Compo-
fitio.
Cur hy-
poflafis
alraalii
1 infit.
Praseedés
diuifio.
Triniracc
fecus fe
srComune
quid in
Trinita-
te.
nullumpèrfe domus eft, Itaque p'erfetlas hy poftalès Idi-
cimus, nfe eoriipofitionfem ditîinæ naturæ inerte intelli-
gamus. Diflenfionisenim principiunvipla eft compo A-
tib. 'Rurfiis tres hypoftafis1h*lèipfismutubirieflèdici.
11 T'vt diuinitatis halb i ta ratione, caufam vnàm ,'rnbnàT
chiatfa feu vnitatisimperium,vriurnqi & eundèm di
jjîtisjVt ita{dicam>môturn'âtq} vblütatem, effèntiBæ dei«
ipfius adtianis | & dominatibnis identitatem vnû
nïum notionesdignofiantur. Quid idem ajinnh
-difiirat. Perfuna perfona quomodo
t A P V T X X X V I.
SM «
Pater.
filim-
Spititus.
Geoiiiu;
Proptiv
Diuifio
Trinita»
s & prô-
priecatcs•
Exiftétiæ
mödus. I
D
loan. 14.
Sabcltii
cotra&io.
mus, neirinltirufiinem populumvcDcoranrinttoduca- j idemq; imâginamur.Eoium veto catione habitaJn q u i?
mus. Siquühm trium hypoftafeon ratione tiullam in ijs | diuinitasfiteft, vçljrtHibciliùs diiam, ijusc funt diuinfi
çompofmoncm autconTÎilioncta : ratiône a u te * eflen- j ipla, quæqui-inde, tanquam àprimacaüfa.fine tempoi**
ti£,'&quiahypoftafeonaliaalijineft,fccircôindiaiduatn | eademptorfüscumglooa,&indiftinaé,‘pro,cedunt h inijfdemidentitatem,vcita_dicam,&voluntatèm, & a- ! efthypoftaféonfeu perfonarû.triafunt baud dùbiè’q ° '
aionem.&potcntiamincfle.atqucvnumDèumfffécb- | adorantbr.VnuyPatcr,Patereft,Sdme'prmrii>ib,tidc eft
gnofcimus.Dcuscnim,&Verbùm,èiüIqueSpiritus,vnu^j fine caufa,à nullo enim proccdic. Vnus Filins,Filiusclt
deinum & verê Deus eft. ■ ■ '•■ ■ ■ ■ ■ atnonflncpHnbipio, hqceft,nonfineçaufa,$quidemi
I P a tteprocedir.Qubdfî temporale principiumintciligas [RefpJa &animocontemptarï, Ommodo communesmum m - euridemfineprincipip etiamdiccrequeas. Ncc enlmtcl
H ........1
dlus,Spititus,àPatreqnidemprqcedeos.nonEliatiuè.fed
'pïoceflïve.Ita v't nequë Pater ingenitüs^ q u o ^ genuerit
neq; Filius genitus.quïa extngeniro procélTerit.efl'e ‘défi- N '" ]
nat. Q uîenim fieri hocpbflkîNeq; itehnSpiritus autin
Sn. , r - r , . ... B 1 P a î ^ ’P ’ auf in Frliumdegeneret, quiaprbbddit, &Deus
Cicndumelt.almd-eilerelpia contemplatl , îterriqpe \ eft.Pioprictasenlmnô m o u e tu r.N am q u îfieri alias pof
àliudratiobeSccôgitatioiie.IaminomrâbusTcb.afa- ; fir.vtpvoprietas mucctur,& degenerer; Sienim Filius nô
tisperfonatum diuifio reipfa confpicitur. Co’mmunitas.: proptïè Patei éft.cufti vnus propriè Pater lit. ItemfiPa-
aatem&cognatio.mentecogitâçionequép'açefcif. Nam 1 ter,don p ràpnëFiliuseft,vnus enim propriè Filius & v- *•’*
metite percipimüsPétrum&Paulum eiuideniefl'enam- | nusSpititusSanblus. Sciendump o rrè e ltq u ô d Pattern p' J
far.vnàqüecommunicbnftarenatura.Eorum enimvtet- j ex vllo procédera necdicirnus, eumautemFiliiPacte af- Sp3
queanimal eftrationc p tïd itum.mortiobnoxmm. Item (erimùs.at Filium & Spîmum caufa catete neqûaquâ di- « i q J
’vferque caroeft, cui anima tationis inreliedhilque parti- cimuSilllum autem ex Patte atqj Filium Pattis hune verb ÜÏÜ
cepsinfnfaelt. C ommunisitaque nacuraiationepcrfpici j ex Patre qubquè & Filio&PâtrfiSpiritumnpminamus
poteft. N cc enim hypoftafiebnallaalij ineft.ied ptiuatim Spiricnm aiitem éx Filid.nonicem.SedFilii duntaxatSpi-
& in parce quielibcc,iiucpcrfeipfam,diuifaeft,pleraquc | ritumdicimus.AiceniinB.Apoftolus,Simfi c/jri/i<iBiri-
exalia,qüibiisdiuidatqr, habena. Nam&locodiftant,& ! tumnirilukt. F.undemque nobîs pct Filium'innoceicéte
tempore différant,fcntentiadenique;vitibus, forma Ibu ! atÿtribuitatémur.Aicenimfcripcu&VljdâfilMit&dmt\
figura, habita,'temperamento, dignirate.vitaiinftituto, : difcpuliifià. Aaïpïtt spiriimn Santlum. duemadmodum
& omnibus figutaciuisptoprietàtibus. Inpcimisautem, : exSoleradiusScI'plendori Ule enim râdïj'&fplendotis
quia alia alij non incft, fed feparata manet. Vtlde fic,vc J fons Sc ongo eft. lam verô nobisradiusfplendoremlar-
duo*& trèshominfes'dicantur,&multi.Hoccercèin Omni ; gicut.&ise lt.quinos illuininat, cuiufque participes fu
ctèatutaloeûmhabet.Atinibmaa.Iupetfubfta_ntiali,cun- j mus. FiliumvcrànequeSpmtumeire,*equcexSpiritû
éta iuperante, & incomprehehfaTnnitate fecus le tes j ptocedeie dicimus. : y * ” *
haber. Q u o d enimin ilia commune & vnura eft,id reipla j
confide ra tur.C^6dn imirumcoæternaîquodeflentia,o- j * $ufdm[D4mafcen?j De | qua deDeodiciintur.Xquodj. ad
habttutn,aciionem & cetera id gênas, non autem ad
ejfentiamreferetidajint.j .
peratione,& voiuntàte ijfdenij>rædicaéft,quôd denique
ipli idém & veile & nolle, eademporentia, virtus, & bo-
nitasineft(eademiinquam,non lîmiiis)vna denique mo-
tutfciacuiatio. Vna eiiirnertentia,vna bonicas,ÿna vittus,
vnavoJuntas,vnaadtio,Vnâpbtentia,vnk,inquam,&ea-
dem eft. Nb n très incerfe limiles/ed vnus & idem crium
■perfonarum m otus. Earum enim lïngulîê- non minus in
C A P V T X X X V II.
j ^Eus fimpleieil, &minimè compofitus. Q u o d au-
J-^tem .exm u ltlsâtq u ed iu erfiSco n ftat, id colrip|fitû
alijs quint in ieipfishabent.Hoceft.qui'a inomnibus vnQ cft.Iain véto li qubdincrcatUm eft quod principio qa
•funrPatet, F flius,;&.SpiritusSanaus,ingeniti,geniti,& quod denique mcorporeum, imibortale ftm p ite tn uH
procedentls vocibus demptis, cogltatlone auccmdiui- bonum,ommnniopifoxeft,&caitetaid u e n u f effentW
duntur. Vnum enim Deum eognofcimus.atin folisPa- IJes in Deo differentias rife diximus.idquod ex’to t rebus
tetnicatis.Filiationis.-Stptdceffiailisptoptietatibus. Ité conftabir.mimmêiïmplcxéiit.fedcompofitum Quod
excaufe&effeau.iStpetteaioiiepèrlohai. Siue modum 1 quidemnullanoniinpiecacelabotat Sicimtur exffima-
exiftentite,lplam efiedlffccentiam m en « concipimuS. , dum eft, fiefmgulis eotümqiiiedeDëitdïcuncut^vief
Ne cemnthenpbteft, vt loCal^ptdiftantiamdediuinita- ' fentialcnihil figfiificenc, fed vel vt quod ille non’ elt id
te quuicitcumftribi neqmt.itidemvtdeuobisdicamus. [ perfpicuum fociaiitfivel habitum ahduemad bppofico-
(l erlonatumemma iaalijtneft,nonvtconfundatur,fed rum vel natura confequèniium aliquod ‘vël aaioném
vcnihatreat.QuymadmodaniipfeDominiisait.Ega in pa- denotent. Itaque inter omnes Dei nomenclaturas nulla
tn ,& P a c irtn w i f e n e c voluntatisautfintcntia-.auc a- mihimagisproptiavidetur.quiml»''. feu isnuie ft Qu c -
« 10ms, aucvitctttis. aut alius cuiufpiam difterentiam. adraodumipfem m onteMolëmalIoVilésaitDititolhït-
Qj^eqindemomniain nobis teipla Stbmnino diuifionc IM jsqm iJlm nm fit. Is enim nullam non elTentiamin fe
pariunt. Q uoc itc aneqne tte sDeos Pattern,& Filinm,& comple,aitiir, tanqnam vaftnm nefeib quod & immeu-
^ lu ram S a n a um d iam u s.im b p o tm S v n uD e u tn .S a n - fomci&ntiiepelagus.VtauteniB.Dionyfiovidecur Bo-
aamTnnifatemiFilio&Spitituadvnameandemqicau- nus maximè propria Dei appellatio eli, nec enim elTeittla
« « •.p o foM e q u e inDeo b o u itatempK affi& 'd ici'd o teft. Alteram nbmS
PionyC
Bonus.
cbitglutmatis.vtSabellij cotutaAio voluit.itaenim con- e .is Deus eft,quod dicimr vel A r.s S E % S ™ iH*. J
nvnguntur perlbnz.quemadmodum diximus, vt non có- ™ « ,h o c eft quod kutfu fuo J * • ' ' “ r
nnj#nt,abfquevllacommixnone Scconctctionemecua quovitiumomneconfufflitut vel 2Ü 1 . 1 , g' L . I
d ifin irg an tu ^ ite ffen tia diffideant, vtArtij diuifio fa- , qubdommaintueatut.Illumenimnihil
bulatut.EaeftenimdiuinitaSjVtindiuilis', b res in com- mniumrerumfpecUarot namlbec,,!,,,,. 11 ’ ■ ’
pendium contrahendafit,indiuiIibilis niaiieat,&-,quern- üidentia fua, p tm lb u am tó ieh tm ^ Pr? r
adm o d n .n .n ttib u sS bH b uH ib im u tu ^ c en tib 'u s& in -
diftmiais.vnahimm.srepetatamixtib&cqpulaelt.Inde imago, I f exemplar in regratdeftinata. f o c u a f i ” lam P ' I
prioie
Zjgnbef
m
Pguificafiobis,
I^plcr. t
Pcali, I
f alpcbr*S
Confpe.
plus.
pres. ,
^udiuis.
bs.
priorcnomenclatutaeius, nimirum Isquieft5iplacfl'en-
tià’exhibctur,n.on autem quod quid eft. Poftetiote verb,
sr5tio ipfa:patcfit. Cætèiùm ha:c nomina princiwj0
carcns,incorruptibileiingenitum fiue increatum,in-
<coi poieum, inuifibile, 8c fimilia, id quod non eftindi-
•caut, hoc eft id quqd efle non coepic. Neque enim cor-
rumphur,neque creatus eft,neque corpus eft, neque vi-
derur. .
Bônum àutèm , iuftum, &fan&um, naturæ quidem
comieniunt, ipfam verb eflentiam haudquaquam de-
monftrant. Dominus denique, Rex, & estera id genus
habittim ad oppofita fignificant. Eorum enim qui do-
miniO fubiebti liin t, Dominus: eorum qui regno, Rex :
eorum qui creatiorii, Creator: eorum denique qui pa-
ftioni, P allor dicitur.
* Eitifdem loan. Damafceni. Dediuina coniunftione & difere-
tione. [qiiodefeilla inTnmtate,bacin Ftliofolo
mtettigenda fit.3
C A P V T X X X V I I L
OMnia ergo communiter,eodem modo, fimpliciter,
indiuisè, Sc coniunbledevniuerladiuinitate acci-
piendafunt. Diftinblè verb, feu difcrete,Pater,Filius Sc
Spiritus,incaulatum, caulatum> ingenitum ,genirum, Sc
procedens, quæquidem èflèntiæ lignificationém nuliam
habent, fed modi folius, quo (êaiiud ad aliu d h ab e t, Sc
quoexiftit. His igiturcognitisj viaqueindeadeflentiam
diuinam præftrudta,nondum eflentiam ipfam, led eflen-
tiæ tantum adiacentiacompr'ehendimus. Quemadmodü
ne fiexploratum quidem habeàmus animam corporis,
quantitatis,&figuræ experteméfle, continué eius eflen-
tiam quoquecompréhendimus, neque corporis item i-
pfius,li éius vel candqr,vel nigredoinnotucrit. Sed eatâ-
tùm nouimùs, quæ eiadiacent. Vers autem ratione in-
ftruimùr, fimplicem elTe Deum, vnaque lîmplicfablione
bonapræditumi quæ ommaomnibus fuggerat, radij fo^
larisinltat, quicunéfcacalefacit, & inlingiilis, pro vt apta
capaciaque lûnc,operatur, hac abtione prçditus Dei crea-
toris beneficio. Dilereta porrofm>c&lèiunbta,quæcun-
quead'diuinam & humanitatis plenam Dei Verbi incar-
nationempertiuenc. Eorum enim nülio modo Pater 6c
Spiritusparticipesfunc , nili cantiun quia vtrique bene
complacitum ell,& mirâculorum editiotilla inenarrabi-
lis arrilît: quæ quidem à Verbo D c o , etiam homine no-
bisfimilifaélo, tanquamDeoimmutabili,& DeiFilio,
édita funt.
*Eiufdetn [excap. n .] de ijs qua corporaliter deDeo dicuntur.
C A P V T X X X IX .
S Via verb pleraqueinlàcris feripturis ita enuntiata
deprehendimus, vt corporeum aliquid i velut ex
comedlura delignent,ieiendum eft,fieri no polfe,' vtnos,
cùm homines hmus haccarnea maflà circumtebli, diui-
nas,excellas,Scabomni m ateria remotas, diuinitatis a-
blioncs intelleciu aflequamur, aut verbis exprimamus:
nili imaginibus,forinis,& fymbolis inter nos cognitis v-
tamur. QuæcunqueergodcDeo corporalitcrenuntian-
tur,excome6lum dependent,in ijs autem fubiimior ali-
quis feufus delitefeit. Simplex enim Deus eft,neque vlla
figura lineamentisve depingi poteft. Igitur oculorum,
palpebrarum,confpebtulq} Dei nomine vim eius intelli-'
gimus, quaresvniucrlascontemplatur,eamq;adeo co-
gnitionem,quafit,vtnihil iliumiatea t,quianimirû h u -.
îufmodi fenlus beneficio perfebtiorem rerum cognitio-.
nem,ôc certioremperfuafionemconiequimur. Aurium
itemauditufqj n omineplacabilitatéeius, &advoca.no-
ftra preçefqj propenlionem defignamus. Nos enim huius
fenlus beneficio fupp.liubus faciles Sc exorabiles elHci-
mur,eilq-, autem fannlianorc quodam modo inclinamus.
Oris p o n b & lèrmonis appcllaiione certain aliquod vo-
luntatis eius indicium depromimus, quia moris eft nobis
cördium noftrorum arcana oris & lèrmonis beneficio re-
cegere.Cibi quoque& potus nomenclature nollrumad
eius voluntatem concurlum denotati Nos enim fenfü
guftatusneceflarionatura: appetitui latisfacimus. Olfa-
blusappellationevim nobis infitam intelligimus , q u s
noftramergaDeum voluntatem 8c beneuolentiam tefta-
tur,cfuia nimirum eofenfu fua$eolcntiam odorum’per-
cipimus. Perfonae item vocabulo[eam Dei praifentiam
fubindicamus, quailleopera fua viciflim, &.quafi fue-
cefliuè?luftrat& permeatj quia nimirum perfonae beneficio
praefentes .nos ipfos liftimüs. Per menus etiä vis ilia
intelligitür,quä Dei ablioabfoluitur. Nos enim quae nobis
vtilia lu n t,& in primis pretioflrtima quxque.admihi-
ftralnus manibus. Per dextram quoque opem diuinam
intelligerc folemus, quae nobis in rebus prolperis adeft.
InijsenimqUéÈpaüló politiora& brnatiorat nobis atque
pluribus egere viribus v id en tu r, dexträmanu ferè vti-
mur. lam Palpationem quid aliud, quxfo, eflèdicemus,
quäm fubtiliorem Dei $c eorum quae funt valdéfubtilia
&obfcura difquilitionem-, Sc exablioremperueftigatio-
n em } H umano enim more fit,vtqui p alpantur, nihil in
leipfiscelarequeant. Pedibusconfimihter&incertii venire
piteftoqueadefle fignificamus, ad opem fupplicibus
ferendam,vel holiespropullandos,vel aliud quiduis fl-
mile agendun^proptereä quod pedibus eo peruenire fo-
leamus,quo deftinaüimus. Iureiurando itidem qua fir-
mafit voluntas diuina oftenditur, nosenimiurifiurandi
religionemutuis conuentionibus noftrisrobiir&podus
addere cbnfucuimus. Ca:tetum irae furorifque nomine
fignificamusqüanto' D eusodiohabeat, quantunjquea-
uerfeturvitium. Nos enim,liquid cotrafiat,quam nobis
videatur, indignari&fuccenlbrelolemus. Perobliuio-
nem denique,per fomnum, &per dormitationem, dila-
tio repetundarum de holle pcenaruin & comperendina-
tio incelligitur , folitique auxilij familiaribus noftris Sc
amicis praeftandi procraftinatio. Vt fimul Sc femel con-
cludam , multaque paucis comple&ar, inijsomnibusj
quae corporaliter d eD eo dicuntur, arcanus quidam len-
fus delitefcit,qui rerum inter nos vfitatarum obtentu ea
qux fupranosfunt edocet, nili fortè quid decorporali
Verbi Dei adiientu diblum fir. Is enim totum hominem
induit,vtläluosnosfaceret, hoc eft animam intelleblus
participem, & corpus, vnacumijs quae naturae human*
propria f u n t, denique naturales Sc immutabilespaflio-
De Angelis,altera libn bum parte pracipua.
C A P V T X L .
QVia verb\primum æternumque lumen Deus diei-
tur,fecundum autem erdines Angelorum intelle-
<ftu præditi,de ijs quoque pauca dicenda lunt.
Angelus eflentia eftintellebluptæditâ, quæ lèmper
m ouctur, liberi aebitrij ,incorporeà, Dei minifterio &
cultuiaddi<ftà,natutæqueimmortalispergratiam parti-
ceps effebla. Cuius quidem èflèntiæ quæ lit forma,quiqj
terminuSjfoliCteatori perfpedum^cexpioratumeft.In-
corporea porto Sc expers materiæ dicitur,y nobifcü con-
feratur. Quicquid-enim eft in rerum natura crafliim Sc
materiale deprehenditur, fi cum Deo conféracurj qui fö-
lus ab omni comparatione,liber,Sc immuiiis manet; Si-
quidemDeus folus eft,.quiverèab omni m âtéria rémö-
tus,& incorpóreus dici poteft. Angelus ergo natura eft
rationis,intclleólus,&liberi arbitrij particepsj quæ fen-
tenciam mutarc p oteft,lèu Ipontè mutabilis eft* Qu ic-
quidenimcreatum,idem&mutabile eft: Increatiim lb-
lum,eft immutabilet Item quiequidtationepræditumj
idem&liberi arbitrij eft. Quatenüs ergo rationisSc in-»
telleblus particepseftjliberi quoque arbitrij eft:quatenus
aucem creara eft,mutationietiam obnóxiaeft. Vc cui liberum
Sc integrum lit manere & proficereinbono,atq;
in deterius detieélece. Poenitudinis autem capax non ëll,
quia incorporea. Hominem enim propter corporis de-
bilitatera pcenitere poteft. Immortalisptaétereaeft, at nó
Pcrfona.
Confule
Damafccnu.
na
lacuna
hic eft.
Manus.
D extra.
Palpac
F
Pcdes.
Incefius.
Iufiurandum.
Obliuio.
SoiTIDUS.
Dormita-
Cliriftus
I.corporel. H .
Deus folus
incorpore*
.
Mutatio,
Libçrum
arbicriu.
Biblioth. Vet. Patr.lom.iz. X X 3 natura,