fiuethronb
Epifcopali clarus, fymbolis facratùm veftium exuit ur .v-*
totura ex ipfb V e r b ï ore difeas licet. Non ômnis qui di-
cit mihi domine domine, &nonfacitqùadico,intrabtiinregnum
ccelorum s fid ispotius, qui impletvoluntatem Patris met. Ne-
motedecipiatj nemP fibiblandiatur, quafi fides operi-
busdefticuta tibi falutem afferre queati Fides fine ope*
ribus,fciasveiim, inutiliseft: & viciffim opéra fine fide
nihil Valent. Qiiapropter fi faluari vis , Sc foelicitatem
illam concupifcis, fidem & opéra rite coniunge. Anima.
Expone igitur, quænam opéra in tell igas : vt vbi co-
gnouero, ad ea r ç â è præftanda feftiuem*
Agedum,dic,doce,recenfe.
f n 4 C A P V T