A I ——------—r - -— --------- r----——. '.'v -6, C‘. " V'- 1- r -
A . ..... . ... "i da,quiä yifualisfpiritus vfq; ad rem perueniat. CninTrel E \
f ' r , I | ïlonorij LÄugufiodunenßsPreslyteH,
De cerebro. hasccft probatio.-Quiaex* ifu alicuius lippientis fppe c6
trahiraiis eaudem infirmitatem: E t vnde höcmifi (Juod$
'C À P V T X X IV . vifua li fpiri tu äd corruptionem Oculoru m perueniés cótrumpirur,
reuertenfque oculum corrümpit. HüincPjuf_
C Vb craneb duæ pellicülæ fu iït, Minitigæ diéb*i qua- dem rei faeilis probario eft,quia ficcotihgit: Cum hohri-,
c ) rum exterior,durior eft,dura<|> mater dicitur:prbpin- nesfint contrario complexiohis, alijetenimfuhtealidi
quior veto cerebro,ne lædat ipfùra, tenuior,diciturq; pia all) frigidi,alij hümidi,ali) ficci,vifualisfpiritus ab aliqud
»i(tr«r.Subiftiseftcerebrum,cuiustalisaConrtantinoda- exieris,qualitates illius fee um trahes, diffufusper
Cerebrü. tur definitio. Cerebrum eftalba ér liquidafübftantia finefan~ alterius contrari* qualitatis,illum corrümpit. Contrario
gtfine.Quærituran frigidum fit,an calidum?Dicimus quia naifique contrarijs l^dun cur. Inde eft quod vetulae linnatüralitertit;
frigidum,.nc,c6nniio.mo'cu deficceturiScd gences:faciem,expucnres,illüd curanc.C^iodenimibiéft
jn càp.itefena tires cellulæ,in prorà,in puppi, in pofteriori iioeiiium,expuunt.Vtigiturvifusfiac,trialuntnecefläria:
parte.Pnma veto cellula eftcalida:& licca,& dicitur P hä- interior radius,exteriorJplendor,obftdculumrei. His enim contafficà,
i.deft-,viiualisvelîmaganafmus, quiaineavis vi- curffehtibusjëft vifus, ahquo verb iftorum deficiente, de- ccfTaria.
den<àieft,&;,intelligédi,ied ideo calida 6c iiccaeit, vt for- ficiunn
mas rerum 6c colores accrahäut. Mediavero dicitur hoytsix<
iv,ideft,rationalis.quiâiheaeftvisdifcernendi.^^pd s Devontuitioiie&intuirione&detuitionet
B enim Phantafticacrahit,ad hanc tranfif,ibique anima di- F
fcernit.Eft calida & humida,vt melius difeernendo, pro- C A P V T X X V IL
prieratibus rerum fe conformée. T ertia vero,Memôrialis
d ic itu r, quiàineaeft vis retihendi aliqtfid in memoria. ^ ^ I f ü s autemfpeciesfunctrcs: Contuitio:,^ntuitioj
Qu o d enim iniogiftica cella difçretum eft,tranfi t ad me- V d en u d e . É tè ftcontuirio, quando äliquid videmusj
morîâlem,pér qupddam fbramçn, quod claudi t quidam nullo in eo occurrence fimiilachro Kfed oftendenter quapàhniculùsjdbneçapériâtur,
quando aliquid tradere vo- liter vifus fierce,de cafacisdiximus. Intuitioed quando aiumus,
vel ad memoriam reducere. Ifta eft frigida 6c fie- liquid,videmus , in cuiiis fuperficiealiquod oecurritfica,
vt meliùs retihëat.Frigidienim 6c ficci eft côftringere. mulachrum. jierwmoyerbjeftvquandononsin fuperficie,
Sed dieet aliquiV : Quomodo hoc in quoqua potuit pro- 'fed in%pdo,apparet, vr in aq u a : dicitutilfue detyitio^uzCi
barft Dicitnus per vulnera illispartibus accepta. Cum e- deorium tuitio. Rcftat ergo de tuitionedicere : quorum
ïym effet âliquis.bon®intelligentiæ , ratiomsôCmerao- quia eadem eft ratio,etigm de detuitionbdifputemus, vt
riæ,videtur Phyfîcis, quod accepto vulnerc, iii aliqua fl-» quoddeeaconftituamus,deintuitioneinteliigamus.Cu
làrum,ceflarum,vim Ah ós amitcac,vires aliarum fetinens. ergo vilualis fpiritus ad aliquid videndum dirigitur,ex la-
Solinus ci VndeSbîinusin Polÿftor. n arrat, de quodam qui aeçè- biliratehuc&illucimpelhtur,inforrnatufqneformiscir-
Phn.hbj. pro vulneréin oceipitio,adtantam deuenitfignoranuam® cunftantia,fi ad aliquid obfcurum peruerierit , ex fui fubquod
helçiuifiehabuilïe nomen .Ergo meritoantiqui di- tih täte videri non poteft.Sin aütem ad aliquid radiofum,
ce banc, in capite ejfe fedem fapieniià.- In capiceenim habent ex fplendore illius apparet. Arlfto,teles verb dixit,nullum
federn quem faciùnc fapienteriT, intellects, fcilicet,ratio & apparere fibi ibi limulachrum fed hominem fe & poftejtres.
. 1 memoria. Abhoccerebfo prodeunt neruiadocuîos ,per rioravidére, hob modo : Cum pra:di<ftus fpiritus aliquid
C quos animâlis fpiritus exiens,vifum,opératur,vt?bftenaé- radiofum oftendit,radijsilliuSclifUs repercutitur, teuermus.
Sed prius de f ub ftantia oculorum aliquid dicamuSk fus adfaciem videntis,& pofteriora ilia percipit: fed quia
j ; mediantefpeculo hoccontingit, videfuChocin fpeculo
: De oculis. apparere. S untqui diCüncaè'rainter hominem 6c fpceulu
diuerfisformis ifccpiorfbus infignitum. Vndcii aliquid
C A P V T XXV . opponatur, fplendidum apparet. Sin autem econcrario,
Cuius ergo eft quæilam orbiculata fubftantiâ 6c
clara, fedin fuperficie ahquant-ulum plana ,;ex cri- be audita-.
b u sh umoribusv6c feptem tunicis conftans. Orbiculata
eft,vt hue 6c iHuc’vérti poflît*; ■ in fuperficie plana, vt me- C A P V T X X V I I I .
hiisformasrerum6c coloresinfe poflîtreeipere , lucens
6c corufcans ex humbribus, y t à vifuali fpiri tu polllt pe- \ Vditus autem fic contingit : Cumaer naturalibus
necrari. Ex tunicis,v c luperftuitates expellàntur,ne ilium jCjL inflrumentis percuflus , foramina vocis acceperit,
lædan t.Sed fi quis nomen humorum,& tunicarum, 6c di- exiens , primam partem aërisquamreperit,fimiliinforfpofitiones
icire deiiderat,Pan rhénium legar. Duos vero mat forma,&: alia aliam donec ad aures||erueniat:ad mobçulosnacurajinftituic,
v t fi vnùslæderecur, alter renia4- dum t.ympani, ficcas 6c concauas, quibus refonantibus,
nétec. Delude deyiiudicamus... : excicatunlle fpiritus animalisjdefcendenfqiad aures,per
quofdam neruos,informal fe timiliforma.,;ficqueformat
8
Qualiter vifus fiat. tu sad Logifticam Cellulamreuercens auditum operacuf.
Similiter alij fenfusfiunr, eodem fpiritu animali adillo-
C A P ,V T X X V I. rüinftrumentaperneruos äcrebro defeendente. Et quo-
1 11 niam de perceptis ab illis indicac anima ,.de anima & eius
✓ ^ Vm i^ tu r fpiritus per neruos à cérébrô virtUtibus tempus eftbiflercre..
V v prodëunres à,d ©cûlbs vfque peruenerit, exiehs, fi
aliquem iplendorem,VëlSohs,velalceriusreperic,ylque v Qujdfit anima.
i d öbftaculuni dnigituriquia offerens le,per ipfum le dif-
Tandit,formifque&illfuscoloribusinformatus,pérocu- .. C A P V T X X IX ,
loSiSé per phanralÖcam ceflam tranfit, vifùfque.efiicitur.
Inde eft? quod yifu figuras rerum & colores difcernimus. A Nimaeft fpiritus quidam coniunbluscorpori, idp-
Stoici tarnen d i cûn t, vi fuale m Ipi ri turn vfque ad obftacu*- x \ .n e a m tationem difeernendi 6c intelligcndi confe- quid*
•lum non peruçnire, fed ociulâiri figuras rerum S: colores rens.Quod ex anima fic difcernerc, & intefligere fieproifffe
fecipere,ad quem perueniens ille radius, fimiliterq; baturrquodctefccnte cura corporis, minuuncurills v ir-.
infôrmacus,vifuïhoperatùr. Sunt âlijqùidicunt, ilium, ; cutes,deerefeente illa,bccrefcence cura anim?,&fll? ereformisS:
coloribu's adobftacùlum peruenire, neq; ôcu- fcent.Si enim ex natura corporis effenricr,efcete cura cor- ,
lo informarijâd quem radius perueniens, informatufquc porisjCrefficrcnt.Augmentatanamq; caufla, augmetatur
Ü ü reuertens,vifum operator. Nobis yerbpIacctilla{ënten-_ effebtus-Iterum cum omnis cifcatura corpor.eavel fpiritus
De PhiloßphiaMttndi, >Lib. IV. ÿSp
fit cojiucniens fa it,vt homo ex: fpiritu & corpore cönfta-
ïetjVt cum vtroqy aliquam affin'itatem haberet. Hoe ergo
cum corporibus vita caröntibus commune çxiftere, eum
herbis&arborib.Us viüere, Curb brutis ammalibus fenti-
re,cum fpiritibusdifcernere. Inde eft,quod in diuinapa-
ginayhomo dicitur omriis creatura.
qua actiones fit animA & torpor it.
C A P V T XX X .
CVm ergo ex anima & corpore homo f it, dominante
anima, quippe in qua e.ft fimilis ereatori, inconue-
nienseffet ficorpus fuas a&iones haberet *,anima vero
nó.Sed dieet aliquis;Qupmodo difeérnam,quæ aótiones
in homine debcant iudica^ anfmæ, 6c quæ corporisfintï
Dicimus : Omnes ills aâ io n e s quæ communes funt hor
mini cum bruto animalfvel cum cptporibusvitacarentir
bus,erfi animailiasinhomineopere iur, needebentdici
De ténipQïe eoniunóHonis iüius cum corpore.
, C A P V T X X X IÏI.
ITem quæritür : An humana anima,ante ëxiftat,quam
corpus, & quando illfconiungi tû t. Dicimus illam an te
non fubfiftere, qüod probàri poteft hac tà tio n e, & auto-
ritate: Si enim ante effet-, vel in mifèria Vël in beatitudinc
effet,nulle præcedente merîtb. Àu&orè hoc Auguftino
probàturV 'qui dicit : Deum cotidië cfèarë nouas animas.
Tempusyerôillitis cü Corpore, à htdlodiffinitur. Nobis
auré videtur poft opérationeminformatiuæ & concaua-
tiuæ virtucis. T üc.n. hatüràlis Virtus per mëbra difeurrere
incipit,fine qua vita non poteft effe necanima in corporel
C A P V T X X X IV .
a Viusanimsdiüeïfiêruhtpotenns,fcilic et : Intelli-
gentia,ratio,memoria.& eft Infelligentia animæ,fed corporis.Quç véràinueniunturin hbmine,& ^ ................ ................................... w rvJisM aniHmçf,qua
in nulloalio corporeeflepoffünt,ânimsruut:difcernere, pèrcipithômôihcorporâlià, cum certa/ratipne quar<
&intelligereanim|eeft5rentireverd&finnli?corporis. ^ ” . | • ■ • ’
Quomodo motus corporis contingant,
C A P V T XX X I.
SEd dieet aliquis:Si animæ a&iones n on fu n t, nec de-
bent dici,vel virtutes vel vicia animæ,& quare ilia da-
nantur velremittanturîNosverodicimus: Ecfiillius non
finta&iones, effepoffunt eius vicia. Cum enim ad hoc fit
animahomini data , vtillicitos motus eprporis corrigat,
ignorantiailiius velnegligentia çontingunt.Sicutergo,fi
difcipulus vel feruus négligera do&or is vel Domini,pec-
cet,magifter vel Dominus , extraculpam non eft,fie nec
animaillis eontingentibus. N o n ergo oLtraxulpam eft,
ecfiillius non fint aótiones.
, Qualïter animafitinhomine.
C A P V T X X X I I .
CVm igitur homo ex anima & corpore confte t, quæ-
rituran fitappofita,an concreta , an eommixta,an
coiunôta 1 Vno quippe iftorum modorum inifunt omnia,
quæfuntinalicuius compofitione.Appofitanon eft quia'
tue extra corpus anima effet nec æqualiter illud moueret.
Omne enim appofitum extra illud e ft, cui eft appofitum,
& maiores viresKabent in proximo, vt alicui ignis appo-
fitus.Concreta non eft. Concrecum eft quod ex fulaftan*
tia tranfitinalteriusfubftantiam, vtaquaperebullitioné
in falem.Cüergo anima non tranfeatin corporis fubftan-
tiam,fèd femperfpiritus,concreta illi no eft.Nullum ete-
nim commixtotum,effe fuum retin'et : No n funt ergo c6-
mixta,corpus&ànima.Coniun«ftaergo funt, fed ita quia
totain omnibus partibns eft corporis,effe fuum rednens,
tbta & integra,hic fubijciens : Si in omnibus partibus to -
taeft,abfeifia vnaparte corporis, anima tota abfeifla eft à
corpore î Nos verb dicimus : Animatiî non,effe maliqua
parte corporis,riifi dum anima eft coniunélacorporiido-
neo vitæ. Separata ergo corporis parte, remanetanimà in
alijspartibus,in quibus anima ante tota erat.Iterum quç-
ritur,an animafit ex éadéparte & corpus,an ex alio ? Nos
dicimus:Nullamillius elle certam, propter creatorcm fo-
1 um,qui in omnibus dat effci Vnde Plato omnium Philo-
(ophorum doétiflimus^icitîDeü creatorem,ftelliscreatis
à ie,fpiri tibus caufam formandi hominem inieci fie, ipfam
verb animam feciffe, & illis tradidiffe : quia minifterio
fpirituum, & effe6tu ftellarum, corpotó, humana
exiftunt& crefcunt,fuavo-
luntate Creatbris anima
exi ft it.
ut.Ratio eft visariimæ,qüapercipit homo qdid fit, in quo
res conuenianc cumalijs,& in quo différant. Memoria verb
eft vis, quanrmè retinet homo ante cognita.
Quare non difcerfiai&inteüigat infans, f /
C A P V T XXX V.
C E d quæriturcum iftæpropriet^tes fintanimæ , quare
'-'in fa n s,in quo eft & an im a , neediftètnat, neciritelli-
gat,&c. Ad hoc dicimUs, quià anima homiriis à creatore
thabens principiüm, ex quo eftperfeCïa quidem in genere
'h ip . V nde e ft, quod ex quo bft anima quod nefcic,æquè
ab homine feiri p o ffunt, nifi grauitaS carnis e ffe t, quod
perprimumhorninetn ( quianre.corruptionemhumani-
tatis,ex quo fuit, habuitfeientiam humanam perfeétamj
probari poteft.Si Verb Corruptahumanitate, ex quo con-
iungitur,corrtimpitur, nec prôprietatesfiias poteft excr-
cere,doriec vfus experieiitia,&àlicüiùs dbârina^execra-
ta,incipit difeernere , velutifiàliquisfubtiliacie oculo-
rum,tenebrofo carceri detrudatür,yidere non poteft,ni-
fi cônfuefeat tenebris,vel lumen accendatur. Vnde Vir-
gilius:
— Quantum non noxia corpora tardant?’
In prima verb ætatc,nec præcellit vfus. , neeexperientia,
nec eft tempus doCtrinæ conueniens. C ùm enim ilia ætas
fit calida 6c humida, ftatim cibumdigerit&appétit,vnde
frequen ti i nfluxione indiget,& eftluxione, fpiffufque fu-
m us gene ratur, qui afcendens,cerebrjum, in quo vis eft
difcernendi&intelligendi, turbat.
Deiuuentute&fene£lute,&fenio.
C A P V T X X X V I .
HAncætàtem ftquiturf«tff»f«î,quæeftcalida&ficca.
Deficcatùs eft enim ille natural is humor,qucm con-
trahit homo ex matris Vtero : vnde non tam fpiffus nafei-
tur fumus,neque ita cerebrum turbatur, eft q; ætas conueniens
ad difcernéndum,&c. Etmaximè hlampasdili-
gentis dobtrinæ accendatur. Scquitiw/èneftus, frigida 6c
licca.ExtinCbus eft enim naturalis Cal or, vnde in hac æta-
te vigetmemoriâdëd vires.corporis defiçiunt. Ex fçjgidi-
tare enim 6cficcitate, cuius eft conftringere,eft mémo-
ria.Ex calore verb,cuius eft impetum facere,vires corpo-
ris.Hanc fequitur iènium,frigidum & humidum. Extin-
6to enim calore naturali,creffiiffrigidum phlcgma.Vnde
in ilia deficit memoria,fiun tque homines puériles. E fte-
nim à phlegmate vis expulfiua. Hanc fequituranimæ 6c
j corporis diftblutio. : No n enim extin&o naturali calore,
; diu poteft homo viuere. Et quia!de homine fatis docui-
mus,cuius eft doccre&docerijdicamus , qualesytdo-
. ceant,quærendi fint,& quales vt doceantur,qualis com-
plexiodo<ftrihæcohueniens,inquaætatefitinci-
pienda,&quando finienda,quisordo
difeernendi.
Biblioth.Vet.Pat.Tom.ïi. ‘ O o o o J Q * i
F
Poténtiæ
Anima:.
Alüs eft
volûtas,
quæ hic
Ratio.
G
*f exerci-
ta.
! Lth.é.A-e-
neid.v.731
Iuuentus.
»
Seneflus.
H
| Memoria