I l
Patet nomen
eft
habitus.
Dàuid
tufas &
pulchar
fpeâuf
. Reg. ié.
ç
Haxjétuin
N ttfx Thefau.
Pater>neqüè ad ip n h nomen eft,fed habitus,& modi quo j
fe habet Filius âdeum ,à quoderiominâtur. Deinde qué-
admodum ftrenâüsalrquis miles atrois quibus inftrudus
erat fiibadum ho fte o ld en uè aggred it u r , & gladioèma-
rfibirsabiedo, haftamaduerfarijârripit, q üailiurtitrans- |
fbdiat,quemadmôdnnCfvetbigratia, fectfle ferme tufus
il le Dàuide» & pule her aipe âu, hoc eftagetidi &,côtem-
plandi fólefcia clarüs. Qubdènim rufo colore fuffufus
fueritvcernlfimuma(îidusilliusin agendo induftriailymbolurti
fèiti qubd veto pulchc.r afpedu, perfpicacisanimi
eiufdem aigumentum manifeftimmümextitit. Hic enim
fimul atqj fundâGoliathum dciecit,gladioeius vaginae*
duéto,tyranniçumillud ei caput abïcîdit*
Sed haîCftudiâfioribùsdifcutiendarelinquo. Q u s
porrô ex Rbctoçumforitibus depromere poflùmus, ea in
medium proferajneur. Cùm enim diuinusillevir hæcduo
inftrumenta Rhetorices ad obiediones aduerfariorum
confutandas prscipuaeflc feiret, nimiriim»»?*«> & »in-7m-
^ f ^M d eftinftantiâm (eu contentionem,&refiftentiam
feu replicatiotiem, ea de cau(a nunc altero, nunc vtrifque
tempeftiuiter & appofitè abuiitur. Vtrunque autem v-
trique nullis exigentibus nçgorijs prsponit. Exempli gratia
hic p rsp o fits inftanris feu contentioni refiftentiatn
feurèplieationem ftatim fubiunxit. Nam fi vtrraque re-
fu ten tu r, quibus metuendusille vircerramen elato fii-
percilio ingteflus eft,hocinftanciaeadfcribi merito poilît:
at fi vtraque.fumantur , & more peritorum pugilum fu-
prà dans aduerfariusdeijciàtur , quibus deijci poflè vifus
eft,ho overbad fêu refiftentiatn pert-iner.
• Eunomiusergo alienare volens àPatre Filium, eofquè
diueriàrum eflentiarüm efleputans,quia nomina ijs di-
uerfa func, aliam quidem eitentiam nominiPatrisaffin-
xit, imo vero diuerfis eflèntijs diuerfa quoq; nomina tri-
buit:ea male accipiens, q u s â Phildfophis dicuntur, ait e-
nim , Coelum & terra diuerfis & appellarionibus&eflen-
tijs differuntî eodem ergo modo Pater & Filius. Q u o rum
enim nominà diuerfa fu n t, eorum & eflentiæ di-
uerls.
Pater autem Gregorius ita refpondet. Quiainmagnis
luminibus cæcutis,Eun.omi,a(picead minima:&commu-
nibus hominum opinionibus fidem adhibe : nimiriim.
Quicquid gignitur Patri confubftantiale eft: hominem e-
nim homo,equusequum,delphinus delphinum générât:
& hæc omnia inter le confubftantialia funt.Quemadmo-
dum ergo ge hi cura in his à parente diuerianon euadit3fed
ei potiùs cohærec,eiqfque naturam induit, ica &, fi Patris
nomine eftèntiam fîgnificari concédas, Filium Patri con-
glutinabis, &confubftantiabis: quandoquidem fubftan-
tialis Patris genitura eft.’ Quocircafi communium notio-
num,& vis horum vocabulorum ratio habeatur, cohæret
Patri Filius,neea b eodiuerfuseft. Vtenim genitorhomo
genito prior eft.ita pater & Filius fimul ambo fiintdèdnos
ab eo quod patres non eramus,id tandem euafimus, qua-
propter vt homtnes generisprærogatiuam in filios habe-
m u s, at vt patres confubftantiales illis & con tem poranei I fumusdupremus autem omnium Deus,cùm ab æterno fit
P ater, Filium temporinon obnoxium, fibiefi coæternum
habet. Ex quo confequitUr,fi vim horu m vocabulorum
Ipedesjvc Filiusâ Patrediuerfusnunquam faerif: n e c e t
fentia nee hoc eft coniubfiftenda, liccat certè adionem
quoq; dicere,fi ita videtur. At fieri poteft, vt his
fubfcribatis, vicrôpedibus tioftram in lententiam ituri:
nos autem hoc quoq} modo tela veftra returidimus.
Orth* Lib.K
Ipfaexaäione »w™™* elucefcere, kocefl,fimulatquePa-
ter fu it, genitum ei f ilium
C A P V T XLVLr
A. Tverointeriogatis,qüemnamPateregerit,quiqui-
X jL dem fit atftiOy ei non abfimtli^ quam in arch iteâo ,
latomo,& ftatuario Videmus. FÎOCilludeft,quod if4où<r>ot
vocó.Nam fi Pacer eft FilijPater,& hic quidem Caufa, ille
verb caufatum velèffebtus, eiufdem tarnen naturæainbo
& eiufdem fubftantiæfunt,hocipfumPateregit,nimirufti ' É
confubftantialitatem : quamuisalioqui aiftionis obinio A^'°si
hacinreperabfurdafinQuiaenimpericulofisnomihibtis
&inTheologiainufitatis vfuseft, iccirco videtur vtilein tasîn*'
partefuturum, ficonfidetemus quiharn fiteorum fenfus. ftionfc
Haec enim tria fe mutuo fubfequi videntur, troueiy
jà îfjs J ^ 'jh o c eft eftencia, a«5Uo, & opus. Ëft autem atftio
alia eflenciæ concurrens,aliapoftmodumacqüifita. Q ui- J
bus ergo eflentijs atftio concurrit,earum aâ iones quoque diuifîaj
indiuifaefunt, quibus autem poftmodum accedit, earum
adiones quoqj pofteriores : vt homo efteUtia quidem eft,
agit aUtem refpirationem, & ædificiuro. Horum alterum,
nimirum re(piratio,Cqn currit,alterum verôÿfcilicet aedifi-
catio, pôfterior ôçul'cititia eft. Q u o fit,yc quod abaûione
agitur,quæ quidem eflentiæ concurrir,con currat& ipfum
nimirùm vt refpirationè cor refrigeretur. Nam fimul at- 1
que refpirat aliquis,haufto Exteriore aëre,laxatoque molli
iècûris corpore , quod puriore fpiritu plenum eft', cir-1
cumfpuet cor.nec cxiccari calore finit. Ædificatio autem,
quia pofteà cç>ntingit,eofit, vt diuidatur quoque quod a-
gitu r. Quocirca Pater Gregorius ita infert. Con&ntiotH
bi,Eunomi, qui Patrinomen adlionis impofueris. Con-
lubftantialem porro egit, quamuis alioqui adionis hac in
•re.opinio perabfurda fit. Nam in jlla a â io n e pofterius id
eft quod agitur. Ædificandienim ars ædificium præce|
dac oportec, atque à leipfis feparentur architedus & ædificium.
In hac verb, qua de nunc agi mus a d io n è , non ita
le habec id quod agitur. Non enim priùs fuit Pater, tum
deinde conlubftantialem abfoluit.-nec eo abfoluto diuer-
fus euafit; fed fimul atq-, Pater fuir, genitus eft Films , am-
boqi confiubftantialesîuerunt.
Aha Eunomÿ Sopbiftica obitftio , aduerfus Patris & Filij confub-
fiantïalitatem. Hoc Àriftotelis in categories loco male intellecto ,
nimirum,Quacunque dealiquo dicuntur,ea de eo quoque di~
cipoterunt, quod ei fubtèttum eft, Eunomius Patrem
Eilio natura maierem ejfe
dixit.
C A P V T X L V I I .
a |M D ominus nofter ïefiis Chviftus in Euangelijs
ixerit,Pater mens maior me eft,Ecclefia didionem
Maior ob Filium folum prolatam intellexir. Quamuis e-
nimhonoris squalitatemin tribus petfonis, eandemque
gloriam & clari täte m prxdicemus,alia tarnen ratione Fairem
maiorem& Filio & Spiritu Sandoefie dicimüS.quia
nimirum ad aliud ille prin CipiumnÖ refercur, led ipfc pri-
mum omnium principium eft : hi verbabillo tanquaml
caufa procedunr,apud ilium manent,&ad ilium referun-
tur. Icaque Maior Pafèt eft, quiacaula eft ämbobus, Filio
quidem generationis, Spiritui äutetn proceflionis. Ecde-
iia e rg o , vt d id um eft , eo fenfu didionem Maior accepir
■ ' . . , '" ‘ ' .
At Eunomius,cum castéra turbef, atq; confundat, tum
poculenng huic aqux falfuginofos fermones fuos immi-
feet. Huic enim propofitioni Pater maior Filio eft, qüia
caufa,ftatim aliam lubiungit,caufä naturalis eft,moxq-,ita
ratiocinacur. Pater1 maior eft,quia caula,caufaaütem na-
turalis/tum concludit, ergo P ater natura Filio maior eftJ
Maius indeattribuens, non c a u ls, v treda fuadec ratio.
Hoc etenim fibi vult eius dogma , vt Pattern primam ef-l
fentiam faciat , Filium iecundam , Spiritual ce/tium.
Nefcio verb, inquit magnus ille Gregorius , vtruni fibi
ipfis hoc imponant fophifmate , anijs a d q u o sverbafa-
ciunt. Nam q u s de aliquo d icu n tu r, canon fimpliciter
dici quoque p o te ru n td e eo q u o d e ifu b ie d um eft , led
perfpicUum eft, quidnam de quoque dicatur. Qu o mod
o ergo prsfatüs eft Eunomius quave Ibphifmaturti fo-
ra fuam contexuit captionem ? progrefl’u orationis dice-
tu r, vbi nimirum fophilma refellitur. Ad öraitiönis por-
rb continuationem ftatim quoqtte noftra fubiungetura
nobis ratio. Audicis Eunomiusijs, qus' ab Ariftotele ift
Caregorijs feripta fu n t ; quscunque de aliquo dicuntur,
ea de eo quoque d iti p o te ru n r, quo d ei fubiedum eft, <
- haievertenus
»
lioSpi^
H
Eunoni
Paraitff
'ifmus.
Eunoii»
nab*“-
feos m
Artfti-jÊÊ
xJfditerßü y 'rianos & Eùnomianot.
(^ JS S sC T fo uT c lic io ad h ib ito e y ftp t,a tq v 3 i^> iw j0 .V rb ‘^ « n ia in a in o d u s a |Ib iu e iu t. CMerum
atbitror hänc
Ouccniiq- adomniaretulït:qi)ufaaimwft,vtiCUni Ati^ ■ captioiKmexeodoftanjcflc, q addeumte
loci adiedione
ftoieiesvocabiilühoc vfurpaucritin ijstjo » rwiönfefub- &fimplicitetdidtiir.
mix pra d iia n ro r. h k in d jftin a d tfM ii^ f a c .A n e a c ff1
ddéntis prédicaptur. enuntiat: Sc vtfeinel dicam, de ijs
Çaptiofaargumentationis, ab eo duct & quod cum loci adie-
qaasquomodoamq; pradicamuf. At hoenomtalihaT
- äione&fimpliciter dkitJht explanatio.vnh •
bet- Quamuis enim animal delpecieprsdicetur , genus
• cum Varijs forritst
tameneiushaudquaquametiam prsdicaciir. Atquirecla
modist
proppfitionum compofitiofuerit. -Genus etiim omni a-
nimali, & animal omnifpecieiconuenit: Ipecies tamen
C A P V T~ XLIX. m
nPNon ergo quscunq;de aliquo dicuntur, ea d ee o q u o - | CCiendum porrb eftjtredecim fallaces ftfguriicfitatió-
quedic entur, qubdeifubieöume ll. Animalienimhp- j ^ n e s n ó b is inlibris dereprehcnfiobibüS'fophiftarutn
mo fubijcitur; at non quscunq-, de atti.mali praedicamus, J FH jloföpho tra d iq u a rum fex funt, q u s prsfet didionis \feu dnjjm
ea’defubiebto eciam prsdicauerimus : imb perfpicuum'j fignificaüonemfiunc, nimirbm q u s ab hornonymiafett IgUtionibus
eft de quonam ea dici polfint,&qus nam fin t ea quae p rs - j vöcabuii mul tiplicicate,qus ab amphibolia, feu ambigua j £&d',/f*ra
dicantur. ~ * v diCFionisfignincatióne,qusacouiun(ftione,qaSadiui-
Aniraatum enim& Senfile traiedo animali etiam ad > fione, q u s a b a c c e n tu ,& q u s iformadidjoiiiserUUntUr.
hominem pertingunr. Siquidem elïèntialesillae feufpeci- Prsterea lêptem, q u sp rste rre rum ftntentiaproferötufe,
fiesdifferentisfune, quibus animal conftituitur: genus quarum ne csceras enumeic, vna ex eó dücitur, quöd cü
autem, quod eft nome*Rationale, nee animalis ellcntis
conuenir,iccircb ad hominem non traijcitur.
Tria ènim nomina ponit Eunomius, Mains, Caufam,
& Naïuram. Itaque Maius de caufa, & caufam de natuia
p rsd ic a t: atqqe hi«Q exiftimat Maius de natura quoque
prsdicatiex confecutione ad prims figurs pisfcViptum
fada-, C ste rümhón omnia quscunqvdp aliquo ejiCün-
tu'r,;eadeeo quoq; diciïntur, quod eiïubiedtunfeft. at li
elTen.tialiafeu fpecificafüérint, ea cercè prsdicÄi&traijci
polfunt, fi verbafcicitia ÖCalio fenfu d id a , nihil eiscómu-
ne cum fibi fubiediserit. Quiaergo Maius quoque nihil
ad caufam confett’, vt fir,led didioqu^piam eft, quaeei ex
opinioneadaptafur,eo,fit, vt ad didionem Natura non
tranfeac. Nam quidoblta|,y t Pater Gregorius inquit,quo
minus ego quoqi hukifmodi propofitione fa d a ,nimirum
quod natura eft, non omnino Maius eft, neqj Pater, inde
colligam maius non omnino maiuselle ? vel Patrém n°.n
omnino Patrem i Q u o d fi ita vel is, Deus fubftantiaeft,
fubftantia verb non omnino Deus,,tu quodlêquitur iple
colligito,Ergo Deus non omninoeft Deus. /
Erroris Eunomijorigo, a lm s repetita ex Ariftotele in libris de
Reprebenfionefopbiftarum : nimirum abeo quod
, cum lociadieäione& fimpl'tciter
dicitur.
C A P V T X L V I II.
Tverb captiofa h s c argumentatio ex ep d u d a eft,
Lquçdcû loci adiedione & fimpliciter dicitur. Cùm
enim maius capls natura dederimus, ifti natura maius in-
ferunt, ac fidicentibusnobisaliquem hominem mortuu
eftè.ifti fimpliciter hominem inferrent. Nam cùm E unomius
infolentiùs, vt par eft, fe efferrec, ob tand fpphifma-
tisinuentionem ,, putaverque 1'e caffibusfuia Cacholicos
homoüfijprofellbresirretijlfc, multahuiufmodi exptó-|
azianz. Ptu *n eum rétorquée argumenta P aterille Gregorius, e-
iufqs ludicra ludificat.
Ego enim quoqj,inquit,b Eunomi, huiufmodi Ibpjiil-
mata tibioberudam. Quemadmodum Pxter natura maius
eft , vt tua fert opinio, & quod natura eft non om ninb
maius eft,inde cdnü:quicur, maius non omnino maius ef-
fe., vel hoe p ad o . Pater natura maior eft, vtdixifti : maius
autem non omnihb Pater. Vnde colligiiur, Patrem non
pmninb Patrem cftè. Item hoc modo. Deus eflentiaeft,ac
eflèntia non omnino Deus eft ergo Deus. non omnino
Sopmfiàril
Synoffisi
Vetßöru
fallâciæ
fe t. '
I f I
K e r u : fa ir
lacis fcp
loci adiedione & fimpliciter dicitur , hoc>eft expirri-
culari, nat* id eft, quod cum loci adiedione dicitur, & ex
vniuerlali, nam id eft quod fimpliciter dicitur. Ex quo fit,
v te a q u sc um loci adiedione.dicuntur^ coniuhdim e-*’
nun d en tu r, qusenim componuntur particulada fiunt.
q u s autem fimpliciter dicuntur, difiundim proferaritur.
Si quis ergo q u s cum loci auttempofis adiedione dicuntur,
eaiimpliciterdc difiundim proferat-, is tpra aberrat
via.vt fi quis hinccolligatid efle quod non eft.
Quia enim Plato .dixit,-quod non eft,id opinahile efle,
m (iquidemde eo opinamur , non quafi f i t , fed quail
non fitjinde quidam opinati funt,id efle quod non eft.
Nam fi verbum'Eft, in q u iu n t, deeo prsdjcatur, quod
in opinione eft( dicimus enim,In opinioneeft) quodjau-
tem in opinione eft, de eo quod non eft prsdicatur, ergo
verbum£ft prsdicatut de eo quod non eft, ica v t i nde cb-
iequatur, Id efle quod non eftj T u verb aduerte,quomo-
do aberraruntin eoq u p d cum loci adiedione. & fimpli-
citet dicitur. Hsc enim propoficio,id quod nop eft, in o-
pinioneefle,eX'eo ducicur, quod:cum loci adie<ftione dicitur.
Idautem quodeft fimpliciter eft. Fieri eigo non po/
teftjVt id fitquod non eft,quiain opinione eft. . Qsterun.
quod dico apertius ita explanabi cur.
;^£thiops'albiis d^ntibus eft , hoc cum loci adie&ionf
dicitur: nam in parte albefcit..;Iatn fi qu(s hinc fimplicuer
eum album efleiiffetatjin eo abe rra t, iquod cum lrPei'ad-
iedione<?c fimpliciter dicitur.
Age yero, commonftremus id v noaliqup fophifmate;
quale eft hoe. ' Deus effentia eft, vera oratio eft,q ilia cu n
doci adiedione dicitur. at pflentia non omninoDeus eft
& hoc rnodo vera oratio eft, quia fimpliciter dicitur. non
enim omnis fubftantia D euseft.Totuinautem fi coiiipp-
n a tu r, captioiaeritargumenratio,exijs compolita, q u s
cum lopi adiedione & fimpliciter dicuntur. jjg
Huiufmodi ergo Eunomij argumenrum efle Pgrer
Gregoriusait. Cum enim Orthodoxi dicant Patrero Filio
maiorem efle, natura Caufiepquod quidemlideftquod
cum loci adiedione dicitur/coniundum entm eft & par-
ti culare.illi caufa diftrada,maius natuira coliigunt. ex eo
quod cumlociadiedione dicitur,id efticientes quod fim-
piiciterenunciamr. quemadmodum fi, air ille,dicentibus
nobis quendam hominem;mprtuum eiIe, illi fimpliciter
hominem m ortuum efle inrerrenc. Item h s c oratio,Mor-
tuus homo non refpirat,ex eo ducitur, quod cumlociadiedione
dicitur,eftq-, particularis:
Si ergo ita dixeris^morcuumq; aliqujs diftrahat, &ho-
|E(t Vefj
Deus eft. Nam fi hanc tuam própofitionem Pater natura minem non refiurare dicat,ex eo quod cunt lociadiedio:
maior eft,ver^m efle conceflerim us. vera c ri h sc , qupd ne dicitufji^ eftecit, quod fimpliciter enuntiatitr.
autem natura eft,non'ompinb maius eft. Npn enim quicr
quid Uâfura eft,hoc maius etiam eft.
Quemadmodumfi dicente ahquo,Æ. ea nauis non na-
b igâtùt l ius thdppane ipno u nauiga.çe col I ‘ga t1, q u s orat io
Natura enim & Filitis ad Pattern,& neppspd auum, & ex eo ducitur quod euro,loci adiedione & fimpliciter d if
confobrini Filinsad Patàîü,referijncur:ijs tamen ad.qiios citur. Item fi dixero adultetinam drachmam non permu-
teferu n tur m ai ores non finit. Si-erg^ F ,uér n âtura maior \ 'tari, tu drachmam fimpliciter non permutari concludas,
eftjVt ais,&: quod n a t u ra e ft.n o nomninb maius e ft, con- ! mede ludisexeoquodéumloci adiedione & fimpliciter
tinget maius non omnino maius eflè..atqjita cæcérorum I dicitur. .. .. ^ _ y _ . .
Eibltoth. Veter. Patr Tom. ii. - E é e Hüiufi