• A '
Chriftia-
Id ye|J
fcypus.
SjM.6%.
Hypöerifis.
Piouer '
faiumÀ- I
riftopha-
nicüm à |
fetuoMa*
marucho
du Öfum.,
Matt. I y. i
» Do#, j
dæm.
B
iîzech. 13;
| | PlïCfr-
Ibidem.
c
Prôphe-.
tia yeta ;
qua:.;,
P rogn tails
yera.
Liberum
atbitjiiinj
cuiuis
homiui a
Dco di-1. ,
tuin.
D
Délibéra-
De ftelliî
quidlen-
ticndum.
Niut&Thefaiit:Orth. L t é . 1V .
éïibüs deperidét. Ô p o itet enim, vt qui veri Chiiftiani forcequisaiuuniet,eas beilorum qüidem aliquancfo figna
.nomtn non mèntiunrur,omnià vno eodemque m odoe- elïe, caufasvcio nonirerm; Siquidem ex aëcisqualicate,
( ciii alio atque ali o cnodbà Sole & Luhayariseconcvecio-
nés, feuimpreffionesjaccidunt ) 8c habitus in nqbis.&^f-
fediôriès coriflançur; Habitus autem inter ilia çenfen-
tur'j q u i in noftra potëftate font pofita; Retinenturenim
ràtione,&reuocanturjfi diuertant.
Lunaris eciam orbis perfeétio 8cimminutio non pauca-
rummucatiomïm eau là eft, vt ex pifcibuSteftaceigerreiis,
& plèrifque arboribus c o n fta t, quæ cùéïcunt 8c decre-
fe u n t, arque quodammodo Lunæ mutaupnibus comnuncient:
qute a diuina prouidentiä prouehiuntf^höc
cum Dauidepfallentes, Adbafit antma meapofl te.
Qubdfrquis liftgua quidem Deüm efle fareaturVcuius
nuiu Sc eonfilio eundb» fu2cedant, vfcundta ruentis& in-
Ipicientis' jfixoautem pede errori aftrorum inhsereat, qui
ficrjvt (i nihil aliüd ägac,, öfätioine tarnen virii pietäti ad-
fetre non videatür, cum mentebarbatis moribüs inficiac?
Gentes enün quae Deum non n b tu n t, aftrorüm figuris 8c
cbnftellhtionib9,vclutbiäntesMaroäcuthi)innituntur:&
eorumefFe&ibüsöbftupefcunt. Deus porro'haecde iure
de illisdixerit. Populus hie labiis mehonorat ,cor autem eorum
longeeßa me. Sme caufaäutem colunt me, docentesdoärinas &
man data boniinü,aitendentesßiritibus erroris,& * adfälfiloquas.
Vatum nixgis a n i m u nva p pellent e £ 'i'quiaea quidemfci-
re fibi videntuivquaeiupra ecelos,Sc fub terra funt, necin-
terim ad u em in t, quanta rnentis cacitare laborent, &
quantopere fallänr.ur, at quein eande mfecu m fraudem,
Sc idem exitium, eospettrahant, quofeunque fuos in cafi
les pellicere potuerint.
I ' E
«etil*
jVdlortffi,
i i S l l
p |> | | !
jJ-unaqni:
P & T
cacioiu,ni I
,raafa.,
|Óftrea.
rArborcs
! Comweirïf«j;
patiuntur/" ' ^
InterdumverbdiuinitusCometa: conflanturjqui mortis
Reguln figna prae Ie ferunt: qu® quidem iis in.fideri-
büs non apparent, quae ab initio creacafunt; fcddiuino
numine nunc procedunt , nunc denuo .diftbluuncur.
Quandoquidem illa quoque ftella»qua: fub humanae fa-,
lucarisqj Domini propter nos in carne natiuitatis tempus
a Magis vifa eft.non ex ftellarum niumero erat,quas initio
Deus creauit; quod perfpicuum erat vel ex eo , quód ia.nv
ab o rtu a d occafum, iambontrdab Aquilonead Aufttum
Stella,I?
Magis1'
appaian
quali.s.'j
Matt.2. '
lisenimquiparurniaptunt, nee fpem omneminDeo J curfucontenderet,alias etiamde'litefceret, aliasemerge-
repofuerunt, facilcm & quibufuis exprompeam efle fucu- | ret. N ecenim id Aftrorüm ordöfert,aut natura,
r or bin- cogni c ionem perluadent ,atque rnotiii aftrorum | Obiiciat vero eorum forte quifpiam qui Aftrologiam
eatribuences,quae diuince praecellenti* propria&pecu-1 mordicus tu en tu r, in eorum, quxaduerfusartem In am
liana lunr, a (ana errorisque riefeia opimone ebs abftra-1 congeruntur,recriminationein,prjedi£tionibu_s;plerifque
bunt iquieunque ad anilium nugarum infnliuracionem finem fuum obtigifle tandem, iccircoque non null is ho-
proeliueshverint: quemadmodum etiamProphetaEze- minibus fruftra & temere condamnandam Scexploden-
chielait: Htedicit Dominus Deus. VaProphetü inßpientibus: damvideri. Atvicillimaudief, A item illarnmutatio-
quifequuntürJpiritum fuum, & tiibtiyident. Nunquidnonvi-1 nbmaëris magiftrain elTe, q u x 5 olis & L u n s defeótum
jionem cajfam vtdißü,<&diuimutanem mndacmlocuü eßis} pro- j p o tten d a t, aljaquehuiufmodi humanae virae vtiliat praedi-
ptaeaertt matmmeafuper Prophetäs, qui vtdent vana, & dm- j eere fc ia t, at eotmn quae diuinoènutu dependent euen-
nant méndactum. - ' ■ j turn portendere,non itemdidicei'it: vt tacearn rnalotum,
C^iayerp ipfaequoquemulierculxfuturorumcogni- quae hominibus impenderënt, iam iamque vrgerebccr-
tibft'em lïbi vendicabanr, rurfus air P rophete Dominus: I perent ,pleraqued Dep prccibus,ieiuniis,;& oratiqnibus,!
Et fK, Jth hominis, pone fact m tuam contraßlutspopuli tui ,qua flexo in melius co mmu rata eile: yccx Niniuitarum cpn-
prophetant de eerdefuo, & vaticinarefuper eas, &dic.Hacdicit i iierfione perfpicuum eft $ qui de Deo tandem piè feritire
DommuS Deus. Va qua éonfuuntpulutllosfiib oinnicubitomanus: cceperunt,nee illa ab eo petëre dctreblarunt.qu^ ei pecuflftrolo.’
I
gia quifî I
pi alt«. ;
genem ia
ÏFhilmhi t
■de Afin-' j
Ninini-|
Mum,
iönu«.
&faiiunt ce fuit aliafub capite vmuttfaatatis ad capïendas animas.
Et violabant me apud populum meumpropterpagfiüum hordei, &
fragmenpanis tvtinterßc'erent animas .qua non moriuntur. Et vi-
uificarent animas, quanon viuunt,mentientespopulo meo credenti
mënâadis. - -
Sicenitn le res habet. .Vera quidem Prophetia,& futu-
ripraeditäio, pro familiaritate jquaepetenti homini cum
Deo intèreedit, ôr.pro eius fide,qui futura cognofcere cu-
pitjdiuinitus exhibetur. Ac ex alliorumreuolutione,hu-
iulmodique conllellationum fitu nulla prorfus futuri co-
gnitibdaturi-1| f|
Nec eriim ex ijs'humanarum rerum adminiftratiode-
pendet :fed pluuiarüm,& ëarundem defeélus, item frigi-
dj&caUdijhumidi &licci,demque ventorum &fimilium
rerum ligna promuncut ; aâ io n um vero noftrarum nulla
prorlus.
Cura enim liberum nobis mundi opifex arbitrium
concelleïit j aâionesnoftræ in poteftate noftra funt. Si
enim lecundum altrorum curium omnia facimus, quae-
cunque tan,dem à nobis fiant, ea necelïàrroiîunr. Quod
autem neceflàfio fit, neque virtus id , nequevitiumeft.
IamJi neque virtutem neque vitium aflequamur f indigni
fumus,quilaudibus aut coronisdecoremur.probrisque
aut fuppliciis afficiamur. Imb Deus iple iniuftus depre-
hendecm,qui his quidem b o n a , illis vero affiiâiones im-
mittat,nequeeaqUaî_Icrëauit prouidentia fuaregcrecuret,
(i neceflarib. cnnëta fusque dequeferantur. Immoetiam
liaria (unt : quemadmodum etiam ex libera Moßsbratio-
neconltac, quanon rare inter,ceflit, quo minus Ilraçlem
Deus internecioni daret< Hocex Aarqne quoque coirige-
re eft , qui cum Mobs confili u m fecutus , acei rainccnfum
Domino obtuliftèt, h o c .p a ä o exalpetati rc-bellantisque
populi interitumrepteflit. ' '
Multi etiàm eorùm q u i ad bellam proficifcebantur>
cum IîbiàDeoviâoEiapromilTà.eflet,eamque fepenbiam
adeptos vidèrent, infuper & fore Iperantes, vt terra pöti-
rentUr, quæ melle laâ eque diffluerec ( y t qui feillamali-
quando poflelTuros à Deoaudiuiflènt J propter peçcata,
qux inrefuenerant, fundirus fuccubuerunt, Palæftinos
præterfas aggreffi, terramque deferram corporibus fuis
inftrauetunt,atquem Mofcm & Deum ipium midtafe-
piffiinèdebacchaci,hæca Deo & Dauide audiuerunt^;Ni-
btlproficietinimicus ineo,& film iniquitatis non apponetiiotere
« . 1 tem : Inimieos eitts in du am confufione. Item : Odiohab entes
eum in fugam tonuertam.
Prseterea etiam (céleris eius ergo , quod in ^riam ad-
milfum eft, parumabfüit^quinHierofblymathalamjs fuis,
atque ctiam calceis priuata perfecutionem pateretur, &c
in deferto pemb&aret.
Quid verbis opus eft,ad ea !igillatimenumeranda,quæ
ab omnimoda,& hominibus imperueftigabili Dei lapien-
tia & virtu tc , deniqoe fegaciilla prouidentia varie dçeer-
n u n tu r, & alio arque alio modo fiunt, pro ycilli placet,
fingulisque condueibileeft/'Proinde cum diuinorum iuij
lip,
W«w.i6.
G
luperHua in nobis ea pars animas fuetir, quaerationiseft j diciorum altitudo nullibominumcogitationiperuialiti
particeps. Namfi nullius adtioniscompotesfumusyfru- j quam nimirum aut intelledlus humanus aflequi, autna-
ftradeliberamus.' Ranonalis enim pars anim* homini- turalium return (cries expromere nullo modo pollit, qui,
bus deliberandi gratia diuinitus data eft. Ex deliberatio-
neautemratio&liberumarbittiumelucclcunt.
Itaqiie ftellas nullius eorum quæfunt caulàseflè , vt
nec ex'rebus creatis vllam , atque adeb neque iis quae flint
ortum}nequeiis quâîCûrruptioniobnoxia funtinceritum
a die n e,i m 0 pi um ar urn, & earunde m defe&us,arque cx-
cerarumae’cismutationumfignaelTe dicimus« Necmale
quaefo, fieri poteft,vt ex dementis naturae obnoxiis-, qu£-
que nihil arnplius afiecuta fu n t, quam quod iis ,quse funt
accenfentur, quidam futuri feientiam polliceantur?
Mirum verb, ni progreflus vlterius, feeus cu, quisquis
es,quiaftris prtenotionem futurorum adlcribis, te^npPta
quoque adiicias, Sc ea^epro animiarbitrio nunefubtra-
here, nuncdifttndercprasdices; quo tamen interfignio |
rjw« r . r facukas
.jiilofit I
Pfal.nK
ffrl f l
Acrrus «
Aftto'9'
Laps io- j
furgit« ,
flius eft,
jP ro ^ l
jecarum.
|ides ..
5)fmur-:
■------- p A d u e r fu s K_/fnt ea r ta n a s H d r é fe ï.
fâcûïtâslïfe dignofeitur, quæ vitæpræeft.cundaque fup-
peditat : quemadmodum^etiam ex eb, quodfuturanon
i.?S>
nmm»quàm præfentiaperfpcdaSccognita habet. Atque
vt hoc exempli gratia proferam , ille quidem bellaturus ,
vel etiam vaftum maretraiedurus ptoficifcitut : fiiC vero
Aftronomieamartem profeftus, fi cohfulatur, vidtoriam
femper Sc cucam nauigationero, Aftronomica Sphætâ pti-
us eum in vfum fabreFada,promittir. Cæterum illirebus
ex maiore parte contrâ, quâm promifl’um fuerat, gdftis,
rcuertuntur. "Hocaütem Aftronomus aflolotagere, fi
qui ilium conlulcuriadeunt.
^ Nemo enim eum vltrbaccerfat.quiaftuturatriftiafit
prænuhciaturus, quoniam ne Saulus quidem Pythonil-
lam quaefiuillet, fi malaillaprænunciaturam præiciuiflet,
quæin pofterum fubiturus erac, quamuis ipfe vel fie in i-
pfa fere maliacieprocederis , tanquam propriis viribus
frecus vhaud quaquam prselium diftulerit, neque legatis
ad Palleftinos miffis feedera petieric. Q u o d fi quando
vera prænunciafte d’eprehendatut,idnequaquaaftrorum
reuolutibnibuscontingit: aut quia fic eorundem feficus
habet,Sc motus. Sedinduftriæ, imo.potius,vt ita dicam,
coniedturæ Afttologorum inuenta funt, qui femper optima
quæque fibi pronuncianda interrogancibiis, Scprd-
miccenda proponunt.
Nam perpétua rerum verarum prædidHo propria Dei
eft” Sc Prophetatum eius, nota: qui futurorum, quæ vati-
cinaci foncY nullum non verè prtedixifle deprehendun-
tur. " ' . .
Quodfi quis vix tandem veri quid aliquando conie-
dlarit, hoc eius indicium e ft, qui quanuis artem fagittan-
dii minus calleat, quia camen tela fæpe redtà in feopum
dii igic, aliquando etiam ab eo n on aBerret.
Ex contrario etiam qui vifu fan,o eft, fi vno curfu redlà
viamperrexerit,tan tum abeft vt fupercilium to lla t,m a -
gniftcëntiiisque de fe lèntiat, cum potius etiam aliis aber-
rantibusjiple pudore fufrundatur.
Qiuodfi quis videndi facultatepriuatus vno curfiivi-
am ci era oftendtculum tranfierit.non oculis,fed forte for-
tuna curriculum huiufmodi abfoluiftè cenfebitur.
At verb fi iiixta Chrifti (ententiam,: Nemo poteft Deofer-
8irsé'M<<wwK>»<e ,illediflèntanea prorfus Sc ex Diametro
«epugnahtia mo litu r, qui D e o , Sc rebus ab iilo creatis,æ-
quam futurorum cognitionem actribuit.
Hoc etiam perlpicuum ex ed eft , quod Prophetarum,
P a trum v e.q ù iinter Chriftianos virtute cseterispræluxe-
runt.nullus aftrorum mocum dimetiatur, neque elemen-
totum vfum cùriofius inquirat: humanamquenatucam
ad ea compellat,quæ minime decent : neque vanis impo-
fturis innitatur: fed diuini Spiritus re uelatione resfuturas
præuideat, easque fuis tempôribus euenturas abfque vllo
errorepronunciet: quia nimirum Deus ipfe perillorum
os loquebatur : quos etiam audire eft in Aftrologiam tan-
quam perniciofam, falfi aman tem , atque ætufeatrieem,
his verbis inuehentes.
HacdicitDominus'yluxtavias Gentium nolite difeere, & dfi-
gnifccdinolite metuere : quatiment Gentes, quia legespopulorum
pana funt. Nam fafta funt figna in lucern, Sc in tempora,
Sc Creatoris nutibuscedunt: Sc tempotum mutationes
iis, qui funt fuper terrain , fignificant : alcernisexoriences
Sc occidentes.
Quoda iitc isnon finefuo malo faciac, quifquispleu-
dopropheciarû vanitati fubfcribit,beatusMofes autor eft,
vel potiusiple Deus, quiperMofem locutuseft. ■
Quando ingrejfus fueris ten am, quam DominusDeus tuus dabit
quam fi ad pibudoprdpheMS s & Diuinaculds animum
appellat, atque Paradoxum quidem aliquod, Sc àcom-
miinihominumopinionealienum, Deushominibus hu-
i.ufmodi non rafo fuggerit, quo veri etiàm aliquid præ-
nuncientjVt vel hocindicio manifefti fiant, quicunque il-
lius promiffis verè innitunturi>
Idenimpe rMoIemquoq; huncinmodum dixit.
Si verb furrexerit in medio tat Prophètes, aut qui [omnium Vi-
diffefedicat, &pradixeritfignum atque portent um : &euenerit
quod locutus eft, & dtxerittibi, EamUs,&fequamur Deos ahenos,
quos ignoras, & feruiamuseis ,non audies verba Prophetajllius :
aut fomniatoris : quia tentât vos Dominus Deus veßer, vt palam fiat
, vtrum diligatis eum an non in toto corde, & in tota anima
veßra.
Sed Sc Stephanus file, qui primus poft Chriftum pa (Tas
eft , Hebræorum concionem obiurgans , quæ cædibus
gaudeat, Deoque diffidat, eius denique m andata tranf-
grediatur, quo tempore quidam.eius congregationis,quç
Libertinotum dicebatur,eum quærebanc, neclâpientiæ,
Sc fpiritui, quo loquebatur, refiftere poterant, cum alia
pleraque, turn hæc in primis de Iftaelitarum gente dif-
ferir.
Et vïtulumfecerunt in diebus illis,&obtulerunt hoßiamfimula-
cro ,&latabantur in operïbus manuum fuarum : commit autem
Deus,&tradiditeosferuire militia cceli ,ficut fcriptum efi in libro
Prophetarum.
Nunquid vittimas & bofljas obtuliflis milnannüquadraginta
in defmo, domus ifrael ?
Et fafcepiflis tabernaculum, Moloch, & Sydus Dei veßri Rem-
pbam, figurasquasfeçiflïs ,adorare eas. Et transferamvostrans
Babylonem.
Parum verb,aut nihil,differt is , qui militiara cceli, hoe
eftftellas,adorat,abeo,quifiibrcribitScacquieIcitiis, qui
ex jllarum curiofiore difquifirione res futuras vaticinan-
tur.quojddiuinæpotentiæ, eiusque folius propriummu-
nus eft, atque eorum, quibus hoe illa conceflèrit.
'Chriftuc autem ipfos etiam Dæm onas increpàbat, di-
centes, Quidnobis, & tibi, lefuEiliDei ? vehifiihue ante tempus
torquerenos ? Paulus quoque puellam, quæ à Pythbnico
fpitituvexabatur, Sc clamabat. ifti hominesferui Deiexcelfi
funt,quiannunciantvobisyïafalutis. Cumq; perdiesmultos
idéagëret,fatagensille,adfpitirumq', conuerfus, in q u it,
Pracipio tibi in nomine Jefu Chrifti,exireab ea.Quod-Sccum di-
<fto fecit: neque id iriiuria, neque enim propria Sc infita
dæmonibus eft futurorum prædi&io. [S ed violentiæ potiu
s , 8c prætextus fpecies,qua minutiffimam, vixque tan-
tillam vetitatis imaginem præuident.] vt ex prilcis oracu-
lis copftat,quorum alia vt plurimum dubia funt, alia maxima
fui paree mendac iis Icatenr, Sc eoirum qui iis credi-
derunt,pIeroIque in mala difcriminaprotruferunt, ex
quibus nulla arte emergete poterant. lam fi Dæmones
fubftantiæfintrationis participes , Sc quæ cundtos orbis
. anguldscircumuolitent.' [atque etiamnum velut extremes
priftinarum apoftaleon rebellionumque fonos fiepe
retineantjimbetiam non raro ea quæ euentura fu n t,
melius quam nos ipfijConiedlent.^ vt plurimum p jo fe ä o
ftellæmutæfunt, nec futurorum quiequam intefligunr,
neque rerum,naturas perfcrutari poflunt, vt dæmones,(èd
huiufmodi attem,quanuis noftro feculo obfcuram, & ab
impetltis hominibus ptofiuentem, mulei eorum, qui ad
tempora noftra peruenerunc, maximo in pretio habent ,
jjfqueiè adiungunt,qui arris illius peritiam fibi vendi-
cant, tanquam veris futiirorum conieiftoribus. quanuis
illorum refponla perlpicui nihil co ntineant, quodque
tibi, caueneimitari velisabomtnationesillarumGennum. Nec ! propiusvnquamadveritatemaccedar. Nihilominusau-
inueniaturintequiluftretfiliumfuum, autfiliamducensper igné: j ribusprurientes, Sc quia in verbo fortalfis vnovera dixe-
aut quiAnolosfcifcitetur, &obferuet fomnia: at^auguria : ; runt,putainnoâurhisyifionibus,iam,ijs,quæfimpliciter
nec fit malefic9,nec incantatorineq3quiPytbonesconfuiat,nec diui-
nos,& quarat amortuisveritatem. Omnia enim bac abomina-
tuf Dominas.
Ad hæc alio inloco ficait : PerfeBtmeris & abfque macula
cum Domino Deotuo. Gentesentmifta, quarumpofiidebisterrain
augures &diuinosaudiunt.Tu autem à Domino Deo tuo aliter
infittutusès.
Prblnde nullum turpius feelus ebiici cuiquam p o teft,
Biblioth.Vet. Patr. Tom. iz.
illi, Sc in genere dicunt, non lècus .atque diuinis oracülis
fidem adhibentès,libenter acquiefcu n r,ad eosque fe con-
fe ru n t, interdum etiam illocumviulfii ne diuina quidem
delu^ra ingrediun tur.
Vidi vero Romanorum eriam. Imperatores (nec enim
omnesculpandi funt) qui negotiisVrgentibus,neminem
eorum in confiliumadhiberent, qui vel lâpientia,velJon-
garei militaris experientia célébrés haberentur, fed ab
C c c Aftrologo-
Deui.13.
F
A<5?. 7.
Matt.%.
«G
Aâ.16.
Hacjpa-
tiu inter
linearib'tU
interfita'
fueruni,
atque lits-
Oracula !
j ncs.
Et htc vt
frteeden-
tiar abris
exarata.
H
1 Manuele
; Coinnc-
nnnun.. '
telligir.vc