nunti;u.Po!huodunvgiacijs adtis'pro omnibus , donifq-, 1
obhuis'.pro omnibus,diuinumdîbi anxilmm;& in p e id o -
m implorât | péf qua'm & his
fi -•> o cru ci s ,i n u c c a t i o n e qu c (pirirns con-fecratis ,'ftatinv
ï Icïumvqni cft verépanis & poculum,ante (e pofitum vider.
EiusmMTq.ue'cor.pusip.lumeftpanis eius ipfemet
I ih calice fan^uis;&pvô vniueifo mundo hôftia,commu-
L tie qite'prop i t Fat© vi uiv>,&: v iux dei'itiæ, infinitaq', lætitia,
! ^fc^nurh coelotuni,& fo'lüm reuCra bonû in lacrd ir.cn-
I Tamorcalibüs vnioerfis prbp'onitur. Q^oçîrçacua'in pro
| bmnibus hierarchafidentér preèatur.Cohcipit;eniFnfiduçiam,
■ b e nigmi mSc parie rue m -coram Te poiitùmpro
II faMfidbritrâais-^aùdat 3 &bnînium nornine eum obfe-
! o ac,lm<ftoiTïmqii e h o ni irai n i, qui ex haevita m igrarü t,
I mc-morianivftirpat amealios VirginisDei marris,quæ
[ipfùmlflau'fô vtero p'eperir.Èeftaris & in lîo c , notMscûHi
! fan6H^ f6tiétatèiTVinter cedere, &perdftucfacrificni nos
! rUorüïir confortes elle , qui fiducianrapu.d diligentem &
! dilcetum habeaiujcmanosciieconciliare , & vnum cùm
co efficeie qüeanr. Tandem vbirogauit,Vt vtio ore ,& v-
fio an ira o Deum eollàiideitius, & mifetiCordiam magni
X)ei feltîChr{?müpcr n o sinuocauit, c<$tefti patri nos
adopeandosoftcL-tyorans vtr'per nâciualem eius filium a
, iycccatqp:ttrgati,fecundum;granâm fiïij euadert > & q u i
! paçereftïroeleftis , cuir) digne voeaec;pajrem poffimüs.
■ {^3dautcm'patiemappenamusinbrationeDominica;
: qu a m;c un c p r o n un ci a c., Iignum eft concordiæin futuro
: 4 eulq;' (Çç vnionis'cümD^in Spiritu fàn£fco,per y|iige--
: niturneius filiii. Vnde hierarcKa pacem^precàcüSj& gramunicamçSjita
afficianYur, quà'fî è viuifîco illo lafeïe bî-
bererous-Affcruntur huiiisrei rationes a furnmis virisa-
liæquoque Sc iîngularés;verùm nobis iftal'pïBciat.Na'm
vffex verbis ad balic ferUentis aquç inieôfonem addi fo-
litiS'întéllfgere licet,; hicque’m diximus,Ëcclefi* fçppus
eft.Âic enim Jeruorfitnfti Spiritus. Immo vero etiatnquod
in præfa'n^ilcataferu^ns aqpaînditur,hocliqpidrus de-
çlarac.Non enim Foje.f opus,fi aiius eiretjfinis,idin dqnis
faccre,dj>m in extrema l i t u r g in çajiceM faû ü fit. Alias
autem pattes in multastparticulas diuidens Epifcdpus,
Ctiain in hoc Dominü lacrificantem'iinitatur,fiegitenim
panem,Vc feripti^fft, deditqj difcipülis fuis. Primus-iplè
panera,ac trcunehduincaliecm participatihcquecnim.a-
lius ilti'l^rig^nm'fpCTè qüifpiàm eiufdê ordiriisadfic,
Epifçopus videlicet.- Deinde alijs omnibus, manu &'ma-
xiljàm fibi pfeulaptibus côwunionem carnisimpertiens,
etiam in futiîtôfipuldindiflolubilinexu nos vnum cum
Iefo fore de n un tia t.Mâh u s autem & ge n a ofculurn fùfçi-
piuntjillaqüidem v t miniftra,& quætiemenda illatagit:
bjèc,qiua fermonis inftrumécum eft, vnde preces; &.prp-
pter châritatem,coihmunionernque in C h r ifto , quod &
v e^ainte rijcl fplita probant, C h r is x v s In M edio
N osTRVM.Præterea propter alapàmiquam ibidemDo-
minuspertulit:quöréCordetur Epifcppus,qualchumili-
càte Dotriinus nos docüèrit, nec vlld m odoih tam.diui-
n ismagn i fque fu ndtioni bus efteratut. V bi porro ijqui de
facrario fiint^n (acrario cbmmuniearunt : & órdini jcon-
uenienter(vt & in futura vita fiitü rpm Paulüsdeieec, v-
ntifquifqueAniiuttyin oriinefuo ^^ihanibus & ip fi diuifium
panem accëpciifn t, 8c calieem libarunc,poftmodum fan-
étifiîmadona coopertaetiam populo exhibentur. Q uod
monet,non elfe fàs,vtdidunveftipmnes hçcapertaa{pi-
.Cw.ij
r ojsadliSj&Jeluinirocatb^ti fefandtorumparticipemfa-tcere.QupdIrqüisadc'ôibunionem eftparatus,etiamhic|
i ciat<5e meréantur ctianvcæîeriper ipfum patticipes'fieri,| cum religionéac'timore accedes,non fine jnédiojftd per
i Bolfquam facris ablolutis a^ommünioneni deuienit,| fiftulam feu cannam;de martuBpifcopali çômunieat, Àt-
^® 4 i« tèôpit,dcelàfan^hae re,(è prius miniftrumfùif-i que ira orationefuper Hçreditatc D e i,& popu.l^a||epta-
fc‘ & lanctum iflud indumentum in fqcapelTere verituir., bilî £ufa,abit,dp;his fuffitum adhibens,& adijciens jÿüæ
Quotiiamauteniperfé6lbopere,&adeleuatfdüpanem,; aflumpnonerhDomini,&mpofterumglotiampi^dicaparfesdiaidendum,&
adcâpiendum,.alij^;di-f tioniVfignificant,veluti fie eumalloquens :T q jfo u e a d
n9sdefcendifti,& inter bps vifus e s,& in coelum afcepdi-
fuk%^%XBb^amduèbÆtcùni"liierarchae prîecipuumj fti fè a f lum ^ o gloriavirtutif tuçoranem terram imple-
indd%entbm fit j ^ ^ j l i u d necélîkribaflur&t,Indù-I üir.Pérquam&,n^sfâcrifiearites tuamyfteria,& partici-
; tp s ig itur ,& in altum fublaro pane, d i61rbqüé S a n c t a j pàmüs te,"idJeâ;cperpetuà habémustè. Pofthaec
$A>tcti5, illequidemadfacrum iiliidlàcræ menfæ, & | facrislprothefiablatis,. diacono quidemdifco'fuper ca-
. viuutn alîmentuml^nÖto.sbrop«^vqCat?dumdicit,SAN- j put,facerdotibusautem manibus calicesteneqtibuSjipfe
■ CTA S an c t is s popùlus vicifliir cpiifona voce clamat-j gratijsa6tis,& manibus lotis egrédimr, quod% ^»catur
! V n v s S an c tV s,^ V n v s . I e svs C h r is t v s ingloria i in populum diftribuit. Quoniameniin Epffèo-
Dcipatrû. Q u od à Paulofcriptum refonaBit in extremo pus..Chriftum,vt docuirnus,exprimit, ipfum & làerifiça-
dte,quandôlefu^5wa»;i>wn^*«5 &ommjiriguaconfite- uic,& parcieipauit,& lacratis virisimpertiuit. Sânbtifka-
bitk',quontam Dominas lefus/si in gloria Deïpatrk.Hacigimr 1 tionem autem parciciparé opus eft populum, ^patuqui-
CBmmunisvnio fidclióm^onfcnfufquéiri prÖclamando I dem à precibus,& tremendo laçnfic|qintelleétûâli mo-|
, incarnàro fiiio Dei,qui regna^it fuper o,mnfes,Ef rtgnï eius
1 }/o»ewrJÎHâ^vtlcriptumçftjfiBeylladubitàtionefignifi-!
: catur.Qujnctiamadyocem Sançta Sa n c t is , quod
j refpondetur-, Y a v s S a n c t y S W imàm qu^em Çnn-
i öitacémDei, qiiaÿx femet f a n â ^ f t , &abçOQmnes
fan clificatos fan dbtaçcm ad i pi Ici an nùntiat,& rationcm
cauflamquébumifitàtisc0nipk(ft,itur:quâfidffeatur,q«is
-,nofttutbiuuridus,aut.quisfap(ftuseft?vnusfblusfanbl'as-
V Jcfus Chriftus^ui b enignènosfanftificabi^Quod
temeleuaturpauis3Icfumin’crucemfübl.atutT)intelligc.'
Q^rc%ppculiim,fc'U çalixprôpûnitur, ip'ß quâe éx la-
ero eiusiaxerctnan|tunt là'nguinem, & âqüam'cbntîqés.
Paneigttbr infiuftillaquatuor, forma crucisdiuifo,ea
deponit,&; in colefiim crucifixum contemplatif:bec eft
aliatalrs cöntempiatib,qualis,Deumältiffimü talem pro
■' nobisfaduin cônteirplaii.Süperioiémautcportionem,
turn eacrui^s figura exprëfla,incaUcem imUfi|tit, m.yfte-
riorumquevnionem fack.Poft,feruentemäqüam in ea-
licém ftiijeit:qAo tVftamr, çtiam mortuum Domirii
p'üs,c!iiiinaqucaniiraab:co fcparata, nihi.lominüs viuiht^
ôs îhuvetfis abeo ncutiquâ diuülfis. Et quia aqua' fer-
uens vitalem fpcciemob calorem præbct; temporecora-
muniohis adhibetunvtlabris adinotis, Si FangiiiM éomdöfidelibus
communicata eft. Et quoniam étiampervé-
ftes quafdam,vt qua corpuscontexednc,f^iftificationé
aécipeveoportét,per «iiiJhe«»*dfit. EftautelänAificatus
panis in prothefi repofitus,ex quo medium exfè&um ad
facrificiumoffertur.Hic pofteavtlaceolafigtfatlre, Sc di-
üinis verbis fuper fe fädis,loco dqnqrum tremcndotum
videiieei: ijs qui nbiicbmmunicarünt,difperntur.Qupd
Epifcopus vbTfecit ',; & populo bene precatus eft ,'finem
milfic imponit.
Ó P V S C V L 1 c O, N C I V S 10.
\ C nosquidemMiffxfacratiffimaearcana fufiüsex-
planare volebamustféd turn id intelligentie rioftr?
ijenuitasprofiibcac, & fu ram ijc diliini quidam viri pro
cxecUen/icognidonefua dehis cönfcriplèrint , eöyos
mittentesycbnticefcimus.Qua Verb artuèimus,nq ca ipfi
excogitauimus : fedexPatdbus, & pietatis dodoribus
pracipuis, qui de
expreffimüs. Êrat in animo de i js quoque diflérere, quaï
in Prothefi fiynf: verüm quia de hisfimiliffer ij dem ex-*
plicauerüïnt, nos verbafacère nihil attinèti.
'paucaduntaxacadthbne-*
s bimus. ' _
OBLATIONES i n p r o t h e s i
quorfümjpettent.
SEcundum traditionem primtim qüidem lacerdós panem
offert^deinde calicemadiügit. Poftèdam partes
Offert Deo,aham quidéSh honorem Dei matris, alias pro
Sanóds,alias pro fidelibuSviuis ac defundtis. Quæritiir
îtaque quam vim habeant ifta partes , & vtrum in corpus
Domïriitranfmutenturi&quid ijs conférant,pro quibus
offeruntur. A Patribus docerriur,,partes oblatâs multum
prodèfle perfonis,quarum caulfa offeruntur-, eft ehim fa-
crificiumpröillisoblatum p e o , 'ficüt Sc facerdosiftter
I offerendum inquit j SufcipeDominefacrificiumiftue. Q u a
iaiturprpfanófcis offeruntur, adgloriam eorum Sc hotio-
! rem,ad augendam d ignitatÄn,& diuinam clyicatém và-
lent.Quaautem p rondelibusqüi obdormierunt, âdre-
miflîonempeccàtorum, & d iu in a graciai àdepdôhcrn.
Q u a pró viuis,pro ijs quidem, quorum tbta Vita pefeni-
tenda eft addi<fta,àd poenarüm cohdonadonem ,‘ad pec-
catorum remlflionem,ad fpem vitàèaternâe.Nam & San-
<fti per diirinum faerificium exàltahtùr,& fidelibus,vtdi-
dttim eftjdiuina tnifericordia impenditur. Sed quam eft
vtile hoc opus,fi pro dignis âdminiftretur, tam periculö-
fumacdamnofum,fi pro his qui quantum in homineeft,
dignós fefe non prçftant.Pars'enim pro quopiam oblaca,
piopediuinumpanemiacens, dumille facrificacur, &
1 corpus fit^ ftadm fandlificationem Sc ipfaparticipât. In
calicem verb miffâ,fànguini vnitur. Qmire Sc animie,pro
quaoblataeftjgradam conciliât. Effieituritaqueintfeili-
gibiliscommunio. Et liquidem pietatem colendum eft,
aut eorum qui quanquàm p eccauerunt, piaculä tarnen
fubieruntjthodo non afpeäiabili,vt dicebamüs,in anima
communiönem fpiritus homo fufeipir. Sape auté, quod
cbmperimus , corporalem quoque vtiiitatem inuenit.
Q u od fi quisfceleribusabftinere non v u l t , & ad cèm-
-rounionemiftämhaudidoncuseft , lacdficium pró eo ;
öblatutn in dämnationem illi cedet;Vnde cauendum fa-
! cerdoti,ne ab eo oblationem accipiat, neve pró talibus
1 offerat, quiabiedto omni pudore peccata commitcunt,
ne fore cum ipfis damnetur.Ex hoc autem & tentationes
Sc tnbulationcs fequunrur.-Idcirco,inquit Paulus, inter
vos mUlti irifirmi & imbeciües, & dormimt multi.
A D S A C È R D O T E S P I A AD-
monitio.
» EcefTe e ftp o r rp& fäcerdotem in maximis hifeeo-
peribus Dei fibiâttédere,& dijudicare fétnétipfùm,
v t feriptum e ft,& adbibere cautionem pro viribus. Si e-
nim circa alios adeo prouidum efle o p o r te t, multo ara-
plius circa le. Et fi manducans Sc bibens in dign e, fide
comrqjinicans taritum , iudicium fibimandueät, SCbi-
bit,multo magisqui indigné ^crificat.Qupd cum ita fit,
quantum poftumus nobis attendamus, qui fàcrisfacien-
dis deftinad fumus,& omnimodis puritati ftudeamus,&
iniuriarum obliijifcamur. Humilitas& charitas inani-
mabusnoftrisaugeantudHtec enim opera funtillius,qui
a nobis fanddficàtur. V t & inp ra;fènd fieculo dignèi-
pfumpardeipemus, & in fut uro eiusincfFabilem,& æ-
ternam communionem mereamur, gratia & benignitate
eiufdemChrifti filij Dei viui,quem decetgloria curnPa-
treprincipij experte, & fan dd flïm o,acb o n o,& vi-
uifico Spiritu, nunc & femper,& in
omnium fpatia fæeulo-
rum.Amcn.
T HE O R I Ä N I
ORTHODOXE C VM
C A T H O L I C O ARMEN
I O R V M C O L L O -
‘oVy i v m.
E X B E L L A R M I N O DE S C R ƒ - ■
P T O R I B V S E C C L E S.
THeorianus quidam G r icu s vir dodtus , miftus fuit à
Manuele Imperatoread Armenos, v t eos ab errori-
bus circafidem Cnriftianam reuocaret: quod ille egregiè
præftitit annô Dom.117o.Extat dtalog.Theoriani Ortbodoxt
cum generali Armenorum, eftque dialogus ledtu dignus,
quamuis Genebrardus l ib ^ . Chronologiæ coneturex-
cufare Armenos ab errore Petri Gnaphtei, tarneniudicét
ledtorés,an redtèexcufauerir.
I M P E R A T O R I V M
j D I P L O M A , M I S S V M A D R E V E R E N -
DlSSIMVM ET RELIGIÖS ISS Iffium
generalem Arme-
niorum.
N 'n o ab orbe c o n d i to f v i c i o . i o c .
l x x v i i î . imperijpijfllmi, &Chriftian i,
&diuinitus coronatiDomini M an v e l is ,
in Po rph yrana ti, C om n e n i , d ec im o&
J z L i & m z odtauojindiddoneterdaj die xv .menfis
Maijadiuuate nos D e o ,limites Romanorum atdgimus,
qaumqüe¥generaliArmemorum,dominôNorfèfi,præ-
porentis& fanäijmperatorisnoftri nomine falutem d i-
xiffemus : datas ad ipfum imperatorias facras literasei
reddidimus,expofitafimulbenignavoluntàte, quàm er-
gaipfum præporens Öcfandlus Imperator nofter gereret j
& quod maximo defiderio tarn ipuus,quàm fubditorum
eiusvnionem cumfän«äavniuerfah& ApoftolicaEccle-
fiaexpetens,nosminimosferuosfiios tarn longo locoru
ex interualló,&adeo duroitineread infignem ipfius fan-
dtitaremablegafTet. Eaquum Generalis audiflet,hæcad
nosloquutuseft.
Agimus Impëratori fandlo gratias, quod & noftn cü-
' ramgerat,minimorumexijsquipro fandto ipfius irnpe-
r ioprecesfundun t;&quodo rbisViimêrfi cüras fuftinesj
noftri quoque non fit oblitus«
‘ Poßridie nobis äreeßitisdixit.
i.: ;, Pofteaquam datas ad me imperatorias Sc facras ordi-
nati coronatiquediuinitus&pljffimilmperatorisliteras
i perlegi, tarn ipfius quàm fandtæ Romanoriim Ecclefiæ
j voluntatem perfpexi : quod vidélicet,fi lioftros circa fi-
dem orthodoxam errores corrigerevelimüs, paracusfit
&fan6tus Imperator, & fanbtageneralis acApoftolica
Ecclefia, nostànquamfratrcsrecipere. Vôlumüsergo
doceri, qusenam ilia fiût, in quibus nosaduerfusfidem
aberremus:ac fi quidem ex inftitutocanonümperlâerà-
rum literarum,& confentaneas demon ftration es conui-
6ti fuerimus,emendationc illam alacriter aCcèptabimus.
THEORiANVS.Obfecroeximiamillam fànâitatèmtua,
vt orationem noftram cuminfita fibimanfuetudine ex-
cipiatjnec graues ac moleftas fibi noftras interrogationes
ducat.Eftoautem cönftitutuminternos-, velutexftipu-
latu &promifTo partis vtriufque,vt fi quid audiuerimus,
quod aduerfàri reâæ fèntencite videatur , non. continuo
pronunticmus,id hæreticum eflè:fed diligenter inrerro-
gemus,acerudiamurde vocis cuiufque fignificato ,&il-
Uus mente ., quieafitvfils. Cauendum quoque nobis à
ruditateinterpretis , qui nonfolùm grammaticam non
nouitj fed ne folutam quidem orationem Græcam re<ftè
*Hicmn9
eft* nato
Chriflo
1170.
*PaJatij
nomen,id
quo patieban;
Augufta*.
* Vulgo C a
tholicum
Armeni
Ecclefia;
Romana;
polliccnfcnfum.
fi
in religio
ncerrafle
ratione
conuinci
poifint.
H
4; I I'll
I î i l l l , i I#
S m|i il i II
Biblioth.Vet.Pat.Tom.il. tenec:
i f l g a N i